Çevre Doğal Afet Ve Eğitim İle İlgili Kurumlar Nelerdir

çevre,doğal afet,eğitimle ilgili kurumlar nedir ve faliyerleri nelerdir

Gönüllü Çevreci Kuruluşlar ve Adları

Greenpeace (Yeşil Barış) :
Greenpeace, gezegenimizi yaşanmaz hale getiren çevre suçlarına şiddet içermeyen doğrudan eylemlerle tanıklık eder ve bunları basın aracılığıyla gündeme getirir Bilimsel verilere dayanan kampanyalar yürütür

Çevreye karşı işlenen bir suça tanıklık etmek, toplumun dikkatini çekerek suçu işleyenler üzerinde baskı oluşturmak amacıyla yapılan barışçıl eylemler yapar

TC Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre ve Orman Bakanlığı; 01052003 tarihinde kabul edilen ve 08052003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 4856 Sayılı Yasa ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, Çevre ve Orman Bakanlıklarının birleştirilmesi suretiyle kurulmuş bir bakanlıktır

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın kuruluş amaçları şunlardır:
· Çevrenin korunması ve iyileştirilmesi,
· Kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun ve verimli şekilde kullanılması ve korunması,
· Ülkenin doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerinin korunması ve geliştirilmesi,
· Her türlü çevre kirliliğinin önlenmesi,
· Ormanların korunması, geliştirilmesi ve orman alanlarının genişletilmesi,
· Ormanların içinde ve bitişiğinde yaşayan köylülerin kalkındırılması ve bunun için gerekli tedbirlerin alınması,
· Orman ürünlerine olan ihtiyacın karşılanması ve orman ürünleri sanayinin geliştirilmesi şeklinde özetlenebilir

WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı - Vakfı (World Wide Fund for Nature)
Doğanın zarar görmesini durdurmayı ve verilen zararları onarmayı amaçlayan uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur 1961'de World Wildlife Fund (Dünya Doğal Yaşamı Koruma Vakfı) olarak kurulan kuruluş, genişleyen çalışma alanıyla adını şimdiki haline değiştirmiştir Ancak Kuzey Amerika ülkeleri hala eski halini kullanmaktadır

TEMA Vakfı (Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı)
Türkiye'nin çölleşmeyle ve erozyonla mücadelesini birinci amaç edinmiş çevreci kuruluş 11 Eylül 1992 tarihinde, kurulmuş olan çevreci vakıftır

ÇEKÜL Vakfı (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı)
Türkiyedeki doğal ve kültürel mirasını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuş, bir sivil toplum kuruluşudur Doğal kaynakları, kültürel mirası ve insanı bir bütün olarak ele alan ÇEKÜL, doğal ve kültürel çevreyi korumak için "kent-havza-bölge-ülke" ölçeğinde projeler geliştirmektedir

Bu anlamda; "Doğa varlığını yitirirse, insanı kimlikli kılan kültürel birikim yok edilirse, boyutlandırmaya çalıştığımız "baş döndürücü teknolojik gelişmeler" oturacak sağlıklı zemin bulamaz Bu nedenle, yaşamı anlamlı kılan temel öğeleri tüketmeden, onlarla birlikte yaşayacağımız günler" amaçlanmaktadır

TÇV (Türkiye Çevre Vakfı)
Hepimizin daha temiz, daha düzenli, daha güzel bir çevrede yaşaması Bunun için yapmamız gereken çok şey var Biz, sınırlı imkânlara sahip bir gönüllü kuruluş olarak, elimizden geldiğince bu amaca ulaşmaya yardım edecek hizmetleri üstleniyoruz

Tam 31 yıldır, araştırmalar, yayınlar yapıyor; toplantılar, konferanslar düzenliyoruz Kurulduğumuz 1978 yılından bugüne, çalışmalarımız aralıksız sürüyor

ÇEVKOR Vakfı (Çevre Koruma ve Araştırma Vakfı)
1991 yılında Ege ve Dokuz Eylül üniversitelerindeki öğretim üyeleri tarafından kurulan vakıftır
· Toplumun her kesiminde çevre bilincinin aşılanması ve bu konuda eğitim çalışmalarının yapılması,
· Çevre kirliliği meydana getirmeyecek sistemlerin teşvik ve geliştirilemesi,
· Doğal, tarihi ve kültürel varlıkların korunması, geliştirilmesi, yaşatılması
ÇEKÜD
Çevre Gönüllüleri olarakta bilinen dernek, 1999 yılında İstanbul’da kurulmuştur Çevre sorunlarına, bilimsel verilerin ve teknolojik gelişmelerin ışığında, öz kültürümüzün derinliklerinde bulunan manevi dinamikleri de kullanarak çözüm önerileri üretmek;

