Fransız Devrimi-Fransız İhtilali

Fransız Devrimi-Fransız İhtilali

FRANSIZ DEVRİMİ,

1789 da Fransa'da köylülerin, zanaatkarların, yeni güçlenmeye başlamış olan sanayiciler ile tüccarların, yani burjuvazinin, soylulara ve krallık yönetimine karşı büyük başkaldırısıdır


Devrimin Nedenleri

Fransa bir zamanlar Avrupa'nın en güçlü ulusuydu Ne var ki, 1700'lere gelindiğinde yönetim biçiminin iyiden iyiye köhnemiş olduğu ve halkın bu durumdan duyduğu hoşnutsuzluk açıkça görülmeye başladı Dönem değişiyor, oysa Fransa hâlâ ortaçağlardaki gibi yönetiliyordu


İngiltere'de yeni buluşlar ve ticaretteki gelişmeler sonucu gerçekleşen ekonomik ve toplumsal değişimler 1600'lerde bir iç savaşa yol açmış {bak İNGİLTERE), daha sonra kralın egemenliği sınırlandırılmıştı Parlamentonun varlığıyla, krallık yönetimi meşrutiyet biçimini almıştı


Fransa'da, İngiltere parlamentosuna benzer ama yetkisi çok daha sınırlı olan meclis 175 yıldan beri toplanmamıştı Krallar halkın isteklerinden habersizdi Hükümet sorunları çözmekte yetersizdi Kralın harcamaları ise başa çıkılır gibi değildi Köylü ve küçük çiftçi ağır vergiler altında eziliyor, kentlerdeki işçilere yaşama hakkı tanınmıyordu


Tüccar, avukat gibi okumuş yazmış meslek sahipleri, bilgili olmalarına karşın, yasaların yapılmasında söz sahibi değillerdi Fransız din adamlarının özel hakları vardı Ne var ki, onlar da krala ve soylulara karşı, ezilen halkın yanında yer aldılar Soylular doğru dürüst vergi ödemiyor ve çalışmıyorlardı Halkın öfkesi artık taşmak üzereydi

Etats-Generaux Toplanıyor


1789'da durumun ağırlaşması üzerine XVI Louis, 1614'ten beri toplanmamış olan Etats Generaux,yu toplantıya çağırmak zorunda kaldı Etats Generaux üç sınıfın da temsilcilerinin bulunduğu bir meclisti Fransız toplumunun üst basamağında din adamları yer alıyordu İkinci basamak soylu sınıfındı Devlet yönetiminin yüksek görevleri ile ordunun tüm kumanda zinciri soylu sınıfın elindeydi Tüccarların, avukatların, esnaf ve çiftçilerin yer aldığı üçüncü basamak ise halk kesimini temsil ediyordu Ne var ki, mülk sahibi vergi yükümlülerinin katılabildiği bu seçimlerde işçi ve köylü temsilciler yoktu 5 Mayıs 1789'da Etats Generaux çok gergin bir havada açıldı

Kralın şiddetle paraya gereksinmesi vardı Meclis ona bu parayı sağlamakta yardımcı olursa, halkın bazı isteklerini yerini getireceğine söz verdi Üçüncü grubun temsilcileri, kral da içinde olmak üzere tüm Fransız yurttaşlarının yasalar uyarınca yönetilmeleri, yani bir anayasaları olması gerektiğinde ısrar ediyorlardı (bak Anayasa) Başlangıçta soylular ve din adamları bu istemlere karşı çıktılar Oysa daha sonraları içlerinden bazıları halkı destekledi Bunun üzerine XVI Louis meclisi dağıtmak istedi Ne var ki, üçüncü grubun temsilcileri Fransa'ya bir anayasa kazandırmadan dağılmayacaklarına ant içtiler; kendilerini Ulusal Meclis olarak ilan eden milletvekilleri, daha sonra yeni anayasayı hazırlayıp açıklayacak olan Kurucu Meclis adını aldı

Devrim Başlıyor

23 Haziran'da Kont Mirabeau kralın meclisi kapatmasına karşı çıkarak, gelen haberciye, "Git efendine söyle, biz halkın isteğiyle buradayız ve ancak süngü zoruyla meclisi terk ederiz" dedi Paris büyük bir heyecan içindeydi 14 Temmuz'da halk ünlü Bastille Hapishanesi'ni basarak tüm tutukluları özgürlüğe kavuşturdu XVI Louis Paris halkının başkaldırdığını, Bastille'in ele geçirildiğini öğrenince "Ama bu bir isyandır" diye haykırdı Saraylılardan biri ise kralı, "Hayır efendimiz, bu bir isyan değil, bir devrimdir" diye yanıtladı


Fransız Anayasası'nı hazırlayan Kurucu Meclis, 1789'da İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'ni kaleme aldı Bildiri halk egemenliğini kabul ediyordu, "insanlar özgür doğar, özgür yaşar ve yasa önünde eşit hakları vardır" diyordu Kilisenin ve soyluların ellerinden toprakları alındı ve ayrıcalıkları kaldırıldı 1789 sonbaharında kral ile kraliçe Ver-sailles'dan yabancı ülkelere kaçma girişiminde bulundular, ama halk onları yakaladı ve Paris'e getirdi (bak Marie-Antoinette) 20 Haziran 1791'de kral ailesiyle birlikte kendine bağlı soylu subayların yönetimindeki birliklerin toplandığı Belçika sınırına doğru gizlice yola çıktı Fransa'nın doğusunda Varennes'te yakalanarak geri çevrildi Kral ve ailesinin yeni Fransa'ya bağlılık göstermeyişi, halkın onlar olmadan da ülkenin yönetilebileceği yolundaki düşüncesini güçlendirdi


