Organlarımızın Görevleri Nelerdir? İnsan Vücudundaki Organların Görevleri Nedir?

Organlarımızın Görevleri Nelerdir? İnsan Vücudundaki Organların Görevleri Nedir?
Organlarımızın Görevleri Nelerdir? İnsan Vücudundaki Organların Görevleri Nedir?

Organ Nedir? Vücudumuzdaki Organlar ve Görevleri

Organ Nedir?
Canlı bir vücuttaki dokuların bir araya gelerek anatomik ve işlevsel bir bütün oluşturduğu, belirli bir görev yapan ve sınırları kesin olarak belirlenmiş vücut bölümüne organ denir
Organlarımız; iç organları, duyu organları gibi de gruplandırılabilir

İnsan Vücudundaki Organlar ve Görevleri
İnsan vücudunda pek çok organ görev alır Bu organlar görevlerine ve bulundukları sistemlere göre şu şekilde sınıflandırılırlar:

1 İç Organlar
Soluk borusu, yemek borusu, akciğerler, kalp, mide, karaciğer, safra kesesi, oniki parmak bağırsağı, pankreas, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum, dalak, böbrek, apandisitten oluşur

2 Sindirim Organları
Temel sindirim sistemi organları, sırasıyla, ağız, yutak, yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı, ince bağırsak ve kalın bağırsak olarak sayılabilir Sindirim sistemine yardımcı organlar ise karaciğer ve pankreastır

3 Üreme Organları
Kadın ve erkekte üreme organları birbirinden farklıdır Erkek üreme organları; penis, testisler ve prostattan (erbezi) oluşur Kadın üreme organları ise; vajina, rahim ve yumurtalıklardır

4 Boşaltım Organları
Boşaltım sisteminde görev alan temel organlar böbrekler, üreterler ve idrar kesesidir

5 Solunum Organları
Ağız, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğer solunum sistemini meydana getiren organlardır

6 Dolaşım Organları
Kalp ve kan damarları dolaşım sistemini meydana getirir

7 Duyu Organları
Göz, kulak, burun, dil ve deri duyu organlarımızdır Duyu organları, çevremizi algılamamızı sağlayan organlardır

İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİ

Sindirim sistemi, bazı yerleri geniş ve bazı kısımları dar olan bir sindirim kanalı ile, bu kanala açılan yardımcı salgı bezlerinden meydana gelir