Dogal, kültürel ve sosyal çevrenin korunmasi, güzelleştirilmesi ve geleceğe güvenle aktarılması amacıyla, sivil toplum ve Kamu kuruluslarıyla dayanışma halinde; kritik ve analitik düsünce yapısında, kültürel değerlerimize bağlı, yüksek ahlak ve çevre bilincine sahip insanlardan meydana gelen bir toplum oluşmasına katkıda bulunmaktır

ÇEVKO
1992 yılında kurulan vakıf; Türkiye'de ambalaj atıklarını geri kazandırma sisteminin oluşturulmasında etkin bir rol oynayan kuruluş

Türkiye'deki ambalaj atıklarının, sanayinin önderliğinde toplum ve yerel yönetimlerin işbirliği ile, sürdürülebilir bir sistem içinde geri kazanılması ve geri dönüştürülmesini amaçlayan Çevko; cam, metal, plastik, ve kâğıt/karton türü evsel nitelikli ambalaj atıklarının değerlendirilmesi için sağlıklı, temiz ve ülke gerçeklerine uygun bir geri kazanım sistemi oluşturulmasında temel unsurların bu atıkların kaynağında ayrı toplanması, geri dönüşüm sanayii ve kapasitesinin yaratılması ve tüketici eğitimi ve katılımının sağlanması gerekliliğine inanarak bu doğrultuda etkinliklikler hedefliyor

TURMEPA (Türkiye Deniz Temiz Derneği)
1994 yılında kurulan dernek, deniz ve kıyılarımızın kirletilmemesini ve bu konuda ulusal ve uluslararası kanun ve anlaşmaların uygulanmasını sağlayacak en etkili güç olmayı amaçlamaktadır Gelecek nesillere yaşanabilecek bir çevre bırakabilmek, onların denizlerimizin ekonomimize, sağlığımıza ve refahımıza katkılarından yararlanabilmelerini sağlamaktır

Gelecek kuşaklara yaşanabilecek bir çevre bırakabilmek, onların denizlerin; ekonomiye, sağlığa ve refaha katkılarından yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla kişisel sağlık, refah ve Türkiye'nin ekonomik geleceği için oluşan önemli riskler hakkında kamusal farkındalığı arttırmak, halkı deniz ve sahil çevresinin süregelen tahribatına karşı, müsamaha göstermemeleri konusunda, faaliyete geçmeleri için teşvik etmek şeklinde açıklamaktadır

TÜDAV (Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı)
Türkiye'de deniz bilimleri konusunda araştırmalar yapmak ve deniz yaşamını korumak amacıyla 1997 yılında kuruldu Pek çok bölgede hizmet veren bu vakıf tek denizcilik ile değil pek çok konuda ülkemize yardımı dokunmaktadır

TÜRÇEV (Türkiye Çevre Eğitim Vakfı TÜRÇEV)
1993 yılında Turizm Bakanlığı'nın girişimiyle Mavi Bayrak Programı'nın ülkemizde de başlatılabilmesi amacıyla kurulmuş olup, başta Antalya ve Muğla olmak üzere ülke çapında etkinlik göstermektedir Vakıf, Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı (Foundation for Environmental Education, FEE) üyesidir

Sağlıklı yüzme suyu, donanımlı plaj ve iyi bir çevre yönetimi ile çevre bilinçlendirme etkinliklerini içeren Mavi Bayrak'ın turizm ve çevre açısından da önemli olduğu yaklaşımı bilincinin, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de artması gerekliliği üzerine çalışmalar yapmak olan Türçev, nitelikli plaj ve marinalar oluşturmaya çalışmakta, temiz, bakımlı, donanımlı, güvenli ve dolayısıyla uygar, sürdürülebilir bir çevre oluşması yolunda etkinlikler göstermektedir

TÜRÇEK (Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu) : 1972 yılında Türkiye'nin ilk gönüllü çevre kuruluşu olarak İstanbul'da kurulan ve giderek yoğunlaşan çevre sorunları karşısında faaliyetlerde bulunan kuruluştur
Resmi web sitesi : Türçek - 5 Haziran Dünya Çevre Günü

Eco-Schools : 1992 yılında kurulan kuruluş ile dünyanın her yerindeki okullarda öğrenciler hem çevresel konularda bilgi edinirler, hem de ailelerini, yerel yönetimleri ve sivil toplum kuruluşlarını çevresel konularda bilinçlendirmede etkin rol alırlar Program, okullarda ISO 14001/EMAS üzerine kurulmuş bir çevre yönetim sistemi uygulamasını da içerir

