Sıvıların Hacimleri Nasıl Ölçülür? Sıvıların Hacimleri Nelerle Ölçülür?

Sıvıların Hacimleri Nasıl Ölçülür? Sıvıların Hacimleri Nelerle Ölçülür?
Sıvıların Hacimleri Nasıl Ölçülür? Sıvıların Hacimleri Nelerle Ölçülür?
Hidrometre

Vikipedi, özgür ansiklopedi



Hidrometre

Hidrometre, sıvıların özgül ağırlığını ölçmeye yarayan alete verilen isimdir
Genelde camdan yapılan hidrometrenin bir ucunda sıvı içinde dik durmasını sağlamak üzere ağırlık, diğer ucunda ise silindirik bir sap bulunmaktadır İnce uzun bir kaba ölçülmek istenen sıvı konur, hidrometre içine de serbestçe yüzecek şekilde yavaşça bırakılır Sıvı yüzeyi ile temas eden sap seviyesi not edilir Daha önceden kalibre edilmiş ölçek hizasındaki değer g/cm3 olarak sıvının özgül ağırlığını verir
Çalışma prensibi Arşimed'in yüzen cisimlerin ağırlığının, kapladıkları hacim kadar sıvının ağırlığına eşit olması ilkesine dayanır Saf suyu 1 g/cm3 ile referans alan alet; benzin, gaz ve alkol gibi hafif sıvılarda daha derine iner; süt, tuzlu su, asit gibi yoğun sıvılarda yükselir Genelde hafif ve yoğun sıvılar için farklı hidrometreler kullanılır; hafif sıvılar için skala 1'de son bulurken, yoğun sıvılarda 1'den başlar
Süt testinde kullanılanılana laktometre denmektedir Sütün özgül ağırlığı 1027 ile 1035 arasında değişmektedir; dolayısıyla laktometrede skala son iki sayı ile belirtilir ve 20-40 arası değişir
Sıvıların alkol yoğunluğunu ölçmek için kullanılanlara alkolmetre, solüsyondaki şeker yoğunluğunu belirtmek için kullanılana da sakkarometre denmektedir
Aynı alete termometre eklenmesi ile termohidrometre ismini alır

bir de piknometre var

Türkçe Açıklama

Piknometre

: Zeminlerin tane birim hacim ağırlıklarının belirlenmesinde kullanılan, 20 veya 100cm3 hacimli şişelerdir