Fransız karşıdevrimcileri Prusya kralına, Avusturya imparatoruna, Rus imparatoriçesi-ne başvurup Fransa'da krallık yönetiminin yeniden kurulması için yardım istediler Avusturya ve Prusya XVI Louis'yi yeniden tahta geçirmek için Fransa'ya karşı savaşa hazırlanıyordu Fransızlar daha hızlı davranarak, 1792 ilkbaharında Avusturya'ya savaş ilan ettiler Avusturya ve onun yanında yer almış olan Prusya'ya karşı yapılan savaş başlangıçta Fransa için yıkıcı oldu Ne var ki, daha sonra Fransa'nın dört bir yanından Paris'i savunmak için gelen gönüllü alaylarla Paris bir kez daha ayağa kalktı
Bastille'in basılışını izleyen üç yıl içinde halkın durumunda bir değişiklik olmamıştı


Pahalılık, yiyecek maddelerinin yokluğu yığınların öfkesini artırıyordu Askeri başarısızlıklar ve sarayın tavrı hoşnutsuzluğu daha da şiddetlendirmişti 9 Ağustos gecesi halk kralın bulunduğu Tuileries Sarayı'na saldırdı Bu saldırıyı ne zamandır bekleyen XVI Louis saraya ücretli askerler yığmış ve kendisine bağlı soyluları çevresine toplamıştı İlk saldırı geri püskürtüldü İkinci saldırı sonunda Tuileries Sarayı alındı ama kral bulunamadı XVI Louis ailesiyle birlikte meclise sığınmıştı Oysa artık çok geçti Kral ve ailesi hapse atıldı Böylece Fransa'da krallık 10 Ağustos 1792 günü devrilmiş oldu Halk sokaklarda dans ediyor ve devrimin marşına dönüşen "Marseillaise"i söylüyordu Ordunun başında olan General Lafayette kralı kurtarmak üzere Paris'e yürüyüşe geçtiyse de yarı yolda cayarak kaçtı


Parisliler 10 Ağustos'ta büyük bir zafer kazanmış olmakla birlikte, sevinmek için henüz pek erken olduğunu anladılar Çünkü yabancı güçler Fransa'ya girmişti Kesin sonucu belirleyen savaş 20 Eylül 1792 günü Belçika sınırı yakınında Valmy'de yapıldı Fransız ordusu Avusturyalılara ve onlarla birlikte savaşan karşıdevrimci Fransızlar'ı yendi Kasımda Avusturyalılar'a karşı yeni bir zafer kazanan Fransızlar daha önce de Fransa'nın egemenliğinde olan Belçika'ya girdiler Bu başarılar devrimcileri yüreklendirdi

Terör Dönemi


20 Eylül 1792'de, Fransızlar'in Avusturya karşısında kesin zaferi kazandığı gün, genel oyla seçilen Konvansiyon yani ulusal meclis Paris'te ilk toplantısını yaptı Genel oy hakkı yalnızca erkeklere tanındığı için kadınlar daha uzun yıllar oy hakkı için mücadele edecekti


Güçlü halk ayaklanması Fransa'da krallığı devirince, Konvansiyon cumhuriyet ilan etti Cumhuriyetin ilanından sonra XVI Louis ve Marie Antoinette Ocak 1793'te giyotinle idam edildiler (bak GİYOTİN)

Konvansiyon Jirondenler, Jakobenler, Mon-tagnard'lar (Dağlılar) ve olayların gidişine göre tavır takınan tarafsızlardan oluşuyordu
Başlangıçta iktidarı Jirondenler ele geçirdi Bunlar tüccar ve sanayici kesimin temsilcileriydi Kırsal kesimlerde yaşayan halk feodal ayrıcalıkların kaldırılmamasından şikayetçiydi Köylülerin durumunda hiçbir değişiklik olmamıştı 31 Mayıs 1793 günü silahlı isyancılar bir kez daha Paris sokaklarını işgal ettiler 40 bin kişi Konvansiyon'un kapılarını zorladı Meclis Jirondenler'in tutuklanması için karar çıkarttı
Bundan sonra Konvansiyon'a Jakobenler egemen oldular Jakobenler erkekler için genel oy ve tek meclis öngören bir anayasa hazırladılar; ama bunu uygulamadılar Yerine bir diktatörlük kurdular Ülkeyi yönetmek için Kamu Güvenliği Komitesi adını verdikleri bir kurul oluşturdular Bu kurulun başlıca üyeleri Georges Jacques Danton, Jean Paul Marat ve Maximilien Robespierre idi (bak Marat Jean Paul; Robespierre Maximilien) Bundan sonraki aylar çok hareketli geçti İngilizler Fransa'ya karşı sürekli olarak düşmanca girişimlerde bulunuyorlardı Jakoben-ler'in yönetimi sırasında Fransa'nın en önemli limanı Toulon'u ele geçirdiler Kamu Güvenliği Komitesi yabancı orduları ülkeden atmaya kararlıydı Bu nedenle asker toplamaya ve cephane yığmaya girişti 1793'te İngilizler Toulon'dan atıldılar

17 Temmuz 1793 tarihinde Jakobenler bütün feodal ayrıcalıkların hiçbir tazminat ödenmeksizin kaldırıldığına ilişkin bir kararname çıkarttılar Soyluların işgal ettikleri kamu toprakları köylülere geri verildi Kilisenin ve dış ülkelere sığınan soyluların el konulan toprakları, köylülerin almasını kolaylaştırmak için düşük fiyatla satışa çıkarıldı Ne var ki, bütün bunlar kırsal bölgelerdeki yoksul köylülerin durumunda pek fazla değişiklik yaratmadı

