İspartadaki Milli Ve Evrensel Kültür Değerlerimiz Nelerdir ?

Ispartadaki Milli Ve Evrensel Kültür Değerlerimiz Nelerdir ?
Ispartadaki Milli Ve Evrensel Kültür Değerlerimiz Nelerdir ?

ISPARTA

GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 8933 km²
Nüfus: 434771 (1990)
İl Trafik No: 32
Ege, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgelerinin kesiştiği Göller Bölgesi denilen noktada yer alan Isparta ili, Eğirdir, Kovada ve Gölcük gölleri, Kovada ve Kızıldağı Milli Parkları ile zengin bir fauna ve floraya sahiptir
İnanç Turizminin merkezi Yalvaç ilçesi Anadolunun kültür zenginliğini tüm ihtişamı ile yansıtmaktadır
Kayak Merkezinin yeraldığı Davraz Dağı, doğa yürüyüşü ve nehir sporlarına elverişli kanyonlar, mağaralar ve dağları ile pek çok doğa sporlarının yapıldığı merkezdir
Isparta'nın turizm kapısı Eğirdir, alternatif turizm cennetidir Dağcılık, trekking, rüzgarsörfü, yamaç paraşütü, kampçılık turizm çeşitlerinden birkaçıdır

İLÇELER:

Isparta ilinin ilçeleri; Aksu, Atabey, Eğirdir, Gelendost, Gönen, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikaraağaç, Uluborlu,Yalvaç ve Yenişarbademli'dir

Aksu: Yaklaşık 1200 metre rakımında bulunan Aksu İlçesi, eski adı olan Anamas’ı, ilçe coğrafyasına hakim 2388 m yüksekliğindeki Anamas Dağından almaktadır
Aksu ilçesinin yeraldığı yörede yapılan kazılarda, ilk çağlardan beri iskana açık olduğu görülmektedir Yörede, Helenistik çağa ait MÖ2 ve 1 Yüzyıldan kalma sikkelere rastlanmaktadır Yapılan araştırmalardan, Aksu Vadisi ve Anamas yaylaları arasındaki ulaşım zorluklarına rağmen, civarındaki bazı köylerde 16 yüzyıldan beri Pazar kurulmakta olduğu ve bu yörede yoğun bir Yörük nüfusun yaşadığı anlaşılmaktadır Cumhuriyet döneminde, Eğirdir'e bağlı bir bucak olarak Yenice adı altında idari konumunu sürdüren Aksu, 2681988 tarihinde ilçe statüsüne kavuşmuştur
Aksu ilçesi sınırları içindeki en önemli tarihi kalıntılar: Timbriada, Tynada, Eurymendon Kutsal Alanı ve Roma Köprüsü dür Yörede turistik önemi olan Sorgon ve Zindan Mağaraları ile Sorgun yaylası Aksu İlçe sınırları içinde bulunmaktadır

Atabey: Atabey İlçesi kuzeyden Senirkent ve Uluborlu, Batıdan Gönen, güneyden merkez ilçe Isparta, doğudan da Eğirdir ilçeleri ile çevrilidir İlçenin kuzeyini ve batısını Barla Dağı ve uzantıları bulunmaktadır
Selçuklular döneminde bilinçli bir şekilde kervansaray ağıyla donatılan Konya-Antalya güzergahındaki yerleşmelerinden birisi olan (Atabey) önem verildiği, Ertokuş tarafından burada 1224 yılında inşa ettirilen medreseden anlaşılmaktadır 13 yy başında tamamen Türkleşen bölgede, önemli bir yerleşim merkezi olarak beliren Atabay’ deki medrese Osmanlı devleti eğitim sistemi içinde de fonksiyonunu devam ettirmiştir Atabey’ in 1478,1501, ve 1568 tarihlerindeki kayıtlara göre, Eğirdir ’e bağlı bir nahiye olduğu yazılıdır
İlçe sınırları içinde bulunan başlıca tarihi ve kültürel varlıklar, Harmanören (Göndürle) de meydana çıkartılan 41 Küp Mezarlar, Sidera Bayat Harabeleri, Ertokuş Medresesi, Sinan Camiidir (18) Atabey ilçesine bağlı olarak, İslamköy Kasabası yanında 4 adette köy yerleşimi bulunmaktadır Atabey ilçe merkezi Isparta’ya 23 km uzaklıkta olup, çoğunluğu çift yol olmak üzere asfalt yol ile bağlıdır

