Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi
Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi

Dişi organ: Yumurtalık, dişicik borusu ve tepecik olmak üzere üç kısımdan oluşur Yumurtalıkta çok sayıda dişi üreme hücresi (yumurta) bulunur Dişicik borusu, tepeciği yumurtalığa bağlayan dar kısımdır Tepecikte çiçek tozlarının yapışmasını sağlayan yapışkan bir sıvı bulunur
Erkek ve dişi organı bir arada bulunduran bitkilere “bir evcikli” , erkek ve dişi organları ayrı bulunduran bitkilere de “iki evcikli” bitki denir Meşe, mısır, çam, kestane ve fındık bir evcikli, söğüt, antep fıstığı, kenevir ve kavak iki evcikli bitkilerdir

ÜREME ORGANLARI ( ÜREME SİSTEMİ )

Eşeyli üreme yapan vanlıların çoğu erkek ve dişi olmak üzere iki farklı cinsiyete sahiptirBu cinslerin herbiri eşeyli üremeyi gerçekleştirmek üzere gamet denilen özel üreme hücreleri vardırErkek üreme hücresi (sperm) dişi üreme hücresiyle (yumurta veya oosfer) birleşerek (***lenerek) zigot denilen ***lenmiş yumurtayı oluşturur Zigotun oltşmasıyla da eşeyli üreme yapılmış olur Oluşan yeni ***lerle,soyun (neslin) devanlılığı sağlanarak, kalıtsal miras korunur
Zigot ve zigottan oluşan vücüt hücreleri diploittir (2n kromozomlu) Bu nedenle,zigotu oluşturacak sperm ve yumurtanın her birinin monoploit ( n kromozomlu )olması gerekirİnsanın zigotu ile vücüt hücreleri 2n=46 kromozomludurDiger canlılar gibi insanda da kromozom sayısı türe ait önemli özelliklerindedir Bu özelligin korunması için,insan kametlerinin kromozom sayısını n=23 olması gerekir
Monoploit kromozomlu spermle ve yumurtanın oluşturuldugu bezler gonadlardırÖzel olarak erkek konatı tetis (= erbezi ),dişi konada ovaryum (yumuttalık) denir Belli olgunluga erişen insanların erbezleri ve yumurtalıklarında mayoz bölünme ile n kromozomlu gametler oluşturulur

Gametlerin birleşmesiyle tekrar 2n kromozomlu zigot oluşturularak,kromozom sayısı korunmuş olur Erkek ve kadınlarda üreme hücrelerinin oluşturuldugu bezler,geçtikleri yollar çiftleşmeyi ,***lenmeyi ve ***lenen hücrelerin gelişmesini saglayan özel organlar yardımcı iç salgılar bulunur Bunların tümüne üreme sistemi denir

Erkek ve kadın vücüdunda yapı olarak en önemli fark,üreme sistemiyle,üreme sisteminin etkiledigi organlarda görülür Bu farklılık nedeniyle dış ve iç üreme organları, erkek ve kadınlarda ayrı ayrı incelenir

A ERKEK ÜREME ORGANLARI :

TESTİSLER (ERBEZLERİ ) :Testisler,spermleri meydana getiren bir çift bezdir Doğumdan önce karın boşluğunda bulunurlar Doğum sırasında karnın alt tarafındaki testis torbalarına (skrotum) inerler Böylece,spermlerin oluşmasına engel olan vücut sıcaklığından daha güşük bir sıcaklık ortamı sağlanmış olur