Doğa ile Barış : 1993 yılında kurulan dernek insanlığı doğa ile barışa davet eden bu kuruluş tamamen gönüllülerden oluşmaktadır Dernek, çevre sorunlarının çözümü için tüm hedef kitleleri içermektedir

Doğa Derneği : Kuruluş yılı olan 2002 yılından bu yana Türkiye doğasının sorunlarına yönelik yapıcı ve yerinde çözümler getirmeyi kendine ilke edinmiş dernektir Doğa ve insanı bir bütün halinde ele alarak başta "Önemli Doğa Alanları" olmak üzere tüm Türkiye sathında doğanın yaşamasını sağlamak

Doğal Afetlerle İlgili Faaliyet Gösteren, Yardım Eden Kuruluşlar Hangileridir?

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI
Devlet Vatandaş işbirliği ile alacağımız tedbirler olmalıdır Bütün her şeyi devletten bekleyeceğimize, sivil toplum kuruluşları ile birlikte kurtarma birlikleri kurarak alternatif yardım ve dayanışma birlikleri oluşturmalıyız Sivil toplum kuruluşları da ülkemizin önemli dinamiklerinden olduğu bilinmektedir En iyi gönüllü örgütlenmeyi sağlayan STK’ ları sadece İnsan hakkın ihlallerinde öne çıkmamalı, aynı zamanda Deprem ve benzeri felaket günlerinde, yaşama hakkı ve devamının sağlanması için enkaz altında kalanları kurtaracak, ilk yardımı yapacak, yardımların düzenli dağıtımında yardım edecek ekipler oluşturabilirler Deprem bölgelerine ülkemizin değişik il ve ilçelerinden yardım için gelen vatandaşlarımız, ferdi yardımlarda bulunduklarından çeşitli zorluklarla karşılaşmışlar Hatta yardım paketlerini asıl ihtiyaç sahiplerine ulaştıramadıkları gibi organizasyonların istedikleri düzeyde olmadıklarını görmüşlerdir Ekip çalışmasının daha düzenli, ihtiyaç sahiplerine ulaşmak ise daha kolay olacaktır
17 Ağustos sonrası Sakarya İl’inde Kızılay’a gelen yardımların, düzenli bir şekilde paketlenip dağıtılmasında en çok ve en iyi bir şekilde organize işini İstanbul’ dan gelen bir grup ( kız-erkek ) Üniversite öğrencilerinin yaptığım gördük Karşılık beklemeden büyük özveri ile çalışan bu genç arkadaşlarımızı burada anmadan geçemiyeceğim Sivil Savunma ve Sivil Toplum Kuruluşları Üniversitelerle işbirliği yapmalı , buradaki gençliği bu tür
sosyal işlere kanal ize etmelidir
Afet sonrası Arama Kurtarma çalışmaları yapacak ekipler; Sivil Savunma ekipleri ve bölgeyi iyi tanıyan yerel yönetim ve emniyet personelinden faydalanabilirler Kurulacak kriz masalarında ekip sorumluları çalışmaların yönlendirilmesinde, taleplerin karşılanması gibi konularda organizeyi sağlarlar
Bu konuda, İl Emniyet Müdürlüğünün çeşitli birimlerine de iş düşmektedir Toplu olarak görev yapan Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğünde ve diğer birimlerde çalışan polis ve amirlerine 12/24, 12/36 yada sürekli gündüz çalışma esasına göre görev yapan bu birimler gece—gündüz görev yapıyor, muhtemel olaylara karşı bekliyorlar Bu birimlerde çalışanlar, gönüllü veya zorunlu olarak deprem, sel gibi afetlerde görev alacak memurlardan tatbiki olarak eğitimden geçirildikten sonra, Acil Kurtarma Timleri, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü personelinden ÇEKUT Çevik Kurtarma Timi kurulabilir
Çevik kuvvet şube müdürlüklerinde hizmet içi eğitim programlarına deprem ile ilgili programlar konulmalı 2 yıldır gönderilen hizmet içi eğitim müfredat programında deprem ve etkileri konusunu içeren dersler yoktur Ayrıca bu konuda yeterli sayıda eğitilmiş personele ihtiyaç duyulmaktadırBunlar depremlerde asıl görevli ekipler gelene kadar neler yapılabilir Kurtarma çalışmalarına aktif olarak katılma , İlk Yardım, vb öncelik gerektiren konular öğretilmelidir Ayrıca, Polis Meslek Yüksek Okullarında okuyan öğrencilere yönelik eğitim programları konularak okullarda tatbiki olarak öğretilmelidir