Jakobenler karşıdevrimcilerle acımasızca mücadele ettiler Kuşku duyulanlar derhal tutuklanıyor; bazen de yargılanmaksızın giyotine gönderiliyordu Robespierre iyice güç kazanarak sonunda Danton'u bile idam ettirdi 1794'te Robespierre ve yandaşları bir hükümet darbesiyle tutuklandılar Yasadışı davranışlarda bulunmuş olmak suçuyla idam edildiler

Jakobenler'in tarihteki rolü feodal düzeni parçalayarak Fransa'da sanayi ve tarımın gelişmesine yol açmak oldu Böylece Fransa' da kapitalizm dönemi başladı Jakobenler' den sonra varlıklı kesimlerin temsilcisi, ılımlı bir hükümet işbaşına geldi Direktuvar adı verilen beş kişilik bir kurulla ülke yönetilmeye başlandı

Napolyon İktidara El Koyuyor

Yeni hükümet ülke çıkarlarından çok kendi çıkarlarını gözetiyordu Yetersizliği ve yolsuzlukları halkın tepkisine yol açtı 1799'da Napolyon Bonapart adında genç bir subay hükümetin zayıflığından yararlanarak yönetimi ele geçirdi Hükümet biçimi değişti Yeni hükümet Konsül denen üç üyeden oluşuyordu ve Napolyon I Konsül, aynı zamanda da devlet başkanı oldu Çok geçmeden öbür iki konsüllük kaldırıldı ve 1804'te Napolyon imparatorluğunu ilan etti {bak NAPOLYON) Böylece devrim sona ermiş oldu Ne var ki, devrime esin kaynaklığı etmiş olan, insanların özgür ve eşit olması gerektiği yolundaki düşünceler birçok ülkeye yayıldı

FRANSIZ İHTİLALİ

Marie Antoinette '

Sebepleri:

Fransız ihtilalinin sebeplerinin iç ve dış sebepleri olacak iki kısımda işleyebiliriz

İç Sebepler:

1- Krallık Rejiminin İstibdadı: Fransa XVI yüzyıldan beri koyu bir mutlakıyetle yönetilmekte idi Krallar, memleketin sahibi ve efendisi sayılırdı Kralın Tanrı'dan başka kimseye hesap vermeyeceği kabul olunurdu Kral ve çevresinin , zengin ve gösterişli yaşamına karşılık, halkın sıkıntılı yaşamı, Kral'a tepki duyulmasına yol açmıştır

2- Sosyal Durum ( Halkın çeşitli Sosyal Sınıflara Ayrılması ): Fransız milleti eşitsizlik üzerine kurulmuş sosyal bir yapıya sahipti Halk, birbirlerine eşit olmayan ve başka hak ve imtiyazlara sahip bulunan , Soylular - Rahipler - Burjuvalar- Köylüler olarak, dört ayrı sınıfa bölünmüştü

Soylular: Büyük toprak ve Malikane sahibi idiler Devlet memurluğu ve askerlikle uğraşırlar, devlete vergi vermezlerdi Topraklarında, köylüleri çalıştırırlardı
Rahipler: Arazi ve mal sahibi idiler Din bakımından Papa'ya bağlıydılar Devlet ve Halk üzerinde dinsel otoriteye sahiptiler Devlete vergi vermezlerdi
Burjuvalar: Şehir ve kasabalarda oturan, iş ve ticaret'le uğraşan kesimdi Aydınlar bu sınıf içinde idi ( Doktor, Mühendis, Avukat, Tüccar, Sanatçı ) Siyasal hakları yoktu Devlete vergi verirlerdi
Köylüler: Halkın çoğunluğunu oluşturmakta idiler Vergi verirler, askerlik yaparlar, soylu kişilerin ve rahiplerin tarlalarında çalışırlar, gerektiğinde onların angaryalarını görürlerdi Hiçbir siyasal hakları yoktu Okuma - Yazma bilmezlerdi Ekonominin bütün yükü, vergileri bu sınıf karşılıyordu

3- Fransız Aydınlarının Etkisi: XVIIIyyda Fransa'da yetişen filozoflar, düşünceleri ve eserleriyle, Fransız halkını etkilemişlerdir Bu aydınlar içinde en etkili olanları, Monteskiyö, Volter, Didero ve Jan Jak Ruso' dur

Monteskiyö , İran Mektupları '' adlı eserinde, bir İranlının ağzından Fransa' daki devlet rejimini, memleket yönetimini, sosyal durumu eleştirerek, hükümetin uygulamalarını ve soyluların yaşayışlarını halka göstermeye çalışmıştır ''Kanunların Ruhu Üzerine'' adlı eserinde, devlet rejimlerini inceleyerek, en iyi devlet rejiminin, kanunları yapan kuvvetle, yürütme kuvvetlerinin birbirlerinden ayrıldıkları rejimler olduğu fikrine ulaşmıştır

Volter : Felsefe, Tarih, Edebiyat, Sosyoloji, Din alanlarında eserler yazmış, eserlerinde özgürlük ve vicdan özgürlüğü üzerinde durarak, genellikle Kilise ve Papazları eleştirmiştir
Didero : Fransa'nın en büyük Ansiklopedist lerindendir Fransızları kültür yoluyla yükseltmeye çalışmış, devlet yönetimini eleştirerek, rejimin değişmesi gerektiğini söylemiştir

