Arjantin'in Konumu - Arjantin'in Tarihi - Arjantin'in Yüzölçümü Hakkında Bilgiler

Arjantin'in Konumu - Arjantin'in Tarihi - Arjantin'in Yüzölçümü Hakkında Bilgiler
Arjantin'in Konumu - Arjantin'in Tarihi - Arjantin'in Yüzölçümü Hakkında Bilgiler

Konum: Güney Amerika'nın güneyinde, güneyde Atlas Okyanusu kıyısında yer alır Atlas Okyanusuna kıyısı 4000 km`yi aşar Güneyinde ve batısında Şili, kuzeyinde Bolivya ve Paraguay, kuzeydoğusunda Brezilya ve Uruguay yer alır
Coğrafi konumu: 34 00 Güney derecesi, 64 00 Batı boylamı

Amerika kıtası keşfedildikten sonra Avrupa devletleri hızla bu kıtada koloniler kurmaya başladılar 1536’da Arjantin’e gelen İspanyollar bugün Buenos Aires olarak bilinen yerde ilk koloniyi kurdular Fakat şehre yerleşme ancak on sekizinci yüzyılda oldu Arjantin 1776’ya kadar İspanya’ya bağlı Peru Genel Valiliğince idare edildi Bu seneden sonra La Plata Genel Valiliği kuruldu ve Buenos Aires genel valiliğin başkenti oldu

1806’da Buenos Aires’in İngilizler tarafından kısa bir müddet işgal edilmesi, Arjantin’in istiklal mücadelesi için bir başlangıç olmuştur 1808’de Napoleon’un İspanya’ya girmesi bağımsızlık mücadelesini hızlandırdı Ülke 1812’ye doğru istiklalini kazandıysa da, 1816 yılına kadar müstakil bir devlet olduğu resmen ilan edilmedi İstiklal hareketinin baş lideri ve kahramanı, Şili’nin de kurtarılması için öncelikle sorumlu bir kimse olan General Jose de San Martin’dir

İkinci Dünya Savaşı esnasında Arjantin hükumetlerinin gizli ve kamufle edilmiş Nazi tarafdarı tutumları, Amerika Birleşik Devletleri ve batı yarım küresinin diğer ülkeleri ile münasebetlerinin gerginleşmesine ve Arjantin’in Pan-Amerikan Konseyinden çıkarılmasına sebep oldu Resmiyette bütün harp esnasında tarafsız kalan Arjantin, 1945 ilkbaharında müttefikler tarafına girdi Geniş ölçüde ABD’nin desteği sebepiyle o sene sonuna doğru Birleşmiş Milletler üyesi oldu ve teşkilatın mes’elelerinde önemli bir rol oynadı

Harpten sonra general olan Juan Domingo Peron kendine kuvvetli bir pozisyon hazırlamayı başarmış ve 1946 Şubatında Arjantin Cumhurbaşkanı seçilmiştir Eşi Eva Duvarte de Peron’un yardımıyla enerjik ve sert bir idare kurmayı başararak, zamanında, siyasi desteğini silahlı kuvvetlerden almaya çalışan sınıflara sözünü geçirmesini bilmiştir Basını bir devlet organı haline getirmiş ve totaliter bir rejimin başkanı olarak kendisine daha büyük yetki vermesi için anayasayı değiştirmiştir

İşçi sınıfları arasında çok sevilmiş ve hatta kahraman olarak tanınmıştır Fakat askeri bir darbe ile 1955’te devrilmiş, uzun seneler sürgünde yaşamış ve bilahare dönerek 1973’te devlet başkanı olmuştur Bir yıl sonra ölmesi üzerine İsabel Peron olarak tanınan üçüncü karısı devlet başkanı oldu Ülkenin birlik ve beraberliğini sağlıyamayınca 1976’da ordu tarafından devrildi

Arjantin’in eski devlet başkanlarından General Galtier İngiltere’ye ait, fakat kendilerine çok yakın olan Falkland adalarını Nisan 1982’de işgal etti İngiltere ile olan savaşı Arjantin kaybetti ve adaları İngilizler tekrar geri aldılar Gerek yapılan savaş ve gerekse bu durumda bazı devletlerin uyguladıkları ekonomik ambargo, Arjantin’in iktisadi durumunu çok sarstı Bu durumda askeri idare 1983 yılı sonlarında seçime giderek idareyi sivillere teslim etti Böylece yedi sene süren askeri idareden sonra normal idare tekrar tesis edildi

1930’dan bu yana Arjantin’de hiçbir sivil idare 6 seneden fazla iktidarda kalamamıştır 1819 yılından bu yana 46 devlet başkanından sadece ikisi, askeri darbesiz seçimle görevini devir-teslim etmiştir 1989’da Raul Ricardo Alfonsin’in yerine Carlos Menem (El Turco) seçilmiştir