Gelendost: Gelendost ilçesi, Isparta il merkezinin kuzeyinde, Eğirdir Gölünün 10 km içerisinde kurulmuştur Gelendos ilçesi, ilk çağlardan beri, Pisidya Ülkesi adı verilen Göller Bölgesinin en eski kültür merkezlerinden birisidir MÖ 3500 yıllarında “Mirya veya Miryo” adı ile Hititlerin bir kolu olan Anamurla Miryalılar tarafından kurulmuştur MÖ 547 yıllarında bu topraklar Pisidyalıları yenen Pers’ lerin egemenliğine geçmiştir 17 Eylül 1176 yılında yapılan ve bir kısmı da Gelendost Ovasında geçen Miryakefalon Savaşını Türklerin kazanması ile Selçuklu topraklarına katılmıştır Gelendost daha sonra Hamidoğulları Beyliğinin egemenliği altına girmiştir
Gelendost, tarihi boyunca Ablada, Sabinae, Myrion, Miryona, Miryo, Myriokafalon, Gelende-Abad, Gelendoz adları ile anılmıştır 16 yüzyılda Afşar nahiyesine bağlı olan Gelendost, Cumhuriyet döneminde 1930 yılında Afşar’ın yerine nahiye olmuştur Daha sonrada 631954 tarih ve 6324 sayılı kanun ile de ilçe olmuştur Gelendost, Isparta-Konya karayolu üzerindedir Isparta’ya 80 km uzaklıktadır İlçenin tüm kasaba ve köyleri ile ulaşım olanakları her mevsim vardır İlçede halk ağırlıklı olarak tarımla uğraşmaktadır Elmacılık en önemli uğraş koludur
Gelendos ilçe merkezinde bulunan tarihi iki cami ile Yeşilköy sınırları içinde bulunan Ertokuş Kervansarayı ilçenin en önemli kültür yapılarıdır

Gönen: Isparta İl Merkezine 24 km uzaklıklığında, Isparta-Burdur karayoluna 5 km uzaklığındaki Gönen’in tarihi MÖ 3-4 yüzyıla kadar dayanır Tarih boyunca Kaue, Kawaena, Colonia, julia, Augusta, Pia, Fida, Comama, Yuztinianopolis, Gonana, Konana, Könan ve Gönen adları ile anılmıştır Roma İmparatorluğu Augustos’ un Pisidia adı verilen bölgede kurulduğu dört şehirden birisidir Araştırmalara göre yörede ilk yerleşim birimi Yuvaca, şimdiki yayla adıyla bilinen yerdir Buraya ilk gelenler Yüreçi göçerleridir
İlçe zamanla Selçukluların ve daha sonra da Hamitoğulları Beyliği’nin egemenliği altında bulunmuştur Hamitoğlu Hüseyin Bey, topraklarının büyük bir bölümünü Osmanlı Sultanı I Murat ‘a satmıştır 30 Aralık 1992 tarihinde yapılan düzenleme sonucunda, İğdecik Gölbaşı, Koçtepe ve Senirce köyleri Isparta İl merkezine, Güneykent Kasabası, Gümüşgün Köyü Keçiborlu ilçesine bağlanmıştır Gönen ilçesine bağlı yerleşim birimi olarak yalnız Kızılcık Köyü kalmıştır

Keçiborlu: Isparta il merkezine 40 km uzaklığındaki Keçiborlu ilçe merkezinin tarihi gelişimi Isparta ilçe merkezi ile benzerlik göstermektedir Keçiborlu tarih boyunca, Eudoxiopolis, Keçik-Borlu, Kiçi-Borlu isimleriyle anılmıştır Keçiborlu, Hitit, İyon, Lidya, Pers, Helen, Roma, Bizans devirlerini yaşadıktan sonra 1204 yılında Sultan Kılıç Arslan tarafından Anadolu Selçuklu Devletinin egemenliğine girmiştir Daha sonra Hamitoğulları Beyliğinde Uluborlu ve Gönen’e bağlı bir kasaba olarak varlığını sürdürmüştür
Günümüzdeki Keçiborlu ilçesinde korunmakta olan Keçiborlu Höyüğü, Kılıç Höyüğü, Kılıç Fari Harabeleri, Fadıllı Harabeleri, Güneykent şehir kalıntıları, Sinanbey Camii, Senir Hacı Osman Camii, Gümüşgün Sinan Dede Türbesi eski çağlardan kalan eserler ve yerler olarak görülmektedir
İlçenin başlıca mesire ve yayla turizmi yerleri : Söğüt Dağı Yaylası, Fadıllı Yaylası, Koru Yaylası, Taşoluk Yaylası, Güneydere Uzundere Piknik Yeri ve göleti, Keçiborlu Göleti, Boyralı Sini Yaylası, Aydoğmuş Akdağ Yaylası, Senir, Tepecik ve Ardıçlı Köyleri Burdur Gölü Kenarı Plaj sahasıdır
Keçiborlu adının, bölgenin küçük tepeciklerinden oluşmasına izafeten Kiçi (Küçük) Bor (Taş) kelimelerinden oluştuğu Kiçiborlu ’dan bozulduğu sanılmaktadır

