Hepatit Nedir? Hepatit Ne Demektir? Hepatit Bulaşıcımıdır? Hepatit Belirtileri Neler?

Hepatit Nedir? Hepatit Ne Demektir? Hepatit Bulaşıcımıdır? Hepatit Belirtileri Neler?
Hepatit Nedir? Hepatit Ne Demektir? Hepatit Bulaşıcımıdır? Hepatit Belirtileri Neler?

Hepatit A
Hepatit A virüsü (HAV) fekal ve oral yollardan bulaşır Kontamine sular sık rastlanan bir enfeksiyon kaynağıdır HAV göl sularında 4 haftaya kadar enfeksiyöz olma özelliğini korur Kuluçka süresi 14-15 gündür Parenteral bulaşma istisnadır Yaşam standardının yükselmesi ve hijyen koşullarının iyileşmesine bağlı olarak toplumun kontaminasyonu geçtiğimiz on yıllar içinde önemli ölçüde azalmıştır Hepatit A'ya karşı antikorlar 18 yaşın altındakilerin % 5'inden azında, ve 70 yaşın üzerindekilerin % 75'inden fazlasında bulunur

Tanı
Antijen: Hepatit A virüsü, prodrom döneminde dışkıda gösterilebilir Kanda genellikle gösterilemez çünkü aşikar hastalık döneminde virüs replikasyonu sona ermiştir Bu nedenle söz konusu antijen için dışkıda veya kanda yapılan elektron optik veya immunolojik testler bilimsel çalışmalar dışında endike değildir
Antikorlar: IgM sınıfı spesifik antikorlar infeksiyon sonrasında 14 gün daha saptanabilir IgM sınıfı antikorlar birkaç gün sonra ortaya çıkar Bir kural olarak, IgG ve IgM sınıfı antikorlar aynı zamanda gösterilir Bunlar mevcutsa ve hepatitin klinik kanıtları varsa, varlığı hepatit A'yı gösteren IgM sınıfı antikorlar için bir test yapılır
Olguların % 99'dan fazlasında hepatit A 3 ay içinde spontan olarak iyileşir Olguların % 01'inden azında fulminan hepatit görülür Sarılık, olguların % 90 kadarında vardır Yüzde 95'inden fazlasında transaminaz eğrileri bir zirve yapar ve hızla normale döner Fulminan hepatitten sonra gürültüsüz bir karaciğer sirozu gelişebilir

A tipi viral hepatit hakkında genel bilgiler
· A tipi viral hepatit bulaşıcı bir karaciğer hastalığıdır
· Gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerde yaşayanlar, bu ülkelere seyahat edenler risk altındadır
· Etken Hepatit A Virüsüdür (HAV)
· Bulaşma “Dışkı - Ağız” yoluyla olur Yani virüs içeren dışkı ile kirlenmiş sularla temas sonucu bulaşır Bulaşmadan iyi yıkanmamış gıdaların alınması ve iyi temizlenmemiş suların içilmesi sorumludur
· Genellikle sessiz olarak geçirilir Yakınmalı olarak geçirildiğinde
halsizlik, ateş, ishal, karın ağrısı, göz aklarında sararma ve idrar renginde koyulaşma önemli belirti ve bulgulardır
· Yatak istirahati tedavinin esasıdır
· İyileşme 10 - 20 gün sürer B ve C tipinde olduğu gibi kronikleşme sözkonusu değildir Taşıyıcılığı söz konusu değildir
· Aşı mevcuttur ve koruyuculuğu oldukça iyidir
· İmmun globulin uygulaması kısa süreli (3 - 6 ay) koruma sağlar
Bulaşma yolları: Hepatit A virüsü hastalıklı kişinin dışkısı ile yayılarak, dışkı-ağız yoluyla bulaşır Yani virüs içeren dışkı ile kirlenmiş sularla temas sonucu bulaşmaktadır Bulaşmadan iyi yıkanmamış gıdaların alınması ve iyi temizlenmemiş suların içilmesi sorumludur Bulaşmayı engellemek için şehir şebeke sularının temizliğine olabildiğince özen gösterilmeli ve gıdalar temiz sularla temizlenmelidir Bulaşmayı kırmak için ellerin sabun ve suyla temizliği oldukça önemlidir Bulaşma şekilleri şöyledir:
Hastanın dışkısının değişik şekillerde ele bulaştıktan sonra eller yıkanmadan yemek yeme ve enfekte dışkıyla kirlenmiş suların iyi temizlenmeden tekrar kullanılması
Yol açtığı hastalıklar: HAV ile infekte olanların büyük çoğunluğu (yüzde 70 - 80) sessiz olarak enfeksiyonu geçirir Bu kişilerin enfeksiyonu geçirdiği laboratuvar testleriyle anlaşılabilir Yakınmalı enfeksiyonun belirti ve bulguları ileri derecede halsizlik, iştah kaybı, ateş, ishal, karın ağrısı, bulantı-kusma, göz aklarında - deride sararma ve idrar renginde koyulaşmadır Bu dönemde karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma ortaya çıkar Transaminazlar (AST, ALT) ve bilirubinler yükselir Sarılıklı bu dönem 10 - 20 gün sürer Nadiren enzim yüksekliği ve halsizlik bir yıla kadar uzayabilir Çok nadiren karaciğer koması gelişerek ölüme yol açabilir

Hepatit B
Hepatit B , hepatit B virüsünün (HBV) meydana getirdiği bir enfeksiyon hastalığıdır Dünyada en çok görülen enfeksiyon hastalıklarından biri olan hepatit B, bütün dünyadaki önde gelen dokuzuncu ölüm nedenidir
Hepatit B, hafif ve belirti vermeyen bir enfeksiyondan, çok daha ağır karaciğer hastalıklarına ve bu arada sirozla primer hepatosellüler karsinomaya (karaciğer kanserine) kadar değişebilen çeşitli tablolara neden olabilir Karaciğer kanseri, dünya da en yaygın kanserlerden biridir
İltihap : Enfeksiyon etkenlerine veya tahriş edici maddelere tepki olarak bir dokuda iltihap hücrelerinin ve sitokinlerin toplanmasıdır
Antijen : Vücuda giren ve bağışıklık sisteminin tanımadığı her türlü yabancı madde
Antikor : Bağışıklık sistemi tarafından yapılan ve yabancı bir antijene bağlanıp onu nötürleşme amacı güden bir protein kompleksi

