Teleskop İcat Edilmese Ne Olurdu? Teleskop İcat Edilmeseydi Neler Olurdu?

Teleskop İcat Edilmese Ne Olurdu? Teleskop İcat Edilmeseydi Neler Olurdu? Teleskop İcat Edilmese Ne Olurdu? Teleskop İcat Edilmeseydi Neler Olurdu?

Teleskop olmasaydı ne olurdu?

Teleskop olmasaydı günümüzde gök bilimi bu kadar gelişmezdi Teleskobun keşfi ile evrenin birçok gizemi ortaya çıkarılmıştır Aynı şekilde teleskop olmasaydı güneş sistemi, yıldızlar hakkında bu kadar bilgiye sahip olamazdık

Telesporların Tarihçesi

İnsanoğlu gökyüzüne bakmağa başladığı andan itibaren gökyüzündeki parlak cisimler dikkatini çekmiştir İlk zamanlarda insan gökyüzünü sadece çıplak gözle gözlemlemiş ve gökyüzünün enginliği ve güzelliği karşısında hayrete düşmüştür Daha sonraları insanlar, her şeyin görülebildiği kadar sınırlı olmadığını fark etmişler ve uzaktaki cisimleri gözlemleyebilmek için çeşitli aletler icat etmişlerdir Teleskopun icat edilmesi ile modern astronomide büyük gelişmeler elde edilmiş ve astronominin bilinmeyen yönleri keşfedilebilmiştir Fakat doğada örnekleri olmasına rağmen teleskopun keşfi binlerce yıl almıştır Suyun, dipteki nesneleri olduğu yerden daha yakın göstermesi, insanların mağaralarda yaşadığı dönemlerden beri bilinmektedir Cam, MÖ 3500?lü yıllarda keşfedilmiştir Kalitesiz ve hassas olmayan mercekler, Girit ve Küçük Asya?da MÖ 2000?li yıllarda bulunmuştur Bu merceklerin cam ısıtılıp ovalleştirilerek yapıldığı bilinmektedir Eski çağlarda ünlü bilim adamları ve yazarların; kırılma, yansıma ve büyütme ile ilgili birçok eserler yazdığı bilinmektedir Ancak bilmediğimiz nedenlerden dolayı hiç kimse, 17 yüzyıla kadar bu üçünü (kırılma, yansıma ve büyütme) doğru bir şekilde bir araya getirememiştir Bunun yerine insanlar, daha değişik aletler kullanarak yıldızları ve gezegenleri izlemeye ve yörüngelerini tayin etmeye çalışmışlardır 17yy'da, Galileo' nun teleskopunu gökyüzüne çevirmesi ile yeni bir dönem başlamış ve bu şekilde gökyüzü gözlemciliği teknoloji ile buluşabilmiştir İlk teleskopun yapımından bu yana yaklaşık 400 yıl geçti ve teknoloji ilerledikçe teleskopların görüş açıları da arttı Biz sadece görsel bölge olarak adlandırdığımız bölgede görüyoruz ve evrenin çok az bir kısmı bu bölgede ışınım salmaktadır Elektromanyetik tayfın diğer bölgelerinde salınan ışınımı ölçmek için ise, yine bu bölgelerden gelen ışınıma duyarlı teleskoplar kullanılmaktadır

Teleskop gök cisimlerinin incelenmesi, gözlenmesi ve gök bilimi eğitimi için vazgeçilmez bir araçtır Teleskop olmadan gezegenimizin dışında kalan evrenin işleyişi konusunda tam anlamıyla kör olurduk Astronomi adında bir bilim dalına sahip olamaz ve Dünya'mız dışındaki gök cisimlerinden habersiz olurduk Aynı zamanda dilimize astronomi bilimi ile ilgili terimler girmezdi Evren ve uzay hakkında hiçbir bilgi edinemeyeceğimiz gibi Dünya'mızın bunlar arasındaki konumunu kavrayamaz, yaşadığımız yeryüzünü tam anlamıyla inceleyip tanıyamazdık Güneş sistemi ve yıldızlar hakkında bilgi sahibi olamazdık Günümüzde kullanılan modern teleskoplar, mercekler ve aynalarının kullanımın ötesine geçmiş ve uzaktaki galaksilerin izlenmesini sağlayacak teknolojik yeteneklere sahiptir Teleskopun icat edilmesi ile modern astronomide büyük gelişmeler elde edilmiş ve astronominin bilinmeyen yönleri keşfedilebilmiştir