Şekil : İnsanda Sindirim Sisteminin Genel Yapısı

1 Sindirim Sisteminin Kısımları
İnsanın sindirim sistemi; ağız, dil, dişler, yutak, tükrük bezleri, yemek borusu, mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas, rektum ve anüs yapılarından meydana gelir
Bu yapılar başka görevler de yapmaktadırlar Örneğin, dil besinleri karıştırmanın yanında; hem bir duyu organı, hem de konuşmada etikilidir
a Ağız: İnsanda sindirim ağızda başlar Ağızda sindirime yardımcı olan dişler, dil ve ağıza açılan tükrük bezleri bulunur Ağızda; dışarıdan alınan besin maddeleri dişler yardımıyla mekanik olarak, tükürük içinde bulunan enzimle kimyasal olarak sindirime uğratılır
Dişler, besinlerin mekaniksel olarak parçalanmasını sağlar Dişin dıştan içe doğru kesiti incelendiğinde mine, dentin ve öz olmak üzere üç bölüm ayırt edilir
Dil, çizgili kaslardan yapılmış olup, tat almaya, besinleri karıştırmaya, yutmaya ve konuşmaya yarar
b Tükrük Bezleri: Kulak altı, dil altı ve çene altı olmak üzere, ağızda üç çift tükrük bezi bulunur Tükrük içerisinde amilaz, mukus, Na+ ve Ca++ iyonları vardır Tükrükte bulunan amilaz pişmiş nişastayı kimyasal olarak parçalayabilir
c Yutak ve Yemek Borusu: Dil besinleri yutağa doğru iter Bu sırada soluk borusu gırtlak kapağı ile kapatılır Yutak ile mide arasında yemek borusu bulunur Yutulan besinler yemek borusuna geldiğinde, yemek borusu peristaltik hareketlerle kasılarak besinin ilerlemesini sağlar Olayda yerçekimininde katkısı vardır
d Mide: Mide besinleri depo eden, mekanik olarak parçalayan ve proteinleri sindirmek için enzim salgılayan bir organdır Çalışması otonom sisteme ait vagus sinirleriyle denetlenir
Mide bezleri tarafından mide özsuyu salgılanır Mide özsuyunun salgılanması gastrin hormonu tarafından sağlanır Mide özsuyu içerisinde hidroklorik asit (HCl), pepsinojen ve süt çocuklarında lap enzimi bulunur Mide ortamı asidikdir (pH 2 – 3) Goblet hücrelerinin salgıladığı mukus, mide yüzeyini HCl etkisinden korur
e İnce Bağırsak: Kimyasal sindirim ince bağırsakta tamamlanır Gerekli enzimler ve yardımcı sıvılar, pankreas, karaciğer ve bağırsak çeperinden gelir Sindirimi tamamlanmış besin maddelerinin emilimi en fazla buradan olur İnce bağırsağın mideden sonra ilk bölümüne oniki parmak bağırsağı, bundan sonra gelen kısma boş bağırsak ve en son bölgeye kıvrımlı bağırsak denir
İnce bağırsağın iç yüzeyinde emilme yüzeyini artırıcı villus (tümör) adını verdiğimiz çıkıntılar yer alır İnce bağırsakta besinlerin hareketini kolaylaştıran, mukus salgılayan goblet hücreleri bulunur İncebağırsakta besinler yemek borusunda olduğu gibi peristaltik hareketlerle ilerler
f Kalın Bağırsak: Kalın bağırsak sindirilmeyen maddeleri toplama ve atma işini görür İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleştiği yerde kör bağırsak (çekum) bulunur
İnsanda, bu kör bağırsağın ucunda, körelmiş bir çıkıntı apandix bulunur Kalın bağırsak rektum denilen bir yapı ile sonlanır Rektumun dışa açılan kısmına anüs denir Kalın bağırsakta ince bağırsaktan farklı olarak villuslar bulunmaz ve kimyasal sindirim yapılmaz
g Pankreas : Pankreas dış salgı olarak farklı besinler için sindirim enzimleri içeren pankreas özsuyunu salgılar Bunların en önemlileri; amilaz, lipaz, peptitaz ve nükleazlar dır
Pankreas özsuyunun salgılanması ince bağırsaktan gelen sekretin hormonu tarafından düzenlenir
h Karaciğer: Karaciğer vücudun en önemli organlarındandır Karaciğerin yapı ve görevi birimi lopcuklardır
Karaciğerin alt yüzeyinde safra kesesi (öd kesesi) bulunur Karaciğer hücreleri tarafından üretilen safra karaciğer kanalıyla öd kesesine getirilir
Safranın içinde safra tuzları, kolesterol, yağ asitleri, safra pigmentleri ve su bulunur

Safranın Görevleri :

* Yağların mekanik olarak sindirilmesini sağlar
* Yağda eriyen A - D - E - K vitaminlerinin emilimini artırır
* Mideden gelen asidik besinleri bazik hale getirir
* Bağırsak kokuşmalarını önler, zararlı bakterilerin üremesine engel olur
* Bağırsak villuslarının hareketini artırır

Karaciğere iki kaynaktan kan gelir Birincisi dalak ve sindirim organlarıdır Bunlardan toplanan kan, kapı toplar damarı ile karaciğere götürülür
İkincisi damar ise aortun bir koludur Aorttan gelen kan karaciğer atar damarı yoluyla karaciğere ulaşır

Karaciğerin Görevleri :

* Vücut ısısını düzenler
* Antitoksik fonksiyonu ile zehirli (toksik) maddeleri zehirsiz hale getirir
* Pıhtılaşmada rol oynayan protrombin ve fibrinojeni üretir
* Yaşlı alyuvar hücrelerini parçalar Embriyo döneminde kan hücrelerinin üretimini sağlar
* Kanda bulunan fazla glikozu glikojen halinde depo eder
* Safra üretir ve salgılar Bunun için alyuvarların parçalanması sırasında açığa çıkan hemoglobini kullanır
* Kanın damar içinde pıhtılaşmasını engelleyen heparini üretir
* D, B, A ve bağırsaklarda sentezlenen, kanın pıhtılaşmasında rol oynayan K vitamini ile; demir, kalsiyum, bakır, protein ve yağları depo eder Karotenden A vitamini sentezler
* Zehirli (amonyaklı) maddeleri daha az zehirli üre ve ürik asit haline dönüştürür
* Cinsiyet hormonlarının fazlasını yok eder
* Lenf yapımında görev alır Antikorların önemli bir kısmını üretir
* Proteinlerin karbonhidrat ve yağlara dönüşümünü sağlar