Jan Jak Ruso : Düşünceleriyle, Fransız halkını en çok etkileyen düşünürdür '' Sosyal Mukavele '' ( Contrat Social ) adlı eserinde, '' İnsanın hür olarak doğduğunu, fakat her yerde zincire vurulmuş bulunduğunu, hakları çiğnenen insanların, bu haklarını geri almaları için, ihtilalin meşru bir araç olduğunu, hükmetme hakkının yalnız millette bulunması gerektiğini söylemiştir

4- Mali Zorluklar, Vergilerin Ağırlığı : Fransız ihtilalinin en temel nedenidir Sarayın israfları, Fransa'nın XVIIIyy boyunca girdiği savaşlar, devletin ekonomik durumunun daha da bozulmasına yol açmış, halktan alınan vergilerin artırılmasına yol açmıştır

5- Eta jenaronun toplanması (5 Mayıs 1789)

Dış Sebepler:

1-Rönesans sonrasında ortaya çıkan aydınlanma çağının etkisi
2-Amerikanın bağımsızlığını kazanması
3-İngiliz meşrutiyetinin etkisi

İhtilalin Başlaması ve Dönemleri :

Fransa Kralı, XVI Lui' nin, halktan yeni bir vergi almak için ''Etajenero'' yu toplamasıyla başlayan İhtilal 5 dönemden geçmiştir

1 Etajenero, Milli Meclis ve Kurucu Meclis Devri (1789 - 1791) : Etajenero'nun, 5 Mayıs 1789' da toplanmasıyla başlayan bu dönemde, köylü ve Burjuvaların milletvekilleriyle, soylu ve rahiplerin milletvekilleri arasında toplanma konusunda anlaşmazlık baş göstermiştir Toplantıların ayrı ayrı salonlarda değil, aynı salonda yapılmasını isteyen köylü milletvekillerinin isteği, soylu ve rahip milletvekilleri tarafından reddedilmiş, bunun üzerine bir araya gelen köylü ve burjuva milletvekilleri, halkın % 96'sını temsil ettiklerini ileri sürerek, Etajenero' ya, ''Milli Meclis'' adını vermişlerdir

Kral'ın soylu ve rahip milletvekillerinin etkisinde kalarak ,meclise karşı zor kullanmak istemesi, ve maliye bakanı Neker' i görevinden atması üzerine halk ayaklanarak, siyasal hükümlülerin hapsedildikleri ''Bastil Hapishanesi'' ni basmıştır Hükümlüleri kurtardıktan sonra hapishaneyi yakmış, yıkmıştır ( 14 Temmuz 1789 )
Bu olaydan sonra Fransız halkı silahlanmış ve İhtilale katılmıştır

Milli Meclis,

1 Soyluların ve Rahiplerin derebeylik döneminden kalma bütün haklarına ve ayrıcalıklarına son vererek, eşitliği kabul etti
2 Yeni bir Anayasa yaparak, İnsan ve Vatandaş Hakları bildirisini ( 17 madde ) anayasa'nın başlangıcına koydu
3 Yaptığı , yeni Anayasa nedeni ile Milli Meclise, Kurucu Meclis ( Assamblée Constituant) adı verildi

Kurucu Meclis: Çalışmaları ,

1 Fransa Meşruti bir krallık olmuştur
2 Kanunları yapma yetkisi meclise, yürütme görevi kralın seçeceği Bakanlar Kurulu'na bırakılmıştır
3 Kral' a kanunları veto hakkı tanınmıştır
4 Kralın kaçma girişimi üzerine Cumhuriyet'in ilan edilmesini isteyenlere katılmamış, Kral'a Anayasa'ya sadık kalacağına dair yemin ettirmiştir
5 Üyelerinin hiçbirisinin, yeniden seçilmemesi koşuluyla kendini dağıtmıştır ( 30 Eylül 1791 )

2 Meşruti Krallık Meclisi Devri ( 1791-1792 ): Bu dönemde, yeni anayasadan memnun olmayan halk ve Cumhuriyetçiler, Paris'te büyük bir gösteri yapmışlar, kraldan yana olan Paris Belediye Meclisini dağıtarak ''Komün'' denilen Belediye Meclisini kurmuşlardır Kralın oturduğu ''Tüilöri Sarayı'' na yürümüşler, sonuçta Kral tahttan indirilerek, ailesiyle birlikte hapsedilmiştir Meşruti Krallık Meclisi' nin dağılması üzerine, Ülke yönetimi ''Komün'' ün eline geçti 1791 Anayasa'sı yürürlüğünü kaybetti

3 Milli Konvensiyon Meclisi Devri ( 1792-1795) : Cumhuriyet ilan edilmiş ancak Cumhurbaşkanı seçilememiştir Mecliste, Jirondenler ( İllerden seçilmiş milletvekilleri) , Montanyarlar ( Paris Milletvekilleri ), Mutediller ( Meclisin ortasında oturanlar- Kararsızlar) olmak üzere üç parti oluşmuştur Jirondenler, İhtilalle kazanılan hakların kan dökülmeden yürütülmesini ve uygulanmasını, Montanyarlar, Cumhuriyetin ve kazanılan hakların kan dökülerek ve şiddetle korunmasını istemişlerdir Jirondenlerin yönetimi ele geçirme çabası sonuç vermeyince, Montanyarlar'la arası açılmıştır Kral ve Kraliçe yargılanarak idama mahkum edilmişlerdir ''Devrim evlatlarını yer'' kuralının işlediği dönemdir İhtilalin etkili isimlerinden Danton ve Robespiyer idama mahkum edilmişlerdir ''Genel Kurtuluş Komitesi'' ve ''İhtilal Mahkemeleri'' kurularak, haklı-haksız binlerce kişi öldürülmüştür Meclis tarafından Komite ve İhtilal Mahkemeleri ne son verilmiş, Konvensiyon meclisi yeni bir Anayasa yaparak kendini dağıtmıştır

