Katma Değer Vergisi İade Alacaklarının SSK Prim Borçlarına Mahsubu

KATMA DEĞER VERGİSİ İADE ALACAKLARININ SSK PRİM BORÇLARINA MAHSUBU

M Aykut KELECİOĞLU

Maliye Bakanlığı
Gelirler Başkontrolörü


Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK) uyarınca vergiden istisna edilmiş ihracat teslimleri ile ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi (KDV) , mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV’den indirilir Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergilden az olması halinde indirilemeyen KDV Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre ihracat işlemlerini yapanlara iade edilir

KDVK’nun 32’inci maddesindeki yetkiye dayanılarak Maliye Bakanlığı 132001 tarihinden bu yana[1]; ihracat istisnasından veya ihraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iadelerinin , hak sahibi mükellefin kendisinin, ortaklarının ve mal veya hizmet satın aldığı mükelleflerin Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) prim borçlarına mahsup edebilmesine olanak tanımıştır

Uygulamadan Kimler Yararlanabilir?

KDV iadesini SSK prim borçlarına mahsup ettirebilecek olanlar KDVK’nun 11’inci maddesindeki istisnadan faydalananlardır Buna göre sadece ;

1İhracat (Gümrük Beyannameli mal ihracatı,Hizmet İhracatı,Yolcu Beraberinde Eşya İhracatı,Bavul Ticareti ve Sınır ve Kıyı Ticareti)

2İhraç kaydıyla teslim

işlemleri dolayısıyla KDVK’nun 32’inci maddesi gereğince KDV iade hakkı olan mükellefler bu uygulamadan yararlanabilirler KDVK’nun 13’üncü maddesinde yer alan araçlar,petrol aramaları ve teşvik belgeli yatırımlara ilişkin istisna veya aynı kanunun 14’üncü maddesinde yer alan taşımacılık istisnası dolayısıyla KDV iadesi doğan mükellefler bu iadelerini kendisinin, ortaklarının ve kendilerine mal ve veya hizmet satın aldığı mükelleflerin SSK prim borçlarına mahsup edemezler

İade alacağının ortakların SSK prim borçlarına mahsubu işleminde ortaklık payı ile ilgili bir sınırlama söz konusu değildir İade alacağının ait olduğu dönemden sonra alacaklı ile ortak olanların vergi ve SSK prim borçlarına da mahsup edilmesi talebinde bulunulabilir İade alacağının anonim şirketlerde hamiline yazılı hisse senedi sahiplerinin vergi ve SSK prim borçlarına mahsup edilmesi mümkün değildir







KDV iadesi Hangi SSK Borçlarına Mahsup Edilebilir?

Mahsup talebi mükellefin kendisinin, ortağının, mal veya hizmet satın aldığı mükelleflerin aşağıda yer alan SSK prim borçlarına yapılabilecektir

1Sigorta Primi
2İşsizlik Sigortası Primi
3Eğitime Katkı Payı
4Özel İşlem Vergisi
5İdari Para Cezası
6Tasarruf Teşvik Kesintisi ve Katkı Payı
7Konut Edindirme Yardımı ve benzerleri ile ferilerine

İadenin Uygulanış Prosedürü


1 Mükelleflerin KDV iade alacaklarını SSK borçlarına mahsup edebilmeleri için, KDV bakımından bağlı olduğu vergi dairesine KDV beyannamesi ile birlikte mahsup talebine ilişkin dilekçe vermeleri gerekir İade alacağının SSK prim borçlarına mahsubuna ilişkin dilekçede; KDV iadesinin doğduğu dönem, mahsubu istenilen tutar, mahsubu istenilen prim borçlusu durumundaki kişi veya kuruluşun adı, soyadı, ünvanı,adresi, vergi dairesi, vergi kimlik numarası, prim borcunun ait olduğu SSK şubesi ve prim borcu tutarları belirtilir Ayrıca mükellefler SSK’dan mahsubu talep edilecek prim borçlarını ve varsa bunların gecikme zammı tutarlarını gösteren bir belge alırlar SSK’dan alınan bu belge mahsup talep dilekçesine eklenir SSK’dan alınacak belgeye prim alacaklısı SSK şubesinin banka hesap numarası da yazılır

