Perde Oyunu Nedir? - Karagöz Hacivat Ve Perde Oyunu Hakkında - Karagöz Hacıvat Oyunu

Perde Oyunu Nedir? - Karagöz Hacivat ve Perde Oyunu Hakkında - Karagöz Hacıvat Oyunu
Perde Oyunu Nedir? - Karagöz Hacivat ve Perde Oyunu Hakkında - Karagöz Hacıvat Oyunu

Karagöz Nedir?

Karagöz, elbette, dünyaca tanınan ve sevilen Türk gölge tiyatrosunun ismidir

Ama daha önce, Karagöz, Türk Halk Tiyatrosu'nun bir dalıdır Diğer ismi Türk Gelenek Tiyatrosu olan ve kökü Orta Asya'ya giden öz tiyatromuzun diğer dalları da ortaoyunu, meddahlık, kukla, köy ve tulûat tiyatrosudur

Dolayısı ile bu dalların hepsinin ortak özellikleri vardır ve Karagöz de bunun içindedir

Bu ortak özellikler, gösterilerin güldürücü ve eğlendirici amaçlı olması, seyircilerle bağ kurulması ve önceden bir ezberleme gereğinin bulunmamasıdır

Yani, Türk Halk (Gelenek) Tiyatrosu'nun özüdür ve son temsilcidir

KARAGÖZ



ÇENGİ (Folklorcu Kız)



HACİVAT



Karagöz, aynı zamanda bu gösterilerin baş oyuncusunun da ismidir Arkadaşı ise, bilindiği gibi Hacivat'tır

Elimizdeki kesin olmayan bilgilere göre, bu gösterinin 700 yıl kadar önce başladığı kabul edilirse de, bu iki arkadaşın gerçekten yaşayıp yaşamadıkları hakkında bir bilgi bulunmamaktadır

Karagöz gösterilerinde neşe, şiir, müzik, taklit, dans, folklor da vardır ve her gösterinin sonunda bir öğüt verilir

Karagöz, sadece Ramazan eğlencesi değildir Her zaman her yerde perde kurulabilir Karagöz, çocuk eğlencesi de değildir ve bütün insanların içindeki çocuklar içindir

Çizgi ***** sinema ve televizyon yok iken Karagöz vardı ve bu güzel gösteriler Asya'da, kukla sahneleri kurulur, meddahlar hikâyeler anlatır, Karagöz oynardı Hiçbiri olmazsa,
bir kişi kitap okur ve müşteriler onu dinlerdi
Karagöz sanatçıları çok usta kişilerdi ve çok sevilirlerdi Gerekirse kukla da oynatabilir, meddahlık yapabilir veya ilgili bir tiyatro gösterisinde görev alabilirlerdi Ancak hepsinin, geçim sebebi ile asıl bir meslekleri vardı Ki bu yüzden Camcı İrfan, Şekerci Cemil, Kâtip Salih, gibi isimlerle tanınırlardı

Osmanlı İmparatorluğu içinde Karagöz en çok İstanbul'da perde kurar ve yine en çok Ramazan ayında gösteriler olurdu Sarayda padişah için Karagöz oynatan ise çok usta sanatçı kabul edilir ve ünlü olurdu

Ramazan'ın elbette ayrı bir yeri vardı Çadırlarda, çayırlarda, salonlarda, büyük evlerde ve kahvehanelerde ay boyuncu kukla, ortaoyunu, meddah ve Karagöz gösterileri devam ederdi Bir mahalle kahvehanesi ile anlaşan Karagöz sanatçısı her gece ayrı bir oyun sunmak zorunda idi Çünkü seyirciler mahallede oturanlardı

Karagöz sanatçısının yardımcıları olurdu İşe yeni giren, geçmişte tiyatro salonlarının, sonra sinemaların ve günümüzde de televizyonların etkisi ile Karagöz gösterileri azaldı ve günümüzde bir elin parmakları kadar yaşlı sanatçı kaldı Yeteri kadar genç sanatçı da yetişemedi

Günümüzdeki Karagöz sanatçıları aynı zamanda kukla gösterileri de yapmaktadırlar ve isimleri şunlardır:

Taceddin Diker, İhsan Dizdar, Orhan Kurt, Ünver Oral, Metin Özlen, Mustafa Mutlu

Karagöz, ne yazık ki sahip çıkılmadığı ve sanatçıları onu kendi imkânları ile yaşatmak zorunda kaldıkları için bu duruma düşmüştür Yine de onlar yurt içinde ve yurt dışında gösteriler yaparak Karagöz'ü yaşatmak ve tanıtmak için başarı ile çalışmaktadırlar

Karagöz günümüzde çok seviliyor

Ayrıca unutulmamalı ki, perdesinin önüne oturarak Karagöz seyretmek en güzeli ve en doğrusudur Televizyonda onu seyretmek canlı olarak seyretmenin yerini tutamaz!