4 Direktuvar Devri ( 1795-1799 ) : Devletin rejimi Cumhuriyettir '' Beşyüzler Meclisi '' ve '' İhtiyarlar Meclisi '' olarak iki meclis oluşmuştur Kanunları yapmak, Beşyüzler meclisinin, onaylamak İhtiyarlar Meclisinin görevidir Yönetimi iki meclisin belirleyeceği 5 kişiden oluşan Beş Direktör yapacaktı İçte kralcılar ve rahiplerle, dışta Avusturya- Prusya-Hollanda ile yapılan savaşlarla uğraşılmıştır Napolyon, Mısır başarısızlığı üzerine Fransa'ya geri dönmüş, bu yönetime karşı olanlarla birleşmiş, Beşyüzler Meclisi toplantı sırasında iken meclisi askeri kuvvetlerle basarak üyelerin hepsini tutuklatmıştır Bu gelişmeler üzerine İhtiyarlar Meclisi kendini dağıtmış, böylece Direktuvar devri sona ermiştir

5 Konsüllük Devri (1799-1804) : Anayasa'nın yeniden yapılması için iki komisyon kurulmuş, yürütme ve yönetme işlerine bakmak için de üç kişiden oluşan, Konsül seçilmiştir Konsülün birinci kişisi Napolyon Bonapart' tı Napolyon'un yazdığı Anayasa'ya göre üç konsül ülkeyi on yıl yönetecekler, kanunları Senato ve Tribuna adlarıyla anılan meclisler yapacaktı Meclis üyelerinden birisinin, Napolyon'un İmparator olmasını önermesi üzerine halkoyuna gidilmiş, Napolyon İmparator seçilmiştir Böylece Konsüllük devri sona ererek Iİmparatorluk dönemi başlamıştır

Avrupa’nın Tutumu

İhtilalinin başlangıcında Avrupa’da tepki meydana gelmedi Hatta bu kargaşadan Fransa’nın zayıflayarak çıkacağı düşüncesi uyandı 1791 anayasasındaki Fransa fetih amaçlı savaşlardan vazgeçmiştir” maddesi memnunluk uyandırmıştı
Ancak ihtilal sonucunda mutlakıyetin yıkılıp cumhuriyetin kabulü Avrupa krallıklarını telaşa düşürdü Avrupa devletleri Fransa’ya karşı birleşti

İhtilal Savaşları(1792-1815)

Fransa ile Avrupa devletleri arasında yapılan savaşlarda Fransa Avrupa’nın büyük bir kısmını ele geçirdi Avrupa coğrafyası büyük ölçüde değişti Savaşlar Napolyon’un yenilgisi ile sonuçlandı

Fransız ihtilalinin Sonuçları:

1 Soyluların ve rahiplerin ayrıcalıkları kaldırılarak eşitlik ilkesi getirildi
2 Mutlak monarşi yıkılarak, egemenliğin halktan geldiği kabul edildi
3 Eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar önem kazandı
4 Milliyetçilik fikrinin yayılması ile imparatorluklar dağılma sürecine girdi
5 Mahalli otorite yerine merkezi otorite kabul edildi
6 Eski toplum, eski kültür değerleri ve idareler değişim geçirdi
7 Fransız İhtilali sonuçları bakımından evrensel olduğundan yeniçağın bittiği, yakınçağın başladığı kabul edildi
8 İmparatorlukların yıkılması ile milli devletler kurulmaya başladı
9 Dağınık halde bulunan milletler siyasi birliklerini kurmaya başladılar
10 Daha önce İngiliz bilgini Locke tarafından ileri sürülen ve Amerika bağımsızlık savaşları sırasında Amerikalılar tarafından kabul edilen İnsan Hakları Bildirisi Fransızlar tarafından dünya çapında bir bildiriye dönüştürüldü Bunda milliyeti, ailesi ne olursa olsun bütün insanların elde edecekleri doğal haklar belirtilmiştir
Napolyon'un Fransa'da İmparatorluğunu ilan etmesi ve Iİmparatorluğu kurması, Avrupa'daki siyasi dengeleri yeniden bozmuş, İmparatorluk rejimini tanımak istemeyen devletler, Fransa'ya karşı yeniden bağlaşmalar kurmuşlardır İhtilal sırasında kurulan 2 bağlaşmayla birlikte Fransa'ya karşı toplam 7 bağlaşma kurulmuş, 1805-1815 yılları arasında savaşlar olmuştur

III Bağlaşma :

Fransa : İngiltere + Avusturya + Rusya
Nedeni: Napolyon' un İtalya'da kendine bağlı devletler kurmak ve Almanya'yı istila etmek istemesi
Gelişme: Trafalgar deniz savaşında, Fransız donanmasının Amiral Nelson komutasındaki İngiliz donanmasına yenilmesi üzerine Napolyon, Avusturyalıları ve Rusları yenilgiye uğratarak Viyana'ya girmiş, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğunu yıkarak ''Ren Konfederasyonu'' adıyla bir Alman Devleti kurmuş, Avusturya'yı ayrı bir devlet haline getirmiştir

IVBağlaşma :

