Ağaç Dikim Mevsimi - Nar Ağacı Hangi Ayda Dikilmelidir? Ağaç Hangi Ayda Dikilmeli

Ağaç Dikim Mevsimi - Nar Ağacı Hangi Ayda Dikilmelidir? Ağaç Hangi Ayda Dikilmeli
Ağaç Dikim Mevsimi - Nar Ağacı Hangi Ayda Dikilmelidir? Ağaç Hangi Ayda Dikilmeli

Nar pek çok iklim koşullarında sorunsuz yetiştirilebilen bir meyvedir Yetiştiriciliğinin yapılacağı bölgede yazların uzun ve sıcak, kışların ılık ve yağışlı olması uygundur Narın soğuklama gereksinimi hemen hemen yok gibidir Meyvelerini olgunlaştırabilmek için vejetasyon dönemi içinde yüksek bir sıcaklık toplamı ister Nar, ülkemizin iklimi daha serin geçen bölgelerinde ( İç Anadolu gibi) Mayısta, oysa biraz daha sıcak geçen (Akdeniz gibi) bölgelerinde ise Nisanda çiçeklenmeye başlar Çiçeklenme haziran ayına kadar sürmektedir
Yıllık ortalama 500 mm'lik yağış yetiştiricilik için yeterlidir Yaz aylarındaki yağışlar meyve kalitesini bozmakta, özellikle olgunluğa yakın dönemlerde meyve çatlamalarına neden olmaktadır Meyve olumu döneminde kuru hava koşulları, kaliteli meyvelerin oluşması bakımından önemlidir Nar, şiddetli rüzgar olan bölgelerde yetiştirilmemelidir Eğer yetiştirilecekse bahçe kenarında rüzgar kıranlar oluşturulmalıdır Aksi halde meyveler bitkinin dikenlerinden ve dal sürtünmelerinden zararlanarak meyve kalitesi düşecek ve meyve kayıpları olacaktır
Dikim ve Bahçe Tesisi
Toprağın nar yetiştiriciliğine uygunluğuna bakıldıktan sonra tesviyesi yapılmalıdır Öncelikle yaz aylarında pulluk tabanını kırmak için dipkazan çekilir Sonra pullukla sürülür Sonbahar döneminde ise 40-60 cm derinlik ve çapta dikim çukurları açılır Çukurlar üst toprak ve yanmış çiftlik gübresi karışımıyla doldurulur, yabancı otlar temizlenir Narda dikim aralıkları 2 m ile 6 m arasında olmalıdır Bunun yanında kapama nar bahçelerinde en yaygın olarak kullanılan dikim aralıkları 25 x 4 veya 3 x 4 m dir Sıralar kuzey -güney doğrultusunda olursa güneş ve havalanma daha iyi olacaktır Nar fidanları sonbaharda yaprak dökümünden başlayarak kış ayları boyunca ve erken ilkbaharda dikilebilir Kışları çok soğuk geçmeyen bölgelerde sonbahar dikimi daha uygundur

gördüğünüz gibi kesin bir tarih belirtilmemişama ayrıntılı bilgi için

Çiftçi Broşürü

Nar ülkemizde yıllardır yetiştirilen geleneksel bir meyvedir Son yıllarda nar meyvesi Avrupa ülkelerinin de aradığı bir meyve türü olmuştur Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde nar yetiştiriciliği yapılmaktadır Özellikle son yıllarda kapama nar bahçesi Akdeniz ve Ege Bölgesi'nde artmaktadır Son yıllarda önem kazanan bir ihraç meyvesi olmakla birlikte ilaç, boya, mürekkep, yağ, hayvan yemi, tanen, sirke gibi ürünlerin eldesinde hammadde olarak kullanılması, bu meyvenin ileriki yıllarda önemli bir endüstri bitkisi olacağı izlenimini de vermektedir

