Türkiye-Fransa Ilişkileri

Türkiye-Fransa ilişkileri

Türkiye-Fransa ilişkileri ██ Fransa ██ Türkiye Türkiye Cumhuriyeti
Uluslararası Politika
ve İlişkileri

• Dışişleri Bakanlığı

• Türkiye'nin dış politikaları ve ilişkileri
• Türkiye'nin dış temsilcilikleri
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Ülkeler:

• ABD
• Afganistan
• Almanya
• Arnavutluk
• Azerbaycan
• Bulgaristan
• Ermenistan
• Fransa
• Gürcistan
• Birleşik Krallık
• İran
• İsrail
• Japonya
• Kazakistan
• Kırgızistan
• Pakistan
• Polonya
• Rusya
• Suriye
• Yunanistan

Bölge:

• Ortadoğu
• Afrika
• Latin Amerika
• Pasifik

Uluslararası birlik ve kurumlar:

• Avrupa Birliği
• İslam Konferansı Örgütü

Türkiye-Fransa ilişkileriTürkiye Cumhuriyeti'nin Fransa Cumhuriyeti'yle süregelen uluslararası politikaları içerir


İlişkilerin tarihçesi

Fransa ve Türkiye'nin ilişkilerinin tarihi 16 yüzyıl başlarına kadar uzanmaktadır Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman ile Fransa kralı I François 1535 yılında o zamanın en güçlü Avrupa ülkesi olan İspanya'ya karşı işbirliğine girdiler III Selim dönemine kadar Osmanlı padişahları ile Fransa kralları arasındaki dostluk ilişkileri devam etti Hatta III Selim daha tahta çıkmadan 1786-1789 yılları arasında son Fransa kralı XVI Louis ile mektuplaşmaktaydı Ancak Fransız Devriminden sonra işbaşına geçen Napolyon Bonapart'ın Mısır üzerindeki emelleri Fransa'nın Osmanlı Devleti'yle olan ilişkilerinin bozulmasına yol açtı Fransızlar Mısır'ı ele geçirmeyi başaramayarak Osmanlı Devleti'yle El-Ariş Antlaşması'nı (1801) imzaladılar



Bu antlaşmadan sonra Osmanlılarla Fransızların arası tekrar düzeldi Napolyon Savaşları sırasında Osmanlı Devleti, İngiliz ve Ruslara karşı Fransızların yanında yer aldı Fransız Devrimi'nden sonra diğer etnik gruplar gibi Türkler de milliyetçilik anlayışlarını Osmanlı'nın klasik millet anlayışından ırk temelli anlayışa doğru çevirdiler 19 yüzyıl boyunca Osmanlı aydınının laikleşmesi sürecinde de Fransa önemli bir ilham kaynağı oldu Osmanlı Devleti siyasi gelenekler açısından da Fransa'nın devrim, terör ve sonrası döneminden fazlasıyla etkilendi




I Dünya Savaşı'nda iki taraf farklı cephelerde savaşmışlar ve Osmanlı Devleti'nin yenilmesiyle birlikte Anadolu'yu işgal eden ülkelere Fransa da katıldı O ana kadar azınlıkları çıkarları doğrultusunda destekleyen Paris, bundan sonra bu siyasetini gizleme gereği dahi duymayacaktı Özellikle Kilikya ve Güneydoğu bölgelerinde Ermeni destekçilerinin katliamlar yapmasına da göz yuman Fransa'nın bu tavrı Anadolu topraklarında kan davalarına yol açmıştır

Günümüzdeki ilişkiler

Son dönemde ise Fransa Meclisi'nin 2001 yılında Ermeni iddialarını 'soykırım' olarak kabul etmesi ilişkileri son derece germiştir Buna ek olarak Fransa Meclisi 12 Ekim 2006 tarihinde, "Ermeni soykırımının inkârının suç sayılması"nı ve ihlal edenlere 1 yıl hapis ve 45000 Avro para cezası verilmesini öngören yasa teklifini kabul etmiştir Türkiye bu olayı sert bir dille kınamış ve bazı yaptırımlar uygulayacağını açıklamıştır Resmi düzeyde olmasa da sivil toplum kuruluşları ekonomik boykot kararı almışlardır
Fransa, Türkiye'nin AB üyeliğine karşı çıkan başlıca birlik üyelerinden biridir