2 Besinlerin Sindirimi
Kimyasal sindirimle proteinler amino asitlere, karbonhidratlar monosakkaritlere, yağlar yağ asidi ve gliserole parçalanarak hücre zarından geçecek küçüklüğe getirilir
Kimyasal sindirimle parçalanan moleküllerin bir kısmı hücrelerde hemen kullanılmazlarsa dokularda depo edilebilirler Hayvanlar yedek besinlerini glikojen ve yağ şeklinde, bitkiler ise nişasta şeklinde depo eder
Bitkiler vitaminleri kendi bünyelerinde yapabildikleri halde, hayvanlar ve insanlar yapamazlar Bu yüzden, hayvanların ve insanların başlıca vitamin kaynağı bitkilerdir B ve K gibi bazı vitaminler hayvanların ve insanların bağırsaklarında yaşayan mikroorganizmalar tarafından sentezlenebilir Beslenmede, temel besinlerden başka, sodyum (Na), potasyum , mağnezyum (Mg), fosfor , kalsiyum (Ca) ve demir (Fe) gibi mineral tuzlarının da alınması gerekir Vitaminler ve mineraller sindirime uğramadan kana geçebilirler
a Karbonhidratların Sindirimi: Karbonhidratların kana geçebilmesi için sindirim organlarında en küçük yapı birimi olan glikoz, fruktoz, galaktoz, riboz ve deoksiriboz monomerlerine kadar parçalanmaları gerekir
Karbonhidratların sindirimi ağızda başlar Besin ağızda çiğnenirken tükrükteki amilaz enzimi, nişasta ve glikojen molekülündeki bağları koparır Onları daha küçük parçalara (dekstrin) ve maltoza ayırır
Karbonhidratlar mideden hiçbir kimyasal değişikliğe uğramadan oniki parmak bağırsağına gelir Besin bağırsağa girdiğinde, bağırsak hücrelerinden pankreası uyaran bir hormon salgılanır Bu hormon, pankreastan öz suların salgılanmasını sağlar Pankreas öz sularındaki enzimler (amilaz) ağızda tam olarak parçalanmayan karbonhidratları disakkaritlere (maltoza) kadar parçalar
Disakkaritlerin sindirimini sağlayan enzimler ise bağırsak öz suyunda bulunur Bu enzimler (maltaz, sükraz ve laktaz) ise disakkaritleri monosakkaritlere parçalar Böylelikle karbonhidratların sindirimi tamamlanmış olur
İnsanda selüloz sindirici enzim üretilmediği için selüloz kalın bağırsakdan dışkı olarak atılır
b Proteinlerin Sindirimi : Proteinlerin ve proteinli bileşiklerin kana geçebilmeleri için, sindirim sisteminde yapı taşları olan amino asitlere parçalanmaları gerekmektedir
Proteinlerin kimyasal sindirimi midede başlar; ince bağırsaklarda tamamlanır Yutulan besin mideye geldiğinde, bazı mide hücreleri bir hormon salgılar Bu hormon mide bezlerinden enzim (pepsin) üretilmesini sağlar Bu enzimler proteinlerin daha küçük birimlere (peptonlara) parçalanmasını sağlar
Parçalanan proteinler oniki parmak bağırsağına geldiğinde, pankreasın enzimleriyle (tripsin ve kimotripsin) ince bağırsaklarda amino asitlere ve dipeptitlere parçalanır Dipeptitler ise bağırsak çeperinden salgılanan erepsin enzimiyle amino asitlere ayrışır
Bütün sindirim enzimleri protein yapıda olup, sağlıklı bir insan günde 100 gr kadar enzim salgılar Bu miktar, dışardan alınan protein miktarına yakındır Salgılanan enzimler ince bağırsağın son kısmında pinositozla emilerek hidroliz edilir ve emilir Böylece protein kaybı önlenmiş olur

Şekil : Besinlerin Sindirimi
c Yağların Sindirimi : Yağların ince bağırsaktan emilebilmesi için yağ asitleri ve gliserine kadar parçalanmaları gerekir
Yağlar, safra tuzlarının ve pankreastan salgılanan lipaz enziminin etkisiyle ince bağırsakta yağ asidi ve gliserole ayrılır Safra tuzları, yağ damlalarının yüzeyini artırararak lipaz enziminin etkisini kolaylaştırır (mekanik etki)
Oluşan sindirim ürünleri; tekrar hidroliz edilemeyecek kadar basit moleküller olduklarından hücre zarından geçebilirler, hücrelerde yapı maddesi olarak veya vücudun enerji ihtiyacının karşılanmasında kullanılabilirler