Hepatit C
Hepatit C, Hepatit C virüsünün neden olduğu, karaciğeri etkileyen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır Enfeksiyon, insan vücudunda hastalığa yol açan bir mikrobun gelişmesi ve yayılmasıdır Hepatit C enfeksiyonu yaşamınızı birçok yönde olumsuz etkileyebilir Hastalığın başlangıcı grip ile karıştırılabilir, hatta hiçbir belirti görülmeyebilir Bazı durumlarda ise, Hepatit C virüsü, kişinin kendisini haftalarca hiçbir iş yapamayacak derecede bitkin hissetmesine neden olabilir
Hepatit C virüsü hastaların %50'sinde kronikleşir yani kalıcı olur
En ciddi hepatit sebeplerinden biri olan Hepatit C virüsü, dünya üzerinde 170 milyon kişiyi etkilemektedir Kan nakli ile bulaşan hepatitlerin en az %80'i Hepatit C'dir Sıklıkla ortak şırınga kullanan uyuşturucu madde bağımlılarında rastlanır Cinsel ilişki yolu ile geçiş sık görülmemektedir
Bulaşma yolları; Hepatit C'nin en önemli bulaşma yolu Hepatit C virüsü taşıyan kanın naklidir Günümüzde, kan nakli öncesinde Hepatit C virüsü açısından tarama yapılması zorunludur Ancak geçmiş yıllarda tarama yapılmadan kan nakli yapılmış hastaların durumu belirsizdir ve risk taşımaktadır
* Hepatit C'nin bir diğer bulaşma yolu tıraş bıçağı, manikür-pedikür aletleri, tırnak makası gibi yaralanmaya sebep olabilecek aletlerin ortak kullanımıdır
* Hepatit C, dövme, piercing, akupunktur, kulak delinmesi gibi uygulamalarda steril olmayan aletlerin kullanımı ile de bulaşabilir
* Damar yolu ile uyuşturucu kullanan bağımlılarının ortak şırınga kullanımı Hepatit C bulaşma riskini arttırmaktadır
* Hepatit C virüsü hamile olan anneden bebeğe geçebilir ancak bu geçişin nadir olduğu düşünülmektedir
* Down sendromu, cüzzam, lösemi, lenfoma gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkları olanlar, hemofili hastaları gibi sürekli kan verilenler, toplu bulunulan yerlerde yaşayan ve çalışanlar, düşük sosyoekonomik düzeyli toplumlar ve yaşlılar hastalığa yakalanma olasılığı yüksek risk gruplarını oluştururlar
Kan Testleri; Hepatit C enfeksiyonu, az miktarda kan ile yapılan antikor testleri ile tespit edilebilir Pozitif test sonuçları birkaç değişik anlama gelebilir
1 Kronik Enfeksiyon: Hepatit C virüsüne bağlı, sürmekte olan kalıcı bir enfeksiyon bulunduğunu ve uzun vadede karaciğer hasarı riski olduğunu gösterir
2 Geçirilmiş Enfeksiyon: Hepatit C virüsü bulaşmış, bağışıklık sistemi tarafından tanınmış ve yok edilmiştir Karaciğer hasarı belirtisi yoktur Bu durumda hastalığa karşı bağışıklık kazanılmıştır ve bir daha Hepatit C geçirme riski yoktur
3 Yalancı pozitiflik: Bazen ilk taramalarda hastalık olmadığı halde testlerden pozitif sonuç alınması, ancak ileri tetkikler ile aslında negatif olduğunun saptanmasıdır Eğer ilgili kan testleri pozitif sonuç vermişse, konunun uzmanı olan bir doktora başvurmalısınız Bu durumda sizden şu tetkikleri yaptırmanız istenebilir
a Karaciğer Ultrasonu: Bu tetkik Karaciğer ve etrafındaki organları incelemek amacıyla yapılır
b Karaciğer Biyopsisi: Hastaneye yatış gerekmeden yapılacak olan bu işlemde karaciğerden inceleme yapmak üzere küçük bir parça alınır İşlem sırasında anestezi uygulanacağı için herhangi bir acı hissedilmez Çok önemli olan bu test ile karaciğer hasarı olup olmadığı tespit edilir
c Karaciğer Fonksiyon Testleri: Karaciğerin işlevini iyi yapıp yapmadığını belirlemek üzere karaciğerden salınan enzim düzeyleri ölçülür
dPCR: Kanda dolaşan Hepatit C virüsünün doğrudan tespit edildiği ileri düzey bir kan testidir Her Sağlık Merkezi'nde bulunmayabilir
Bu testler sonucunda doktorunuz sizinle konuyu tüm detayı ile konuşacak ve gerekeni yapacaktır

Hepatit B

KAN, KAN ÜRÜNLERİ:

Kan yolu ile bulaşma özellikle gelişmiş ülkelerde damardan yasa dışı ilaç kullananların, kullandıkları iğnelerin bir şekilde diğer insanlara yayılması ile ortaya çıkmaktadır Ayrıca yine bu kişilerin kullandıkları eşyaların diğer kişilerce kullanılması da bulaşmayı sağlar Ancak dünya üzerinde hepatit B açısından oldukça yüksek riskli bir grup olan sağlık çalışanları açısından iğne yolu ile bulaşma son derece önemlidir Çeşitli sağlık birimlerinde çalışan sağlık personeli özellikle kaza sonucu iğne batması ile hepatit B ye yakalanmaktadırlar Ayrıca yine sağlık çalışanları hasta kişilerin kanının bulaştığı bir cisimle yine kaza sonucu yaralanır veya temas ederlerse yine hepatit B ye yakalanabilirler Yine normal popülasyon ve sağlık çalışanları için kan nakli sonucu bu hastalığa yakalanma riski vardır Gelişmiş ülkeler bu sorunu kan nakilleri sırasında tarama yaparak çözmüşlerdir Ve bu tür bir bulaşma yolu dolayısıyla ortadan kalkmıştır

CİNSEL İLİŞKİ:

Cinsel ilişki sırasında hepatit B ile enfekte bir kişinin vücut sıvılarının diğer partnerin vajina, makat(rektum, özellikle ters ilişki) idrar kanalı (üreterler) ve ağızdaki yaralı veya çizik bölgelere teması ile hastalık geçer

DÖVME VE PİERCİNG

Ülkemiz ve tüm dünyada dövme (tattoo) ve piercing sırasında kullanılan iğnelerin yeterince steril ve tmiz olmamasından dolayı kişiye bulaşması söz konusudur

TRAŞ TAKIMI USTURA VE DİŞ FIRÇASI

Hastalıklı kişilerin kullandığı ve kan bulaşmış ustura, traş fırçası ve diş fırçalarının kullanılması ile hepatit B bulaşabilir

PERİNATAL GEÇİŞ: (HAMİLELİKTE GEÇİŞ)

Doğum sırasında anneden çocuğa hepatit B mikrobu geçmesi sonucu ortaya çıkan durum perianatal geçiş olarak tanımlanmaktadır

HEPATİT B NİN KULUÇKA SÜRESİ:

Normal olarak 45-180 gün arası değişen bir kuluçka süresi olan bu hastalık ortalama olarak 60-90 gün arasında toplumun büyük kesiminde hastalığın ortaya çıkması için gereken kuluçka süresidir

KULUÇKA EVRESİNDE HEPATİT B BULAŞIR MI?

Doğal olarak akla gelen ilk soru hastalığın kuluçka süresinde bulaşıcı olup olmadığıdır EVETkuluçka süresince özellikle vücut sıvıları oldukça bulaşıcıdır Vücutta hepatit B ye karşı antikor (mikroplara karşı vücut tarafından oluşturulan protein kökenli koruyucu maddeler) oluşumuna kadarki evrede hastalık son derece bulaşıcıdır

KURUMUŞ KAN VE TÜKRÜK (SALYA) HEPATİT B AÇISINDAN BULAŞICI BİR RİSK FAKTÖRÜMÜDÜR ?

EVETbir hafta dahi kuruyarak kalan kan ve salya hepatit hastalığının bulaşması için yeterli Bu sebeple çok dikkatli olunması gerekir

PEKİ KRONİK HEPATİT B HASTALARI HASTALIĞI BULAŞTIRIR MI?

EVETözellikle kronik hepatit B taşıyıcısı olan kişilerle yaşayan ve bu kişilerin seks partnerleri açısından hastalığın bulşama riski vardır

HEPATİT B NİN BELİRTİLERİ:

Yenidoğan bebekler hepatit B ile ile ilgili belirgin olarak herhangi bir belirti vermez İlerleyen yaş belirti verme ile doğru orantılıdır Yaş ilerledikçe yapılan araştırmalar belirtilerin arttığını göstermiştir Hepatit B nin hastalık belirtileri aşağıdaki gibidir;

Tüm vücutta Aşırı halsizlik
Hafif derecede ateş
Baş ağrısı
İştah kaybı
Bulantı kusma
Özellikle karaciğer bölgesinin üzerinde ağrı ve hassasiyet Bu ağrı sarsıntı ve eğilme artar
Kabızlık veya ishal
Kas ve eklemlerde yaygın ağrı
Deride kızarıklık
5 yaşın üzeri ve yetişkinlerin % 40 da sarılık ortaya çıkabilir ayrıca bebeklerin ise % 10 unda ancak sarılık görülebilir
Son olarak ise bazı hastalar kan verene yahut hekimleri tesadüfen hepatit B için tarama testi isteyene kadar hepatit B olduklarını bilemezler Bunun anlamı ise bazı vakalarda hepatitin belirti vermeden geçmesi veya anlaşılamaması anlamındadır Dikkat edilecek olursa yukarıdaki belirtiler, herhangi bir gribal enfeksiyonda görülebilir Ancak karaciğer bölgesi üzerindeki ağrı, sarılık gibi semptomlara özellikle dikkat edilmelidir Yada aşılanmamış bireylerin özellikle tarama testleri yaparak hastalığı geçirip geçirmediklerini anlamaları, ve bunun sonucuna göre sonuçlar negatif ise aşılanmaları, pozitif ise ömür boyu gözetim altında olmaları gerekir Çünkü hepatit B siroz ve karaciğer kanserine sebep olabilecek sinsi bir hastalıktır Kimi karaciğer kanseri yada aniden çıkan siroz vakalarının altında hepatit B virüsü olduğu sonradan belirlenmekte ve bu hastalar bu teşhis konulana kadar hepatit B den habersiz dolaşmaktadırlar
HEPATİT B VİRÜSÜ ALINDIKTAN SONRA VÜCUTTA NELER OLUR?