Senirkent: Isparta İl Merkezine 76 km uzaklığında, Eğirdir Gölü’ nün Hoyran Gölü adı verilen kuzey kısmının batısında bir vadide yer alan ilçe, dağ eteğindeki meyilli düzlük bir arazide kurulmuştur Zira “Senir” dağ eteğindeki meyilli düzlük anlamına gelmektedir
Senirkent’in bulunduğu bölgenin, tarihin çok eski devirlerinden beri yerleşim merkezi olduğu, buluntulardan ve yapılan araştırmalardan anlaşılmaktadır Ancak su kanalı, kervansaray, kale gibi ayakta kalmış tarihi yapılara rastlamaktadır 1370 yılında kurulmuş olan Senirkent 1807de Uluborlu’ya bağlı nahiye statüsüne getirilmiş ve belediye teşkilatı kurulmuştur İlçedeki başlıca kültür varlıkları: Tymandos Antik Kent, Yassıören Höyük, Garip Höyük, Tohumkesen Höyük, Aralık Höyük Gençali Höyük, Veli Baba Türbesidir

Sütçüler: Isparta'nın güneyinde yer alan Sütçüler ilçesinin kuruluşunun MÖ 200 yıllarına kadar dayandığı bilinmektedir Bu gün Adada olarak adlandırılan antik kent, Pisidya bölgesinde; Pisidya ile Pamfilya bölgeleri arasında yer almaktadır 1330 yıllarında Hamitoğulları beyliği Eğirdir’ de kurulana kadar Sütçüler Selçuklular ’ın elinde kalmıştır
Osmanlılar zamanında bir süre Kara Bavlu olarak anılmıştır Zamanla Bavlu şekline dönüşen isim, Cumhuriyet döneminde 1926 yılına kadar sürmüş, bu tarihte yerleşime dağ-dağlık anlamına gelen Cebel ismi verilmiştir 1938 yılında belde halkının büyük şehirlerde sütçülük yapmaları üzerine isimi Sütçüler olarak değiştirilmiş ve Eğirdir ’e bağlı bir nahiye iken ilçe statüsü verilmiştir
İlçenin belli başlı kültür varlıkları arasında, ilçenin tarihi gelişimini simgeleyen kalıntılarından Adada antik kenti gelir Antik kent ilçe merkezine 12, Sağrak köyüne 2 kilometre uzaklıktadır Diğer kültürel varlıkları ise, Sığırlık Harabeleri, Taşkapı Harabeleri, Zorzila Kalıntıları, Sefer Ağa Camii, Çandır Köprüsüdür

Uluborlu: Uluborlu, tarih öncesi devirlerden beri çeşitli medeniyetlerin hüküm sürdüğü yörede yer almaktadır Uluborlu’nun 4000 yıl öncesi Hititler tarafından kurulduğu bilinmektedir Bu döneme ait kalıntılara yörede hala rastlanmaktadır Uluborlu, Türklerin fethi öncesinde Apolonia, Sozopolis, Mardion, Mardiyon, Mardiaion adlarıylada anılmıştır 1070 yılında Türklerin egemenliğine girmiştir Bu devirden sonra Uluborlu, Borgulu, Burgulu, Uluğborlu isimleri de almıştır
Uluborlu’da yaklaşık 17 türde kiraz yetiştirilmektedir Uluborlu kirazı Avrupa ülkelerinde çok tutulmaktadır Ürünün büyük bir kısmı ihraç edilmektedir İlçede Temmuz ayının ilk haftasında 2 gün süreli Altın Kiraz ve Yağlı Pehlivan Güreş Şenlikleri düzenlenmektedir

Yenişarbademli: Yenişarbademli, Beyşehir Gölünün batısında, Toros Dağlarının kuzey uzantısı olan Anamas Dağları ile bütünleşir İlçe doğusunda, Beyşehir, batısında Aksu ve kuzeyinde Şarkikaraağaç ilçeleri ile çevrilidir İlçenin rakımı 1150 metredir İlçe sınırları içerisinde bulunan Dedegöl Dağı (2892 m) ile Isparta’nın en yüksek dağıdır Yenişar tarih boyunca pek çok uygarlığa sahne olmuştur Yapılan araştırmaya göre, MÖ 4000 yıllarında Etiler , MÖ 1500 yıllarında Frikyalılar, MÖ 800 yıllarında İyonlar, MÖ 600 yıllarında Lidyalılar, MÖ 446 yıllarında Persler, MÖ 190 yıllarında Romalılar, M:S 395 yıllarında da Bizanslar yörede uygarlık kurmuşlardır
1071 Malazgirt Zaferinden sonra 1142 yıllarında Selçuklu topraklarına katılabilmiştir 1810 yılında Konya Vilayetine bağlı bir kaza olmuştur Selçuklulara ait Kubad-ı Abad Sarayı kalıntıları da ilçe hudutları içinde yer almaktadır
Yenişarbademli, Şarkikaraağaç üzerinden asfalt yol ile Isparta il merkezine 177 km uzaklıktadır Yenişarbademli’ nin , başlıca gelir kaynağı, tarım, hayvancılık, orman işçiliği ve balıkçılıktır

