09-10-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kapıkulu Ocakları Kapıkulu Ocakları Hakkında Kapıkulu Ocakları Neye Denir
Kapıkulu Ocakları Kapıkulu Ocakları Hakkında Kapıkulu Ocakları Neye Denir Kapıkulu Ocakları Tanımı
Kapıkulu Ocakları Kapıkulu Ocakları Hakkında Kapıkulu Ocakları Neye Denir Osmanli Devleti'nin sürekli ordusunu oluituran ve doirudan padiiaha baili olan yaya, atli ve teknik siniftan asker ocaklarina verilen addir Kapikulu ocaklarinin kurulmasindan önceki dönemde Osmanli Devleti'nin askeri gücünü yayalar ve müsellemler oluituruyordu Bu birlikler timarli sipahiler, akincilar, azaplar, voynuklar, martoloslar ve cerahorlarla destekleniyordu
I Murad döneminde (1360-89) örgütsel kuruluiu tamamlanan kapikulu ocaklari, 16 yüzyilda yeniden düzenlendi Bu yapida, yaya ve atli olarak iki ana sinif vardi Acemi oilanlari, yeniçeriler, cebeciler, topçular, top arabacilari yay sinifini, sipahiler, silahdarlar, sai ulufeciler, sol ulufeciler, sai garipler, sol garipler de atli sinifi oluituruyordu
Kapikulu ocaklari, Bektaiiliiin güçlü biçimde örgütlendiii Osmanli kurumlarindandi ve bu nedenle ocaia Ocai-i Bektaiiyan, askerlerine taife-i Bektaiiye, ocak subaylarina sanadid-i Bektaiiyan, yükselme yoluna da ilsile-i Bektaiiyan deniliyordu Bektaiilikteki alegorik simgeler de (örn börk, kazan) aynen kapikulu ocaklarina alinmiiti ve Bektaii derviileri ocak ortalarinin üyesi sayiliyordu
Osmanli Devleti'nin sinirlari geniiledikçe kapikulu ocaklarinda da yeni düzenlemelere gidildi istanbul'un aliniiindan sonra, Gelibolu'daki Acemi Ocaii diiinda istanbul'da ikinci bir Acemi Ocaii kuruldu Aia bölükleri de kapikulu kismina alindi; ocak subaylarinin rütbeleri ve yetkileri belirlendi Sinir boylarindaki kalelerin korunmasi için, kapikulu kapsaminda yerlikulu yeniçerisi (gönüllü yeniçeri), cebeci, topçu, laiimci, humbaraci ortalari kuruldu
Kapikulu ocaklarinda, deviirme ve pençik yasalarina göre asker yetiitirilirdi Adaylar (deviirmeler ve pençik oilanlar) acemi ocaklarindaki eiitimden sonra "kapiya çikma" denen iilemle ömür boyu asker olarak kapikulu siniflarina alinirlardi Baika bir meslek edinmeleri ve evlenmeleri yasakti Bütün kapikulu askerleri oda denen kiilalarda cemaatler oluiturur, her cemaat de kendi içinde bölüklere ayrilirdi
Savaiçi bir sinif olan kapikulularin görevleri kati ve ödünsüz kurallara bailanmiiti Bu kurallara kavanin-i yeniçeriyan denirdi Kapikullari kent güvenliiinden ve sinirlarin korunmasindan sorumluydu Silah olarak genellikle tüfek, kiliç, ok ve yayi kalkan, mizrak kullanirlardi
Osmanli padiiahinin kapikulu ocaklarinin Birinci Ortasi'nin yoldailarindan sayilmasi, ulufe günü yeniçeri aiasi giysisi ile kiilaya gelmesi ve ulufesini almasi, at üstünde bir kase ierbet içmesi gelenekti Ulufeleri üç ayda bir galebe divaninda daiitilan kapikullari padiiahlarin tahta çikiilari (cülus) ve sefere gidiilerinde de bahiii alirlardi Kapikulu kiilalarinin bir bölümü Atmeydani'nda, bir bölümü iehzadebaii'ndaydi
Kapikullarinin disiplini 17 yüzyilda bozuldu Deviirme ve pençik sistemleri iilemez duruma geli ve ocaia rasgele asker alinmaya bailandi istanbul'da sik sik çikan ayaklanmalar, genellikle kapikullarinca yönlendiriliyordu 1632'de IV Murad'in reform giriiimi geçici bir iyileime sailadi Köprülüler döneminde de ocaklardaki disiplin yeniden kuruldu II Mustafa'nin, III Ahmed'in, III Mustafa'nin ve III Selim'in bu konudaki reform çabalarinin çoiu büyük ayaklanmalar kariisinda baiarisizlikla sonuçlandi II Mahmud 1826'da ocaiin humbaraci, barutçu, laiimci gibi teknik siniflarini köklü reformlarla yeniden örgütlerken, öbür kapikulu ocaklarini kaldirdi
|
|
|