1290

Bazı Önemli Çeşitler
Yetiştiriciliği yapılan bazı önemli nar çeşitleri 07 N 08 Hicaznar, 33 N 16 Silifke Aşısı, 33 N 26 Çekirdeksiz (VI) , 01 N 03 Fellahyemez II , 26/ 3 Çekirdeksiz, 33 N 24 Beynarı, Suruç, Ernar ve Erdemli-Aşınar ( 33 N 11 ) dır Çukurova Bölgesinde üretimi yaygın olarak yapılan ve pazar açısından özellikle aranan nar çeşitleri Hicaznar ve Silifke Aşısıdır

İklim İsteği
Nar pek çok iklim koşullarında sorunsuz yetiştirilebilen bir meyvedir Yetiştiriciliğinin yapılacağı bölgede yazların uzun ve sıcak, kışların ılık ve yağışlı olması uygundur Narın soğuklama gereksinimi hemen hemen yok gibidir Meyvelerini olgunlaştırabilmek için vejetasyon dönemi içinde yüksek bir sıcaklık toplamı ister Nar, ülkemizin iklimi daha serin geçen bölgelerinde ( İç Anadolu gibi) Mayısta, oysa biraz daha sıcak geçen (Akdeniz gibi) bölgelerinde ise Nisanda çiçeklenmeye başlar Çiçeklenme haziran ayına kadar sürmektedir
Yıllık ortalama 500 mm'lik yağış yetiştiricilik için yeterlidir Yaz aylarındaki yağışlar meyve kalitesini bozmakta, özellikle olgunluğa yakın dönemlerde meyve çatlamalarına neden olmaktadır Meyve olumu döneminde kuru hava koşulları, kaliteli meyvelerin oluşması bakımından önemlidir Nar, şiddetli rüzgar olan bölgelerde yetiştirilmemelidir Eğer yetiştirilecekse bahçe kenarında rüzgar kıranlar oluşturulmalıdır Aksi halde meyveler bitkinin dikenlerinden ve dal sürtünmelerinden zararlanarak meyve kalitesi düşecek ve meyve kayıpları olacaktır

Toprak İsteği
Nar, pek çok meyve ağacından daha geniş toprak çeşidine uyum gösterebilir Derin, alüviyal topraklar nar yetiştiriciliği için en uygun topraklardır Fakat kumlu, killi, kireçli topraklarda da yetiştirilir Tuzluluğa orta derecede dayanıklıdır

Çoğaltılması
Odun çeliği, yeşil çelik veya tohumla çoğaltılabilir Tohumlar, dinlenme istemeden kolaylıkla çimlenebilir fakat elde edilen bitkiler adına doğru olmadığı için ticari yetiştiricilikte kullanılamaz Gelişme döneminin sonuna doğru yeşil çelikle çoğaltma yapılabilir Bu yeşil çelikler sisleme kasalarına dikilerek kışın sera içinde köklendirilir Fakat bu yöntem çok az kullanılır Odun çelikleriyle çoğaltma en kolay ve başarılı yöntemdir Çelikler 20-25 cm uzunluğunda , 6-12 mm kalınlığında olacak şekilde hazırlanır Bu çelikler, kışın bir önceki yılın sürgünlerinden veya dip sürgünlerinden alınır Çelikler , 5-75 cm'lik kısımları toprak üstünde kalacak şekilde sisleme kasalarına veya fidanlıkta hazırlanan çelik tavalarına dikilir

Dikim ve Bahçe Tesisi
Toprağın nar yetiştiriciliğine uygunluğuna bakıldıktan sonra tesviyesi yapılmalıdır Öncelikle yaz aylarında pulluk tabanını kırmak için dipkazan çekilir Sonra pullukla sürülür Sonbahar döneminde ise 40-60 cm derinlik ve çapta dikim çukurları açılır Çukurlar üst toprak ve yanmış çiftlik gübresi karışımıyla doldurulur, yabancı otlar temizlenir Narda dikim aralıkları 2 m ile 6 m arasında olmalıdır Bunun yanında kapama nar bahçelerinde en yaygın olarak kullanılan dikim aralıkları 25 x 4 veya 3 x 4 m dir Sıralar kuzey -güney doğrultusunda olursa güneş ve havalanma daha iyi olacaktır Nar fidanları sonbaharda yaprak dökümünden başlayarak kış ayları boyunca ve erken ilkbaharda dikilebilir Kışları çok soğuk geçmeyen bölgelerde sonbahar dikimi daha uygundur