Meydana gelen deprem veya diğer afetlerde kurtarma timlerinde ve mıntıka karakollarında bulunması gereken malzemeler şunlar olabilir
El feneri, seyyar jeneratör, demir kesmek için makas, kazma, kürek, halat, sedye, gaz maskesi hava yastığı ve can simidi diğer ihtiyaç duyulan malzemeler
APK Dairesi Başkanı sayın; Dr ANihat DÜNDAR “ Teşkilatımız Sivil Savunma hizmetlerinin yeterince etkin ve verimli olduğu söylenemez Oysa ülkemiz bir deprem kuşağı üzerinde bulunmaktadır ?” sorusuna;
Çözüm önerisi olarak; Bu hizmet yeniden yapılandırılmalı, gerekli önem verilmeli ve uzman personelle desteklenmelidir Polisin de bir AKUT ü olmalıdır, diyerek özlemini dile getirmektedir polis dergisi 156yıl özel sayısayfa 157
Bu konuda ülkemiz gibi deprem kuşağında olan Japonya da benzer tedbirler aldıkları bu ülkeye iki ülke polis teşkilatı arasındaki işbirliğini geliştirmek ve incelemelerde bulunmak üzere giden Emniyet Müdürü Sayın Muzaffer SOYLUOGLU ve Selim MORAN’ın raporundan anlaşılmaktadır Japonya ’da polis afet ve felaket zamanlarında da görev yapacak şekilde teçhiz edilmiş olup, İl Emniyet Müdürlüklerinde afet ve felaket merkezleri ileri teknoloji içeren haberleşme ve iletişim sistemleri ile donatılmıştır Polis dergisi, sayı:22 syf:522
Deprem ve benzeri doğal afetlerde vatandaş her zaman polisi hatırlıyor, bu ve benzeri olaylarda polisi kurtarma çalışmalarında görmek istiyor Polis, kurtarma ve yardım yaparken yeterli donanıma sahip olmalıdır Hiçbir zaman elimizde yeterli malzeme, ve eleman yoktur mazeretlerine sığınmamalıyız Bu konu özveri ve gönüllü olmayı gerektirir
DEPREM ve AFETLERDE POLİS NELER YAPABİLİR
1- Deprem ve diğer afetlerde felaket yerlerine ilk ulaşan ekiplerden biri polis birimleridir Yeterli malzeme ve donanıma sahip olan ekipler ilk 15-20 dakikada kurtarılacak olanlara ilk müdahaleyi yapabilir
2- Enkaz altında kalanların yerlerini tespit edip, uzman ekipler geldiğinde yerlerini bildirir 0 zamana kadar vatandaşın hayatta kalma mücadelesinde gerekli telkinleri yapabilir
3- Deprem zedelere asıl görevliler gelene kadar psikolojik destek verebilir
4- Gıda ve çadır dağıtımında kargaşalığı önlemek için gerekli düzenlemeleri ve koordinasyonu sağlar
5- Çadır kurmada vatandaşa yardımcı olur
6- Kriz merkezleri ile yardımların ilgili kişilere ulaşmasında koordineli çalışabilir
7- Vatand4ların getirdiği yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması sağlanır
8- Deprem öncesi, sivil savunma arama kurtarma ekipleri ile eğitici kurtarma çalışmaları yapıp halkı , polisinde etkin kurtarma çalışmalarında bulunacak donanıma ve yeteneğine sahip olduğu intibaını verir
9- Aşırı yağmur yağdığında, meteoroloji’den ve diğer yetkililerden alınan haberler değerlendirilerek sel baskınlarına karşı tehlikeli yerlerden başlayarak meskenlerin boşaltılmasını sağlamak için erken yapabilir
10-Yağmur yağması sonucu, zaman zaman dereler ve kanalizasyonların taşması ile ev ve işyerlerini su basmaktadır Yerel yönetimler ve bunlara bağlı, Fen işleri, Su Kanalizasyon ekipleri ile birlikte DSI Köy Hizmetleri araç gereç yönünden destekte bulunarak Avrupa ülkelerinde uygulanan kum torbaları ile taşkınların önünü kesmek için bentlerin yapımında çalışabilir
11 Sele kapılanları, boğulma tehlikesi geçirenleri kurtarmak için, balık adamların yerine intikalini sağlayabilir
12- Tehlikenin büyük olması durumunda yetkilileri süratle durumdan haberdar eder
