2002 Yılında Tekrar Açılan İskenderiye Kütüphanesi

İskenderiye kütüphanesi
2002 yılında tekrar açılan İskenderiye kütüphanesi
2002 yılında tekrar açılan İskenderiye kütüphanesi

MÖ III yüzyılda İskenderiye'de kurulmuş olan kütüphane, insanlık tarihinde meydana getirilmiş önemli eserlerden biridir Eski kaynaklar, burada 900 bin cilt el yazması eserin toplandığını kaydeder

İskenderiye şehri MÖ 382 yılında, Makedonyalı Büyük İskender tarafından kurulmuştur Onun ölümüyle imparatorluğun dağılışı sonunda kumandanlarından Lagus’un oğlu Ptolemaeus’un eline geçti O da Mısır’da krallığını ilan etti Mısır’da 300 yıl devam eden bu hanedanın ilk hükümdarı olup, 383 yılında 24 yaşında iken 24 yıl hüküm sürmüştür Savaşı sevmeyen Ptolemaeus, hiçbir zaman ülkesinin sınırlarını genişletmek hevesine kapılmadı Bilim ve edebiyata düşkünlüğüyle, Mısırlılar'ın gelenek ve göreneklerini, dinlerini benimseyerek halkın sevgisini kazandı Eski kanunları, dini törenleri muhafaza etmekle kalmayıp, eski Mısır hükümdarlarının lakabı olan Firavun ünvanını aldı ve onları taklit ederek öz kızkardeşiyle evlendi

Bu yeni devletin merkezi İskenderiye şehriydi Yeni firavun burayı baştanbaşa onarıp, genişleterek o devrin en meşhur başkenti haline getirdi Burada meydana getirdiği en önemli eser ise müze ve buna bağlı olan kütüphane idi Kurulması için saray civarında ve güzel bir yer seçildi Müzede o devirde bilinen bütün ülkelerdeki hayvan ve bitkilerin bir örneği vardı Ayrıca botanik bahçesi ve bir rasathane bulunuyordu Otopsi yoluyla insan vücudunun incelenmesi için bir anatomi salonu açılmıştı Bu bilim sitesinde fizik, kimya, tıp, astronomi, matematik, felsefe, edebiyat, ve fizyoloji bilgileri için evler yapılmıştı

Müzenin en önemli bölümü kütüphanesiydi Kütüphanenin müdürü, bulabileceği her yazılı eseri alma yetkisine sahipti Mısır’a giren her kitabın buraya götürülmesi mecburiyeti vardı Kitabın burada bir nüshası çıkarılıp sahibine verilir, kitabın aslı ise kütüphanede kalırdı Bir taraftan da yurt dışına gönderilen memurlar, başka ülkelerde buldukları kitapları satın alıp, getirirlerdi Böylece, o zamana kadar birçok bilime ait dağınık halde ve kaybolmaya mahkum durumda olan eserler emin bir yerde toplanmış oldu

Kütüphanenin Yıkılışı
Genel kanı bu kütüphanenin, çıkan çeşitli fanatik görüşler nedeniyle, antik Pagan tapınakları ve yapıların imhası sırasında Hıristiyanlar tarafından yakıldığı yönündedir

Bu görüşe göre 391 yılında Bizans’ın Mısır Valisi Theophilos, İskenderiye’de Mısır’ın eski din mensuplarına ait Osiris tapınağının yeri olan bir arsayı, kilise inşa edilmesi için Hrıstiyanlar’a verdi Burada yapılacak kilisenin temel kazıları sırasında üzerinde eski dine ait yazılar bulunan bir taş çıktı Hıristiyanlar bunu bir alay konusu yaptılar Bu olay şehirde oldukça kalabalık halde bulunan putperestleri kızdırdı ve sonunda İskenderiye’de dini bir ayaklanma çıktı İki taraf çarpıştı, insanlar kitle halinde kılıçtan geçirildi İskenderiye Kütüphanesi’nin olduğu bölge yerle bir edildi İmparator I Theodosius, valiye başka büyük şehirlere göre eski dinin İskenderiye’de hala neden bu kadar canlı olarak devam ettiğini sorunca, buna sebep olarak İskenderiye Kütüphanesi’nin eski putperestlik kültürünü devam ettiren kitaplarını ileri sürdü İmparator, bunun üzerine hepsinin yok edilmesini emretti İskenderiye Kütüphanesi’ndeki tüm eserler şehrin hamamlarına dağıtılarak yaktırıldı ve böylece insanlık tarihinin bu bilim ve kültür hazinesi yok oldu

Daha önceleri bu kütüphanenin şehrin Müslümanlar tarafından alınmasından kısa bir süre sonra ikinci İslam Halifesi Hz Ömer’in emriyle Mısır Fatihi Amr İbnül-As tarafından yakılarak yok edildiği ileri sürülmüştür Genelde bu iddialar Hristiyanlar'ın Müslümanlar'a suçu atmaları olarak kabul görmüştür

Kütüphanenin Sezar tarafından, İskenderiye'yi kuşattığı sırada yok eldiği görüşü de çeşitli tarihi eserlerde yer almaktadır Kütüphanenin varlığını 4 yüzyıla kadar sürdürdüğü bilinmektedir Sezar'ın kuşatmasında sadece bir bölümünün zarar görmüş veya yıkılmış olduğu da düşünülmektedir

Yakılan İskenderiye kütüphanesinin bulunduğu alanda yeni bir kütüphane yapılmış ve 2002 yılında hizmete açılmıştır