NASIL GİDİLİR

Karayolu: İlin diğer illerle karayolu bağlantıları Afyonkarahisar, Konya, Antalya üzerinden olmaktadır
Otogar Tel: (+90-246) 227 20 70
Isparta Petrol Turizm
Tel: (+90-246) 227 77 01
Düzenli olarak İstanbul, Ankara Antalya, Bursa ve Gaziantep İzmir ve Edirne’ye seferleri vardır
Isparta Gürman Turizm
Tel+90-246) 227 34 34
Düzenli olarak İstanbul, Ankara Antalya,Bursa ve İzmir’e seferleri vardır
Demiryolu: İzmir-Aydın demiryolunun bir uzantısı olan Isparta demiryolunda tarifeye bağlı olarak Pamukkale Ekspresi, Göller Ekspresi, Posta Treni, Mototren çalışmaktadırHer gün İstanbul’a 18:50 de İzmir’e ise 22:50 tren seferi yapılmaktadır
İstasyon Tel: (+90-246) 232 41 35 - 218 13 01
Havalimanı: Havaalanı Isparta'ya 28 km uzaklıkta olup Keçiborlu ilçesi sınırlarındadır Her türlü uçağın inip kalkabileceği Isparta Süleyman Demirel Havalimanı'ndan Isparta'dan İstanbul'a, İstanbul'dan Isparta'ya uçak seferleri yapılmaktadır Seferler; İstanbul dan Isparta'ya Cumartesi ve Perşembe günleri; Isparta-İstanbul 19-2030 İstanbul-Isparta 1725-1830 dur
Hava Limanı Tel: (+90-246) 559 20 0 - 559 20 13
Rent a Car:
S&S Rent a Car: Hükümet civarı , Ulu Camii karşısı Isparta
Tel :246-2322724
Orient Rent a Car: Halı Sarayı, Garanti Bankası Yanı No:31-32 Isparta
Tel :246- 2323576
Faks : 246- 2329367
Mırıkoğlu Rent a Car: Aksu Caddesi Buket Apt No93/B Isparta
Tel& Faks :246-2121190

GEZİLECEK YERLER
MÜZELER VE ÖRENYERLERİ

MüzelerIsparta Müzesi
Adres: Kenan Evren Cad No: 107 - Isparta
Tel:
(+90-246) 223 94 03
Yalvaç Müzesi
Adres: Hükümet Cad Yalvaç - Isparta
Tel:
(+90-246) 441 50 59
Faks:
(+90-246) 443 49 37

