Bilimkurgu - Bilimkurgu Nedir? - Bilimkurgu Tanımı - Bilimkurgu Neye Denir?

Bilimkurgu - Bilimkurgu Nedir? - Bilimkurgu Tanımı - Bilimkurgu Neye Denir?
Bilimkurgu - Bilimkurgu Nedir? - Bilimkurgu Tanımı - Bilimkurgu Neye Denir?
Herşeyden önce bilimkurgu,bileşik bir kelimedirBilim kelimesinin anlamı konusunda bir tartışma yokturKurgu kelimesini, hayal üretme veya düş gücü olarak algılarsak bilimkurgunun tarifini,’bilim verileri ile düş gücünden oluşan eserler’ şeklinde yapabiliriz
Daha yakın sayılabilecek zamanlara kadar bilim tabanlı düş gücü eserlere kurgubilim diyenler vardıHem de ünlü eleştirmen ve yazarlar bile bu hataya düşüyorlardıHaydi diyelim ki İngilizce ‘science fiction’ kavramını gözden kaçırmışlardı,ama düşgücünün bilimi şeklinde algılanan bu yanılgının uzun süre devam etmesi ilginçtir
Fantastik kelimesini görünce gerçekte var olmayan,hayal ürünü gibi anlamları düşünürüzBu nedenle gerçek dünyada rastlanmayan olayları içeren her eseri fantastik eser çerçevesinde ele alırız
Bilimkurgu ile fantastik eserleri birbirinden kesin olarak ayırmak belki o kadar kolay değildir ama en azından hangisinin ağır bastığını söyleyebilirizKonusu ileriki çağlarda geçen bir eserde gökdelenler insanlara karşı başkaldırıyorlarsa o eseri sırf ele aldığı ‘zaman’ için bilimkurgu olarak niteleyemeyiz
Bir de bilimkurgu gerçekten bilimkurgu kıvamında olmalıdırBen öyle filmler gördüm ki konunun geçtiği zamanı beşyüz yıl öncesine çekseler hiçbir şey fark etmezdiÖrneğin bundan üçyüz yıl sonra bir adam ışın tabancası kullanırken kovboy döneminde tabanca kullansa filmin işlediği konu arasındaki fark anlaşılmazdı bile
Bilimkurgu eserlerin ana motifi bilim olmasına rağmen bilimin aşırı zorlanması da işin tadını kaçıran unsurlardan biri oluyor

Bilimkurgu konulu film ve romanlarda bazı şeyleri görmezden gelebilirizAncak bilim ve bilimsel mantık değerlendirmeleri ne dereceye kadar ihmal edilmelidir?
Elbette bunun bir toleransı olmalıdırSanırım bu ölçü, bilimkurgu kavramının içinde vardırBilime dayalı hayalgücü olarak tarif ettiğimizde kıstas kendiliğinden oluşurYazar ve film yapımcılarının karşılaştıkları zorluklardan birisi uzaydaki mesafelerdirBir gezegenden diğerine olan uzaklık yüzlerce ışık yılı kadarsa yolculuk nasıl yapılacaktır?Bugünkü bilgilerimize göre ışık hızından daha hızlı gitmek olanaksızdırÖrneğin İAsimov bu sorun için ‘sıçramak’ eylemini kullanır
Uzay gemisi boşluktaki bir noktadan diğerine bir anda gidiverirRomanlarının bazı bölümlerinde birşeyler açıklarAma elbette bunlar günümüz bilimi ile ilgili değildirSolucan deliği gibi teorik görüşleri kullananlar da varBazı yazarlar ise uzay yolculuğunu hiç ele almaz bileSadece gemi bir yerden diğerine gider
*
Zamanda yolculuk olayı da çok tartışma yaratmıştırEn önemli husus,roman kahramanının kendi kendisiyle karşılaşma ihtimalidirGeçmişten geleceğe veya gelecekten geçmişe giden kişi ,karşısındaki kendisi ile başbaşadırBirbirleri ile konuşmaları mümkün müdür?Örneğin gelecekteki kişiliği,geçmişteki kişiliğine tavsiyelerde bulunabilir mi?Eğer silahlı iseler birbirlerini vurabilirler mi?İAsimov Evrenin Çanları adlı romanında bu konuyu etraflıca ele almıştırZaman yolculuğundaki bir diğer açmaz ise yaşanmış olayların yok sayılmasıdırYönetmen Robert Zemeckis’in Geleceğe Dönüş filmini izlemişsinizdirFilmin kahramanı Marty, 1985 yılında yaşayan genç bir delikanlıdırBir bilimadamının otomobil içine yerleştirilmiş zaman makinesi ile 1950 yılına giderGittiği yer, henüz doğmamış olduğu kendi kasabasıdırYaptığı bir kaza ile müstakbel anne ve babasının tanışmasına engel olurBundan sonraki tüm çabası,bu tanışmayı yeniden düzenlemektirBu arada yanında 1985 yılında çekilmiş bir aile fotoğrafı vardırMüstakbel anne-babasının tanışması geciktikçe bu fotoğraftaki kişi görüntüleri silinmeye başlarYani bu tanışma gerçekleşmezse kendisi de yok olacak ve hiç yaşamamış hale gelecektiRobert Zemeckis,aynı zamanda senaryo yazarlarından biridirŞimdi,Marty’in tanışma işini başaramadığını düşünelimKendisinin yaşadığı yıllar ne olacaktı?Kardeşleri ile birlikte etkilediği bir çok olay nasıl silinecekti?Örneğin Marty’in okul dönemindeki sınavlarda yazdığı cevap kağıtları kaybolacak mıydı?Kavga ederken birisinin kolunu kesip koparmış ise,o kişi şimdi sağlam mı olacaktı?Bunun gibi binlerce soru sorabilirizŞöyle bir şey söylenebilir:Başka bir seçenek olamazdıYani Marty bu tanışmayı sağlamıştıAksi ihtimalin gerçekleşmesi zaten mantık dışıdırAma ben de diyorum ki,aksi ihtimal vardıZira, Robert Zemeckis’in bizzat kendisi o görüntüleri silinen fotoğrafa senaryoda yer vermişti
*
İncelenmesi gereken diğer bir konu ise farklı dünyalardaki farklı canlıların yapısal benzerliğidirHerşeyden önce dünya dışı yaşam formları biyolojik olarak hep insanlara benzerlerİstisna olan eserler elbette var,burada genel eğilimi yansıtmaya çalışıyorumAynı şekilde oralardaki hayvan ve bitkiler de yerküremizdekiler gibidirNekadar farklı dizayn edilseler bile hayatsal fonksiyonları bizlerle aynıdırOysa uçsuz bucaksız evrende varolacak diğer canlıların bizlerden çok farklı olması daha büyük ihtimaldirRScott’un Yaratık filmi bir hayli ilgi çekmiştiUzak bir gezegende keşif yapan birkaç kişinin başına gelen olaylarla ilgiliydiEkip inceleme yaparken bir bitkiden fırlayan ve ne olduğu anlaşılmayan bir şey birisinin vucuduna giriyorBir şey ,o kişinin içinde beslenip büyüyor,sonra onun içinden çıkıyorduArtık geminin içinde Yaratık dedikleri canavara benzer biri vardıBenim aklım şu insan içinde beslenme olayına takılmıştıBeslenme olayı biyolojik bir olgudurCanlılar başka bir canlıdan enerji ve protein dediğimiz yapısal elemanlar alırlarBu işin doğrudan veya dolaylı olması farketmezBen,bitkideki enerjiyi ve yapısal elemanları ya doğrudan doğruya bitkiden alırımVeya o bitkiyi yemiş olan herhangi bir hayvanı yiyerek dolaylı olarak alırımBurada önemli bir ayrıntı varBenimle besin olarak tükettiğim canlılar birbirimizle aynı maddeleri taşıyoruzBen sadece kendimin üretemediği bazı maddeleri ondan sağlıyorumAyrıca tüm bitki ve hayvanların temel yapıtaşları yerküremizin şartlarına uygun olarak oluşmuşturBesin çevrimi,üzerinde yaşadığımız dünyanın olgusudurBaşka bir gezegendeki bir bitki veya hayvanı oluşturan yapısal elemanlar niye dünyamızdakine benzesin?
Oradaki ile bu dünyadaki canlılar arasında uyum olabilir mi?
*
Aslında çok daha belirgin bir konu daha varBaşka bir gezegendeki canlıları hangi kıstasla bitki ve hayvan olarak ayırabiliyoruz?Dünyamızda bile böyle bir tasnif yapmakta zorlandığımız canlılar vardırOrtam şartlarının benzerliği de ayrı bir konudurPekçok film ve romanda rastlamışızdır
Yabancı bir gezegene inen bir dünyalı hiç zorluk çekmeden rahatça hareket ederYerçekimi,atmosfer basıncı hatta soluduğu hava bile problem teşkil etmez
Yerkürede ciğerlerimize çektiğimiz oksijen oranı çok önemlidirBaşka gezegen bir tarafa bu dünyada bile en ufak dengesizlik çok tehlikelidir
Birçok eserde dünya dışı sosyal kurumlar ve canlı davranışları titizlikle ele alınmazKrallık ve imparatorluk gibi devlet organizasyonları dünyamıza özgüdür
Geçmiş dönemlerin sosyo-ekonomik şartlarına göre oluşmuşlardıBugün için tarihe ait kavramlardırOysa bu tip örgütlenmelerin dünya dışı gezegenlere karbon kopya gibi uygulandığını görüyoruzHatta milyonlarca yıl sonra bile bu kurumları aynen bulabilirizYanısıra lord,kont,dük ve benzeri ünvanları da duyuyoruzÖyle ki başka bir formasyondaki diğer canlıların ortamında bile bu sosyal kurumlar yer alırHatta insandışı canlılardaki gelenek ve görenekler de aynı insanlarınki gibidirSonuç olarak bilimkurgu elbette hayal gücüdürBazı hataları görmezden gelmeliyizAksi halde sanat olamazAma kelimenin içerdiği gibi gene de bilimle olan ilişkisini koparmamalıdır

Bilimkurgu Resimler- Bilimkurgu Resimleri - Bilimkurdu Fotoğrafları