Hastalık alındıktan sonra hastaların büyük çoğunluğu antikor oluşumu ile ilgili olarak 4-8 hafta içersinde kendilerin iyi hisseder Özellikle yaşlı hastalarda belirtileri daha ağır olabilir Ve bu hastalarda bazen belirtiler uzayabilir

Hastaların az bir kısmında hepatit B virüsü hastanın kanında ve karaciğer saptanmaktadır Bu hastalar kronik hepatit B dediğimiz formdaki hastalardır Bu hastalarda karaciğer enzim testlerinde yükselme görülebilir Yada bu hastalar hiçbir belirti vermeden yıllarca kronik formla beraber yaşarlar Ancak daha öncede altını çizdiğimiz gibi kronik hepatit B taşıyıcıları için beraber yaşadıkları ev halkı ve seks partnerleri hastalığı kapma açısından büyük riski taşımaktadır

HEPATİT B VİRÜSÜ İLE ORTAYA ÇIKABİLCEK KÖTÜ SONUÇLAR NELERDİR?

Siroz (Kronik yaygın ve ilerleyici karaciğer iltihabıdırÖldürücü bir hastalıktırOrtalama yaşam süresi 38-40 aydır)
Karaciğer kanseri
Karaciğer yetersizliği
Fulminan hepatit denilen çok kısa sürede (1 ay gibi) karaciğer yetersizliğine götüren ölümcül bir hastalık tipi
Hepatit D hastalığı
HEPATİT B HASTALIĞINDA RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR ?

Hepatit B taşıyıcı bir seks partnerine sahip olma
Çok eşlilik
Başka bir cinsel yolla bulaşan hastalığın olması
Hepatit B li hastaların çatal, kaşık, bıçak, jilet, ustura ve benzeri eşyalarını paylaşmak
Damardan ilaç kullanımı
Meslek (doktorlar, hemşireler,dişçiler, kan ve kan ürünleri ile uğraşan laboratuar ve kan merkezi çalışanları
Hepatit B virüsü açısından yüksek riskli ülkelerde 6 aydan fazla yaşamak (Çin, Afrika, Asya kıtasının merkezi ve kuzey doğusu, Ortadoğu, Doğu Avrupa )
Uzun süre hepatit B virüsü taşıyıcı bir insanla aynı odayı çeşitli sebeplerle paylaşma (yatakhane, hapishanevs)
Homoseksüel veya biseksüel olma
Temiz ve hijyenik olmayan yerlerde dövme veya piercing yaptırma ve buralarda çalışma
Hijyenik şartları iyi olamayan berberlere tıraş olma
Annede hepatit B virüsü ile enfeksiyon olması yeni doğan bir çocuk için her zaman rsik faktörüdür Ancak çocuk doğar doğmaz hepatit aşısı ve hepatit B koruyucu immunglobin (koruyucu serum) yapılırsa hastalığa yakalanmaz
Hepatit B li bir kişi tarafından ısırılmak
Hemofili veya diyaliz hastası olmak(bu kişiler kan almak veya sürekli kan temizlenmesi gereken grupta olduklarından hepatit B açısından son derece yüksek risk grubundadır)
PEKİ HEPATİT B ÖPÜŞME İLE GEÇER Mİ?

HAYIR hepatit B öpüşme ile geçmez Toplum olarak sık sık öpüşen bir yapımız olduğu için bu konunun bilinmesi önemlidir

PEKİ NE ZAMAN HEPATİT B İÇİN DOKTORA BAŞ VURMALIYIM?

Yukarıda sayılan risk faktörlerini taşıyorsanız, ayrıca yine yukarıda sıraladığımız hepatit B ile ilgili hastalık belirtileriniz varsa hemen hekiminize hepatit ile ilgili testler için baş vurunuz Ayrıca hepatit B vakalarının % 35 inde hastalığın hiçbir risk faktörü olmadan tespit edilmesi aşısı olmayan herkesin hekimine başvurarak testler yaptırması, eğer testler negatif ise aşı yaptırması, pozitif ise belirli aralıklarla izlenmesi gerekmektedir Çünkü hepatit B kronik sonuçları bakımından tehlikeli bir hastalıktır Karaciğer yetersizliği,siroz karaciğer kanseri gibi çok ağır ve ölümcül sonuçlara gidebilen bu hastalık toplumları,aileleri ve bireyleri çok dramatik sonuçlarla karşılaştırabilmektedir

ÖNEMLİ NOT 1: Aynı mekanı ve evi paylaştığınız herhangi bir kişide yeni tespit edilmiş hepatit B hastalığı varsa hemen hekiminize sizde test ve korunma için başvurunuz

ÖNEMLİ NOT 2: Kadın veya erkek olsun özellikle korunmasız bir cinsel ilişki sonrası şüpheleriniz var ise hemen hekiminize test ve korunma için başvurunuz

ÖNEMLİ NOT 3: Hepatit B olduğunu düşündüğünüz biri tarafından ısırılı iseniz hemen hekiminize test ve korunma için başvurunuz

ÖNEMLİ NOT 4: Mesleğiniz (doktorlar, hemşireler,dişçiler, kan ve kan ürünleri ile uğraşan laboratuar ve kan merkezi çalışanlarıkısaca sağlık çalışanları) risk grubunda iseniz hemen hekiminize test ve korunma için başvurunuz

PEKİ YUKARIDA YAZDIĞINIZ DURUMLARDAN ŞÜPHELENEREK HEKİME BAŞVURDUM VE TESTLERİM NEGATİF ÇIKTIPEKİ SONRA NE OLACAK?

Hepatit B ye maruz kalınma olasılığı üzerine (örneğin hepatit B li olduğunu düşündüğünüz biri ile cinsel ilişkiye girdiniz, yada ısırıldınız veya aynı mekanda yaşadığınız birinde hepatit B hastalığı yeni tespit edildi) hekiminize başvurduğunuzda beklemek gibi bir lüks yoktur Hekiminiz hemen size hepatit B immun globulin (koruyucu serum) ve üç doz sürecek hepati aşısı yapmalıdır

PEKİ CİNSEL İLİŞKİDEN SONRA NE KADAR SÜRE İÇİNDE HEPATİT B İMMUN GLOBULİNİNİ (koruyucu serum) YATIRABİLİRİM ?

Şüphe ettiğiniz bir cinsel ilişkiden sonra hepatit B immun globilinini ilk 2 HAFTA içinde yaptırmalısınız Bu süreyi geçirirseniz hepatit B immun globulininin (koruyucu serum) koruyucu etkisi olmaz Tabi ilk 2 haftada bu seruma ilaveten bir de 3 dozluk aşı programına alınmanız gerekmektedir

PEKİ SAĞLIK ÇALIŞANIYIM VE ELİME HEPATİT B Lİ BİR HASTANIN KANIYLA BULAŞIK İĞNE BATTI, NE KADAR SÜRE İÇİNDE HEPATİT B İMMUN GLOBULİNİNİ (KORUYUCU SERUM) YATIRABİLİRİM ?