Geçtiğimiz 2002 yılı Haziran ayında doğu Karadeniz bölgesinde aşırı yağmur yağışından meydana gelen sel felaketinde Giresun il’inde sele kapılan vatandaşlarımızdan 5-6 kişinin Giresun emniyet müdürlüğü personeli tarafından kurtarılmış olması halkın takdirini kazanmıştır
Ayrıca 2002 yılı Temmuz ayının son haftasında Yozgat Çorum, Rize ve diğer illerimizde aşırı yağıştan dolayı sel basan illerde de birimlerimiz, asıl kurtarma ekipleri gelene kadar, sel’e kapılanları kurtarma çalışmalarında bulundukları görülmektedir Ne yazık ki en basit malzeme olan halat, can simidi şişirme bot’ların eksikliğinden yetersiz kalmaktayız Bu malzemeler mutlak surette her ihtimale karşı merkezi birimlerde bulundurulması gerekir
2002 yılı Ağustos ayının ilk haftalarında Avrupa ülkelerinde aşırı yağış sonucu meydana gelen sel felaketlerinde kurtarma çalışması yapan sivil toplum ve resmi kurumlardaki iş birliği, yeterli teçhizatlara sahip olmaları, su taşkınlarını önceden hazır bulundurdukları kum torbaları ile düzenli bir çalışma ile istif edip set çekmişlerdir Yerel Yönetimler de eksiklerini tespit edip, ihtiyaç duyulan malzemeleri temin etmeli, ayrıca Sivil Savunma Kızılay ve Sivil Toplum Kuruluşları da bu iş birliğine katkı sağlamalıdır
Yaz gelmesinden dolayı; serinlemek için denize, gölet, ırmak ve havuzlara girenlerin, boğulma tehlikesi geçirenler olduğunda vatandaşlarımız hemen 1 55’i arar yada haber verir Bu konuda da kurtarma da kullanılan can simit’i, halat, palet vs kolay temin edilebilen malzemelerin temin edilmesi, yüzme bilen personelden gönüllü olanları dalgıçlık kursuna göndermeli ve bilmeyen personelin kurtarma çalışmalarında bulunması teşvik edilmelidir
Sel felaketleri, heyelan ve çığ düşmesi ülkemizde büyük oranda can ve mal kayıplarına neden olmaktadır İnsanlarımız ve yerel yönetimler öncelikle yerleşim birimlerini kurarken, riskli alanlara ev, iş yeri kamu binası yapmamalı Bu yerleşim alanları yapılırken jeofizikten, meteorolojiden, deprem mühendisliği ve diğer mühendislik alanlarından yararlanmalıdırDevlet mekanizmaları ev yapan vatandaşlarımıza bu konuda yol gösterici olmalı Gecekondulaşmayı önlerken, sürekli çıkartılan imar afları, sonucu katlanılamayacak zararlara yol açmaktadır
Deprem ve sel gibi afetlerde; suiistimalleri , yardımları hak etmeyen kişilerin almalarını önlemek için, mıntıka karakollarında mahalle muhtarları ile birlikte çıkartılacak ikamet envanteri ile sağlıklı bir organizasyon yapılabilir Nakil ve yer değiştirmelerde ikamet tezkeresi alma zorunluluğu getirmeli
17 Ağustos ve 12 Kasım da meydana gelen depremde ihtiyaç sahibi olmayanların yardım malzemelerini aldıkları , ihtiyacı olanların ise bu yardımları alamadıklarını kamuoyu televizyon ve basın aracılığı ile öğrenmiştir
Deprem, sel ve benzeri afetlerin olması ile insanlarda bir korku, endişe ve güvensizlik oluşur, yüzlerce hatta binlerce insanın yakınlarını kaybetmesi, evinin yıkılması eşyalarının tarumar olması, bedeninin yaralanması, sakat kalması gibi durumlarda oluşan kaosu dağıtmak, emniyette olmalarını sağlamak için hemen etkili bir kriz yönetiminin oluşturulması gerekir Bunun için çağdaş ülkelerde ve bizim ülkemizde de adını sık sık Marmara depreminde duyduğumuz kriz masaları oluşturulur Ancak bütün kurumlar gibi kriz yönetimi de bu konuda istenilen ölçülerde oluşturulamamış, kriz çözme yerine adeta kriz üretmiştir
Bütün yukarıda sayılan önerilerin tek bir merkezden yönetimini sağlamak için, etkili bir Kriz Yönetim Merkezinin koordinasyonunda bulunması gereklidir
