Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örnekleri Nelerdir? Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örneği

Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örnekleri Nelerdir? Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örneği
Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örnekleri Nelerdir? Yazarlarıyla Birlikte Fabl Örneği

Doğu�da İÖVII yyda Asur-Babil masallarına,Batıda ise İ:Ö:VIII yyda Atmaca ile Bülbül öyküsünü yazan Hesiodos�a kadar uzanmaktadırZamanla serpilip gelişen tür,Batı�da Aisopos (Ezop),La Fontaine;Doğu�da Kelile ve Dinme yazarı Beydaba ile seçkin örneklerine kavuşur Fars edebiyatında 8-14 yüzyılda yaşamış ve toplumsal eleştirileriyle ilgili eserler kaleme almış olan ünlü mizahçı Ubeyd-i Zakanî ve 11/16 yüzyılda hayatını sürdürmüş olan Muhammed Bakîr Meclisî�nin Fare ile Kedi (Muş u Gurbe) adlı eserleri vardır Sadî�nin Gülistan ve Bostan adlı eserlerinde hayvan hikâyelerini anlatan bir çok örnek mevcuttur
Çağdaş hayvan destanları da denebilecek bu yeni türün başarılı örnekleri arasında Tilki Renard,Chantebury Öyküleri,ütopik bir hüviyete sahip olan George Orwell�in Hayvan Çiftliği (1945),Andersen Masalları ve Antoin de Saint-Exupry�nin Küçük Prens�i sayılabilir James Thurber de bu türün çağdaş temsilcilerindendir
Eski Türk edebiyatında sıklıkla görülen kıssadan hisse türü öykücüklerin zengin örneklerine Sadi�nin Bostan ve Gülistan ile Mevlana�nın Mesnevisinde rastlamak mümkündürBu türün en yaygın örnekleri Feridüddin Attar�ın Mantıku�t Tayr ile 15 yy şairi Şeyhi�nin yazdığı Harname adlı mesnevisidir Türkçedeki ilk örneği Harname'dirBatılı anlamda ilk örnekleri ise Şinasi vermiştir Ahmet Mithat, Kıssadan Hisse adlı eserini ahlakî gaye güderek yazmıştır Bu eserde yazar, Ezop�tan, La Fontaine�den yapmış olduğu çevirilere ve kendi yazmış olduğu fabllere yer vermiştir Recaîzade Mahmut Ekrem, La Fontaine�den Horoz ile Tilki, Kurbağa ile Öküz, Karga ile Tilki, Meşe ile Saz, Ağustos Böceği ile Karınca gibi bir çok çeviriler yaparak bu alanda Türk Edebiyatına katkıda bulunuştur Ali Ulvi Elöve Çocuklarımıza Neşideler, adlı şiir kitabında La Fontaine, Victor Hugo, Lamartine�den yaptığı çevirilerin yanında, yine bunlardan esinlenerek yazdığı fabl türü şiirlere de yer vermiştir Nabizade Nazım�ın Bir Sansar ile Horoz ve Tavuk adlı eseri vardır Tarık Dursun K�nın fabl üzerine bir çok eseri mevcuttur La Fontaine, Ezop ve Krilov�dan çeviriler yaparak yayınlayan yazar, hayvanlarla ilgili bir çok hikâye de yazmıştırNurullah Ataç, Orhan Veli Kanık, Ömer Rıza Doğrul, Kemal Demiray, M Fuat Köprülü, Vasfi Mahir Kocatürk, Siracettin Hasırcıklıoğlu, Sebahattin Eyüboğlu fabl türü ile ilgilenmiş çeviri yapmış, araştırmalarda bulunmuşlardır

Öykünce - Fabl

Öykünce ya da fabl içinde bir ders ya da öğüt bulunan öyküdür Yazar genellikle bu dersi öykünün sonunda, 'gülme komşuna, gelir başına' gibi bir cümleyle özetler
Fablların kahramanları genellikle havyanlardır Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve tıpkı insanlar gibi davranır
Dünyanın en ünlü fabl yazarları Ezop ve Jean de La Fontaine'dir Ezop'un fablları İÖ 300 yılında derlenerek yazıya geçirilmiştir ABD'li James Thurber ve İngiliz George Orwell çağdaş fabl yazarlarıdır

Fabl Özellikleri
1 Başrollerinde hayvanların rol aldığı hayvanların konuştuğu hayvan hikayeleri (Örn: Ağustos böceği ve Karınca)
2 Bu isin en bilinen kişileri Beydeba, Ezop ve La Fontaine‘dir
3 İnsanlar arasında cereyan eden olayları hayvanlar bitkiler ya da cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi göstererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek örnek göstermek ya da bir düşünceye güç kazandırmak isteyen bir çeşit masaldır
4 Teşhis ve intak sanatları üzerine kurulmuştur
5 Dünya edebiyatında ilk ve önemli fabllar Hint yazarı Beydeba’ya aittir Beydeba ’nın fablları Kelile ve Dimne adlı bir eserde toplanmıştır
6 Türkçe'deki ilk örneği Harname'dir