Böyle bir duruma maruz kaldıysanız hepatit B immun globilinini ilk 7 GÜN içinde yaptırmalısınız Bu süreyi geçirirseniz hepatit B immun globulininin (koruyucu serum) koruyucu etkisi olmaz Tabi ilk 7 GÜN içersinde bu seruma ilaveten bir de 3 dozluk aşı programına alınmanız gerekmektedir

HASTALIĞIN SEYRİ:

Hepatit B hastalığı akut ve kronik seyir gösteren bir hastalıktır Akut formunda hastalık hiç hissedilmeden iyileşebildiği gibi, birkaç hafta devam eden seyirle hafifi belirtilerle iyileşebilmektedir Bu süreç genelde 4-8 hafta olarak tanımlanabilir Ancak hastalık 6 aydan fazla sürede bir kişinin kanında ve karaciğer de tespit edilirse artık kronikleşmiş anlamındadır Hastalığın kronikleşmesi ortaya çıkarabileceği sonuçlar açısından takip edilmesi gereken bir durumdur Çünkü kronikleşmiş hepatit B hastalığı siroz veya karaciğer kanserine sebep olabilir Burada okuyucularımıza şu hususu önemle vurgulamalıyız Tüm kronik hepatit B formları siroza veya karaciğer kanserine sebep olur demiyoruz Sebep olabilir deniliyor Hastalığın seyrinde kronikleşme olasığı bakımından çocuklar daha riskli grupta görünmekte Çünkü yenidoğana doğum sırasında bulaşan hepatit B nin kronikleşme olasılığı % 90 dır Yine 1-5 yaş arasında alınan hepatitin kroniklşeme olasılığı %30 dur 5 yaşından sonra ise bu rakam % 7 lere kadar geriler

KLİNİK:

1-SARILIKLI FORM: Başlangıçta gribal enfeksiyon, gastroenterit, (İştahsızlık, bulantı, kusma,karnın sağ üstünde ağrı) döküntüler, ateş, başağrısı, halsizlik, çabuk yorulma, eklem ağrısı ve iltihabı, gibi özgün olmayan belirtiler vardır Bu belirtiler gerilerken hastada sarılık ortaya çıkar Bu döneme idrar renginin koyulaşması ve dışkı renginin açılması öncülük ederTam iyileşme 6 ayda olur

2-SARILIKSIZ FORM: Klinik belirti ve bulguların silik olduğu ve gözden kaçan vakaların olduğu klinik formdur

3-KOLESTATİK FORM: Sarılıklı ve kaşıntılı belirtiler vardır

4-SUBFULMİNAN FORM: Hafif ateşle birlikte sarılık ve sindirim sistemi şikayetleri iyileşme olmadan devam eder 3-10 haftada ölüm veya 1-3 yıl içinde siroz gelişir

5-FULMİNAN FORM: 1-2 hafta içinde ağır karaciğer yetersizliği olur ve ölümle sonuçlanır

HEPATİT B VE KAN TESTLERİ:

Hekiminizle konuştuğunuzda gerek fiziksel muayene ve gerekse başvurma sebebinizde göz önünde bulundurulduğunda eğer hepatit B şüphesi var ise hekimiz hepatit B ile ilgili kan testleri isteyecektir Bu testler üç ana gruptadır;

Hepatit B nin DNA: Hepatit B virüsünün genleri ki bu HBV DNA sı olarak tanımlanır
Hepatit B antijenleri: Hepatit B virüsünün kanda ortaya çıkan yapısal proteinleri
Hepatit B antikorları: Vücut tarafından hepatit B den korunmak için ürettiği protein yapılı koruyucu maddeler
Bu testler kısaca:

Hbs-Ag : Hepatit B (surface) yüzey antijeni
Anti-Hbs: Hepatit B yüzey antijenini nötrleştirmek için vücut tarafından üretilen koruyucu protein
Hbe-Ag: Hepatit B antijenlerinden biri, “early” antijeni olarak adladırılır
Anti-Hbe : Hepatit B Hbe-Ag antijen antijenini nötrleştirmek için vücut tarafından üretilen koruyucu protein
Anti-Hbc(Ig-M) : Hepatit B “core” antijeni (erken dönemde çıkar)
Anti-Hbc(Ig-G) : Hepatit B “core” antijeni (Geç dönemde çıkar)
HBV-DNA : Hepatit B genetik DNA maddesi (serumda)
BU TESTLERLE İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER:

Hepatit B surface (yüzey) antijeni (HBsAg): bu testin pozitif çıkması durumunda aşağıdaki durumlar söz konusu olur;
bu testin pozitif olduğu kişi etrafındaki kişiler hepatit B yi bulaştırabilir
bu antijen bir kişinin kanıda 6 aydan uzun süre pozitif olarak kalırsa bu durum kronik hepatit B enfeksiyonudur
Hepatit B e antijeni (HBeAg): bu testin pozitif çıkması durumunda aşağıdaki durumlar söz konusu olur;
bu antijenin pozitif olması kişinin hepatit B enfeksiyonu ile şiddetli derecede enfekte olduğunu gösterir
kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerde, bu antijenin yüksek olması, bu kişilerde karaciğer hastalığı riskinin arttığını ve bu kişiler tedavi açısından değerlendirilmeye alınır
Hepatit B core antikoru (anti-HBc): bu antikor
HbsAg pozitif olan tüm hastalarda pozitiftir
hepatit B ile bir veya birden fazla defa enfekte olan tüm kişilerde bu antikor pozitiftir
Hepatit B core antijeni İgM tipi Antikor (IgM anti-HBc):
Beraberinde HbsAg pozitif olsun veya olmasın, IgM anti-HBc pozitifliği hepatit B ile enfekte olunduğunu veya son 6 ay içinde geçirilmiş hepatit B enfeksiyonunu gösterir
HbsAg negatif iken bu antikorun varlığı, akut veya yakın zamanda geçirilmiş hepatit B enfeksiyonunu gösterir
Hepatit B core antijeni İgG tipi Antikor (IgG anti-HBc):
1 hepatit B enfeksiyonunu gösteren antikordur Ancak hastalığın seyri ile ilgili net veriler ortaya koymaz

Hepatit B surface (yüzey) antikoru (anti-HBs): bu antikor
Bu antikor hepatit B nin başlangıcı ve iyileşmesi arasındaki dönemde ortaya çıkar
hepatit B aşısı yaptıran kişilerde bu antikor pozitiftir Ve koruyucululuğu gösterir
Hepatit B e antikoru (anti-HBe) :
1 bu antikor haftalar ve aylar içersinde ortaya çıkar ve daha sonrada kaybolur

Hepatit B genetik DNA (HBV DNA)
En duyarlı test olan hepatit B DNA sının (genetik maddesinin) tespitidir Aktif enfeksiyon göstergesidir
KRONİK HEPATİT B Lİ HASTALARDA İZLEME VE TEDAVİNİN ŞEKLİNİ BELİRLEMEK İÇİN HANGİ TESTLER İSTENMEKTEDİR?

Tomografi
MR (EMAR)
Karın ultrasonografisi
Karaciğer biyopsisi (karaciğer den parça alma işlemi)
ÖZELLİKLE GELİŞMİŞ BATI ÜLKELERİNDE HAMİLELİK DÖNEMİNDE HBASG (Hepatit B (surface) yüzey antijeni) TARAMASI RUTİN OLARAK YAPILMAKTADIR VE YAPILMASI TAVSİYE EDİLMEKTEDİR BİZDE ÜLKEMİZDEKİ HAMİLE BAYANLARA HBSAG TARAMA TESTİ YAPTIRMALARINI VE RİSKLİ GRUBA GİREM HAMİLE BAYANLARIN GEBELİĞİN İLERLEYEN SAFHALARINDA BU TESTİ TEKRARLAMALARINI ÖNERİRİZ DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BU DURUMU MUTLAKA HEKİMİNİZLE TARTIŞINIZ

HEPATİT B İÇİN TARAMA TESTİ YAPTIRMAK ŞART MIDIR? YADA TARAMA TESTİ YAPTIRMADAN AŞI YAPTIRILMASININ BİR ZARARI VARMIDIR?