Fransa , Prusya + İngiltere + Rusya
Nedeni: Ren Konfederasyonunun kurulmasının, Almanya'nın en gelişmiş devleti olan Prusya'nın çıkarlarına uygun olmaması
Gelişme : Napolyon, Prusyalıları ve Rusları yenilgiye uğrattı Ruslarla ''Tilsit Antlaşmasını'' imzaladı Buna göre Prusya ve Lehistan'ın bir bölüm toprakları, Fransa ile Rusya arasında paylaşılıyor, Napolyon , Rusya'nın Osmanlı Devleti üzerindeki isteklerini kabul ediyordu

V Bağlaşma:

Fransa , İngiltere + Avusturya + İspanya
Nedeni: Napolyon'un , İspanya' yı ele geçirmek istemesi, İspanyollara yardım eden İngilizlere yenilmesi
Gelişme: Napolyon Avusturyalıları yenilgiye uğratarak, sınırlarını genişletti

VI Bağlaşma:

Fransa , İngiltere + Rusya + Prusya + Avusturya
Nedeni: IVbağlaşmadan sonra, İngiltere'nin Avrupa limanlarını, Fransa'nın Rusya ile birlikte İngiltere'ye karşı kurmuş oldukları kara ablukalarının, devletlerin ekonomik faaliyetlerine zarar vermesi üzerine, Rusya' nın Napolyon'dan ayrılarak, İngiltere'ye limanlarını açması Napolyon Rusya üzerine sefere çıkarak, Moskova'ya girdi ( 1812 ) Ruslar, şehri yakarak, Napolyon'u zor durumda bıraktılar Çar'ın Napolyon' un barış teklifini kabul etmemesi üzerine, Napolyon geri çekilmek zorunda kaldı
Gelişme: Napolyon'un yenilgisinden yararlanmak isteyen bağlaşıklar, Almanya' da ( Leipzig ) Napolyon'u yenilgiye uğrattılar Fransa'ya çekilen Napolyon, bağlaşıkların Paris'e girmeleri üzerine, İmparatorluktan çekildi Fransa'da meşruti krallık rejimi kuruldu, Napolyon Elbe adasına sürgüne gönderildi

VII Bağlaşma:

Fransa , İngiltere + Rusya + Prusya + Avusturya
Nedeni: Bağlaşıkların Viyana'da kongre topladıkları sırada, Napolyon'un, Elbe adasından kaçarak Fransa kıyılarında yeni kraldan ( XVIIILui ) memnun olmayan halk ve ordu tarafından İmparator olarak karşılanması
Gelişme: Napolyon, Vaterlo'da , İngiliz ve Prusya kuvvetlerine yenildi ( 1815 ) Napolyon, Amerika'ya kaçmak isterken yakalanarak, Sen Helen adasına sürülmüş, 1821'e kadar yaşamını sürgünde sürdürmüştür
'''

Fransız Devrimi - Fransız İhtilali

Fransız Devrimi - Fransız İhtilali (1789-1799)


Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip, yerine cumhuriyetin kurulması ve Roma Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır Avrupa ve Batı dünyası tarihinde bir dönüm noktasıdır


Devrim Öncesi

Fransa, Kuzey Amerika’daki tüm kolonilerini 1763 - tarihinde, Yedi Yıl Savaşları sonunda imzalanan Paris Antlaşması ile İngiltere’ye kaptırmıştı İngiltere, Yedi Yıl Savaşları’nın mali yükünü, yeni vergilerle kolonilerden çıkartmaya kalkışınca; bu durum Kuzey Amerika kolonilerinde huzursuzluk yaratmıştı 1774 yılında Onüç Koloni'nin başlattığı Amerikan Bağımsızlık Savaşı 1776 yılında bağımsızlık ilanıyla sürmüştü Fransa ise bu çatışmalara büyük boyutlarda mali destek vererek dolaylı olarak katılmıştır Bu savaş harcamaları ve giderek artan saray masrafları dolayısıyla Fransız monarşisi de mali yönden tükenmişti 1789 yılında 16 Louis, soyluları toplayıp toprak mülkiyeti üzerinden vergi alınmasını istediğinde; soylular, parlamentonun toplanmasını istediler 1614 yılından beri toplanmamış olan parlamento, soylular, din adamları ve halktan seçilen üç kamaradan oluşuyordu Parlamentonun toplanması, toplumsal yapıdaki çelişkilerin de ortaya çıkmasına neden oldu Bir yanda soyluların ve din adamlarının ayrıcalıklı durumu diğer yanda da burjuvazi ve halktan temsilcilerin arasında parlamentoda ciddi sorunlar ortaya çıktı18 yüzyılın başlarından beri Fransa dış ticaretinin kat kat artması, varlıklı bir burjuvazi oluşturmuştu Bu sınıflar, artık sahip oldukları ekonomik güce karşılık gelecek bir politik güç istiyorlardı Feodal yapının ve monarşinin kaçınılmaz sonucu olan sosyoekonomik sınırlamaların kaldırılmasından yanaydılar Parlamentonun toplanmasıyla orta sınıftan halk, özellikle varlıklı sınıflar, monarşiye karşı savaş açtılar Bir anayasayla monarşinin yetkilerinin sınırlandırılmasını, iç gümrük duvarlarının kaldırılarak iç ticaretin serbestleştirilmesi, vergilerin yeniden düzenlenmesi ve yönetimde daha fazla hak elde etme talebinde bulundular Kuşkusuz bu talepleri 16 Louis kabul etmedi Orta sınıf, peşine diğer halktan unsurları da katarak 14 Temmuz 1789 günü Bastille hapishanesine saldırdı Hapishane ele geçirilip mahkûmlar salındı Fransız Devrimi 1789-1815 yılları arasında beş farklı dönem yaşayarak devam ettiAyrıca Fransız Devrimi'nde rol oynayanlar 'Jakobinler' olarak adlandırılırlardı