Fabl - Fablın Özellikleri

Fabl (fable):
Düzyazı ya da şiir biçiminde, ders vermek amacıyla kaleme alınmış kısa anlatı Kişiler genellikle insane olmayan yaratıklar ya da cansız nesnelerdir Yazınsal fablın belirleyici özelliği, insanların hayvanlar yoluyla anlatılmasıdır; bu özelliğiyle yazınsal fabl, ilkel hayvanların günümüzde de yaratmaya devam ettikleri fabllardan ayrılır Bu tür, büyük olasılıkla Yunanistan’da doğdu; ilk fabl derlemesi Ezop’a atfedilmiştir (İÖ VI yy) Hint fabllarının ünlü bir derlemesi İS 300 yılında, büyük olasılıkla Sanskritçe yazılmış Bidpai’dir Bu türde dünyanın en büyük ustası olarak tanınan La Fontaine, öykülerinin çoğunu Ezop’tan ve Phaedrus’tan alıp kendi şiir diline çevirmiştir
Fabl, kahramanları genellikle hayvanlar olan, içinde hep bir ders bulunan masallardır Bu masalların çoğunun sonunda ya da içinde okura bir özlü sözle verilen ders bulunur: "İşte bu da ona bir ders olmuş, bir daha kimseyi kandırmamış," ya da, "Uşaklar ilk efendilerinin değerini sonrakilerin eline düştükten sonra anlamışlar," gibi
Fabl masalları, kulaktan kulağa yayılarak sözlü anlatım döneminin edebiyat ürünleri olarak insanlık tarihinde yerini almış ve basit, kolay, ahlak ilkelerini öğretme işlevini yüklenmişlerdir Hatta ünlü bir Latin şairi Pehedre (Fedr) fabl için, "Bu masallar insanların kusurlarını düzeltmek için anlatılmalı ve yazılmalıdır," demiştir
***
Fabl’ların ilk kez Hindistan’dan çıktığı ve ilk fabl masallarının da "Pançatandra Masalları" olduğu söylenir Bu kitabın önsözüne bakıldığında, kitabın yazarının, "Mehapur" hükümdarının, üç tembel çocuğunu eğitmek için tuttuğu "Vişnu- Sarma" adlı bir öğretmen olduğu belirtilir
***
Ayrıca Hindistan’da Beydaba, Batı’da Ezop ve Lafonten ünlü fabl ustalarıdır Bu masalların hepsi genellikle yetişkinler için yazılmış, daha sonra da çocukların dünyasında kendilerine geniş bir yer edinmişlerdir Şiir ve düzyazı biçiminde yazılmış olmaları ve çocukların kolayca ezberlemeleri de onları hep diri tutmuştur
***
‘Lafonten 'den Bir Örnek
Orman Mahkemesinde’ ***

Krilov’un masalları ülkemizde "Keçi Bir Gün" adıyla Tarık Dursun K tarafından derlenmiş ve yeniden yazılmıştır Bu kitapta masalların sonunda yine dersler verilir, ama bazı masallarda Krilov dersleri kendince yorumlayarak farklı eleştiriler ortaya koyar Benim çok sevdiğim; "De Gidi Eşek De!" masalında olduğu gibi
***
EŞEK, bülbülün yoluna çıkmış, durdurmuş
- Yahu, kardeş, demiş Nereye gitsem, hep sen! Herkes bülbül diyor da başka bir şey demiyor Yok, en güzel öten senmişsin, yok güle şu dünyada âşık olan tek senmişsin Hele o güle olan aşkın, hele o! Öylesine bir aşk ki bu, diyorlar Ne Mecnun’da vardır, ne Ferhat’ta, Kerem’de Doğru mu?
Bülbül boynunu bükmüş, derin bir iç çekmiş
- Doğru kardeş, demiş Doğru!
Eşeği bu kez daha büyük bir şaşkınlık almış mı sana Kulaklarını eğip, dudaklarını sarkıtmış:
- Valla’i çok şaştım birader, demiş Neden dersen, geçende senin o güllerden birini yedim, hiçbir şeye benzetemedim Çünkü ne tadı vardı, ne tuzu
Ah, insanlar arasında,bülbülü tanımadıkları yetmiyormuş gibi, bir de güle olan tutkusunu bilmeyen nice nice eşekler yok mudur?