2 Mahsup talep dilekçesinin yanı sıra, iade hakkı doğuran işlem itibariyle aşağıdaki belgelerin vergi dairesine ibrazı şarttır

aGümrük beyannameli mal ihracında gümrük beyannamesi aslı veya noter,gümrük idaresi ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneği (Beyannamelerin aslı veya örneği yerine beyannamenin tarihi, sayısı,ihraç edilen malın cinsi, miktarı ve tutarı, gümrük kapısının ismi, varış ülkesi, imalatçının adı soyadı veya unvanı, intaç ve çıkış tarihlerine yer verilecek şekilde gümrük beyannamelerine ilişkin listenin de verilmesi yeterlidir) Bunun dışında satış faturalarının fotokopisi veya listesi ile ihracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tablo (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ihracatına aracılık ettikleri mükelleflerin indirilecek KDV listesini de verirler)

bHizmet ihracatında yurtdışındaki müşteri adına düzenelenen faturanın aslı veya fotokopisi, indirilecek KDV listesi ile ihracata konu hizmet nedeniyle yüklenilen vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tablo Ayrıca bankalar ve özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya onaylanmış örneği ya da dövizin yurtdışından geldiğini gösteren bankadan alınmış belge

cYolcu beraberinde eşya ihracında, gümrükçe onaylı satış faturası veya fatura/çek aslı veya fotokopisi, indirilecek KDV listesi ile ihracata konu malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tablo, iadenin yetkili aracı firma tarafında yapılması halinde bu firmaların gönderdiği icmallerin fotokopisi

dBavul ticaretinde gümrükçe onaylı özel faturaların aslı veya fotokopisi, indirilecek KDV listesi ile ihracata konu malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tablo, bankalar ve özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya onaylanmış örneği

eİhraç Kayıtlı Satışlada gümrük beyannamesi aslı veya noter,gümrük idaresi ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneği, ihracatın gerçekleştiği döneme ilişkin yüklenilen KDV listesi, ihraç kayıtlı satışlara ilişkin fatura fotokopisi veya liste, bavul ticareti kapsamında ihracat yapanlara satış yapılması halinde, bankalar ve özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya onaylanmış örneği

fSınır ve kıyı ticaretinde bir defaya mahsus olmak üzere sınır ve /veya kıyı ticaret yetki belgesi, tahakkuk varakası, indirilecek KDV listesi ile ihracata konu malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tablo, satış faturalarının bir örneği veya listesi

3 Mahsup talebi, yukarıda belirtilen belgeler tamamlanmadıkça gerçekleştirilmez Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi gerekmez, ancak teyidin olumsuz olması halinde, mahsup tarihi itibariyle gerekli tarhiyat yapılır

4 Mahsup talebi miktarına bakılmaksızın inceleme raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir

5 İade alacağı öncelikle ithalde alınanlar dışındaki vergi borçlarına mahsup edilir Artan bir miktar olursa SSK pirim borçlarına mahsup işlemi gerçekleştirilir

6 Mahsup edilecek prim borcu tutarları mükellefin vergi dairesince ilgili SSK şubesinin banka hesap numarasına gönderilir

7 SSK şubesindeki prim borcu vergi iadesi talep eden mükellefin kurumdan getirdiği belgelerin tesliminden sonra ödeme veya diğer nedenlerle vergi dairelerince gönderilen tutara göre azalmışsa prim borcu tutarından arta kalan kısım, ilgili SSK şubesi tarafından vergi dairesine iade edilir Arta kalan tutarın prim borçlusuna iadesi veya ileride doğacak prim borçlarına mahsup edilmek üzere bekletilmesi söz konusu değildir

8 Vergi Dairesince yukarıda belirtilen işlemlerin gerçekleştiği tarihte, prim borcunun vadesinin geçmiş olması halinde, borcun vade tarihi ile SSK’na ödemenin yapıldığı tarihler arasında SSK’ca 6183 Sayılı Kanun Hükümleri doğrultusunda gecikme zammı uygulanır