Latin Amerika'nın en gelişmiş ülkesi olan Arjantin, 1945'ten sonra uzun bir gerileme dönemi yaşadı

Yaklaşık 2,8 milyon km2 yüzölçümü bulunan bu geniş ülke, tropikal kuşaktan kutupaltı enlemlere kadar çok değişik manzaralar ve iklimler gösterir: kuzeyde astropikal kesimde Chaco Ovası, verimli Entre Rios Ovası ılıman bir bölge olan Pampa, Patagonya Yaylası ve Şili'yi Arjantin'den ayıran And Sıradağları bunlardan başlıcalarıdır

İspanyol sömürgesi Arjantin topraklarının önce doğu bölümünden, Andlar'ın Altiplana Bölgesi'ni canlandırmak için faydalanıldı(16 ve 18yy'larda); Arjantin, Rio de la Plata ve Buenos Aires'e ancak 19yy'dan başlayarak yöneldi,

Aynı dönemde nüfus, Arjantin'i ibr Latin ülkesine dönüştürecek olan İspanyol ve İtalyan kökenli göçmenlerin gelişiyle arttı(1870-1930'da 4 milyon kişi)Nüfus artışı binde 15 oranında, Avrupa ülkeleri gibi, düşük olduğu için dengesiz dağılmış bulunan nüfus, Pampa ve Patagonya'daki boş ve geniş topraklara karşın, And vahaları(Cordoba, Tucuman) ve özellikle de Buenos Aires'te yoğunlaşır(7,950,000 nüfus [1991])

Tarım uzun zaman ülkenin en önemli ekonomik sektörüydüGünümüzdeyse faal nüfusun ancak %11'ini çalıştırmakta ve GSYİH'nin %13,2'sini sağlamaktadır(1991)İklime bağlı aksaklıklar ve dünya fiyatlarındaki düşüş kadar güçlü toprak oligarşisinin yetersiz yatırımları da sektördeki bunalımın sebepleri arasındadırBu yüzden üretim ve onunla birlikte ihracat çoğu kez durmuş, hatta gerilemiştirBaşlıca ürünler arasında mısır, pirinç, yağ çıkarılan bitkiler(soya, ayçiçeği) ve nihayet üzüm ve pamuk vardırHayvancılık önemli yer tutar: büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan deri ve et elde edilir; yaygın biçimde yapılan hayvancılık, randımanı ve ihracatı artırmaya yetmemiştir

Sanayi alanında Arjantin, bazı kozlara sahip olmakla birlikte bu durumdan gerçek anlamda yarar sağlamayı başaramamış bir ülkedirNitelikli işgücüne, bol enerji ve maden kaynağına rağmen sanayileşme hâlâ yetersizdirEn önemli sanayi dalları tarıma dayalı gıda ürünleri imalatıyla tekstil ve 1970'ten beri demir-çelik sanayii ve büyük bir çeşitliliğe sahip makine imalatıdır

Sorunlar çoktur: iletişim ağı ve limanlardaki donatım yetersizliği, Buenos Aires'in aşırı büyümesi, devletin koruması altındaki verimsiz sanyinin dünya ile rekabet edemeyecek durumda olması, tarımın yetersizliği bunlardan en önemlileridirŞiddetli siyasal çalkantılara maruz kalan Arjantin, 1982'de İngiltere'ye karşı başlattığı Falkland Savaşı'nda küçültücü bir yenilgiye uğradıBüyük rakamlara varan dış borçlar ve yüksek orandaki enflasyon ekonomik alandaki sorunların önemini göstermektedir

Plaza de Mayo Anneleri
1976 ve 1982 yılları arasında, Arjantin'de darbe sonucu ülke yönetimini ele geçiren generaller, "Ulusal Uzlaşma Süreci" adı verilen, ve hapishaneye atılanlar hariç olmak üzere en az 30000 insanın ortadan kaybedildiği bir döneme imza attılar Ülkede herşey Hristiyan değerleri korumak ve komünizmi engellemek adı altında yasaklanmıştı, iki kişiden fazlasının yan yana gelmesi ve konuşması suçtu Ancak 1977'de bir grup anne ve büyükanne hükümet binası önünde bulunan Plaza del Mayo'da (Mayıs Meydanı) herşeyi göze alarak biraraya gelmeye başladı Kayıp olan oğullarını, kardeşlerini ve torunlarını seslerini hiç çıkarmadan sadece hükümet binasının karşısında durarak talep ediyorlardı Sayıları giderek arttı, bir çok soruşturmaya ve dayağa maruz kaldılar, ancak başlarına beyaz başörtülerini takıp meydana çıkmaktan vazgeçmediler ve tüm dünya da onları bu şekilde tanıdı Ülke normal yönetimine kavuştuktan sonra yapılan araştırmalar kayıpların çoktan öldüğünü ve cesetlerinin yokedildiğini ortaya çıkardı, ancak bu anneler generallerden hesap sorulması için eylemlerine devam ettiler