Örenyerleri

Men Kutsal Alanı - Yalvaç
Antiocheia - Yalvaç: Antiocheia; Isparta iline bağlı Yalvaç ilçesinin yaklaşık 1 Km kuzeyinde ve Sultan dağlarının güney yamaçları boyunca uzanan verimli bir arazide kurulmuş, Pisidia bölgesinin başkentidir
Limenia Adası - Artemis Tapınağı: Yalvaç İlçesine 25 km uzaklıkta Gaziri mevkiinde Hoyran Gölü içerisinde Limenia adası bulunmaktadır Göl kenarına kadar bir asfalt yolla ulaşılmaktadır Adanın etrafı surlarla çevrilidir ve içerisinde artemis adına inşa edilmiş bir tapınak ile diğer yapı kalıntıları bulunmaktadır Adanın ilk çağlardan beri iskân gördüğü ve tapınma için önemli bir merkez olduğu anlaşılmaktadır
Seleukeia Sidera (Bayat) Antik Kenti - - Atabey / Bayat: Atabey 'in 7 km güneyinde Bayat Köyündedir Kentin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir Ancak isminden Seleukoslardan biri tarafından kurulduğu anlaşılmaktadır Antik şehirde yapılan kazılarda Hatıllı Güney Teras, Akropolis doğu kapısı, Doğu Yamacı Kapısı, Merdiven- Tünel- Kuyu sistemi, Podyumlu Yapı, Tiyatro ve Nekropol (Mezarlık alanı) ortaya çıkarılmıştır
Timbria Antik Kolonisi: Antik yazarlardan Strabon (MÖ570) da Pisidia şehri olarak geçer Yılanlı ovası, Akçaşar Köyü yakınlarındaki bir tepe üzerinde kurulmuştur Eurymedon (Köprüçay) nehri yakınındadır Antik kentte bugün bazı bina temelleri görülebilir Şehir Helenistik dönemden M S 238 yılına kadar sikke basmıştır
Prostanna Antik Kenti - Eğirdir / Sevirebey: Pisidia şehirlerinden bir tanesidir Eğirdir sivrisinin arkatarafından Camii Yayla üzerindedir Şehrin kesin yeri L Robert tarafından Bedre Köyünün yukarısındaki Yazılıkaya' da bulunan bir sınır yazıtı ile tespit edilmiştir Bu yazılı Prostanna ile Parlais il sınır yazıtı idi Antik kentte sınır duvarları ve bazı bina temelleri vardır Şehrin Akropolis 200 metre yükseklikte kurulmuştur Sur duvarları içerisinde dikdörtgen şeklinde bir bina vardır Bu bina bir tapınaktır Diğer üç bina ise halka ait binalardır Bizans dönemine ait hiçbir kalıntı yoktur MÖ 1 yy'dan itibaren sikke basmaya başlamıştır
Parlais Antik Kenti: Roma kolonisi olarak kurulmuştur Diğer koloni şehirlerinin en küçüğüdür Bu günkü Barla dadır Görünürde herhangi bir kalıntısı yoktur MÖ 1yy'dan itibaren sikke basmaya başlamıştır MÖ 25 yılında Galatya eyaletine dahil edilen şehrin adı "Colonia Julia Augusta Parlais" tir
Fari (Binda ) Harabeleri - Keçiborlu / Fori: Kılıç Kasabasının kuzeyinde bulunan şehir bugün toprak altındadır Bu araştırmacılar Baris' in burada bulunduğunu ileri sürmektedirler Toprak üzerinde herhangi bir kalıntı yoktur Şehrin mimarisine ait olduğu sanılan bazı taş bloklar kasabanın çeşitli yerlerinde bulunmaktadır
Tymandos (Yassıören ) Antik Kenti: Yassıören Kasabasında bulunan bir antik kenttir Kalıntıları günümüze kadar ulaşmayan antik kente ait bazı mimari bloklara Senirkent ilçe merkezinde ve Yassıören Kasabasında rastlanmaktadır
Adada Antik Kenti - Sütçüler / Sağrak: Sütçüler İlçesine 12 km Sığırlık Köyüne 2 km'dir Helenistik dönemin en parlak yıllarını yaşamıştır Büyük İskender'in Güney Anadolu'yu almasından sonra sırasıyla Seleukoslar, Bergama Krallığı, Roma İmparatorluğu ve oradan da Bizans İmparatorluğunun egemenliğine girmiştir ProfDr William RRamsay kentin para darpedilen bir merkez ve dini yönden bir piskoposluk olduğunu belirtmiştir Adada' nın bastırdığı paraların bir yüzünde boğa başı (Bukranion) diğer yüzünde geometrik merkezli üç başak (trikles) kabartması bulunmaktadır Bu kabartma güç simgesidir Aynı kabartmanın işlendiği bir taş Batık kentte bulunmaktadır Kentin bağımsızlığı Romalılar kaldırıldıktan sonra Adada' nın bastırdığı paraların bir yüzüne o dönemin imparatorluğunun başı, diğer yüzüne ise Zeus, Athena ya da aslan postu sarınmış Herakles başı kabartmaları görülür Bugün antik kentte görülen kalıntılar şunlardır Kent alanının geometrik ekseninde yer almış, büyük taşlarla döşeli ilk çağ Ana Caddesi, küçük tapınak kalıntıları ki bu tapınaklar rektangonal (dikdörtgen prizma biçimi) çok düzgün kesilmiş, kimine süs çıkıntısı bırakılmış taşlarla yapılmış Agora ve onu çevreleyen yapılar kompleksi Bouleuterion (kent yöneticileri toplanma yeri), kentin su düzenine ait parçalar, Nekropolis, mausoleiom (ev görünüşünde anıtsal mezar) bulunmaktadır
Tol Harabeleri: Yenişarbademli ilçesi ovasında , Konya il sınırları içerisinde Gölkaya köyünde yer alır Beyşehir Gölü kenarındadır
Apollonia Mordion Antik Kenti - - Uluborlu / Merkez : MÖ3yy'da kurulmuştur Stabon'da Frigya şehri, Plolemaios'ta Pisidia şehri olarak geçer Apollonia Seleukoslar tarafından kurulan bir Seleukos kolonisidir Şehir MS 260-268 devrine kadar sikke basmıştır Şehir geç roma ve Bizans döneminde önemini korumuştur Res Gestea'nin Gerekçe Fragmanı bu şehirde bulunmuştur 381'deki kilise kayıtlarına göre adı Sozopolis olarak geçer Şehir kalıntıları eski kasaba mevkiinde Akropol ve orada bazı bina temelleri ve mimarî bloklar karşımıza çıkar
Asar Harabeleri - Sütçüler / Kesme
Caralis - Yenişarbademli
Conana - Gönen
Kapıkaya - Isparta / Güneyce
Tynada - Aksu / Terziler
Sülüklü Göl Harabe - Sütçüler Çandır

Kiliseler

Aziz Paul Kilisesi, Aya Payana Kilisesi, Ayastefanos Kilisesi ve Aya Yorgi Kilisesi önemli kiliseleridir

Kervansaraylar

Ertokuş Kervansarayı: Yeşilköy sınırları içerisinde, Eğirdir Gölü kenarındadır Kudret Hanı veya Gelendost Hanı olarak da bilinir Avlu ve kapalı mekandan oluşmuştur 21x54 m ölçülerindedir Dış duvarları kale duvarı gibidir Kapalı mekan üzeri tonozla örtülüdür Avlunun yan kemerlerinde odalar vardır Kapalı mekana giriş kapısının üzerinde kitabe vardır Kitabeye göre kervansaray 1223 yılında Mübarüziddin Ertokuş tarafından yaptırılmıştır
Eğirdir Kervansarayı: Eğirdir ilçesi yeni mahallede bulunan kervansaray Konya- Antalya yolu üzerindedir Avlu ve kapalı mekan olmak üzere iki kesimden meydana gelmiştir Kervansaray 1237 yılında yapılmıştır, bugün avluda birkaç yolcu odasının temel izleri kalmıştır