Gelişmiş batı ülkelerinde yapılan yayınlara göre hepatit B için tarama testi yaptırmadan aşı yaptırmak daha ucuz ve sakıncasız bir yöntemdir ve bu şekilde olam ihtimali vardırGeçirilmiş bie hepatit B enfeksiyonu olan bir kişi “tarama testi yaptırmadan aşı yaptırırsa bir zararı olur mu ?”sorusuna bilim adamlarının cevabı bir zararın olmadığıdır Eğer kişi farkında olmadan hepatit B yi kapmış olabilir Tarama yapılması var olan bir hepatit B hastalığının durumu hakkında bilgi verir Buda kişinin ileriki tedavisi ve hepatit B ile beraber ortaya çıkabilecek kronik sorunların izlenmesi bakımından önem taşır

HEPATİT B AŞISI YAPTIRMAK İÇİN HANGİ TESTLERİ YAPTIRMALI ?

· HbsAg

· Anti-HBs

Hepatit B aşısı yukarıdaki iki testte negatif olduğunda yapılmalıdır

Kısaca hatırlatma yapmak gerekirse, HbsAg nin POZİTİF olması yeni veya eskiden geçirilmiş bir hastalığın olduğunu, Anti-Hbs POZİTİF olması hastalığa karşı bağışıklığı gösterir Eğer kişi aşı yaptırmış veya hastalıkla karşılaşmış ise Anti-Hbs POZİTİF dir Ayrıca hepatit B virüsü ile yeni bir enfeksiyon şüphesi var ise bu testler hemen sonuç vermeyebilir Bu sebeple yeni enfeksiyon şüphesinde, HBV DNA bakılması en duyarlı testtir İlaveten HbsAg ve Anti-Hbc IgM bakılması gerekir Bu sonuçlara bakılarak koruyucu serum (hepatit B koruyucu immunglobin) ve aşı yapılmalıdır

TEDAVİ:

Hepatit B tedavisinde süreç akut(yeni) veya kronik(uzamış) hepatit enfeksiyonuna göre ikiye ayrılır

KRONİK HEPATİT B ENFEKSİYONUNUN TEDAVİSİ:

Unutulmaması gereken en önemli unsur, kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin sürekli olarak hekim kontrolünde olması gerektiğidir Burada önemli olan hepatit B virüsünün zaman içersinde karaciğer ve kanda artabileceği ve aynı zamanda da karaciğeride etkileyebileceği gerçeğidir Hekiminiz karaciğer fonksiyonlarınızla ilgili verileri monitörize etmek için sizi periyodik olarak kontroller çağıracaktır Özellikle kronikleşen hepatit B enfeksiyonuna maruz kalan her 3 kişden birinde kronik hepatit B belirtileri mevcuttur Ve bu hastalarında büyük bir kısmında siroz karaciğer yetersizliği ve karaciğer kanseri görülme riski son derece yüksektir Temel hedef virüs çoğalmasını durdurup ortaya çıkması muhtemel karaciğer hasarını minimuma indirmektir Kronik hepatit B enfeksiyonunda tablet (ilaç) tedavisi 2 ilaç ile olur

· interferon alfa-2b

· lamivudine

İNTERFERON ALFA-2B

Son zamanlara kadar klasik kronik hepatit B enfeksiyonunda kullanılan bir ilaçtır İnterferon virüsün çoğalma yeteneğini azaltır Aynı zamanda vücut savunma sisteminin cevabını artırır Teadvi edile kronik hepatit B enfeksiyonlu kişilerin yaklaşık % 35 inde virüsün çoğalmasını bu ilacın durdurduğu gösterilmiştir Lamivudine ile beraber giden interferon tedavisinde tedavi süresinin kısaldığı yine bilim admalarınca gösterilmiştir Enjeksiyon yolu ile alınması lamivudine göre bir dezavantajdır Yinede tedavide interferon uygulanması hekiminizin karar vereceği bir durumdur Özellikle interferon şddetli derecede siroz vakalarında iyi seçim değildir Ayrıca erken yaşlarda hepatit B virüsünü kapan kişilerde de iyi sonuç vermediği belirtilmektedir İnterferon tedavisinin yan etkileri;

· Gribal enfeksiyona benzer belirtiler

· Depresyon

· İştah kaybı

· İshal

· Halsizlik

· Saçlarda zayıflama

· Lökosit ve trombosit sayısında azalma

· Bulantı

· Kuma

LAMİVUDİNE

Gittikçe artan bir reçeteleme trendine sahip bir ilaç olan lamivudine başlangıç tedavisi olarak kullanılmaya başlanmıştır İnterferon tedavisi alamayacak yada interferon kullanmak istemeyen hastalara uygulanabilir İnterferonun tersi olarak sirozu olan hastalarda rahatlıkla kullanılabilir Tabletler şeklinde ağızdan alınması kullanım kolaylığı sağlar Yan etkisi hemen hemen olmayan bir ilaçtır Ancak lamivudine tedavisikesildiğinde hastaların ortalama %75 inde hepatit B virüsü çoğalmaya başlar Tedavi sırasında lamivudine ne direnç gösteren yeni virüs versiyonları ortaya çıkmaktadır

TRANSPLANTASYON (KARACİĞER NAKLİ)

Kronik hepatit B enfeksiyonu ve beraberinde ortaya çıkabilcek siroz, karaciğer yetersizliği gibi durumlarda hastalara karaciğer nakli gerekebilir Sanırız bu cümle bile hepatit B aşısının ne denli önemli olduğu konusunda size bir fikir vermiştir

HEPATİT B DEN KORUYUCU BAZI TEDBİRLER

·Cinsel ilişki sırasında kondom(kaput, prezervatif) kullanımı

·Enjektör iğnelerinin doğru şekilde depolanarak atılması (özellikle tıbbi atıklara dikkat edilmesi gerekmektedir)

·Kan ve kan ürünleri ile uğraşan kişilerin latex veya plastik eldiven kullanması

·Diş fırçası, jilet ve usturaların temizliğine dikkat edilmesi ve diğer insanlarla paylaşılmaması (özellikle berberlerin hijyene dikkat etmesi gerekmektedir Kozmetikle ilgili yerlerde kuaför, berber,manikür -pedikür yapılan yerlerde aletlerin temizliğine dikkat edilmesi gerekir)

·Uyuşturucu kullanımın önlenmesi ve kullananlara yönelik toplumsal eğitimler

HEPATİT B AŞISI :

Hepatit B aşısı 3 dozluk uygulama gerektiren bir aşı bu üç dozun sonunda % 95 oranında koruyuculuk sağlar Bu üç doz en az 12 yıl kişileri hepatit B den korumaktadır

Yeni doğan bebekler, tüm yetişkinler, uyuşturucu kullananlar, son 6 ay içersinde birden çok seks partneri olan kişiler ve cinsel yolla bulaşan bir hastalığa sahip olanlar, homoseksüeller, biseksüeller , hemofili hastaları, diyaliz hastaları, tüm sağlık çalışanları, hapishane çalışanları ve hapishane mahkumları, özürlü bakım evleri personeli, dünya üzerinde hepatit B açısından riskli bölgelere seyahat eden kişilerhepatit B aşısını ivedilikle yaptırmalıdır

AŞILANMA SONRASI HEPATİT B YE KARŞI BAĞIŞIKLIK OLUŞUP OLUŞMADIĞI TESPİT EDİLEBİLİR Mİ? KİMLERDE BU TESPİTLER GEREKLİDİR ?

