Seri Bağlı Devre - Seri Bağlı Devre Nedir? Seri Bağlı Devrenin Şekli Nasıldır?

Seri Bağlı Devre - Seri Bağlı Devre Nedir? Seri Bağlı Devrenin Şekli Nasıldır?
Seri Bağlı Devre - Seri Bağlı Devre Nedir? Seri Bağlı Devrenin Şekli Nasıldır?

DOĞRU AKIM DEVRELERİ
Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan çıkar,yükten (çıktıdan) geçerek kaynağın öbür ucuna döner Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru çok yavaş elektron akışından oluşur Bazı yarı iletkenli aygıtlarda örneğin transistörlerde ve yarı iletken diotlarda artı yüklerde karşıt yönde hareket eder Bu “geleneksel” diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla çakışır
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye örnek verilebilir Böyle bir anlatmak için devre bileşenlerinin fiziksel görünüşlerini benzer çizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir Elektrikçilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yöntemde bağlantılı simgelerden oluşan bir çizim kullanmaktır;böyle bir çizimde, her simge, bir elektriksel bileşeni temsil eder
El fenerinde elektrik kaynağı, her birinin emk’sı 1,5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir3 Voltluk bir ampul devrenin çıktısını oluşturur ve kaynak ile çıktı (yük) arasına sürgülü bir anahtar bağlanır Bu durumda içine kuru pillerin konulduğu tüp biçimindeki metal gövde iletim yolunu oluşturur Anahtar açıkken,akım geçmediği için ampul yanmaz Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım geçerek ampulü yakar Akım ampulün flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar
Böyle bir devreden geçen akım,ampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile ölçülürse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki üç nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir Bu denklemde voltaj(gerilim) V ile,akım şiddeti I ile direnç R ile gösterilirse buna göre Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 biçimde yazılabilir:

V=I*R R=V/I I=V/R

Örneğin el fenerinin 3Vluk kaynakktan aldığı akım 01 A ise ampulün R direnci 30W olur Voltaj iki pile bağlanmış bir voltmetre ile ölçülebilir Ampulün direnci ampule bir ohmmetre bağlanarak anahtar açıkken ölçülebilirSoğuk direnç denilen bu değer 30W mun çok altında bulunur Çünkü flaman yüksek bir sıcaklığa ulaştığında direnç önemli ölçüde artar
Sık rastlanan bir başka seri devre örneğide yılbaşı ağaçlarını süslemede kullanılan küçük ampuller bağlanan ışık telidir Böyle düzenlemenin sakıncası bir ampul sönerse elektriksel yolun kopması ve bütün ışıkların sönmesidirDaha iyi bir düzenleme söndüğü zaman kısa devre oluşturan yani akıma direnci sıfır olan ampuller kullanılmasıdır Bu ampullerden biri sönerse diğeri yanmayı sürdürür Kirchhoff yasası nedeniyle kalan ampullerin tümünde daha çok voltaj vardır ve devreden daha çok akım geçer Çünkü Kirchhoff yasasına göre tamamlanmış bir devredeki voltaj düşüşlerinin toplamı uygulanan emk ya eşit olmak zorundadır Seri bağlanmış bir devreye Ohm yasası uygulandığında bütün seri dirençlerin toplam direnci R dir Böyle bir devrede tüketilen toplam güç ampullerin her birinde harcanan ayrı ayrı güçlerin toplamıdır

Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı özelliği,bütün çıktıların (ya da yüklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak çalışmasıdır Yani çıktıların biri devreden çıkarılırsa öbürleri bundan etkilenmez Otomobillerde kullanılan elektrik sistemi,DA Paralel devresine örnek verilebilir; bu sistemde akünün sağladığı 12 V’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar
Paralel bir sisteme başka bir yük (çıktı) eklenirse akım için yeni bir yol oluşturur Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar Bu Kirchhoff’un akım yasasının bir uygulamasıdır; söz konusu yasaya göre herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan çıkan akımların toplamına eşittir Başka bir direnç Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin biçimde azalır Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam güç ayrı ayrı güçlerin toplamından oluşur

Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devrede, bütün rezistörler ya da yükler, parelel dallarla ortak bir güç kaynağına bağlanır Her yük aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım çekerSeri-Paralel Devre: Seri-paralel devreler, bazı bileşenlerin birbirleriyle paralel bağlandığı, paralel birleşimlerinse başak bileşenlerle seri halde bulunduğu devreler olarak tanımlanabilir Kaynağa seri bağlanmış bir anahtar ve bir sigorta ya da devre kesici ile paralel bağlanmış bir çok bileşen böyle bir devre oluşturur
Karmaşık Devreler: Yalnızca seri ya da sadece paralel bileşimlerden oluşan bölümlere ayrılabilen bir devreye “Karmaşık Devre” denir Bir direncin ölçülmesinde kullanılan Wheatstone köprüsü adındaki devre buna iyi bir örnektir Bu devre, temel olarak bir karenin dört kenarını oluşturan, birbirine bağlanmış dört rezistörden oluşur Çapraz köşelerin ikisine bir voltaj kaynağı öbür ikisine ise belli bir direnci olduğu bilinen bir galvanometre bağlanır Ancak köprü devresi dengede olduğunda galvanometreden hiç akım geçmediğinde devre seri paralel bileşimidir Toplam direnci bulmak amacıyla böyle bir devreyi çözümlemek için özel teknikler gereklidir
Otomobilin ateşleme sisteminde ya da fotoğraf makinesinin fotoflaşında olduğu gibi doğru akım devrelerine indükleçler ve kondansatör bağlanabilir Böyle uygulamalarda önemli olan geçici tepkidir; çünkü doğru akım bakımından bir kondansatör (sürekli durum koşullarında) açık devre demektir ve bir indükleç içinden geçen akım değişken olmadıkça hiçbir etki göstermez Ama indüktans ve kapasitansın etkileri dalgalı akım devrelerinde çok daha önemlidir Çünkü dalgalı akımda voltaj ve akım sürekli değişmektedir
Bir üretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilip,düzeneğe bir lamba yerleştirilirse,üretecin negatif (-) kutbundan çıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler Kurulan bu düzenek bir elektrik devresi denir

lamba

anahtar

üreteç

Elektrik Devresinin Elemanları

Üreteç:Bu elektrik devresinde elektrik akımının kaynağı olan piller,devredeki üreteçlerdir
Anahtar: devreye akım vermeye ve akımı kesmeye yarar
Lamba:Elektrik akımı sonucundan bize ısı ve ışık veren ampullerdir

Yapılan elektrik devresinde ampuller ve de piller seri bir şekilde bağlanmıştırSeri bağlı devrelerde akımın gidebileceği sadece bir yol vardırBu akım üretecin kutupları arasındaki elektron akışı ile meydana gelir

Yürüyen isik devresindeki osilatör bir 555'li osilatördür Osilatörden elde edilen sinyal, sayicinin girisine uygulanir, sayici kati 4017 entegresi ile gerçeklestirilmistir sayici çikislarinin tamami kullanildigi için reset ucu saseye baglamistir Diger durumlarda reset ucu Q0Q9 çikislarinin birine baglanir Örnegin 6'li sayici yapilacaksa reset ucu Q6 çikisina baglanir Entegre çikisi genellikle transistörle sürülür özellikle 20mA'den fazla akim çeken lambalari yakabilmek için entegre çikisi transistör ile sürülmelidir Devredeki LED lambalar biribirine seri bagli 3-4 adet ledi temsil etmektedir Eger her kanala 1 veya 2 led baglancaksa sürücü transistöre gerek yoktur Bu durumda 1k'lik dirençler 220 ohm'a indirilir Devrenin etkili çelisabilmesi için entegrenin her çikisina birer diyot baglanmalidir

Kalem Pil Şarj Devresi

Şekildeki devrede 555 osilatör olarak çalışır ve 1¤4 Khz çıkış frekansı üretir Bu frekans ile simetrik olarak bağlı transistörler¤ sırası ile iletime girerek çıkış akımının yükseltilmesini sağlarlar

555’in çıkış sinyalinin pozitif alternansında 2N3055¤ negatif alternansında MJE2955 sırası ile iletime geçerler Transistörlerin çıkışında elde edilen yüksek akımlı kare dalga sinyali¤ diyot ile doğrultularak akım regülatörü olarak bağlanmış 7805 regüle entegresine uygulanır Entegre ile şase arasına bağlanmış Ni-Cad piller şarj edilmeye başlanır Devre 6-8 arası kalem pili seri bağlı olarak şarj edebilir

Devre Şeması

Seri bağlantı

Şekildeki R1 ve RT1 bağlantıları 2 ayrı dirençtirVe devreye seri olarak bağlanmışlardır

Örnek2

R1-R2-R3 dirençleri ifade eder

V1-V2-V3 gerilimi ifade ederDirenç nedir ?
Devreye uygulanan gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda birtakım zorluklarla karşılaşır Bu zorluklar elektronlaın geçişin etkileyen veya geciktiren kuvvetlerdir İşte bu kuvvetlere DİRENÇ denebilir Kısaca Ω ohm ile gösterilir Başka bir değişle elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa DİRENÇ denir “R” harfi ile sembollendirilir Birimi ise “W” Ohm’durGerilim nedir?
Bir üretecin iki ucu arasındaki potansiyel farka gerilim denir Gerilim, voltmetreyle ölçülür ve U, E, V ya da e ile gösterilir Birimi volt , denklemi, U = IR [V] şeklindedir