Korunan Alanlar

Isparta Kızıldağ Milli Parkı
Isparta Kovada Gölü Milli Parkı
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı
Gölcük Tabiat Parkı
Kasnak Meşesi Ormanı Tabiatı Koruma Alanı
Isparta Tabiat Anıtları

Mağaralar

Zindan Mağarası

Yeri: Isparta, Aksu İlçesi
Aksu İlçesinin 2 km kuzeydoğusunda Aksu Çayı Vadisindedir Çay kıyısını takip eden ve daha yukarıdaki yaylalara giden yol Zindan Mağarasının önünden geçer Otobüs dahil her türlü araçla bu yoldan Zindan Mağarasına ulaşılabilir
Özellikleri: Zindan Mağarası'nın bulunduğu Göller Bölgesi Yöresi yurdumuzun en yoğun karstlaşmış alanlarından birisidir Toplam Uzunluğu 760 m olan mağara yatay ve yarı aktif bir mağaradır Romalılardan bu yana bilinen ve kullanılan bir mağaradır
İnönü Mağarası
Yeri: Isparta, Eğirdir İlçesi
Sarıidris Köyünün 15 km güneyinde yükselen İnönü Tepe'nin kuzey yamacındadır Köyden mağaraya traktörle ulaşılabilir
Özellikleri: 227 m toplam uzunlukta yatay ve kuru bir mağaradır Yağışlı mevsimlerde Mağara'nın bazı kollarında küçük göletler oluşmaktadır Genellikle kurudur Mağara içinde ısı 16ºC dir Hava nemi ise yüzde 82 dir
İnönü Mağarası, İnönü Tepenin üzerinde takke gibi oturan Jura-Kretase yaşlı kireç taşları içinde değişik yönlü kırıklar boyunca gelişmiştir Bu kireçtaşlarının altında Triyas yaşlı dolomit ve yer yer marn tabakaları yer alır Mağara bu karstlaşmayan katmanlar nedeni ile derine doğru gelişememiştir
İnönü Mağarası girişten itibaren dar galeriler halinde ve yatay bir şekilde gelişmiştir Sadece giriş kısmında geniş bir salon vardır Burada kalın bir toprak tabakası ve içinde bol miktarda iskelet parçaları vardır Bundan da anlaşılıyor ki, mağaranın giriş kısmı ya iskan edilmiş ya da mezar olarak kullanılmıştır Galerilerin büyük kısmı boş olmasına karşın, bazı kollarda bol miktarda damlataş oluşumları vardır
Yerli halk tarafından eskiden beri bilinen mağaranın girişe yakın kısımlarda toprağa gömülü olarak çok sayıda iskelet parçaları bulunmuştur Bu konuda henüz bir araştırma yapılmamıştır
Kuz Mağarası
Yeri: Isparta, Sütcüler İlçesi
Kuz Mağarası, Kesme Kasabası'nın güneybatısında bulunan Asar Tepenin yakınında, Köprüçay kanyonunun dik yamacında yer alır Kasabadan traktör veya arazi taşıtıyla 15-20 dakikada kanyonun kenarına kadar varmak mümkündür Bu yol düzeltildiğinde herhangi bir araçla bu süre çok kısalır Buna karşılık 700-750 m derinliğinde olan kanyonun orta seviyelerinde bulunan mağaraya, yürüyerek yarım saatte inilebilmektedir Bu iniş çok zor ve tehlikelidir
Özellikleri: Toplam uzunluğu 224 m, girişe göre en derin noktası 175 metredir Sıcak ve yarı kuru bir havaya sahiptir Mağaranın dar geçitlerinde ve yan kol bağlantısında belirgin bir rüzgar hareketi vardır
Genişliği 2-16 m, tavan yüksekliği 1-20 metreler arasında değişen mağaranın orta ve son bölümleri, görünümleri son derece güzel her türden damlataşlar (sarkıt, dikit, sütun, duvar ve örtü damlataşları, damlataş havuzları,vb) ile kaplıdır Ana galerinin son bölümlerinde ise kalın bir kum ve çakıl deposu bulunur Bu kesimler, mağaranın en derin noktalarıdır Buna karşılık bu depoların yanından ayrılan yan kolun son noktası, girişten +10 m yukarıdadır
Akarsu yatağından 250-300 m yukarıda bulunan Kuz, Hidrolojik olarak askıda (vadoz kuşak) kalmış, fosil bir mağaradır Bu nedenle yağışlı dönemlerde tavandan damlayan veya yan duvarlardan sızan sular dışında bütünüyle kurudur Bu sular, ana galerinin son bölümünde küçük gölcükler oluşturmaktadır
Ayıini Mağarası
Yeri: Isparta, Yalvaç İlçesi
Yalvaç'ın yaklaşık 15 km kuzeydoğusunda bulunan Ayıini Mağarası, Sultan Dağları'nın güney eteklerinde, Nazilli Deresi'nin yukarı bölümünde yer alır Vadi tabanından 20-30 metre yukarıda bulunan mağaraya hem Yalvaç, hem de Özgüney Kasabası'ndan stabilize iki yolla gidilir
Özellikleri: 407 m uzunlukta, yatay olarak gelişmiş, kaynak konumlu fosil bir mağaradır Soğuk ve yarı nemli bir havaya sahiptir Mağaranın çatlaklı yapısı ve iki kattan oluşması, içeride belirgin bir hava sirkülasyonuna yol açmıştır
Ayıini Mağarası'nda belirgin bir hayvan topluluğu gözlenmemiştir Ancak seyrek olarak değişik bölümlerde yarasalar yaşamaktadır
Ayıini, hem doğal çevrenin güzelliği, hem de mağarada bulunan ilginç damlataşlar ve sarnıçlar nedeniyle turizm amaçlı kullanıma son derece elverişlidir Özellikle, mağaranın değişik yerlerinde bulunan bu sarnıçlara, başka mağaralarda rastlamak mümkün değildir Ayrıca, bazı bölümlerde yer alan korunma duvarları, mağarayı daha da cazip hale getirmektedir
Pınargözü Mağarası
Yeri: Isparta Yenişarbademli İlçesi
Yenişarbademli'nin 11 km batısında yer almaktadır
Özellikleri: Daha önce 6 kmsine kadar girilmiş olan Pınargözü Mağarası, 1991 yılında ulaşılan 12 kmlik uzunluğu ile Türkiye'nin en uzun mağarasıdır Daha girişten itibaren 50 mdeki sifonu ve içindeki uzun sifonları tırmanılması gereken şelaleler ve travertenler nedeniyle gezilmesi zor bir mağaradır Halen araştırılması devam etmektedir