EVETantikor titresi denilen aşıya karşı yanıtın oluşup oluşmadığını anlamak için hekiminiz testler isteyebilir Bu rutin bir uygulama değildir Aşının % 95 oranında tuttuğunu belirtmiştik Ancak bazı riskli gruplara aşının tutma oranını gösteren testler istenebilir Sağlık çalışanları, kronik hepatit B enfeksiyonu olan seks partnerine sahip kişiler, vücut savunma sisteminde ciddi değişimler olan kişilerde aşının tutup tutmadığını anlayıcı testler istenebilir Ayrıca hepatit B aşısından sonra bağışıklanmadığınız gibi bir inancınız varsa hekiminizle tartışın, gerekli görülürse aşının bağışıklık oluşturup oluşturmadığını testlerle sınayabilirsiniz

AKUT HEPATİT B ENFEKSİYONUNDA TEDAVİ:

Akut hepatit B enfeksiyonunda belirgin bir tıbbi tedavi yoktur Tedavi daha çok destekleyici yöndedir Bu tedavide en önemli unsurlardan biri evde tedavidir Bu tedavi hastalığın yayılması ve şikayetlerin rahatlaması üzerine inşa edilmelidir

HEPATİT B VE EVDE TEDAVİ:

Ev tedavisinde ; aktivitelerinizi yavaşlatın, yorucu hareketlerden kaçının, yorulduğunuzda hareketleriniz yavaşlatarak dinlenin Ancak evde iken yatak istirahatı zorunlu değildir Akut (yeni) dönemde okula ve gitmeyin Şiddetli ve stresli egzersizlerden kaçının

AKUT HEPATİT B ENFEKSİYONUNDA DİYET:

Hepatit ve diyet Ne tür bir hepatit diyeti uygulamalıyım en çok sorulan sorulardan biridir En önemli unsurlardan biri akut hepatit diyetinde (hepatit B diyeti) sıvı alımıdır Bulantı ve kusmanın yaratacağı sıvı kaybı yerine konulmalıdır Protein orano düşük, kalori oranı yüksek bir hepatit diyeti hekimler tarafından önerilmektedir Eğer içtiğinizde rahatsızlık vermiyorsa doğal meyve suları alınabilir Ayrıca çorba içilebilir BU DÖNEMDE EN ÖNEMLİSİ ALKOL VE KARACİĞERİ RAHATSIZ EDECEK İLAÇLAR KULLANMAMAKTIR BU DURUM KARACİĞER İLTİHABI VE KARACİĞER ZARARINI ARTIRACAKTIR Burada en önemli unsur ilaç alınımınızı hekiminizle konuşarak ayarlamanızdır En doğrusu hekiminizle konuşarak çözmeye çalışın Alkolden ise en az 4-5 ay uzak durmanız gerekecektir

FULMİNAN HEPATİT:

Bazen akut hepatit B enfeksiyonu fulminant hepatit denilen bir forma dönüşür 1-2 hafta içinde akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkaran bir durumdur Fulminant hepatit te ölüm oranı yüksektir Karaciğer transplantasyonu ile hastaların kurtulması mümkün olabilir

HBV DNA TESTİNİN ÖNEMİ: (HEPATİTB dna testi)

Yeni alınmış bir hepatitb hastalığında bu testin yüksek olması bulaşıcık oranın yüksek olduğu anlamındadır Kronik hepatitb hastalığı olan kişilerde ise yüksek olması hepatitin derecesinin yüksek olduğunun göstergesidir Bu durumda tedavi başlanmalıdır Ve tedavinin etkilerini de ölçmenin en iyi yolu HEPATITB DNA testidir

HEPATİT B

Hepatit B virüsü ile ortaya çıkan karaciğer hücre iltihabı ve hasarı hepatit B hastalığı olarak tanımlanır Ülkemizde taşıyıcılık oranı %3 ile %7 arasındadır YİNEDEFORUMCOM

HEPATİT B NASIL BULAŞIR ?

İnsandan insana vücut sıvıları yolu geçer:

• Kan
• Semen (meni)
• Vajinal sıvı ve salgılar (adet kanı dahil)
• Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş (perinatal hepatit

Hepatit b Enfeksiyonu

Hepatit-B enfeksiyonu nedir ?

Hepatit-B virüsünün neden olduğu, birincil olarak karaciğerde iltihap ve karaciğer hücre hasarıyla seyreden bir hastalıktır Hepatit-B virüsü; karaciğere yerleşir Yalnız insanlarda hastalık yapabilen bir DNA virüsüdür Virüsler dışında metabolik hastalıklar, toksik ve karaciğerde kanlanmayı bozan, ilaçlar, bazı bakteriler, parazitler ve bazı diğer virüslerle gelişen hastalık ya da enfeksiyonlar sırasında da akut viral hepatit gelişebilir

HBV enfeksiyonunun dünyada ve Türkiye'deki durumu nedir ?
HBV enfeksiyonu tüm dünyada oldukça yaygındır Dünyada her yıl 50 milyon kişi HBV ile enfekte olmakta ve bugünkü sayılarla dünya nüfusunun 2/5'i (2 milyar) bu virüsle enfekte olmuş durumdadır Her yıl HBV'ye bağlı nedenlerle 1-2 milyon insan ölmekte ve dünyada 350 milyon insan bu virüsün taşıyıcısıdır
Ülkemizde her yıl 200 bin kişi bu virüsle enfekte olmaktadır ve her üç kişiden birisi bu enfeksiyonu geçirmiştir Ülkemizde 3-35 milyon kişi bu virüsün taşıyıcısıdır

HBV enfeksiyonuna yakalanma riski kimlerde daha fazladır?
HBV enfeksiyonu için herkes eşit derecede risk taşımaz Bazı insanlarda, hastalarda ve gruplarda enfeksiyon daha sık görülür HBV enfeksiyonu için risk taşıyan gruplar şunlardır:
a) Sağlık personeli,
b) Çok sayıda kan transfüzyonu yapılan hastalar,
c) Hemofili ve hemodiyaliz hastaları,
d) HBV taşıyan kişi ile aynı evi paylaşanlar,
e) Birden fazla cinsel partneri olan heteroseksüeller,
f) Homoseksüel ve biseksüel erkekler,
g) Damar içi uyuşturucu kullananlar,
h) Kişisel hijyenin iyi olmadığı bakım evi, yurt ve hapishane gibi yerlerde yaşayanlar,
ı) HBsAg pozitif anneden doğan bebekler

HBV nasıl bulaşır?
HBV dört yolla bulaşır:
a) Kan veya kan içeren sıvıların zedelenmiş deri veya mukoza ile teması sonucu (perkütan ya da parenteral bulaşma),
b) İnsandan insana zedelenmiş deri ya da mukoza aracılığıyla (horizontal bulaşma),
c) Cinsel yolla,
d) Annenin kanının ya da kanlı sıvılarının bebeğe zedelenmiş derisi ya da mukozası aracılığıyla ya da göbek kordonu aracılığıyla geçmesi ile (doğum sırasında) bulaşı
HBV enfeksiyonunun kuluçka peryodu alınan virüs miktarına ve kişinin immün sisteminin direncine bağlı olarak 45-180 gün (ortalama 60-90 gün) arasında değişir

HBV enfeksiyonunda hastalık belirtileri nelerdir ?
HBV enfeksiyonunda; enfeksiyon sık ancak hastalık enderdir Virüsü alanların yaklaşık %50-65'in de hiç bir hastalık belirtisi gelişmeden enfeksiyonu geçirir Virüsle enfekte olanların yaklaşık %30-50'inde kırıklık, yorgunluk, hafif ateş, mide bulantısı, karın ağrısı, eklem ve kas ağrıları gibi yakınma ve bulgular gelişir Çocukların %10'undan azında, erişkinlerin %30-50'inde sarılık görülebilir Virüsle enfekte olanların %1'inden daha azında enfeksiyon akut karaciğer yetmezliği ile ilerleyici ve şiddetli bir gidiş gösterir Akut enfeksiyonun yaklaşık 1-6 haftalık klinik seyri vardır Bu sırada hastalarda değişen derecelerde karaciğer enzimleri ve kan hücrelerinin yıkım ürününde yükselme gözlenir