Piknometre Resimleri



SIVILARIN ÖZKÜTLESİNİN ÖLÇÜLMESİNDE DANSİMETRE YADA PİKNOMETRE'DEN YARARLANMA
Yoğunluk ölçerler, doğrudan yoğunluğu verecek biçimde taksimatlandırılmış aygıtlardır; kimi zaman çeşitli sulu çözeltilerin derişimini tamamlamak üzere derecelendirilirler Bu durumda kullanım biçimine göre aygıta asitölçer, alkolölçer, sütölçer vb adları verilirYandaki şekilde yani Rousseau yoğunlukölçerinde sütun üzerinde bir mn işareti bulunan küçük bir başlık geçirilmiştir Aygıt damıtılmış su içerisine atılır; başlık mn çizgisine kadar damıtık su ile doldurulursa su düzeyi sütunun 1 taksimatına gelir Başlık bir başka sıvı ile doldurulursa, su düzeyindeki taksimat doğrudan yoğunluğu verirAygıt yoğunluğu bilinen sıvılar kullanılarak ayarlanırYoğunluk ölçer az miktardaki sıvıların yoğunluğunu ölçmeyi sağlar
Sıvı içindeki hacimleri sabit olan, fakat ağırlıkları azalıp çoğaltılabilen sabit hacimli yoğunlukölçerler (örneğin Fahrenheit yoğunlukölçeri ) ve sıvı içindeki hacimleri sıvının yoğunluğuyla değişen sabit ağırlıklı yoğunlukölçerler olmak üzere iki tür yoğunluk ölçer vardırEn çok kullanılan yoğunlukölçerler sabit ağırlıklı yoğunluk ölçerlerdirSabit ağırlıklı bir yoğunluk ölçerle bir sıvının yoğunluğu yada bir çözeltinin derişimi,çok duyarlı olmamakla beraber oldukça çabuk belirlenir
Sabit hacimli yoğunluk ölçerler;dalan kısmın V hacimi sabit kalmak koşuluyla değişik özgül ağırlıklı sıvılar içine daldırılan yoğunlukölçerin dengede kalabilmesi için ağırlığının değiştirilmesi gerekirBu amaçla yoğunlukölçerin üzerine yerleştirilmiş bulunan bir terazi kefesine işaretlenmiş kütleler konur Eklenen yada çıkarılan kütlelerin ağırlıklarına göre sıvının özgül ağırlığı belirlenir
Sabit ağırlıklı yoğunluk ölçerSıvının özgül ağırlığı değiştiği zaman dalan kısmın V hacmi de değişirBu hacimdeki küçük değişmelerin değerlendirilmesi için yoğunlukölçerin üst tarafı üzerinde taksimat bulunan bir çubuk şekline getirilmiştir;bu çubuk üzerinden sıvının serbest yüzü hizasındaki değer okunabilirDolayısıyla sabit ağırlıklı yoğunlukölçerler özgül ağırlığın doğrudan doğruya okunmasını sağlarlar ve üzerindeki taksimat ne kadar sık ise o kadar duyarlıdırlarsudan daha ağır sıvılar için yapılan yoğunluk ölçerler saf suya daldırıldıkları zaman su düzeyi çubuğun üst tarafında bulunur;buna karşılık sudan daha hafif sıvılar için yapılanlar saf suya batırıldıklarında su düzeyi çubuğun alt tarafında yer alırBu araçlar üzerindeki taksimata göre yoğunlukölçer(bu durum da üzerindeki taksimat doğrudan doğruya yoğunluğu verir ve suya daldırıldıklarında 1 değeri okunur; taksimat çizgileri arasındaki mesafe aynı değildir) yada asit ölçer, alkolölçer , tuzölçer, sütölçer vb adlarını alırlarBunun nedeni üzerindeki özel taksimatın bir asit, alkol yada tuz çözeltisinin derişimini veya sütün içindeki yağlı maddelerin oranı vb vermeleridir; bunlar su içinde 0 taksimatına kadar dalarlar
Baumé yoğunlukölçeri abit ağırlıklı bir yoğunlukölçerdir1961 yılından beri yasal olmayan(Baumé derecesi cinsinden) taksimatı gelişi güzel seçilmiş olmakla beraber Baumé tarafından tasarlanan araç ve birim kullanılarak herhangi bir çözeltinin derişiminin belirlenmesine olanak verir

Günlük hayatta, özellikle sıvıların hacminin ölçümünde, hacim birimi olarak litre kullanılır Litre L harfi ile gösterilir
1 litre, 1 desimetre küpe eşittir

Litrenin askatları; desilitre (dL), santilitre (cL) ve mililitre (mL) dir Üstkatları ise; hektalitre (hL), dekalitre (daL) ve kilolitre (kL) dir Litre cinsinden hacim birimleri onar onar küçülür ve büyür

2 Düzgün Olmayan Cisimlerin Hacimlerinin Ölçülmesi
Katıların şekli düzgün değilse sıvılardan yararlanarak hacmini bulabiliriz Ancak hacmini ölçmek istediğimiz katı maddenin, içine atacağımız sıvıda çözünmemesi gerekir

3 Sıvıların Hacimlerinin Ölçülmesi
Sıvıların belli bir şekli yoktur Sıvılar konuldukları kabın şeklini alırlar Bunun için hacmini ölçmek istediğimiz sıvıyı dereceli silindir içine koyarak hacmini ölçebiliriz
Su ve sıvı yağ gibi sıvılar birbirlerine karışmadıkları için dereceli silindirle ölçüm yaparken herhangi bir hacim kaybı olmaz Ancak, su ve etil alkol gibi birbirleri içinde çözünen sıvılarda hacim ölçümü için dereceli silindir kullanmak doğru değildir