Sulama
Ülkemizde nar genellikle tava ve karık usulü ile sulanmaktadır Nar yetiştiriciliğinde sulama açısından önerilen damla sulama yöntemidir

Gübreleme
Bitkiye iyi yanmış çiftlik gübresi verilmelidir İlk yıllarda ağaç başına 10-15 m3/ da, daha sonraki yıllarda 25-30 m3/ da çiftlik gübresi genel olarak önerilmektir Bitkiye çiftlik gübresi, sonbahar-kış aylarında, bütün kök bölgesini kapatacak şekilde verilmeli ve çapa ile toprağa karıştırılmalıdır Nar için yeşil gübreleme yapılması da yararlıdır Genç nar ağacı her yıl ağaç başına yaklaşık 50-100 gr, yetişkin ağaç ise yaklaşık 225-450 gr saf azota gereksinim duyar Bu miktar bir veya iki defada uygulanabilir İlk uygulama zamanı kış sonu, ikincisi ise haziran ayıdır Yetişme döneminin sonuna doğru azot uygulanmamalıdırAyrıca nar genel olarak ilk yıllarda ağaç başına yaklaşık 75-125 g, tam verim çağında ise 100-200 g saf fosfora gereksinim duyar Fosforlu gübreler kış aylarında, taç izdüşümüne 20-30 cm derinlikte uygulanır
Potasyumlu gübrelerin meyve kalitesiyle ilişkisi pek çok çalışmada belirlenmiştir Genç bir bitkiye 20-40 g/ ağaç, verim çağındaki bitkiye ise 75-150 g/ağaç saf potasyum uygulaması yeterlidir

Budama
Nar için budama uygulaması yapılmadığı durumda ağaç kuvvetli gelişir ve verime geç başlar Bu nedenle ağaçlar uygun şekillerde budanmalıdır Ağaçlar tek gövdeli ve çok gövdeli şekillerde budanabilir

Hastalık Zararlılar ve Mücadele
Narlarda görülen önemli hastalıklar, kahverengi leke hastalığı, aspergillus meyve çürüklüğü, gövde zamklanma hastalığı, penicillium ve trichoderma meyve çürüklükleridir Başlıca zararlılar ise harnup güvesi, akdeniz meyve sineği, nar yaprakbiti, turunçgil unlubiti, nar beyazsineği, ekşilik böcekleri, ağaç sarı kurdudur Nar bahçelerinde sorun olan bu türlerin dışında, yaban arılarından, eşek arısı ile genel zararlılardan adi serçe ve limon sıçanı da, narlarda beslenerek önemli kayıplara neden olabilmektedir Uygun fungusitlerin ( mantar ilacı) kullanılması, sık dikimden kaçınılması, düzenli budama, yere düşen meyvelerin toplanması, hastalık ve zararlılarla mücadelede etkin uygulamalardır

Meyve Çatlamaları
Narda meyve çatlaması genellikle olgunluk döneminde ortaya çıkmakta ve olgunluk ilerledikçe çatlamış meyve miktarı da artmaktadır Bu sorundan dolayı yüksek miktarda verim kaybı olabilmekte, hatta % 50 ürün kaybı oluşabilmektedir Meyve çatlamasının kontrolü için çatlamaya dayanıklı çeşit kullanılması, düzenli ve yeterli sulama yapılması, derimin zamanında ve birkaç defada yapılması, meyvelerin güneş ışığından korunması, aşırı azot gübrelemesinden kaçılması ve sert budamanın yapılmaması önerilmektedir
1291
Nar meyvelerinde görülen kabuk çatlamaları

Çukurova Üniversitesi Tarımsal Yayım, Haberleşme,
Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü
ProfDr YAŞAR GÜRGEN