HBV enfeksiyonunun çocuk ve erişkinlerde seyri nasıldır?
Akut enfeksiyon çocuklarda erişkinlere göre daha hafif ve bulgu vermeden seyreder Ancak bebeklerin immün sistemi nedeniyle enfeksiyon erişkinlere göre daha fazla oranda kronikleşmeye eğilimlidir Yenidoğanların %5-10'unda, 1-5 yaş grubundaki çocukların %70'inde, erişkinlerin ise %90-95'inde virüs 6 ay içinde vücuttan temizlenerek bağışıklık gelişir Akut enfeksiyon erişkinlerin yalnızca
%5-10'unda kronikleşirken, yenidoğanların
%90-95'inde, çocuk ve ergenlerin
%30'unda kronikleşir ve virüs taşıyıcısı olur
Bu hastaların kronik karaciğer hastalıkları yönünden uzman doktorlar tarafından izlenmesi gerekir Kronik karaciğer hastalıkları geliştiğinde µ-interferon tedavisi kullanılabilir, ancak başarısı sınırlıdır

HBV taşıyıcısı kimlere denir ?
Akut enfeksiyondan sonra 6 ay içinde virüse karşı bağışıklık geliştirmeyen, virüsü veya virüs proteinlerini kanlarında taşıyan kişilere taşıyıcı denir Öncelikle, bu kişiler virüsün sağlıklı bireylere bulaşmasında kaynaktırlar Ayrıca bu kişilerde kronik aktif hepatit, siroz ve karaciğer kanseri gibi kronik karaciğer hastalıklarının gelişme riski yüksektir Kronik hepatit-B ile karaciğer kanseri (primer hepatosellüler karsinoma) gelişmesi arasında sıkı bir ilişki vardır Kronik virüs taşıyıcılarında primer hepatosellüler karsinoma gelişme riski taşıyıcı olmayanlara göre 200 kat fazladır Kronik HBV taşıyıcıları ile virüsün bulaşma yollarından birisi ile temas edenlere yalnızca aşı yapmak yeterli koruyuculuğu sağlar

HBV enfeksiyonundan nasıl korunuruz ?
Enfeksiyondan korunmanın en emin ve güvenilir yolu hepatit-B aşısı yaptırmaktır Hepatit-B aşısı gen teknolojisi ile maya ya da memeli hücrelerinde üretildiklerinden son derece güvenilirdir ve bu tür enfeksiyonların bulaşmasına neden olmaz Hepatit-B aşının kanser yaptığı söylentisi yanlıştır Tam tersine aşı ile hepatit-B enfeksiyonundan korunulmazsa, HBV alınması ile böyle bir riske girmek söz konusudur Hepatit-B aşısı virüsle karşılaşmadan önce ya da karşılaştıktan sonra kullanılabilir Her iki durumda da koruyucudur

Hepatit nedir

Hepatit karaciğerin iltihabıdır ve insan vücudunda bir çok olumsuz bulguya yol açar Hepatitlerin bazıları virüslere bağlı , bazıları da değildir Bazı toksik ilaçlar ve bağışıklık sistemi ( immün sistem ) bozukluklarıda karaciğer iltihabına neden olabilir Hepatitlerin en çok rastlanan türü, virütik olanlardır "Hepatit" terimi ile işte bu "viral hepatit"ler söylenmek istenmektedir Karaciğerin taze, alevli iltihabına "Akut Viral Hepatit", 6 aydan fazla sürmesi haline ise "Kronik Viral Hepatit" adı verilmektedir
Her sarılık Hepatit midir ?
Türkiye'de halk arasında, viral hepatitle, sarılık özdeşleştirilir ve her sarılık "viral hepatit" zannedilir Halbuki sarılık bir hastalık değil belirtidir Birçok hastalık, sarılık ( belirtilerine ) neden olabilir Örneğin, ana safra kanallarında taş olması sarılığa neden olabilir Ancak viral hepatit'le hiçbir ilgisi yoktur ve bulaşmaz Yeni doğanlarda rastlanan sarılığı da hepimiz biliriz Bu tür sarılığın da "viral hepatit"le bir ilgisi yoktur ve bulaşmaz
Hepatit yapan nedenler nelerdir ?
En başta;

• Virüsler (A,B,C,D ender rastlanan E,F,G gibi)
• Toksik kimyasal maddeler (Karbon tetraklorür , vinylchlorür gibi)
• Bazı ilaçlar ( örneğin tüberküloz tedavisinde kullanılan İNH, bazı sinir hastalığının tedavisinde kullanılan chlorpromazin gibi ) ve özellikle batı ülkelerinde daha fazla görülen alkol
• Bazı mikroplar (Tüberküloz, brucella)
• Radyasyon;
• Genetik olarak geçen nadir hastalıklar , demir depolama hastalığı ( Hemokromatozis ) ( irsi olarak geçen, başta karaciğerde olmak üzere demir birikmesiyle organ hasarına yol açan ender bir hastalık ), bakır depolama hastalığı ( Wilson hastalığı ) ( bakır metabolizması bozukluğu nedeniyle özellikle karaciğerde ve gözün kornea tabakasında bakır depolaması ile karaciğerde hasara neden olan ender bir hastalık )

Hepatit B virüsünün (HBV) yaptığı karaciğer iltihabıdır HBV bulaştıktan sonra hastaların bir kısmında bildiğimiz sarılık ile karakterli akut hepatit oluşur

Çoğu hasta ise ilk infeksiyonu sessiz veya sarılık olmaksızın gripal infeksiyon gibi geçirir HBV, hepatotrop (karaciğeri seven!) bir virüstür Karaciğere yerleşir, çoğalır ve zamanla karaciğeri harap ederek siroza-karaciğer yetersizliğine yol açar Normalde akut infeksiyon sonrası altı ay içinde vücüttan atılır ve HBV antikorları (anti-HBs ) ortaya çıkar Bu tam iyileşmeyi gösterir HBV infeksiyonu (kandaHBsAg pozitifliği) altı aydan uzun sürerse "kronik hepatit B virusu infeksiyonu" baş gösterir Erişkinlerde akut B hepatiti %95 iyileşme ile sonuçlanır Kronikleşme %5 veya daha azdır Bu kronikleşme ilk infeksiyonu sessiz geçirenlerde daha sıktır
Kronik infeksiyon klinik seyri açısından ikiye ayrılır Çoğu kişide virüs vücutta olmasına rağmen, çoğalma yeteneği çok sınırlıdır ve karaciğer hasarı yapamayacak düzeydedir Bu kişilerdeki durum "İnaktif Taşıyıcılık" veya daha doğru bir ifade ile "İnaktif Kronik HBV İnfeksiyonu" ya da kısaca "taşıyıcılık" olarak adlandırılır Bu inaktif taşıyıcılık inatçı ve büyük çoğunlukla (>%90) ömür boyu süren ancak selim bir haldir Hastaların uzun süreli takibinde çok azında ciddi karaciğer hastalığı meydana gelebilir Yine düşük bir oranda kendiliğinden HBsAg kaybı ve antikorun (anti-HBs) ortaya çıkması söz konusudur Bunu önceden kestirmek mümkün değildir He ne kadar selim seyirli (iyi huylu) bir durum olarak tanımlansa da, inaktif taşıyıcıların en az yılda bir kez kontrolü gerekir
Kronik HBV infeksiyonu olanların daha az bir kısmında (%30) virus aktiftir, çoğalarak karaciğerde kronik iltihaba sebep olur HBV DNA'nın belli bir düzeyin üzerinde pozitifliği ve karaciğer enzimlerinde yükseklik ile karakterli bu durum "kronik B hepatiti" olarak tanımlanır Bu kronik B hepatitli kişilerin yaklaşık bir kısmında 10-40 yıl gibi çok uzun olabilen sürelerde siroz ve daha az bir kısmında da karaciğer kanseri gelişebilir
Hepatiti B neden farklı sonuçlara sebep oluyor? Herkeste aynı seyri mi gösteriyor?