Etkili kriz yönetimi oluşturulması için önceden planlar yapılmalı, oluşturulan kriz yönetimi yetkililerinin, bir kriz meydana gelmeden önce kriz durumlarını belirlemeleri ve kriz yönetim sistemlerini ve organlarını geliştirmeleri gerekir
Kriz örneklerini sıralayacak olursak , depremler, su baskınları, heyelan, büyük yangınlar,ayaklanmalar, protestolar, spor olayları, ulaşım kazaları vb Kriz masası görevlileri mutlaka yukarıda sayılan doğal afetler ve diğer olaylar meydana gelmeden konularıyla ilgili konularda uzman kişilerin başkanlığında yönetim, sevk ve idare de alternatif konularda çalışmalar yapmalıdır Afetlerden sonra oluşturulacak kriz masaları sevk ve idarede yetkilerini kullanabilmeli, diğer yardım ekiplerini yönlendirmede yerel yöneticilerden faydalanmalı
Aşağıda yazacağım öneri ve tavsiyeler ABD’de kriz zamanında alınacak tedbirler ile ilgili olarak inceleme ve araştırmalar yapan Komiser Mevlit AKKAŞ ‘in yaptığı gezi ve inceleme notlarım polis dergisinin 26sayısında şu şekilde özetlemiştir
KRİZ MASASI
Kriz, her zaman kriz masası yöneticilerinin karar vermelerini ve müdahale etmelerini gerektiren ciddi güçlükler ve tehlikeleri kapsar Kararların verilmesi ve müdahale edilmesi çok kısa bir zamanda ve genellikle elde olan çok az bilgi ile gerçekleşir
Etkili kriz masası yönetimi için temel kural “krize sadece cevap vermekle kalmamak, aynı zamanda krize etki etmeyi öğrenmeyi” çalışma olmalıdır Önceden durum tahmini yapılarak hazırlanan bir kriz masası yöneticisi krizden önce risk ve zayıf noktaları değerlendirir Çeşitli etkinliklerin alternatiflerini ve sonuçlarını gözden geçirir ve kriz üzerinde maksimum kontrolü sağlayabilmek için tedbirler alır
Etkili kriz masası yönetimi bir olağanüstü durumdan önce ve o anda planlama ve koordinasyon gerektirir Bunun içinde kendi içerisinde; planlama, grup çalışması ve sorumlulukların dağıtılması rol oynar
Kriz masasının başarılı olması için aşağıdaki maddelere uygun olarak planlanması ve organize edilmesi, etkinlik göstermesi gerekir
1- Kriz masasının yönetimi tamamen kanuni ve uzman kişilerden olmalıdır
2- Kriz masası yöneticileri krize cevap verirken diğer devlet dairelerinden de yardım isteyebilmeli (DSL Köy Hizmetleri, itfaiye Ekipleri Kara Yolları ‘nın araç gereç kapasitesini bilmeli) ve eşgüdümlü çalıştırmalı
3- Farklı durumlara uyum sağlayabilmek için plan ve yöntemleri değiştirmek eklemeler yapmak, esnekliğine ve pratiğine sahip olması gerekir
4- Kriz durumunun halledilmesi, kabul edilen hedef ve amaçlara ulaşılması için gerekli sabır ve kararlılığı gösterebilmeli
Etkili bir kriz planı oluşturmak için deprem ve felaket bölgesinde riskli ve zayıf noktaların tespiti önemlidir Öncelikle ana yolların açık olması sağlanmalı, tehlikeli durum arz eden sonradan yıkılabilecek binaların tespiti önemlidir
Şehrin risk arz eden alanları doğalgaz, yakıt ve su depoları, barajların ivedilikle kontrol edilip gerekli işlemleri yapılıp , tedbirler alınırken halka da ne yapmaları gerektiği duyurulmalıdır
Genelden özele doğru çalışarak hedeflerin belirlenmesi, planın uygulanması için strateji hazırlanması ve stratejiyi destekleyen eylemlerin belirlenmesi gerekir Plan grubunun büyüklüğü ve yapısı, planda önemli rol alacakların belirlenmesi resmi kurum ve Sivil Toplum Kuruluşlarının görevlilerinin tespit edilmesi, plan hakkında bilgi sahibi olması gereken hükümet yetkililerinin belirlenmesi gerekecektir
Kriz masasındaki yöneticiler ne kadar mükemmel olsalar ve ne kadar önemli kaynaklara sahip olsalar görev ve sorumluluklar açıkça belirlenmedikçe kriz masasının verimli çalışması beklenemez