Teleskop Hakkında Bilgiler

Teleskop uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen astronomların kullandığı bir rasathane cihazıdır 1608 yılında Hans Lippershey (Hollandalı gözlük üreticisi) tarafından icat edilmiş, 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk defa, gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır Uzaydaki cisimlerden yansıyarak veya doğrudan doğruya gelen, gözle görülen ışık, ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, radyo dalgaları gibi her türlü elektromanyetik yayınlar kainat hakkında bilgi toplamak için çok lüzumlu delillerdir Bu deliller ya klasik manada optik teleskoplarla veya çok daha modern radyo teleskoplarla incelenir

Teleskop yapı olarak objektif, oküler ve bu mercekleri muhafaza eden bir tüpten meydana gelmiştir Objektif cinsine göre iki tür teleskop vardır Uzaydan gelen ışıklar teleskop içinde bir aynaya çarpıp, prizmadan geçtikten sonra göze geliyorsa bu türe yansıtıcı teleskop denir Uzaydan gelen ışıklar merceklerden doğrudan geçip göze geliyorsa bu türe de kırıcı teleskop adı verilir[1]

Dünyadaki en büyük yansıtıcı teleskop, Hawai'deki Keck Observatory de bulunan , Manua Kea teleskopdur Burada çapları 10 m olan, herbiri 36 adet altıgen şekle sahip olan, bilgisayar-kontrollü aynaya sahip ve büyük bir yansıtıcı yüzey oluşturmak amacıyla birlikte çalışan iki tane teleskop vardır Dünyadaki en büyük kırıcı teleskop ise Wisconsin'deki Yerkes Observatory de bulunan yalnızca 1 m'lik bir çapa sahip Williams Bay'dır[1]

Teleskopun gücü, topladığı ışık miktarıyla orantılıdır Teleskopun objektif çapı büyüdükçe ışık toplama kabiliyeti artar Mesela, 50 mm çaplı bir teleskop 5 mm çaplı gözbebeğine oranla (50/5)² veya 100 kat daha çok ışık toplar Teleskoplarda yansıma kayıpları olabileceği için bu miktar yüzde on kadar azalır Astronomlar parlaklık farklarını logaritmik artan değerler şeklinde tarif etmişlerdir Parlaklıktaki 100 kat fark, teleskop skalasında 5 değeriyle görülür Karanlık gecede insan gözü ışık şiddeti 5 değerli yıldızı görebilir Kaliforniya'daki Palomar Dağında bulunan Hale Teleskopu objektif çapı 5 metredir Bu teleskop göze nazaran bir milyon kat ışık toplar

Teleskopta teşekkül eden görüntünün netliği atmosferin menfi yönde etkisine bağlı olarak değişir Teleskoptaki kararlılık 2 yay saniyesi için geçerlidir Atmosfer şartları, bazan bu açıyı 0,25 yay saniyeye kadar düşürür Bu durumda inceleme yapılan yıldız değil de yakınındaki yıldıza ait görüntüler kaydedilebilir

Teleskopta görülebilecek bir cisim aşağıdaki formülle ifade edilir:

Yay derecesi = 2,5 · 106 · λ / a

λ radyasyonun dalga boyu ve a teleskop objektif açıklığıdır

Teleskopun görevleri; radyasyon toplama, çözümleme ve büyültmedir En önemli görevi ise radyasyon toplamadır Teleskop da apertür adı verilen mercek ya da objektif aynasının ışık toplama yüzeyi arttıkça ışık toplama gücü de artar[1]

Gök cismini inceleyen teleskopun dünya dönüşünü takip edecek yukarı aşağı ve yana hareket etmesi için takip düzenleri vardır Hareketlerin çok hassas olması gerekir Atmosfer etkilerinin de hesaba katılarak teleskop konumuna hareket verilir Teleskop hareketleri modern teleskoplarda elektronik devreler ve bilgisayar yardımıyla yürütülür

Radyo teleskoplar yapı olarak optik teleskoplara benzer Uzaydan gelen elektromanyetik yayınları alabilmek için 100 metre çapında antenler kullanılır Anten, ışığın ayna vasıtasıyle odaklanması biçiminde elektromanyetik yayını, odakları ve çok hassas radyo alıcılarında yükseltilerek incelenmesine imkân tanır

1983 sonlarında uzay ilim adamları uzun mesafeleri daha hassas görebilmek gayesiyle çok maksatlı uzay teleskopunu dünya etrafındaki yörüngesine oturttular Uzay teleskopu, ışığı toparlayan 2,4 metre boyunda Cassegrain reflektörü yardımıyla ultraviole astronomisinde çığır açmıştır Bu proje NASA (National Aeronautics and Space Agency) ile ESA (European Space Agency)'nın ortak yapımıdır

Uzay teleskopunun faaliyete geçmesiyle:

Gözlemler yer yüzeyinden 500 km yükseklikten gece-gündüz devam eder
Atmosferin yuttuğu bazı elektromanyetik radyasyonlarla ultraviole ve infraruj ışınların bir kısmı tespit edilir Yer yüzünden en yüksek dağ tepesinden dahi bu radyasyonlar kaydedilmemektedir
Atmosferin özelliği dolayısıyle cisimlere ait görüntülerin birbirine etkisi ortadan kalkABİLİR Böylece küçük bir cisimden gelen ışığın teferruatlı incelenmesi mümkün olur

Uzay teleskopu dört ana sistemden meydana gelir:

Teleskop, ışığı toplayıp cihazlar bölümüne gönderir
Cihazlar bölümü, teleskoptan gelen ışığı analiz eder
Jeneratör, güneş enerjisini elektrik enerjisine çevirerek teleskop ve cihazları besler
Kontrol sistemleri, ısı ve elektrik kontrolunu yapar, dünya ile irtibat sağlar

Uzay mekiği aracılığıyla yörüngeye yerleştirilen uzay teleskopunun çalışma süresi 15 senedir Her 2,5 senede bir astranomlar tarafından ara bakımlarının yapılması gerekmektedir Büyük onarımlar için uzay mekiği aracılığıyla dünyaya geri getirmek de mümkündür

Uzay teleskopunun cihazlar bölümü ilmi araştırmaların yapılmasına yarayan 5 cins cihazdan meydana gelmiştir:

Geniş sahalı gezegenler kamerası Bu kameranın görevi gezegenler arası kozmik mesafelerin tespit edilmesi ve gezegenlerin fotoğraflarının çekilmesidir
Zayıf görüntüler kamerası Bu kameranın görevi 120 ile 700 nm (denizmili) dalga boyundaki ışıkları tespit etmektir Bu ışıklar dünya yüzeyinden en kuvvetli teleskoplarla dahi görülemez Bu cihaz böylece galaksilerdeki yıldızların mesafelerini tayin etmekte kullanılacaktır
Zayıf görüntü spektrometre Bu cihaz 70 nm dalga boyundaki ışıkları analiz eder Aktif galaksi merkezlerinin fiziki ve kimyevi yapıları incelenir
Yüksek güçlü spektrometre Dalga boyu 110 ile 320 nm olan ışıkları analiz eder Yıldızlararası gazların bileşimlerini ve fiziki durumlarını incelemeye yarar Büyük kızıl yıldızlarda kütle kaybolmasının tespiti bu spektrometreyle yapılabilmektedir
Yüksek süratli fotometre Bu cihaz uzaydaki muhtelif ışık kaynaklarının şiddetini galaksi ışıklarından süzerek ölçmeye yarar 120 nm dalga boyundaki ışıkları 1/1000 saniyede filitreliyebilir Atmosfer böyle bir ölçüme hiçbir zaman müsade etmez

arkadaşlar teleskop sayesinde uzayı ve yldızları seyrediyoruz eğer teleskop olmasaydı bunu yapamazdık