SSK Prim Borçlarının Mahsup Edilmesinde Süre

Yukarıda açıklandığı üzere; mükelleflerin KDV aide alacaklarını SSK prim borçlarına mahsup etmeleri belirli şekil şartlarına bağlanmıştır Vergi daireleri tarafından bu şekil şartlarının yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü belirli bir süreç aldığından, uygulamada mahsup işleminin zamanında yapılmaması sebebiyle hak sahibince SSK’na gecikme zammı ödenmesi söz konusu olmaktaydı Bu sorunu en aza indirgemek için 4842 Sayılı Kanun[2] Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 80’inci maddesinde değişiklik yapılmıştır Anılan maddeye eklenen ikinci fıkra hükmü ayen şu şekildedir “Prim borçlarının, katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenmesi mümkündür Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi; kendisinin, mal ya da hizmet satın aldığı veya iştirak ya da ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir Kurumun bağlı olduğu Bakanlık, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri, iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibariyle belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir “ ile

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu yetkisini 16092003 tarihinde kullanmıştır[3] Sosyal Sigortalar Kanunun yukarıda belirtilen hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının görüşü de alınarak prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsubunda, prim borcunun ödeme süresinin 15 gün uzatılmasına karar verilmiş, dolayısıyla primlerin ödenmesi gereken yasal süre primin ilişkin olduğu ayı takip eden ay sonu (vade) yerine, bu ayı (vadeyi) takip eden ayın 15'i olarak değiştirilmiştir
Örnek vermek gerekirse ; Haziran 2003/Haziran ayına ait prim borcunun KDV iadesi alacağından mahsubunun talep edilmesi halinde, Haziran ayına ait sigorta primi ilişkin olduğu ayı takip eden ay sonuna kadar yani 31 Temmuz 2003 tarihine kadar ödenmeyip 15 Ağustos 2003 tarihine kadar (bu tarih dahil) ödenirse söz konusu primlerin yasal süresi içinde ödenmesi nedeniyle gecikme zammı uygulanmayacaktır
Bu uygulama yukarıda açıklanan fıkra hükmünün yürürlüğe girmiş olduğu 24/4/2003 tarihinden itibaren yapılmış olan mahsup işlemleri içinde geçerli olacaktır 15 günlük süre uzatımı uygulaması, bütün SSK borçları için geçerli olacaktır
Bu noktada bir hususa dikkat çekmek istiyoruz Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan bu düzenleme ile KDV iadesi alacağına mahsubu talep edilen SSK prim borcunun ödeme süresi 15 gün uzatılmakla birlikte, bu süre uzatımı uygulamada daha önce yaşanan ve hak sahibince SSK’na gecikme zammı ödemesine sebebiyet veren olumsuz durumu tam anlamıyla ortadan kaldırmamaktadır KDV beyannamesinin ayın 25’inde SSK prim borçlarının da ay sonuna kadar (veya süre uzatımı nedeniyle vadeyi takip eden ayın 15’inde kadar ) ödeneceği düşünüldüğünde, vergi dairesinin mahsup işlemlerine ilişkin kontrolleri yapabilmek için 20 günlük süresi bulmaktadır Hatta bu süre hafta sonu tatilleri nedeniyle daha da kısalabilmektedir Bunun dışında, yapılan ihracat işleminin cesameti vergi dairesine mahsup talebi ekinde verilen evrakların kontrolü için ilave zamana ihtiyaç gösterdiğinden ve /veya mahsup talebi ekindeki evraklarda tespit edilen eksikliklerin ikmali de belirli bir zaman aldığından mükelleflerin SSK prim borçları için gecikme zammı ödemeleri söz konusu olabilir Bu sakıncayı berteraf etmek için mükelleflere kdv iade alacağının ait olduğu dönemden sonraki SSK prim borçlarına mahsup etmelerini öneririz
Mahsup İşleminin Zamanında Gerçekleşmemesi Durumunda Uygulanacak Gecikme Zammının Hesabı