Kriz ne olursa olsun polise görev düşer, krizle halk arasındaki tampon polistir Kriz esnasında halkın gözü polis üzerindedir Bundan dolayı kriz esnasında polisin rolü hayatidir
Etkili bir kriz masası yönetimine özel sektörün katılması son derece önemlidir Özel sektör yöneticileri devletin değil kendi kurum ve çalışanlarının riskte olduğunu anla,nalıdır Buna karşılık resmi görevlilerde özel sektörün kaynaklarının kriz masası idaresinde önemli olduğunu kabul etmelidir
Etkili bir kriz masası yönetimi oluşturmak için yönetimde bulunanların afet planına uygun envanterler çıkarması gerekir Bunlar;
• Hastanelerin sayı ve kalitelerini kapsayan bilgiler,
• Ülke çapında yol ve otobanların durumu,
• Risk altındaki tesislerin detaylı harita ve planları,
• Yeterli çadır, battaniye ilaç vb ihtiyaç duyulan malzemelerin stok durumu,
• İtfaiye ekiplerinin,Köy Hizmetlerinin, Kara Yollarının ve diğer kamu ve özel kuruluşlarının araç park mevcudu, ve çeşitlerini,
• Asker ve polis kuvvetlerinin kapasiteleri,
• Haberleşme araçlarının durumu ve kapasiteleri ,ve bunlara benzer ihtiyaç duyulacak araç ve gereçlerin envanterinin bilinmesi gerekir
Bütün bu kullanılabilecek araç gereç ile görev alacak personelin,; kimin? nerede? ve nasıl? Müdahalede bulunacağını açıklayan bir plan hazırlanmalıdır
Amerika Birleşik Devletlerinde uygulanan KRİZ esnasında oluşturulacak kriz masası yöneticisinin elinde her türlü krize ait en ince detaya kadar düşünülmüş ve hazırlanmış bir kriz planı bulunmaktadır Kriz planları çekmece ve dolaplarda değil her an ulaşabilecekleri yani masalarının üzerinde bulundurdukları belirtilmiştir
Ayrıca bu kriz planları sadece üst düzey yöneticinin değil en alt düzeydeki kişilerin dahi haberdar oldukları planlardır Kriz planları ile her kurumun sene içinde belirli aralıklarla yaptıkları hizmet içi çalışmaları bulunduğu, her kurum ve personelin çok farklı kriz durumlarında ne yapması gerektiği üzerinde eğitilmekte, görünen yanlışlıkların hizmet içi kurslarda düzeltildiği ifade edilmektedir
Kriz sonrası, krize neden olan doğal afetler sonrası yada toplumsal olayların çıkmasına neden olan aksaklıklar giderilmelidir Örnek olarak 17 Ağustos depreminde yıkılan binaların yerine yeni bina yapılırken deprem riski göz önüne alınıp zemini sağlam olan yerlere yapılmıştır Aynı konu geçtiğimiz 2002 yılı Temmuz ayı içerisinde Rize bölgesinde heyelan sonrası yıkılan binaların olduğu bölgeye, ilgili kuruluşlar tarafından 1996 yılında
tehlikeli bölge olarak açıklanmış olmasına rağmen yerleşim alanları yapılmıştır Bu konudaki uyarıları dikkate almak gerekmektedir
Marmara depremindeki büyük kayıplar ,deprem yönetimindeki düzensizlik , yasal çerçevedeki hata ve noksanlardan değil, bu yasal çerçevenin depremden önce yapılması gereken hazırlık döneminde ve bunun sonucu olarak deprem sonrasında gereği gibi uygulanamamasından doğmuştur Sivil savunma, Kızılay ve diğer resmi kuruluşların yeterli hazırlığının ve koordinasyonun olmamasından kaynaklanmıştır
Düzce-Bolu depreminde ise Marmara depreminde görülen eksiklikler giderilmiş, bir çok çevre illerden kurtarma ekipleri kurularak, deprem bölgesine 3- 4 saat içerisinde ulaşmışlardır
Uzman bilim adamlarından oluşan Uluslar arası Japon İşbirliği Ajansı (JISA)üyesi altı kişilik ekip tarafından hazırlanan rapora göre; Muhtemel bir depremde koordinasyonsuzluk yine büyük can kaybı ve kaosa sebep olacak denmektedir Ulusal Deprem Konseyi Başkanı Tuğrul TANKUT tarafından açıklanan raporda ısrarla altı çizilen nokta deprem konusunda çalışmalar yapan birimler arasında koordinenin olmamasına dikkat çekmektedir