Kamplar

Gençlik Kampları: Isparta'da gençlerin yararlanabileceği Orman Bakanlığına ait kamplar mevcuttur
Isparta Gençlik Kampları
Isparta Orman Kampları

Yaylalar

Aksu ilçe merkezine 10 km mesafede bulunan Sorgun Yaylası ilin en önemli yaylasıdır Bol su kaynakları bulunan yayla, yazın yöre halkı tarafından oldukça ilgi görmektedir

Göller

Eğirdir Gölü: Isparta İl hudutları içinde olduğu kadar Göller Bölgesi'nin de en önemli göllerinden birisidir 517 km2 yüzölçümü ile Türkiye'nin 4 büyük gölüdür Göl iki kısma ayrılmaktadır Kuzeyde kalan ve daha küçük olan kısmına Hoyran Gölü, güneyde kalan kısmına Eğirdir Gölü denir Her iki bölüm Hoyran Boğazı ile birbirine bağlanır
Kovada Gölü ve Milli Parkı: Eğirdir İlçesi'nin 30 km güneyindedirBu gölün doğal görünümü çok güzeldir Çevresi çok zengin bitki örtüsüyle çevrilidir Yabanî ördekleri ve diğer av hayvanları yaşamaktadır Bu özelikleri nedeniyle göl ve çevresi Bakanlar Kurulu kararıyla 1970 yılında Milli Park ilân edilmiştir
Kuş Gözlem Alanı
Burdur Gölü
Eğirdir Gölü
Beyşehir Gölü

Sportif Etkinlikler

Kayak Merkezi: Isparta'ya 25 km uzaklıktaki Davraz Dağı bölgenin önemli kayak merkezlerindendir

Hava Sporları: Isparta, Hava sporlarının yapıldığı elverişli alanlara sahiptir
Yamaç Paraşütü

COĞRAFYA

Akdeniz Bölgesi Göller Yöresi'nde yer alan Isparta'nın doğusunda Konya, batısında Burdur, güneyinde Antalya ve kuzeyinde Afyon illeri ile çevrilmiştir
İlin en yüksek dağı, 2892 m ile güneydoğuda bulunan Dedegöl Dağı' dır Diğer önemli dağları ise; Akdağ, Topraktepe, Barla Dağı, Sultan Dağları, Güllüce Dağı ve Davraz Dağı' dır
Akarsular genellikle göllere dökülmekte olup, sadece Aksu ve Köprü Suyu Antalya hudutları içerisinde Akdeniz'e dökülmektedir İlin en büyük gölü, yaklaşık 468 km² ile, Türkiye'nin 4'ncü büyük gölü olan Eğirdir Gölü' dür Bu gölün kuzey kesimine Hoyran Gölü denilmektedir Beyşehir ile Burdur göllerinin bir bölümü de Isparta hudutları içerisindedir Kovada-I ve Kovada-II Hidroelektrik Santrallerini çalıştıran Kovada Gölü ile Karatepe üzerinde yer alan ve bir krater gölü olan Gölcük de diğer önemli göllerdendir
Isparta'nın yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır Çevredeki göllerin iklim üzerinde önemli etkisi vardır Yağışların büyük bir bölümü kış ve ilkbahar aylarında düşmektedir