Mahsup işleminin zamanında gerçekleşmemesi durumunda pirim borçlusunun Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 80’inci maddesine göre gecikme zammı ödemesi gerekir Gecikme zammı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda değişiklik yapan 4958 Sayılı Kanun[4] öncesinde 6183 Sayılı Kanunun 51’inci maddesine göre hesaplanmakta iken, 4958 Sayılı Kanun sonrası Ekim 2003’den itibaren aşağıda belirtilen şekilde hesaplanmaktadır

Buna göre öncelikle kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihte % 10 oranında artırılır Bulunan bu tutara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar, her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi, bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır Ancak ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük olarak hesaplanır
[1] 132001 Tarih ve 24333 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 81 Numaralı KDVK Genel Tebliği ile, 23112001 Tarih ve 24592 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 84 numaralı KDVK Genel Tebliği

[2] 2442003 tarih ve 25088 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır

[3] 16092003 tarih ve 25231 sayılı Resmi Gazte’de yayınlanan SSK Kurum Alacaklarının Mahsup Edilmesine İlişkin Tebliğ

[4] 06082003 Tarih ve 25191 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır

TC
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
SOSYAL SİGORTALAR KURUMU BAŞKANLIĞI
SİGORTA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sigorta Primleri Daire Başkanlığı
SAYI : B132SSK5010800/VIII- 031-559613
TARİH : 14/07/2004
KONU : Kurum alacaklarının KDV İadesinden Mahsubu
G E N E L G E
16-321 Ek

-13112003 tarihli, 16-302 Ek sayılı Genelgede de belirtildiği gibi, 506 sayılı Kanunun 80 inci maddesine 4842 sayılı Kanunla eklenen fıkra ile, 24042003 tarihinden itibaren katma değer vergisi iade alacağının mahsubunda, prim borçlarının ödeme süresi 15 gün uzatılmış, dolayısıyla primlerin ödenmesi gereken yasal süre, primin ilişkin olduğu ayı takip eden ay sonu (vade) yerine, bu ayı (vadeyi) takip eden ayın 15’i olarak değiştirilmiştir

Buna göre, 24042003 tarihinden sonra yapılacak mahsup taleplerine ilişkin uygulamada, cari ay prim borçlarının ödeme süresi 45 gün olarak dikkate alınacaktır

Ancak, 506 sayılı Kanunun 80 inci maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere 4842 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle eklenen fıkrada, KDV iade alacağının prim borçlarına mahsubu için Kurumumuza başvuruda bulunulup bulunulmayacağı ve başvuru süresi konusunda herhangi bir hükme yer verilmediğinden, mahsubu talep edilen cari ay prim borcu ile ilgili olarak alacak tutarı, ilgili vergi dairesince 45 gün içinde Kurumumuz hesabına aktarılmış ise, işverenin Kurumumuza bu süre içinde başvurusunun olup olmadığı üzerinde durulmayacaktır

4- 13112003 tarihli, 16-302 Ek sayılı Genelgede belirtildiği gibi, Kurumumuza olan borçlarını KDV iade alacaklarından mahsup ettirmek isteyen işverenlere ilgili vergi dairesine ibraz edilmek üzere Ünitelerimizce borç döküm formunun düzenlenmesi gerekmekle birlikte, bazı işverenlerce borç döküm formu yerine Kurumumuzdan alınan tahakkuk fişi ile doğrudan ilgili vergi dairesine başvurularak mahsup talep edildiği takdirde, ilgili vergi dairesince de kabul edilmesi kaydıyla sadece cari ay prim borçları için geçerli olmak üzere mahsup işlemlerinde prim tahakkuk fişinin kullanılması mümkün bulunmaktadır


Ancak, cari ay prim borçları dışında yasal süresi geçirilmiş prim borçlarının da mahsubunun yaptırılmak istenmesi durumunda borçların ferilerinin (gecikme zammı, kanuni faiz vd) hesaplanması gerektiğinden, eskiden olduğu gibi işverenlerin talebine istinaden Ünitelerimizce borç döküm formu düzenlenmesine devam edilecektir

Bilgi edinilmesini, gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz


Sait ERSOY Nazmi GÜLEYÜPOĞLU
Genel Müdür Kurum Başkanı V