Fransa, Kuzey Amerika’daki tüm kolonilerini 1763 tarihinde, Yedi Yıl Savaşları sonunda imzalanan Paris Antlaşması ile İngiltere’ye kaptırmıştı İngiltere, Yedi Yıl Savaşları’nın mali yükünü, yeni vergilerle kolonilerden çıkartmaya kalkışınca; bu durum Kuzey Amerika kolonilerinde huzursuzluk yaratmıştı 1774 yılında Onüç Koloni'nin başlattığı Amerikan Bağımsızlık Savaşı 1776 yılında bağımsızlık ilanıyla sürmüştü Fransa ise bu çatışmalara büyük boyutlarda mali destek vererek dolaylı olarak katılmıştır

Bu savaş harcamaları ve giderek artan saray masrafları dolayısıyla Fransız monarşisi de mali yönden tükenmişti

1789 yılında 16 Louis, soyluları toplayıp toprak mülkiyeti üzerinden vergi alınmasını istediğinde; soylular, parlamentonun toplanmasını istediler 1614 yılından beri toplanmamış olan parlamento, soylular, din adamları ve halktan seçilen üç kamaradan oluşuyordu

Parlamentonun toplanması, toplumsal yapıdaki çelişkilerin de ortaya çıkmasına neden oldu Bir yanda soyluların ve din adamlarının ayrıcalıklı durumu diğer yanda da burjuvazi ve halktan temsilcilerin arasında parlamentoda ciddi sorunlar ortaya çıktı

18 yüzyılın başlarından beri Fransa dış ticaretinin kat kat artması, varlıklı bir burjuvazi oluşturmuştu Bu sınıflar, artık sahip oldukları ekonomik güce karşılık gelecek bir politik güç istiyorlardı Feodal yapının ve monarşinin kaçınılmaz sonucu olan sosyoekonomik sınırlamaların kaldırılmasından yanaydılar

Parlamentonun toplanmasıyla orta sınıftan halk, özellikle varlıklı sınıflar, monarşiye karşı savaş açtılar Bir anayasayla monarşinin yetkilerinin sınırlandırılmasını, iç gümrük duvarlarının kaldırılarak iç ticaretin serbestleştirilmesi, vergilerin yeniden düzenlenmesi ve yönetimde daha fazla hak elde etme talebinde bulundular

Kuşkusuz bu talepleri 16 Louis kabul etmedi Orta sınıf, peşine diğer halktan unsurları da katarak 14 Temmuz 1789 günü Bastille hapishanesine saldırdı Hapishane ele geçirilip mahkûmlar salındı

Fransız Devrimi 1789-1815 yılları arasında beş farklı dönem yaşayarak devam etti

Ayrıca Fransız Devrimi'nde rol oynayanlar 'Jakobinler' olarak adlandırılırlardı


Meşrutiyet Devri (1789-1792)

Bastille Hapishanesi'ne hücum, (14 Temmuz 1789)Bu genel ayaklanmanın ardından (1791) yılında bir kurucu meclis toplandı ve bir (İnsan ve Yurtdaş Hakları Bildirisi) yayınladı Ardından da ulusal egemenliğe dayanan bir anayasa hazırlayarak monarşinin yetkilerini sınırlandırdı Bu anayasa, halk tarafından seçilecek bir parlamentonun yasama ve yürütme yetkilerini kralla paylaşmasını öngörmekteydi

Kanunları hazırlamak, bütçeyi tasdik etmek ve hükümetin icraatını kontrol etmek görevleri meclise verildi Ayrıca "İnsan Hukuku Beyannamesinin esasları uygulamaya konuldu

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'nin uygulamaya konulması ve bir halk meclisinin yürütme erkini ele alması, Fransa’da feodalite kurumları yıktı Zaten halk yığınlarındaki soylulara karşı gelişen öfke, pek çok soylunun topraklarını bırakarak diğer Avrupa ülkelerine kaçmalarına yol açtı

Fransa’daki tüm bu gelişmeler, tüm Avrupa açısından çok önemli sonuçlar doğuracak, sadece gelecek yılların değil, yüzyılların da içsel dinamiklerini kökten değiştirecekti

Avrupa’da herkes, feodal sınırlamalardan kurtulan bir Fransa ekonomisinin büyük bir gelişme göstereceğini, bunu ise Fransa’yı, uluslararası ticaret alanında rekabet edilmesi çok zor bir güç haline getireceğini öngörebiliyordu Üstelik böylesi bir ekonomik büyümenin, eskisinden çok daha güçlü bir Fransız askeri gücünü besleyebilecek durumda olması, kuvvetle muhtemeldi

Öte yandan Fransa’da ortaya çıkan, insan haklarından, eşitlikten ve özgürlükten yana bu düşünce hareketinin tüm Avrupa’ya yayılması, mevcut monarşilerin geleceğini tehdit etmesi de, kaçınılmazdı

Başlarda burjuvazi, kralı ve liberal görüşlü soyluları safına çekerek Fransa’nın toplumsal ve ekonomik yapısında, her üç tarafın da çıkarlarına olan düzenlemeleri yapmak hesabındaydı Ama böylesi müttefikler bulamadı karşısında 16 Louis, yetkilerinin sınırlanmasına razı olmamakta direndi Ayrıca o tarihlerde Fransa’da liberal aristokratlar yoktu, hepsi tutucuydu ve eski düzenin geri gelmesini istiyorlardı