Buna rağmen, teşkilatımız uhdesinde kurulu olan İl Emniyet Müdürlüğü Sivil Savunma Büro Amirlikleri bu konuda yetersiz konumdadır Büro amirlikleri bir amir ile en fazla 2-3 memur ile çalışmaktadır Genelde İl’lerde sivil savunma büro amirliklerinde yaptığım araştırmada, kağıt ilgili ekipler kurulmuş ama hiç birine ait kullanabileceği malzeme yoktu Nedeni ise ihtiyaç duyulan malzemelerin alımı için gerekli ödeneğin olmamasıydı
Burada yapılması gereken polis — halk dayanışmasını sağlayacak organizasyonlar ile ekonomik durumu iyi olan esnaf ve sanayicilerle, Sivil Toplum Kuruluşları ile bu malzemeler temin edilebilirdi Yardım yapan kişi ve kuruluşlar bu yardımların, belki de kendi hayatını yada yakınlarından birisini veya komşusu kurtaracaktır Bu bilinçle toplanan yardımlar ile yukarıda bahsedilen malzemeler alınarak, acil kurtarma ekipleri kurulur
Ayrıca deprem bölgesine gönderilen takviye güçleri ihtiyaçları olan malzemeleri yanında götürmelidir Bunlar çadır, battaniye, tüp, gıda maddeleri, temizlik malzemesi, yeterli su vbleri deprem zedelere gelen bu yardımlar tarafımızdan kullanıldığında yanlış anlaşılıyordu
Son olarak Bingöl de meydana gelen depremde, insanların 1 ve 2asıl ihtiyaçlarının fizyolojik ve güvenlik ( beslenme ve barınma) ihtiyaçlarının karşılanamayacağı duygusu ile provokatörlerin oyununa gelmişler Devlete olan kızgınlıklarını güvenlik güçlerine yöneltmişlerdir Bu da konferansını ilgi ile izlediğim İstanbul Üniversitesi Psikiyatri Ana Bilim Başkanı, Prof Dr Kerem DOKSAT’ ın tespitleriyle örtüşmektedir Afetlerin insanlar üzerindeki etkilerini sıralarken 3sıralamada ve uzun vadede çıkan sorun olarak,
A - Dayanışma ve yardımlaşmanın kesilmesi,
B - Umutsuzluk, çaresizlik, isyan ve çatışmalar,
C - Ağır ruhsal sorunların , görülebileceğini belirtmektedir
Depremle psikolojisi bozuk olan insanlara nasıl davranmalı iletişim kurmadaki zorluklar nasıl aşılır bu gibi sıkıntıları aşmak için uzman psikologlar bölgede yer almalıdır
Ülkemizde yaşanan her deprem sonrası sivil toplum kuruluşları ve devletin deprem zedelere bakış açısı ve yardım ile kurtarma ve sonrasındaki psikolojik destek sağlama ve depremin bıraktığı ruhsal sorunların tedavisi konusunda gönüllü psikolog ve eğiticilerin bölgeye gitmesi önemli gelişmelerdir
Depremi yaşayan insanların psikolojisi bozulmakta ve davranış bozuklukları görülmektedir Bunlar öncelikle beslenme gereksinimleri ile barınma ve sığınma ihtiyaçlarını gidermek istemektedirdevlet ve kriz masası yetkilileri öncelik gerektiren bu ihtiyaçları süratle gidermeli,
DEPREM VE AFETLERDE KİMLERE NE DÜŞÜYOR
Bu soruya bir konferansta kendisini dinlediğimiz Prof Dr Kerem DOKSAT şunları söylüyordu;
Devlet’e: İmkanlarını kaynaklarını, reflekslerini; geliştirmesi gerekiyor Kısa, orta ve Uzun vadeli planlar yapmalı
Medya’ya : sorumluluk duygusu taşıyan yayınları ile eğitim ve bilgilendirme seferberliği yapmalı
Vatandaşlara ise; Sivil Toplum Örgütlerinin faaliyetlerini takip etmeli, kendilerinin bilgi ve becerileri doğrultusunda, her alanda örgütlenmesi, kamu kuruluşlarının hizmetlerinin yetersiz kaldığı konularda açıklarını kapamalı, yaraların sarılmasında, bilgilendirmede, vatandaşların yanında olduğu mesajı koşulsuz ayınmsız olarak vermesi gerekir Ayrıca uluslararası yardım kuruluşları ile iletişime girmesi gereklidir
Sonuç olarak; Doğal Afetlere karşı bilinçli , sistemli ve hazırlıklı yaklaşmamız gerekmektedir