Testisler, erkek çocuğun buluğ çağının (12-15 yaşları arasında) başlamasıyla birlikte faaliyete geçerler Bir yandan erkeklik hormonlarını üreten testisler, bir yandan da sperm üretmeye başlarlar Sperm üretimi , testisler içindaki (sper üretme kanallarında) yapılır
Kanallardaki sperm ana hücreleri (diploit) mayoz bölünme ile spermleri (monoploit) oluştururlar Spermler,sperm üretme kanallarından epididimis denilen kanala gelirler Burada olgunlaşıp bir süre kaldıktan sonra sperm iletme kanalına geçerler Sperm üretme kanalları (semifer tüpler) arasında, eşey hormanlarını salgılayan özel hücreler vardır
Testislerde mayoz bölünme ile (spermatogenez) oluşan milyonlarca spermin her biri, baş, boyun, gövde ve kamçı olmak üzere dört kısımdan oluşur Baş kısmında babanın genlerini taşıyan çekirdek ve ***leme yaparken yumurtanın zarını delecek salgı yapan akrozom bulunur Boyunda, kamçı oluşumunu sağlayan sentrozom vardır Gövde de, sperme enerji üreten mitokondriler yerleşmiştir Kamçı, spermin meni sıvısı içinde yüzmesini saglar
Sperm iletme kanalları, her bir testisten çıkıp, sonradan birleşen kanallardır Testislerde oluşan spermler,epididimiste olgunlaştıktan sonra sperm kanallarına gelir Sperm kanalların da bir sürü depolanan spermler, yardımcı bezleri salgılarıyla karıştıktan sonra sperm kanalının da baglı oldugu idrar kanalından penisle atılırlar
Erkek üreme sisteminde yardımcı bezler,proztat bezi, semen (er suyu ) kesecikleri ve kovper bezleridir Bu bezler ; spermlerin rahat hareketini saglamak üzere akıcı, kaygan besleyici ve dışarı atılmalarını kolaylaştıran sıvılar (meni sıvısı) salgılarlar Penis (kamış),erkeklerin çiftleşme organıdır Süngerimsi bir dokudan oluşur
B DİŞİ ÜREME ORGANLARI :

Dişi üreme organları ; yumurtalıklar yumurta kanalları, *** yatagı ve vaginadan oluşur
Yumurtalıklar (ovaryumlar) :Yumurtalıklar erkekteki testislerin karşılığıdırYani, mayoz bölünme ( oogenez) yapılarak, yaklaşık, ayda, bir yumurta hücresi üreten ve dişilik hormonlarını salgılayan bezlerdır
Yumırtalıklar karın boşlugunun iki alt yanına asılı bulunan bir çift bezdir İçlerine folikül denilen binlerce kesim bulunur Yumurta hücresini,folikül keseleri oluşturur Üreme yeteneği de folüküllerde yumurta oluşmasıyla yani ergenlikle ( 12-13 yaşlarda ) başlar yumurta yapma yeteneği kadınlarda 45-50 yaşları dolayında sona erer Bu duruna menopoz denir

Yumurta kanalları (fallopi tüpleri) : Yumurta kanalları, yumurtalıklara bakan serbest uçları huni gibi ve çevresi büsküllü kanallardır Diğer uçları dar ve *** yatagına bağlıdır Yumurtalıkta oluşan yumurtanın,yumurtalıktan alınarak *** yatagına iletilmesini sağlar ***lenme yumurta kanalında olur
***yatağı (uterus,rahim)ölyatağı,yumurta kanalında ***lenme yumurtanın yerleşip geliştiği karın boşluğunun altında, armut şeklinde bir organdırüst kısmından yumurta kanallarına bağlıdırAlt kısmın vagine yoluyla dışarıya açılırKalın,düz kaslardan yapılmıştırİçinde bol kan damarı bulunurUterus iç duvarı mukus denilen sıvı salgılayan zarla kaplı ve sünger gibidirÇeperlerindeki kaslar,hamilelik süresince genişleyerek ***yatagının büyümesini saglarDoğum sırasında da ritmik kasılmalarla bebeğin dışarı atılmasında etkilidir
Vağina(*** yolu):Vagina, uterusun alt ucundan dışarıya uzanan çiftleşme borusudurDogumda,bebeğin ***yatagından dışarı çıkması ve ay hali sırasındaki ***lenmemiş yumurta ile bir miktar kanın atılması vagine ile olurVaginenin uzunluğu 8-10cm kadardır Esneyerek uzayıp genişleyebilir
Kadınlarda ,buluğ çagından sonra başlayan 28-32günlük dönemler halinde tekrarlanan üreme devresine ‘menstruasyan devri’ (mestruasyon periyodu)denirmenstruasyon devri,dört evreden incelenir:

1Folikül Evresi:Kadının ,her ay bir yumurtalığı faaliyete diğeri , dinlenme halindedirFaaliyet halindeki yumurtalığı foliküllerinde,dişi eşiye ana hücrelerinden , olgunlaşmamış yumurtalar oluşur bunlardan birisi (nadiren birkaçı)olgunlaşarak yumurtaya dönüşür Bu olay 10-14 günde olurBu arada polikullar östrongen hormonu salgılayan ,*** yatagının (rahmin)gelişip ,süngersi bir yapı kazanmasını sağlar
2Ovulasyon Evresi :İçinde yumurta olgunlaşmış olan folikülün yırtılarak, Yumurtanın dışarı bırakılmasına ovulasyon ( yumurta bırakımı), ovulasyonun gerçekleştigi evrede ovulasyon evresi denir Ovulasyon, menstruasyon devrinin tam ortasındaki günde olur Ovulasyonla bırkılan yumurta, yumurta kanalına geçerek ilerler Bundan sonraki birkaçgün içinde ***lenebilir
3Korpuz-luteum (sarı cısım evresi): Yırtılan foleküller degişerek sarı renkli bir yapıya dönüşür Buna korpuz lüteum, Bu degişimin olduğu evreyede kopuz-luteum evresi denir10-14 gün sürer Bu evrede tekrar yumurta oluşmaz

korpuz-luteum, propgesteron hormonu salgılamaya başlar Az miktarda öztrogen salgılar Bu hormonlar sayesinde *** yatagı gelişmeye devam eder Yumurta, yumurta kanalında ***lenirse oluşan zigot *** yatagına yerleşerek hamilelik başlamış olur Bu evrede doguma kadar sürer
4Menseteruasyon evresi : Yumurta,yumurta kanalındayken ***lenmezse korpuz luteon bozulur ve prokezteron azalır Prokezteron azalınca,*** yatagının iç kısmı parçalanır Böylece dçllenmemiş yumurta, parçalanmış dokular, bir miktar kanla birlikte vaginadan atılır 3-5 gün kadar süren bu olaya menstruasyon (=ay hali,regl hali veya aybaşı kanaması ) denir

, Menstruasyondan sonra yeniden folekül evresi başlayarak,aynı olaylar tekrarlanır Hamile bayanlarda da dogumdan sonrada yeniden başlar
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenilmiştir

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi Dişi Organ Nedir? Dişi Organı Neye Denir? Dişi Üreme Organı Üreme Sistemi Dişi organ: Yumurtalık, dişicik borusu ve tepecik olmak üzere üç kısımdan oluşur Yumurtalıkta çok sayıda dişi üreme hücresi (yumurta) bulunur Dişicik borusu, tepeciği yumurtalığa bağlayan dar kısımdır Tepecikte çiçek tozlarının yapışmasını sağlayan yapışkan bir sıvı bulunur Erkek ve dişi organı bir arada bulunduran bitkilere “bir evcikli” , erkek ve dişi organları ayrı bulunduran bitkilere de “iki evcikli” bitki denir Meşe, mısır, çam, kestane ve fındık bir evcikli, söğüt, antep fıstığı, kenevir ve kavak iki evcikli bitkilerdir ÜREME ORGANLARI ( ÜREME SİSTEMİ ) Eşeyli üreme yapan vanlıların çoğu erkek ve dişi olmak üzere iki farklı cinsiyete sahiptirBu cinslerin herbiri eşeyli üremeyi gerçekleştirmek üzere gamet denilen özel üreme hücreleri vardırErkek üreme hücresi (sperm) dişi üreme hücresiyle (yumurta veya oosfer) birleşerek (*lenerek) zigot denilen lenmiş yumurtayı oluşturur Zigotun oltşmasıyla da eşeyli üreme yapılmış olur Oluşan yeni lerle,soyun (neslin) devanlılığı sağlanarak, kalıtsal miras korunur Zigot ve zigottan oluşan vücüt hücreleri diploittir (2n kromozomlu) Bu nedenle,zigotu oluşturacak sperm ve yumurtanın her birinin monoploit ( n kromozomlu )olması gerekirİnsanın zigotu ile vücüt hücreleri 2n=46 kromozomludurDiger canlılar gibi insanda da kromozom sayısı türe ait önemli özelliklerindedir Bu özelligin korunması için,insan kametlerinin kromozom sayısını n=23 olması gerekir Monoploit kromozomlu spermle ve yumurtanın oluşturuldugu bezler gonadlardırÖzel olarak erkek konatı tetis (= erbezi ),dişi konada ovaryum (yumuttalık) denir Belli olgunluga erişen insanların erbezleri ve yumurtalıklarında mayoz bölünme ile n kromozomlu gametler oluşturulur Gametlerin birleşmesiyle tekrar 2n kromozomlu zigot oluşturularak,kromozom sayısı korunmuş olur Erkek ve kadınlarda üreme hücrelerinin oluşturuldugu bezler,geçtikleri yollar çiftleşmeyi ,lenmeyi ve lenen hücrelerin gelişmesini saglayan özel organlar yardımcı iç salgılar bulunur Bunların tümüne üreme sistemi denir Erkek ve kadın vücüdunda yapı olarak en önemli fark,üreme sistemiyle,üreme sisteminin etkiledigi organlarda görülür Bu farklılık nedeniyle dış ve iç üreme organları, erkek ve kadınlarda ayrı ayrı incelenir A ERKEK ÜREME ORGANLARI : TESTİSLER (ERBEZLERİ ) :Testisler,spermleri meydana getiren bir çift bezdir Doğumdan önce karın boşluğunda bulunurlar Doğum sırasında karnın alt tarafındaki testis torbalarına (skrotum) inerler Böylece,spermlerin oluşmasına engel olan vücut sıcaklığından daha güşük bir sıcaklık ortamı sağlanmış olur Testisler, erkek çocuğun buluğ çağının (12-15 yaşları arasında) başlamasıyla birlikte faaliyete geçerler Bir yandan erkeklik hormonlarını üreten testisler, bir yandan da sperm üretmeye başlarlar Sperm üretimi , testisler içindaki (sper üretme kanallarında) yapılır Kanallardaki sperm ana hücreleri (diploit) mayoz bölünme ile spermleri (monoploit) oluştururlar Spermler,sperm üretme kanallarından epididimis denilen kanala gelirler Burada olgunlaşıp bir süre kaldıktan sonra sperm iletme kanalına geçerler Sperm üretme kanalları (semifer tüpler) arasında, eşey hormanlarını salgılayan özel hücreler vardır Testislerde mayoz bölünme ile (spermatogenez) oluşan milyonlarca spermin her biri, baş, boyun, gövde ve kamçı olmak üzere dört kısımdan oluşur Baş kısmında babanın genlerini taşıyan çekirdek ve leme yaparken yumurtanın zarını delecek salgı yapan akrozom bulunur Boyunda, kamçı oluşumunu sağlayan sentrozom vardır Gövde de, sperme enerji üreten mitokondriler yerleşmiştir Kamçı, spermin meni sıvısı içinde yüzmesini saglar Sperm iletme kanalları, her bir testisten çıkıp, sonradan birleşen kanallardır Testislerde oluşan spermler,epididimiste olgunlaştıktan sonra sperm kanallarına gelir Sperm kanalların da bir sürü depolanan spermler, yardımcı bezleri salgılarıyla karıştıktan sonra sperm kanalının da baglı oldugu idrar kanalından penisle atılırlar Erkek üreme