Üstelik, Karagöz gösterileri de günümüzde devamlı bir yenilenme içine gelmiştir ve bu devam etmektedir Ancak yeniliklerde onun temelinin bozulmaması gerekir

Geleneksel kültürümüzün ortaoyunu ve meddah ile birlikte en önemli köşe taşlarından biri olan gölge oyunumuz KARAGÖZ HACIVAT oyunları günümüzden yüz yıllarca önce ortaya çıkmış, insanları eğlendirirken düşündürmüş, zaman zaman toplumsal bilinç oluşmasında öncü bir rol oynamıştır Gölge oyunlarının ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı hakkında kesin bilgi olmamakla birlikte Asya (Java, Endonezya, Çin) kökenli olduğu bilinmektedir Gölge oyununun Türk kültüründe ne zaman ortaya çıktığı, Karagöz ve Hacivat olarak ne zaman biçimlendiği ise bir muamma olma özelliğini korumaktadır Her ne kadar bu konuyla ilgili bir takım tezler ortaya atılmış ise de bunların hiç biri kesin değildir Zaten bu tezlerin bir bölümü söylenti olmaktan öteye gidememiştir En çok bilineni ise Karagöz ile Hacivat’ın Bursa Ulucami’de inşaat işçisi olarak çalıştıkları ve şakalaşmaları yüzünden inşaatın yavaş ilerlemesinden dolayı Padişah Sultan Orhan'ın ikisini idam ettirmeleri üzerine olan söylentidir

Gölge oyunumuz Hacivat Karagöz bir zamanlar toplumun en önemli eğlencesiydi Eskiden ramazanZenne , Çelebi , Tuzsuz Deli Bekir , Beberuhi , Tiryaki , Acem , Laz , Matiz , Zeybek gibi tipler perdeye gelirler, oyunlarını oynarlar ve sonunda bir çengi ya da köçek çıkarak seyircileri eğlendirirlerdi Tabii ki sünnet düğünü gecelerinde mutlaka ramazan eğlencesi yapılır, büyük bir sabırla beklenen iftar topu atıldıktan sonra iftariyelikler sofraya gelirdi İftar yemeğini yiyen herkes doğruca Karagöz ve Hacivat gösterisi seyretmeye giderdi Önce perde arkasındaki ışık yanar, nâreke zırıltısı ve tef velvelesi ile göstermelik kalktıktan sonra Hacivat Çelebi şarkı söyleyerek gelir ve "Ne olur şu dört köşe perdede bana da bir kafadar olsa ah bana bir eğlence medett amannnnnnnnnnnnnnn amannnnnnnnnnnnnnnn" diye Karagözü çağırmaya başlardı Ve tabii herkes kahkahaları patlatırdı Muhavere denilen Karagöz ve Hacıvat'ın atışması bittikten sonra fasıl bölümü başlar, bu bölümde oyunun akışına göre denilince de akla hemen Karagöz Hacivat oyunu gelirdi Karagöz Hacivat gösterisi yapılmayan bir sünnet düğünü gelen davetlilerden tam not alamazdı Şeyh Küşteri’den beri deriden yapılan ve kök boya kullanılarak boyanan tasvirler hayali’nin elinde can bulurdu Karagöz'ü yaşatmak ve Karagöz ile ilgilenenlere, özellikle de Sınıf Öğretmenleri, Türkçe Öğretmenleri, Edebiyat Öğretmenleri ve öğrenci arkadaşlarımıza bir başvuru kaynağı oluşturabilmek, eğitim sistemimizde Karagöz hakkındaki yanlış bilgileri düzeltmek ve dünyada bu sanatın bir Türk sanatı olduğunun bilinmesi amacıyla bu siteyi yaptım Kültürümüze hizmet edebildiysem ne mutlu