Arjantin Cumhuriyeti

ARJANTİN Arjantin Cumhuriyeti Brezil*ya'dan sonra, Güney Amerika'nın ikinci bü*yük ülkesidir Batıda And Dağlan'ndan, do*ğuda Atlas Okyanusu'na kadar uzanır

Sıcak olan kuzey eyaletlerinde pirinç, şe*kerkamışı, pamuk ve tropik ürünler yetişir Ülkenin doğusundaki ve iç kesimlerindeki ovalar {bak Pampa) serin, sulak ve ağaçsızdır Bu yüzden sığır yetiştiriciliği ve tahıl üretimi için elverişlidir Batıda, Andlar'ın yakınında*ki topraklar daha kuraktır Ama dağlardan gelen derelerden yararlanarak toprak sulandı ğında üzüm, şeftali ve öteki meyveler yetişti*rilir Daha güneyde And Dağlan'mn yamaç*ları arasında, merkezinde San Carlos de Bariloche kenti bulunan güzel bir göller bölgesi vardır En güneydeki Patagonya hem kurak, hem de soğuk bir bölgedir (bak Patagonya), ama burada çok büyük koyun sürülerini besleyen otlaklar da vardır Patagon-ya'nın kuzey bölgesindeki Rio Negro Vadisi, ılıman bölge meyvelerinin yetiştirildiği önemli bir merkez olmuştur Bu bölgede elma, armut ve erik yetiştirilir Üç büyük akarsu ülkeyi güneye ve doğuya doğru geçerek Atlas Okyanusu'na ulaşır Bunların en büyüğü, Parana, Paraguay ve Uruguay ırmaklarının oluşturduğu kuzeydeki Rio de la Plata akarsu ağıdır Bu ırmakların oldukça büyük bir bölümünde ulaşım gemi*lerle sağlanır (bak Parana, Paraguay ve Pla*ta ırmakları) Ayn bir madde olarak okuya*bileceğiniz, dorukları karla kaplı And Dağları batıdaki Şili sının boyunca güneye uzanır Bu dağların bazı dorukları deniz düzeyinden 6000 metreyi aşan yüksekliğe ulaşır

Kıtanın en güney ucunda, ülkenin öteki bölümünden Macellan Boğazı'yla aynlan Ti-erra del Fuego Adası vardır Üçte biri Arjan*tin'e, üçte ikisi Şili'ye ait olan adada, sürekli sert rüzgârlar eser, iklim soğuk ve yağışlıdır Doğuda, İngiltere'ye ait Falkland Adalan vardır Arjantin, Malvine Adalan olarak ad*landırdığı bu adalar üstünde hak iddia etmek*tedir (bak Falkland Adalari)

Arjantin Cumhuriyeti'nin her bölgesinin, toprağın niteliğine ve iklime göre, kendine özgü bir doğa yaşamı ve bitki örtüsü vardır Kuzeydoğudaki bataklıklarda ve tropikal yağ*mur ormanlannda uluyan maymun, tapir, dev kanncayiyen, jaguar, bataklık geyiği ve koy-pu gibi hayvanlar yaşar Çayırlarla kaplı ovalarda armadillolar, tilkiler, pumalar ve kokarcalar vardır Arjantin'in kuşlan arasın*da, bir tür akbaba olan dünyanın en büyük yırtıcı kuşu kondor, devekuşuna benzer hay*vanlar ve yuvasını çamurdan yapan çömlekçi-kuşu bulunur Aynca Güney Amerika'ya özgü bir timsah türü olan kaymanlar, kaplum*bağalar, kertenkeleler, küçük yılanlar ve bü*yük ırmaklarda balıkçıların peşine düştüğü çok güzel dorado balıklan da vardır
Arjantinliler'in atalan çeşitli ülkelerden gelmiştir Göçmenlerin çoğu 1858 ile 1930 yıllan arasında, İspanya ve İtalya'dan, bazıla*rı ise Britanya Adalan'ndan, Avrupa ve Doğu Akdeniz ülkelerinden gelmişlerdir Arjan*tin'de yaşayan Yerliler'in çoğu öldürülmüş ya da sürülmüştür; ama bugünkü Arjantin halkı*nın bir bölümü Yerliler'in soyundan gelir İngiliz kökenli Arjantinliler'in bir bölümünü ise, Patagonya'daki, Galce konuşan koyun yetiştiricileri oluşturur