Bu durumda hem kral hem de soylular, (Habsburg) hanedanından imparator 2 Leopold’e güveniyorlardı 2 Leopold, 1791 yılında, diğer Avrupa devletlerince de desteklenecek olursa, Fransa Devrimine karşı askeri güç kullanılabileceğini duyurdu 2 Leopold, aynı zamanda Fransa kraliçesi (Mari Antoniette)’nin kardeşiydi

Kralın mutlakıyet idaresini yeniden kurmak için içerde isyan çıkartması, dışarıda ise Fransa'nın düşmanlarıyla işbirliğine gitmesi sonucu, 1792'de cumhuriyet ilan edildi Fransız devrimi dünyada cumhuriyetini ilan etmek isteyen bir çok ülkeye örnek olmuştur


Cumhuriyet Devri (1792-1795)

Giyotin: Sadece 1793 ile 1794 yılları arasında (Jakoben devrimci diktatörlüğü) 18000 ile 40000 arasında kişi idam edildi

Cumhuriyet yönetimi milli birliği sağladı ve dış tehdidi etkisiz hale getirdi 1793'te dış güçlerle ittifak yaptığı için kral idam edildi

1793-1794 yılları arasında kalan bu döneme Terör Dönemi de denmektedir

Cumhuriyet esaslarına göre yeni bir anayasa hazırlandı Fakat yasanın gerekleri yeterince ve ağırlaşan şartlar sebebiyle tatbik edilemedi Zamanla ekonomik durumları normale dönen ve mali açıdan güçlenen halk temsilcileri, parlamentoda çoğunluk sağladılar ve ağır tedbirlerin kaldırılmasını istediler Böylece 1795'te muhafazakar (Direktuvar) idaresi yapıldı

Bu dönemde icra kuvveti Beşyüzler ve İhtiyarlar Meclisi tarafından seçilecek beş direktuvara bırakıldı Yasama yetkisi Beşyüzler Meclisi'ne verildi Milli hâkimiyet esaslarının kullanılması cumhuriyet dönemine göre daha azaltıldı Millet Meclisi seçimlerine katılmak zengin olmayı gerektirdi Sonuçta: Devlet yönetimi güçleşti, meclisler arasındaki düşmanlık duyguları arttı, ordu, meclis kavgalarına ve siyasete girdi Neticede konsüllük idaresine geçilmesine karar verildi



Fransız Devrimin Sonuçları

İhtilâlin Sonuçları

* Yıkılmaz diye düşünülen, hatta egemenlik hakkını Tanrı'dan aldığı iddia edilen mutlak krallıkların yıkılabileceği ortaya çıktı

* İlkel şekli Yunan şehir devletlerinde, gelişmiş şekli İngiltere ve ABD'de görülen demokrasi, Kıta Avrupası'nda da gelişmeye başladı ve Batı medeniyetinin vazgeçilmez unsurlarından biri haline geldi

* Egemenliğin halka ait olduğu kabul edildi

* Milliyetçilik ilkesi, siyasi bir karakter kazanarak, çok uluslu devletlerin parçalanmasında etkili oldu

* Eşitlik, özgürlük ve adalet ilkeleri yaygınlaşmaya başladı

* Şahsi güçlere, zekâya ve girişim yeteneğine ortam hazırladı

* Fransız İhtilâli, sonuçları bakımından evrensel olduğundan Yeniçağ'ın sonu, Yakınçağ'ın başlangıcı kabul edildi

* Dağınık halde bulunan milletler, siyasi birliklerini kurmaya başladılar

* İnsan Hakları Bildirisi, Fransızlar tarafından dünya çapında bir bildiriye dönüştürüldü

* Fransız İhtilâli'nin yaydığı fikirlere karşı İhtilâl Savaşları (1792-1815) başladı Önce Fransa ile Avusturya ve Prusya arasında başlayan bu savaşlara İngiltere ve Rusya'da katıldılar Savaşlar Napolyon'un yenilgisiyle sonuçlandı Viyana Kongresi ile Avrupa'nın siyasi durumu yeniden düzenlenmiştir (1815)



Konsüllük Devri (1799-1804)

1799'da konsüllük idaresi kuruldu Bu idarede beş direktuvarın yetkileri üç konsüle devredildi ve tüm yetkiler biriinci konsülde toplandı Birinci konsül de General Napolyon Bonapart oldu Bu idare 1804 yılına kadar devam etti Bundan sonra imparatorluk idaresi başladı


İmparatorluk İdaresi (1804-1815)


Fransa İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi

Ana madde: İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi

28 Ağustos 1789'da Fransız Devriminden sonra, Fransız Ulusal Meclisi tarafından, Fransa İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi kabul ve beyan olundu

Bildirge; insanların eşit doğduğunu ve eşit yaşamaları gerektiğini, insanların zulme karşı direnme hakkı olduğunu, her türlü egemenliğin esasının millete dayalı olduğunu ve mutlak egemenliğin bir kişi ya da grubun elinde bulunamayacağını, devleti idare edenlerin esas olarak millete karşı sorumlu olduğunu, hiç kimsenin dini ve sosyal inançları yüzünden kınanamayacağını ortaya koyuyordu

Fransız Devrimi'ni konu alan kitaplar

* Charles Dickens - İki Şehrin Hikayesi
* Victor Hugo - 1793 Devrimi
* Eric Hobsbawm - Devrim Çağı
* Victor Hugo - Sefiller