Aslında HBV ile infekte olununca, sonucun ne olacağını HBV ile vücüdumuzun immun sistemi arasındaki etkileşmeler belirtliyor Virüs vücuda girdikten sonra, bağışıklık sistemi yabancı mikrobu tanıyarak cevap vermeye başlar Bağışıklık cevabının normal ölçülerde olması durumunda sarılık ve diğer belirtilerle beraber iki-altı hafta süren bir hastalık tablosu oluşur Bu tür vakalarda hastalık sıklıkla iyileşmeyle sonuçlanır Ancak vücudun bağışıklık cevabı çok fazla olursa, karaciğerin çoğu hatta tamamı hasara uğrar ve bu defa 'fulminan hepatit' (akut karaciğer yetersizliği) gelişir Bu durumda hastaların yüzde 70'i ölür ya da ancak karaciğer nakliyle hayata döner Eğer vücut normalden zayıf bağışıklık cevabı veriyorsa, karaciğerde süregelen bir iltihaplanma, yani 'kronik hepatit', bunun sonucunda da bazılarında siroz ve ertesinde karaciğer kanseri gelişir
Hepatit B virusu nasıl bulaşır?

Hepatit B, virüslü kan ve kan ürünlerinin alınması, cerrahi girişimler ve ciddi diş tedavileri, taşıyıcı ya da hasta birinin kullandığı iğnenin vücuda girmesi, virüslü kesici ve delici aletlerin batması, hepatit B olan hastanın diş fırçasının kullanılması, özellikle hastalığın vücutta aktif olduğu dönemde hastayla tükürük ve salya yoluyla yakın temas, cerrahi girişimler ve diş tedavilerinde virüslü kanın vücuda girmesi, doğum sırasında hepatit B'li anneden bebeğe taşıyıcılık, korunmasız riskli cinsel ilişki gibi yollarla bulaşmaktadır

Tıraş bıçağı, diş fırçası, tırnak makası gibi aletlerin ortak kullanımı da hastalığın bulaşmasında etken olabilir Türkiye'de HBV enfeksiyonu bebeklerde ve ilk çocukluk yıllarında seyrekken, ilkokul ve ortaokul çağlarında belirgin artış göstermektedir Ülkemizin Doğu ve Güneydoğu yöresinde gerek hijyen koşullarının iyi olmaması, gerekse çok fazla sayıda çocuklu ailelerde çocuklar arası temas (yara, bere gibi) bulaşmadan sorumludur ve tüm ailenin HBV ile enfekte olması sık rastlanan bir durumdur Aslında hassas testlerle yapılan taramalar sonucu, kan ve kan ürünleri ve cerrahi ile bulaşma yok denecek kadar azalmıştır Bütün dünyada ve tabi ki Türkiye'de de giderek daha iyi belirlenmiş riskli gruplar ön plana çıkmaktadır Damar içi uyuşturucu kullananlar, erkek homoseksüeller, hayat kadınları ve kronik alkolikler yüksek risk altındaki başlıca topluluklardır
B hepatiti hangi belirtilerle ortaya çıkar? Nasıl tanı konur?

Akut B hepatiti: Mikrop alındıktan sonra ortalama 1-2 ay süren kuluçka dönemini takiben ateş, halsizlik, kırıklık veya bulantı, kusma, iştahsızlık, karın ağrısı, ishal veya deride döküntüler ile birlikte eklemlerde ağrı ve şişlik gibi değişik bulguların olabildiği ve 3-10 gün süren ön belirtiler (prodromal dönem) ve ardından sarılık (önce idrar rengi koyulaşır ve göz akları sararır) ortaya çıkar Bu tipik tablo hastaların yarısından azında görülür Çoğu kez sarılık olmaksızın, hepatiti B için tipik olmayan belirtilerle ve tanı konulmadan akut infeksiyon geçirilir Henüz sarılık ortaya çıkmamış hastalara erken dönemde solunum yolu infeksiyonu veya gastroenterit veya romatolojik hastalık gibi tanılarla verilen ilaçlar hepatit tablosunun ağırlaşmasına ve tanı karışıklığına yol açabilir

Kronik B hepatiti: Henüz siroz aşamasına gelmemiş hastaların büyük çoğunluğunda klinik belirti veya hastalığa ait bir yakınma yoktur Tanı hemen daima herhangi bir nedenle yapılan kan testlerinde HBsAg'nin pozitif bulunması ve/veya karaciğer enzimlarinin (ALT, AST) yüksek bulunması ile konulur Daha sonra ayrıntılı incelemeler ve gerekirse karaciğer iğne biyopsisi yapılır Hastalar sıklıkla hepatit B olduklarını öğrendikten sonra halsizlik ve karaciğer bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissinden yakınırlar Bu çoğu kez psikolojik bir sorundur Karaciğer ve/veya dalak büyümesi, cilt belirtileri, karın şişliği gibi belirtiler sirozlu hastalarda görülür Klinik pratikte sık olarak siroz, hatta ilerlemiş siroz (karında su toplanması, kanama vb) aşamasına kadar tanı konulmamış hastalarla karşılaşmaktayız

B Hepatiti nasıl tedavi edilir?

Akut B hepatiti (yeni ortaya çıkan, sarılık ve karaciğer testlerinde aşırı yükseklik ile kendini gösteren bir klinik tablo) sıklıkla kendiliğinden iyileşir Ciddi seyirli veya fulminan hepatit dediğimiz çok ağır olan vakalar dışında özel bir ilaç tedavisi gerektirmez İlaç tedavisi de uygulanan bu ağır vakaların önemli bir kısmında çözüm acil karaciğer naklidir Bu tip fulminan hepatit dediğimiz çok ağır vakalar %1'den azdır Yine de her yıl onlarca fulminan hepatit B hastasına karaciğer nakli gerekmektedir

Asıl sorun kronik B hepatiti hastalarının tedavisidir Hangi hasta, ne zaman ve hangi ilaç veya ilaçlarla tedavi edilmelidir soruları yanı sıra, tedavinin başarı oranı, ilaç direnci, tedavi sonrası alevlenme gibi çok ciddi sorunlar söz konusudur Bu nedenle kronik B hepatiti hastalığın tedavisi gerçekten mesaisini bu konuya ayırmış deneyimli uzman hekimleri gerektiren bir konudur Bu hastalık için değişik tedavi seçenekleri söz konusudur Her hasta kendi özel şartları ile değerlendirilmeli, ona göre karar verilmelidir Zamanında tanı konmuş ve tedaviye başlanmış hastalarda siroz ve kanser gelişmesi önlenebilir, bazılarında ise hastalık tamamen ortadan kalkabilir

Türkiye'de aşı uygulaması yeterli mi?

Toplum sağlığı ve koruyucu hekimlik adına en önemli uygulama yenidoğan her bebeğe yapılan hepatit B aşılamasıdır Ayrıca ülkemizde ilkokul çağı çocukları da aşılanmaktadır 1996 sonrası başlanan bu uygulama dev bir adımdır, her yıl daha iyi sonuçlar bildirilmektedir Ancak dünyada 400 milyon, Türkiye'de de yaklaşık 35 milyon kronik hepatit B enfeksiyonlu kişi vardır ve bunların tedavi edilmeleri gerekmektedir Bu tedavi ile hem hastalar iyileşecek, hem de enfeksiyonu yaymaları önlenecektir Risk gruplarında yer alan erişkinler (sağlık personeli, ailesinde hepatit B'li kişi veya kişiler bulunanlar, sık kan ve kan ürünleri transfüzyonu gerektiren hastalığı olanlar, diyaliz hastaları, organ nakli hastaları, hayat kadınları ve erkek homoseksüeller ile damar içi uyuşturucu kullananlar gibi) mutlaka aşılanmalıdırlar

Prof Dr Yılmaz Çakaloğlu Memorial Hastanesi Gastroenteroloji Bölüm Başkanı