09-11-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Elektrik Elektrik Nedir? Elektriğin Anlamı Elektrik Hakkında
Elektrik Elektrik Nedir? Elektriğin Anlamı Elektrik Hakkında
Elektrik Elektrik Nedir? Elektriğin Anlamı Elektrik Hakkında
Elektriğin Tanımı
Elektrik, durağan ya da devingen yüklü parçacıkların yol açtığı fiziksel olgudur Elektrik yükü, maddenin ana niteliklerinden biridir ve temel parçacıklardan kaynaklanır Elektrik olgusunda rol oynayan temel parçacık yükü, negatif işaretli olan elektrondur Elektriksel olgular çok sayıda elektronun bir yerde birikmesiyle ya da bir yerden başka yere hareket etmesiyle ortaya çıkar Elektrik olgusunda rol oynayan diğer parçacık yükü, pozitif işaretli olan protondur Elektrik yüklü cisimler mıknatıs gibidir: negatif ve pozitif yüklü cisimler birbirini çeker, ama aynı elektrikle yüklü olan iki cins birbirini iter Elektrik insanoğluna, son derece kullanışlı bir enerji çeşidi sağlamıştır Isınma, aydınlanma, haberleşme gibi amaçlarla, ayrıca makinelerde ve elektronik alanında büyük ölçüde elektrikten yararlanılmaktadır
Elektrik Tarihi Elektriğin Tarihi Hakkında
Eski Yunanlılar, kehribarın bir kürk parçasına sürtülmesi sonucunda kuştüyü gibi hafif cisimleri çekme özelliği kazandığını gözlemlemişlerdi Elektriği ilk olarak ciddi anlamda inceleyen bilim adamı William Gilbert, 16 yüzyılın sonlarında, statik elektrikle magnetizma arasındaki ilişki üzerinde araştırmalar yaptı Elektrik yüklerinin eksi ve artı olarak belirlenip adlandırılmasına da gerçekleştirdi 1767de Joseph Priestley, elektrik yüklerinin birbirlerini, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak çektiklerini buldu 19 yüzyılın başında Alessandro Volta, elektrik pilini icat etti Davy, 1808de elektrik akımı taşıyan iki kömür elektrotu birbirinden ayırarak bir ark oluşturmayı başardı Ve böylece elektriğin ışık ya da ısı enerjisine dönüşebileceğini gösterdi 1820de Hans Christian Orsted, içinden elektrik akımı geçen bir iletkenin yakınındaki bir mıknatıs iğnesinin saptığını gözlemleyerek, elektrik akımının iletken çevresinde bir magnetik alan oluşturduğu sonucuna vardı Elektriğin laboratuar duvarlarını aşıp sanayideki ve günlük yaşamdaki yerini alması süreci 19 yüzyılın ikinci yarısında başladı 1873te Zénobe-Théopline Gramme, elektrik enerjisinin havai hatlar aracılığıyla etkin bir biçimde iletilebileceğini gösterdi A Edison un 1881de ilk elektrik üretim merkeziyle dağıtım şebekesini New Yorkta kurması ,elektrik enerjisinin evlerde ve sanayide yaygın olarak kullanılmasının başlangıcı oldu Elektronun bulunması, diyotun ve triyot lambanın icadı, elektroniğin ayrı bir bilim dalı olarak gelişmesinin başlangıcı oldu
Elektrik Akımı
Yüklü temel parçacıklar (- yüklü elektronlar ve + yüklü protonlar), iyonlar (bir ya da daha çok elektron yitirmiş ya da kazanmış atomlar) ve delikler (artı yüklü parçacık olarak düşünülebilen elektron eksikliği) gibi elektrik yükü taşıyıcılarının devinimlerinin ortak adı Elektrik yükünün elektronlarca taşındığı bir tel içinde ki akım , birim zamanda telin herhangi bir noktasından geçen yük miktarının ölçüsüdür
Elektrik Devresi
Elektrik akımının iletilmesini sağlayan, iletken ya da iletkenler zinciri ve öğeler dizisidir Bir elektrik devresinde, akımı oluşturan yüklü parçacıklara enerji veren pil ya da üreteç türü bir aygıt ile lambalar; elektrik motoru ya da elektronik bilgisayar gibi akım kullanan aygıtlar ve bağlantı telleri ya da iletim hatları bulunur Öğeler birbiri ardına (seri) ya da yan yana (paralel) bağılıdır
Ülkemizde yerleşim alanları üstünden geçen ve zaman zaman evlerin çok yakınlarına kadar gelen yüksek gerilim hatları başka bir tehlike kaynağıdır Bu gibi yerlerde televizyon antenlerin düzeltilmesi için dama çıkılması başlı başına ayrı bir tehlikedir Çocukların uçurtmalarını almak için bir sopayla tellere dokunmaya kalkışmaları ölümle sonuçlanan kazalara yol açmaktadır Bu hatlara 20 m den daha yakına gelmek son derece tehlikelidir
Elektrik Birimleri
Bir elektrik hattında, iletkenlerden bir tanesi ötekine oranla daha çok elektrik yüklüdür: aradaki fark, volt olarak ölçülen gerilimi meydana getirir Akımın amper olarak ölçülen şiddeti, hattın belirli bir noktasından geçen elektron sayısıdır Güç, duruma göre üretilen veya tüketilen bir çeşit enerji miktarıdır Watt olarak ifade edilen bu güç, şiddetle gerilimin çarpımından elde edilir
İletkenlik özellikleri nedeniyle elektrik akımını bir yerden başka bir yere taşımaya elverişli olan maddelerdir Bunlar hemen her zaman, kablolar ya da teller şeklinde kullanılır En iyi elektrik iletkeni gümüştür; ancak parasal nedenlerden ötürü neredeyse her zaman bakırdan yararlanılır
Elektrik Üretici
Buhar türbini, hidrolik türbin ya da içten yanmalı bir motor tarafından üretilen mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren makinelerin ortak adıdır
Elektrik Yükü
Elektrik akımlarında akan ya da metal olmayan iki farklı cismin birbirine sürtülmesi durumunda cisimlerin yüzeyinde biriken elektrik miktarıdır
Elektrik Motoru
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makinedir Bu dönüşümün tersini gerçekleştiren, bir başka deyişle mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren makineler ise elektrik üreteci olarak anılır
Elektrik Dağıtım Elektrik Dağıtımı
Elektrik enerjisinin büyük üstünlüğü, bir kablo şebekesiyle yüksek geriliminde taşınabilme ve dağıtılma kolaylığıdır, çünkü gerilim ne kadar yüksek olursa elektrik en az kayıp o kadar uzağa taşınabilir Bugünkü yüksek gerilim hatları 765000 volta ulaşır Akım, abonelere dağıtılmadan önce, onu alçak gerilimli (110 ve 220 volt) akıma dönüştürecek transformatörlerden geçirilir Saate, güne veya mevsime göre, enerjisi fazla olan şebeke, enerjisi az olanı besleyebilsin diye, çeşitli bölgelerin elektrik şebekeleri birbirine bağlanır Günümüzde, doğal enerji kaynakları kıt olan ülkelerde nükleer elektrik santralleri yapma eğilimi vardır Ama bunlar da ciddi tehlikeler doğurmaktadır Bu yüzden şimdi güneş enerjisinden yararlanmak için projeler yapılmaktadır
|
|
|