3 Sindirilen Besinlerin Emilmesi
Sindirim sonucu en küçük parçalara ayrılan besin maddelerinin kan ve lenfe geçmesine emilme denir
a İnce Bağırsakta Emilim: Besin maddeleri en fazla ince bağırsaktan emilir İnce bağırsaktaki emilme difüzyon veya aktif taşımayla gerçekleşir Emilen besinler iki yol izler
I Yol : Glikoz, galaktoz, fruktoz, amino asit, mineraller, su ve bazı vitaminler incebağırsaktan difüzyon ve aktif taşımayla kan damarlarına geçer
II Yol : Yağ asitleri, gliserol, A, D, E, K vitaminleri bağırsak villuslarında emildikten sonra lenf kılcallarına geçer Bu kılcallar peke sarnıcında toplanır Peke sarnıcı göğüs lenf kanalı yoluyla sol köprücük altı toplardamarına oradan da üst ana toplardamara bağlanarak kalbe ulaşır
b Kalın Bağırsakta Emilim: Sindirilen besin maddelerinin içerisinde bulunan suyun büyük bir kısmı kalın bağırsakta emilir Kalın bağırsakta bakteri faaliyetleriyle K ve B vitaminleri sentezlenir Bu vitaminler ve tuzların emilimi de kalın bağırsakta olur

Normal bir insanda sindirilen karbonhidratların hepsi, yağların % 95'i ve proteinlerin % 90'ı ince bağırsaktan geçerken emilir Bu emilim olaylarında difüzyon, osmoz ve aktif taşıma görev yapar

• Akciğer - Hava soluyan omurgalılardaki temel solunum organı

Akciğer, hava soluyan omurgalılardaki temel solunum organıdır Ana görevi atmosferdeki oksijeni kan dolaşımına nakletmek ve dolaşımdaki karbondioksiti atmosfere çıkartmaktır Bu görev, gaz değişiminin vuku bulduğu milyonlarca küçük, müstesna biçimde çok ince duvarlı hava kesecikleri oluşturan dolaşımı sağlayamadan kanı boşa vermektedir özelleşmiş hücrelerin mozaiği sayesinde gerçekleşir Akciğerlerin solunumla ilgili olmayan görevleri de vardır
Akciğer ile ilgili tıbbi terimler genellikle pulmo- ile başlar; bu Latince pulmonarius, "akciğerlerin", sözcüğünden gelmektedir ki bu sözcük de Yunanca pleumon yani "akciğer" ile akrabadır

• Karaciğer - İnsan vücudunun en büyük organı

Karaciğer, diyaframın hemen altında, sağ tarafta, yaklaşık olarak 2 kilogram ağırlığında, koyu kırmızı renkte yumuşak bir organdır Yaşamak için gerekli olan birçok kimyasal olay bu organda meydana gelir Vücudumuzdaki en büyük organdır Safra adı verilen bir salgı üretir Safra sıvısı büyük yağ damlalarını daha küçük parçalara ayırarak yağların sindirimine yardımcı olur Latince adı hepar'dır
Görevleri

• Günde yaklaşık olarak 4 su bardağı (1,50 g) safra salgılar
• Yağ, protein ve şeker metabolizmasını düzenler
• Vücudun ısısını ayarlar
• Vücuda su düzenini ayarlar

• Yağ, protein, şeker ve kan yapımı için gerekli olan maddeleri depolar
• Kandaki şeker miktarını ayarlar
• Hormonların görevleri üzerinde etkili olur
• Pıhtılaşmada rol oynayan protrombin ve fibrinojeni üretir
• Yaşlı alyuvar hücrelerini parçalar Embriyo döneminde kan hücrelerinin üretimini sağlar
• Kanda bulunan fazla glikozu glikojen halinde depo eder
• D, B, A ve bağırsaklarda sentezlenen, kanın pıhtılaşmasında rol oynayan K vitamini ile; demir, kalsiyum, bakır, protein ve yağları depo eder Karotenden A vitamini sentezler
• Cinsiyet hormonlarının fazlasını yok eder
• Lenf yapımında görev alır Antikorların önemli bir kısmını üretir
• Ve ek olarak kandaki kirli hücreleri temizler