sisteminde yardımcı bezler,proztat bezi, semen (er suyu ) kesecikleri ve kovper bezleridir Bu bezler ; spermlerin rahat hareketini saglamak üzere akıcı, kaygan besleyici ve dışarı atılmalarını kolaylaştıran sıvılar (meni sıvısı) salgılarlar Penis (kamış),erkeklerin çiftleşme organıdır Süngerimsi bir dokudan oluşur B DİŞİ ÜREME ORGANLARI :* Dişi üreme organları ; yumurtalıklar yumurta kanalları, * yatagı ve vaginadan oluşur Yumurtalıklar (ovaryumlar) :Yumurtalıklar erkekteki testislerin karşılığıdırYani, mayoz bölünme ( oogenez) yapılarak, yaklaşık, ayda, bir yumurta hücresi üreten ve dişilik hormonlarını salgılayan bezlerdır Yumırtalıklar karın boşlugunun iki alt yanına asılı bulunan bir çift bezdir İçlerine folikül denilen binlerce kesim bulunur Yumurta hücresini,folikül keseleri oluşturur Üreme yeteneği de folüküllerde yumurta oluşmasıyla yani ergenlikle ( 12-13 yaşlarda ) başlar yumurta yapma yeteneği kadınlarda 45-50 yaşları dolayında sona erer Bu duruna menopoz denir Yumurta kanalları (fallopi tüpleri) : Yumurta kanalları, yumurtalıklara bakan serbest uçları huni gibi ve çevresi büsküllü kanallardır Diğer uçları dar ve * yatagına bağlıdır Yumurtalıkta oluşan yumurtanın,yumurtalıktan alınarak * yatagına iletilmesini sağlar lenme yumurta kanalında olur yatağı (uterus,rahim)ölyatağı,yumurta kanalında lenme yumurtanın yerleşip geliştiği karın boşluğunun altında, armut şeklinde bir organdırüst kısmından yumurta kanallarına bağlıdırAlt kısmın vagine yoluyla dışarıya açılırKalın,düz kaslardan yapılmıştırİçinde bol kan damarı bulunurUterus iç duvarı mukus denilen sıvı salgılayan zarla kaplı ve sünger gibidirÇeperlerindeki kaslar,hamilelik süresince genişleyerek yatagının büyümesini saglarDoğum sırasında da ritmik kasılmalarla bebeğin dışarı atılmasında etkilidir Vağina(* yolu):Vagina, uterusun alt ucundan dışarıya uzanan çiftleşme borusudurDogumda,bebeğin *yatagından dışarı çıkması ve ay hali sırasındaki lenmemiş yumurta ile bir miktar kanın atılması vagine ile olurVaginenin uzunluğu 8-10cm kadardır Esneyerek uzayıp genişleyebilir Kadınlarda ,buluğ çagından sonra başlayan 28-32günlük dönemler halinde tekrarlanan üreme devresine ‘menstruasyan devri’ (mestruasyon periyodu)denirmenstruasyon devri,dört evreden incelenir: 1Folikül Evresi:Kadının ,her ay bir yumurtalığı faaliyete diğeri , dinlenme halindedirFaaliyet halindeki yumurtalığı foliküllerinde,dişi eşiye ana hücrelerinden , olgunlaşmamış yumurtalar oluşur bunlardan birisi (nadiren birkaçı)olgunlaşarak yumurtaya dönüşür Bu olay 10-14 günde olurBu arada polikullar östrongen hormonu salgılayan , yatagının (rahmin)gelişip ,süngersi bir yapı kazanmasını sağlar 2Ovulasyon Evresi :İçinde yumurta olgunlaşmış olan folikülün yırtılarak, Yumurtanın dışarı bırakılmasına ovulasyon ( yumurta bırakımı), ovulasyonun gerçekleştigi evrede ovulasyon evresi denir Ovulasyon, menstruasyon devrinin tam ortasındaki günde olur Ovulasyonla bırkılan yumurta, yumurta kanalına geçerek ilerler Bundan sonraki birkaçgün içinde lenebilir 3Korpuz-luteum (sarı cısım evresi): Yırtılan foleküller degişerek sarı renkli bir yapıya dönüşür Buna korpuz lüteum, Bu degişimin olduğu evreyede kopuz-luteum evresi denir10-14 gün sürer Bu evrede tekrar yumurta oluşmaz korpuz-luteum, propgesteron hormonu salgılamaya başlar Az miktarda öztrogen salgılar Bu hormonlar sayesinde yatagı gelişmeye devam eder Yumurta, yumurta kanalında lenirse oluşan zigot yatagına yerleşerek hamilelik başlamış olur Bu evrede doguma kadar sürer 4Menseteruasyon evresi : Yumurta,yumurta kanalındayken lenmezse korpuz luteon bozulur ve prokezteron azalır Prokezteron azalınca, yatagının iç kısmı parçalanır Böylece dçllenmemiş yumurta, parçalanmış dokular, bir miktar kanla birlikte vaginadan atılır 3-5 gün kadar süren bu olaya menstruasyon (=ay hali,regl hali veya aybaşı kanaması ) denir , Menstruasyondan sonra yeniden folekül evresi başlayarak,aynı olaylar tekrarlanır Hamile bayanlarda da dogumdan sonrada yeniden başlar Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenilmiştir**