Türkiyede Yetişen Zehirli Mantar Çeşitleri Hangileridir

Türkiyede Yetişen Zehirli Mantar Çeşitleri Hangileridir
Türkiyede Yetişen Zehirli Mantar Çeşitleri Hangileridir

Zehirli mantar türleri nelerdir
Türkiyedeki zehirli mantarlar
Zehirli mantar çeşitleri

Bir mantarın zehirli olduğunu nasıl anlayabiliriz?

Zehirli mantarları kolayca tanımak için pratik ayrım noktaları yoktur Bu nedenle iyi tanınmayan, yabani, bilinmeyen mantarların yenmemesi gerekir Önerimiz ;

* Ellendiğinde sararan çayır mantarlarından (Agaricus türleri);
* DDT, turp kokusunda olan orman mantarlarından (Hebeloma, Inocybe, Cortinarius türleri);
* Annulusu ve volvası olan Amanita türlerinden kesinlikle uzak durmanızdır

Ağulu Mantar

Zehirli bir tür olan bu mantar, yurdumuzda yetişen "Cüce kız, Meşe mantarı, Horoz mantarı" olarak tanınan Cantharellus cibarus ile karıştırılabilir Fakat bu tür daha yumurta sarısı renkli, üzeri yağlımsı gibi, lamellerinin çatallı ve aralarının birleşmiş olmasıyla ayırt edilir

Şapka, 7-10 cm, konveks, sonra huni biçimli, üst yüzeyi portakal sarısı, ipek gibi parlak, dalgalı, yaşlılarda portakalımsı-kahverenklidir

Lameller; değişik uzunluklarda, eşit değil, sık, yaklaşık 5-6 mm eninde, ince, sapa dekurrent olarak bağlanır Sarımsı turuncu renkli, parlak, kenarları akut, genellikle diğer kısımlara rağmen daha koyudur Taze mantarlarda lameller üzerinde biriken spor tozları, çoğu kez karanlıkta luminisans etkisi gösterir

Sap, 7-15 x 1-2 cm olup, silindirik, dibe doğru biraz incelerek devam eder, şapkaya doğru çoğu kez eksantrik olarak bağlı, sıkı yapılı, içi dolu, lifsi, lamellerle aynı renktedir Bu mantar, yaz başından sonbahar sonlarına kadar bilhassa yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar halinde ortaya çıkar Özellikle zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek mümkündür

Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar Ağır ve şiddetli mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrıları tipik belirtilerdir Bunun yanısıra, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artma, bronkospazm, myosis, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi gibi belirtiler görülür Bu mantar, İzmir, Manisa, Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Elazığ gibi illerimizde yetişen yaygın bir türdür

Yalancı Dede Mantarı

Tehlikeli ve öldürücü bir mantardır Halk arasında "dede mantarı" olarak bilinen yenilebilir mantarlar ile karıştırılabilir

Şapka, 3,5 cm çapında küremsi, biraz dışbükey, mantar olgunlaştıkça düzlemsel bir hal alır Kenarları ince olup, eğik değildir Kutikül yapışık kurudur Şapkanın merkezinde konsantrik durumlu kestane renkli pullar bulunması tipik olup, şapkanın rengi kırmızımsıdır

Lameller; sıkça dizilidirler, 5-10 mm genişlikte, nazik ve sapa kadar ulaşır Renk beyazımsıdır Sap; 3x06 cm, şapkadan ayrılabilir Bazen üstte ve altta biraz daralabilir, sap lamellerin altında vazo gibidir saplarında ortaya yakın yerbir yerde annulus bulunmaktadır Fakat bu annulus mantar yaşlandıkça kaybolur Kalıcı değildir

Yazın ve sonbaharda, havuz kenarlarında, parklarda, yol kenarlarında, otların arasında, yaprak altlarında bulunur Genellikle bol yağışlı mevsimlerde çayırlarda görülür Falloides zehirlenmesi tipine yol açan amatoksinleri ihtiva eder

Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, 6-24 saat sonra ortaya çıkar Bu belirtiler, karın ağrıları, bulantı, kusma ve ishal şeklindedir Zehirlenmede önce kısa bir hafifleme görülür, sonra ağrılar tekrarlar, karaciğer görevini yapamaz hale gelir Ayrıca böbrekler zayıflar Sonuçta komadan sonra genellikle ölüm gelir Şu ana kadar yalnızca Bursa yöresinde görülmüştür

Al Sinekçi Mantarı

İbotenik asit, müsimol gibi zehirli bileşikler içeren zehirli bir mantardır Pantherina sendromu zehirlenmesine yol açar Yarattığı delilik krizleri 4-6 saat sürer Bu mantardan etkilenenlerde; ruh halinin değişmesi, (keyifli veya kaygılı durum), nedensiz gülme, hayal görme, konuşma güçlüğü, kas spazmları, görme ve işitme bozukluğu, yorgunluk gibi belirtiler görülür Bu mantardan zehirlenmelerde ölüm olayı nadirdir, özellikle küçük çocuklarda tehlikeli olabilmektedir

Ölüm Meleği

Ülkemizdeki ölümcül zehirlenmelerin neredeyse % 95 inden sorumlu, son derece zehirli ve tehlikeli bir mantardır Bu mantara yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık rastlanır Mantarın içerdiği amanitin20-25 gram maddesi, sindirildikten 8-12 saat sonra ilk belirtilerini gösterir ve karaciğer-böbrek metabolizmasını yok eder Zehirine karşı henüz bir ilaç geliştirilememiştir Bu mantarın bir kişiyi öldürmesi için tüketilmesi yeterli olmaktadır

Ülkemizde besin maddesi olarak tüketilen mantarlar yanında, tür olarak sayıları 70 civarında olan ve çeşitli toksik madde içeren makromantar bulunmaktadır Gelişme dönemlerinde bu mantarların bilinçsizce toplanarak yenmesi ile oluşan zehirlenme olayları hemen hemen her yıl görülmektedir Bu zehirlenmelerin bazıları ucuz atlatılırken, bazıları da üzücü ölümlere yol açmaktadır

Aşağıda ülkemizde yetişen zehirli mantar çeşitlerinin isimlerini görmektesiniz:

Ağulu Mantar

Yalancı Dede Mantarı

Al Sinekçi Mantarı

Ölüm Meleği

Zehirli mantarları kolayca tanımak için pratik ayrım noktaları yoktur Bu nedenle iyi tanınmayan, yabani, bilinmeyen mantarların yenmemesi gerekir Önerimiz;

* Ellendiğinde sararan çayır mantarlarından (Agaricus türleri);

* DDT, turp kokusunda olan orman mantarlarından (Hebeloma, Inocybe, Cortinarius türleri);

* Annulusu ve volvası olan Amanita türlerinden kesinlikle uzak durmanızdır