Kronoloji

• 22 Temmuz 2008 Times gazetesinde Fransa Parlamentosu'nda dün yapılan oylamaya ilişkin haberin başlığı: "Sarkozy tek oylamada reform zaferini kaptı" "Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy dün gece dönüm noktası niteliğindeki bir zaferin şerefine kadeh kaldırdı Fransa Parlamentosu, ülkenin 50 yıllık anayasasını değiştiren ve cumhurbaşkanının yetkilerini de kısan tasarıyı kılpayı farkla kabul etti" "Türkiye'yi engellemek amacıyla tasarlanan bir hükümle, AB'nin yeni üyelerini onaylayan antlaşmalar, parlamentoda beşte üçlük bir çoğunluk sağlamadığı takdirde halkoylamasına sunulacak"[1]
• 22 Temmuz 2008 International Herald Tribune gazetesinde yer alan habere göre Sarkozy'nin gerçekleşmesi için çok baskı yaptığı değişikler sonucu parlamentonun gücü artarken devlet başkanını da daha çok önem kazanıyor Ancak muhalefetteki Sosyalistler bu değişikliklerin devlet başkanının konumunu daha da güçlendirip "monokrasi"ye yolaçacağı eleştirisini getiriyorlar[2]

• DIŞ POLİTİKA TÜRKİYE - FRANSA İLİŞKİLERİ
  
  
  

Lozan'dan intikal eden Osmanlı borçları, Türkiye-Suriye sınırının tespiti, misyoner okulları ve Adana-Mersin demiryollarının satın alınması sorunları, Türkiye ile Fransa arasında önemli uyuşmazlık konuları idi


20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşmasına göre, Türkiye-Suriye sınırını kesin olarak çizecek komisyon çalışmalarından sonuç alınamaması Türkiye ile Fransa'nın diplomatik temaslarla sorunu halleden Dostluk ve İyi Komşuluk Sözleşmesi'nin 18 Şubat 1926'da parafe edilmesine rağmen söz konusu sözleşme, Musul Antlaşmazlığının halli sonunda ancak 30 Mayıs 1926'da imzalanmıştır




Asıl önemli konu borçlar sorunuydu Bu sorun 13 Haziran 1928'de Paris'te Türk Hükümeti adına Paris Büyükelçisi ile Osmanlı Düyunu Umumiyesi adına ilgililer arasında bir Antlaşmaya varılarak sonuçlandırılmıştır Ancak, 1929 yılında başlayan dünya ekonomik bunalımı borçların ödenmesini güçleştirmiş, Türkiye de Hoover Moratoryumu'ndan -borçların ertelenmesi- faydalanmak istemiştir Paris'te yapılan görüşmeler sonunda ilk antlaşmadan çok daha uygun şartlarla yeni bir antlaşma 22 Nisan 1933'te imzalanarak borçlar sorunu da çözüme kavuşturulmuştur




Yabancı okullarda tarih ve coğrafya derslerinin Türkçe ve Türk öğretmenler tarafından okutulması için hazırlanan yönetmelik, Fransa ile derin Antlaşmazlıklara neden olmuştur Kapitülasyon sisteminin kalıntılarını temizlemek amacıyla, bir Fransız şirketi tarafından işletilen Adana-Mersin demiryolunun bir kanunla satın alınmak istenişi, Fransa ile aramızda yeni bir uyuşmazlık ortaya çıkarmıştır Ancak, bu uyuşmazlık da 1929 yılında yapılan bir Antlaşma ile noktalanmıştır