TARİHÇE

Isparta yakın çevresi ile birlikte PİSİDİA yöresinin önemli yerleşim merkezlerinden birisidir Yöredeki yerleşmenin tarihi paleolitik (Eskitaş) dönemine kadar dayanmaktadır Pisidia bölgesi MÖ 2000’lerde Luvi ve Arzava topluluklarının yerleşim alanı idi Hititler de zamanında bölgeyi ele geçirmek istemişler, ancak yüzyıllar boyu uğraşmalarına karşılık Arzava ülkesi üzerinde kesin bir egemenlik kuramamışlardır
MÖ 1200’lerde Balkanlardan gelen “Ege Göç Kavimleri” Arzava ülkesi konfederasyonunun siyasi varlığına son vermişler, Anadolu’nun siyasi yapısını bütünüyle değiştirmişlerdir Bu tarihten itibaren MÖ 8 yüzyıla kadar Firigler, MÖ 690’da Lidyalılar, MÖ 546’da Persler yöreye hükmetmişlerdir MÖ 334’de Büyük İskender’le Hellenistik döneme giren Isparta’da bu döneme ait bir yerleşim merkezi olarak Minassos (Minasın) dikkat çekmektedir MÖ 323’de Büyük İskender’in ölümü üzerine Isparta sırası ile Bergama Krallığı’nın, Seleukos’ların, MÖ 190- MS 395 Roma İmparatorluğunun, MS 395-1204 Bizans İmparatorluğunun egemenliği altına girmiştir
Roma Dönemine ait yerleşim merkezleri Bayat (Selevcia, Sidera)-Atabey, Apollonia-Uluborlu, Antiocheia-Yalvaç, Adada-Sarak-Sütçüler, Neopolis-Şarkikaraağaç, Debenae-Gelendost'dur
Isparta Bizans döneminde 7 ve 9 yüzyılda yapılan idari taksimata göre bir eyalet olmuş ve dini merkez niteliği almıştır 8 yüzyılda kısa bir süre Abbasi yönetimine giren kentin adı Arap kaynaklarında Sabart olarak geçmektedir Kent 1204 yılında Selçuklular tarafından feth edilmiş ve Isparta’da Türk-İslam dönemi başlamıştır 1300 yılında Hamitoğulları egemenliğine giren kent, 1390 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır Isparta 1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ile birlikte vilayet olmuştur

NE YENİR

Isparta'nın ünlü, geleneksel tandır kebabının tadına merkezde çeşitli restoranlarda da bakılabilir Eğirdir her türlü su ürününü lezzetli bir şekilde hizmete sunan bir ilçemizdir Burada yapılan Sazan Dolmasının tadına doyum olmaz

Isparta'dan Yemek Tarifleri

Samsa Tatlısı

Malzemeler:
200 gr milföy hamuru
1/2 su bardağı toz badem
2 yemek kaşığı şeker
1 adet yumurta beyazı
Şurubu için:
35 kahve fincanı şeker
2 çay bardağı su
1/2 adet limonun suyu
Hazırlanışı: Bir kapta badem, şeker ve yumurta beyazı karıştırılır Milföy hamuru 2 mm kalınlığında açılıp, hazırlanan bademli karşım ortasına uzunlamasına yayılır Hamur rulo şeklinde sarılır 45 dakika dinlendirilen hamur küçük parçalar halinde kesilir, tepsiye dizilir ve 180 derece fırında 45-50 dakika pişirilir Diğer tarafta şeker, su ve limon suyu ile şurup hazırlanır Fırından çıkan sıcak hamurun üzerine şurup dökülür Soğuduktan sonra servis edilir

NE ALINIR?

Isparta modern alışveriş merkezlerinin yanında geleneksel ürünlerin bulunabileceği satış merkezlerine de sahiptir Özellikle gül ürünleri ve el dokuma halıları her mevsim satın alınabilir Ayrıca Yalvaç ilçesinde geleneksel el sanat ürünleri, deri eşya ve keçe, geleneksel işlevlerin yanısıra turistlik hediyelik eşya olarak da satılmaktadır

YAPMADAN DÖNME

Yalvaç Pisidia Antiocheia Antik Ören yerini gezmeden,
Kovada Milli Parkı ve göllerin kıyısında piknik yapıp fotoğraf çekmeden,
Eğirdir ilçesinde göle nazır bir Sazan (çapak) dolması yenmeden,
Isparta'dan gülyağı ve halı almadan,
1-3 Haziran tarihleri arasında yapılan Uluslararası Gül, Halı, Kültür ve Turizm Festivali'ni görmeden,
Davraz Dağında kayak, Eğirdir'de yamaç paraşütü, Çandır'da kanyoning yapmadan
Dönmeyin

alıntı)