Mitoz Bölünme, Mitoz Bölünme Nedir? Mitoz Bölünme Hakkında Bilgi

Mitoz Bölünme, Mitoz Bölünme Nedir? Mitoz Bölünme Hakkında Bilgi
Mitoz Bölünme, Mitoz Bölünme Nedir? Mitoz Bölünme Hakkında Bilgi

Mitoz Bölünme - Mitoz Bölünme Nedir

Mitoz ya da mitosis, bir hücrenin kendi genomunu eşleyerek iki yavru hücre şeklinde bölünmesidirOluşan yeni hücreler ana hücreyle aynı genetik yapıyı taşır
Genellikle ardından sitoplazma ve hücre zarının bölünmesi olan, sitokinez gelir Bunun sonucu olarak, organelleri ve diğer hücre elemanları eş olan iki kardeş hücre oluşur Mitoz ve sitokinez hücre döngüsünde M harfiyle gösterilen mitozu tanımlar Mitoz yalnızca ökaryotik hücrelerde görülür Çokhücrelilerde somatik hücrelerin oluşumu mitozla olurken, eşey hücrelerinin oluşumu mayoz denilen bölünme çeşidiyle olur Çekirdeği olmayan prokaryotlarda hücreler, fission denilen bölünme yöntemiyle bölünürler

Zigot oluştuktan sonra başlayan mitoz bölünme, organizma belli bir büyüklüğe erişinceye kadar tüm soma hücrelerinde ve bazı hücrelerde (kemik iliği vb) hayat boyu devam eder Mitozda her hücrenin çekirdeğinde kromozomlar kendini eşler Eşler, ana hücrenin bölünmesiyle oluşan iki yavru hücreye verilir Böylece ana hücreye benzeyen, diploid sayıda (2n) kromozomlu iki yavru hücre meydana gelir Mitoz da çekirdek bölünmesi karyokinez, sitoplazma bölünmesi sitokinez olarak tanımlanır Karyokinez başlangıçta interfaz ve sonrasında gerçek bölünme evreleri olan profaz, faz, anafaz ve telofaz olarak görülür

İnterfaz

Bir bölünme kademesi olmayıp, iki mitoz arasındaki hazırlık safhasıdır İnterfazda genç hücre beslenme, büyüme, protein sentezi gibi biyolojik olayları gerçekleştirir Fakat hücre bölünme emri aldığı andan itibaren bölünme hazırlıkları yapılır Bu hazırlıklardan itibaren interfaz biter ve bölünme başlar Bölünme hazırlıklarının en önemlisi kromatin ipliklerinin ve DNA'nın kendini eşlemesidir (replikasyon) Hayvansal hücrelerde sentrozom da kendini eşler Hücreyi ağ gibi kuşatmış bulunan endoplazmik retikulum yıkıdığında bölünme kolaylaşır Son olarak hücrenin diğer hayatsal fonksiyonları minimuma indirilir (Kromozomlar belirginleşir, çekirdek hücre zarına doğru çekilir ve ortası boş kalır Çekirdek zarı da kaybolduktan sonra kromozomlar ekvatoral düzlemde dizilmeye başlar ve metafaz başlar)

Çekirdek Bölünmesi (Karyokinez)

Profaz

Çekirdek zarı ve organeller erir ve sentrozomlar eşlenip kutuplara çekilirKromatin iplikleri kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluştururlarÇekirdek bölünmesinin ilk evresidir

Metafaz

Kardeş kromotidler ekvatoral düzlemde yan yana dizilirler ve sentrozomlar iğ ipliklerini oluştururHücrenin ortasında hafif boğumlanma olurİğ iplikleri kardeş kromatitlere tutunur

Anafaz

Kromozomlardaki sentromerlerin aynı anda ikiye bölünmesiyle kardeş kromatitler tam olarak birbirinden ayrılır Kardeş kromatitler sentromerleriyle iğ ipliklerine tutunarak zıt kutuplara doğru harekete geçer Anafaz evresi kardeş kromatitlerin zıt kutuplara ulaşmasıyla tamamlanır

Telofaz

Kutuplardaki kromozomlar çekirdek içine girer ve iki ayrı çekirdek farklı kutuplarda oluşurHücrenin boğumlanması bayağı artarProfaz evresinde eriyen çekirdek ve organeller tekrar oluşur

Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)

Çekirdek bölünmesi gerekleştikten sonra hücrenin ortasından boğumlanarak bölünür ve iki ayrı hücre oluşurBitki hücrelerinde ise bu aralamel oluşumuyla olur
Hayvan hücresindeki sitoplazma bölünmesi: Hücrenin ekvator bölgesinde dıştan içe doğru meydana gelen bir boğumlanma ile başlar Bu boğumlanma sitoplazmayı ikiye ayırıncaya kadar devam eder Yeni hücreler eşit veya eşit olmayan büyüklüktedir Fakat genetik materyal bakımından her iki hücre de aynı genetik yapıya sahip, kromozom sayıları eşittir
Bitki hücresindeki sitoplazma bölünmesi: Bitki hücresinde hücre çeperi bulunduğundan boğumlanma görülmez Hücrenin ortasında orta lamel denilen ara plak oluşumu başlar Orta lamel hücrenin çeperine ulaşıncaya kadar büyür ve kalınlaşır Böylece sitoplazma içindeki yapılar hemem hemen eşit olacak şekilde ikiye ayrılır Zamanla orta lamel iki yavru hücrenin faaliyeti sonunda normal hücre çeperi halini alır Sitoplazmanın da bölünmesiyle aynı genetik bilgiye sahip iki yavru hücre oluşur

Hayvan ve Bitki Hücrelerinde Mitoz Bölünme Farklılıkları

Hayvan hücrelerinde sitoplazma boğumlanarak bölündüğü takdirde bitki hücresinde orta lamel oluşumuyla gerçekleşir
Bitki hücresinde iğ ipliklerini sitoplazma hazırlarken hayvan hücrelerinde bunu sentrozomlar yapar