İshak Paşa Sarayı,İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa

İshak Paşa Sarayı,İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa
İshak Paşa Sarayı,İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa Külliyesi,Ağrı İshak Paşa

İshak Paşa Sarayı, saraydan öte bir külliyedir İstanbul Topkapı Sarayı'ndan sonra son devirde yapılmış sarayların en ünlüsüdür

Doğubeyazıt İlçesi'nin 5 km doğusunda, bir dağın yamacındaki tepe üzerine kurulan Saray, Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devrindeki son büyük anıt yapısıdır 18 yy Osmanlı mimarisinin en belirgin ve seçkin örneklerinden olduğu kadar, sanat tarihi yönünden de değeri büyüktür Sarayın Harem Dairesi Takkapı kitabesine göre yapılış tarihi Hicri 1199, Miladî 1784'tür

Saray binasının bulunduğu zemin vadi yakası olduğundan, kayalık ve sert bir yerdir Eski Beyazıt şehrinin merkezinde olmasına rağmen, bu yapının üç tarafı (kuzey, batı, güney) dik ve meyillidir Sadece doğu tarafında müsait bir düzlük vardır Sarayın giriş kapısı buradadır Aynı zamanda en dar cephesidir

Saray, kalelerin özelliğini kaybettiği; ateşli silahların bulunduğu bir çağda yapıldığından, doğu yönündeki tepelere karşı müdafaası zayıftır Cümle kapısı müdafaa bakımından en zayıf noktasıdır Cümle kapısı bölümü, İstanbul ve Anadolu'da kurulan saraylarınkinden farksız olup, taş işçiliği ve oymacılığı yönünden muntazamdır

Türklere özgü tarihi saray örnekleri bugün ülkemizde pek az sayıda kalmıştır Bunlardan biri de İshak Paşa Sarayı ve Külliyesi'dir

İshak Paşa Sarayı şu mimari bölümlerden meydana gelir:

1- Dış cephe,
2- Birinci ve ikinci avlu,
3- Selamlık dairesi,
4- Cami binası,
5- Aşevi (Darüzziyafe),
6- Hamam,
7- Harem dairesi odaları,
8- Merasim ve eğlence salonu,
9- Takkapılar,
10- Cephanelik ve erzak odaları,
11- Türbe binası,
12- Fırın,
13- Zindan,
14- İç mimariden bazı bölümler (kapılar, pencereler, dolaplar, şerbetlikler, şömineler vs)
Saray Osmanlı, Fars ve Selçuklu uygarlığının mimari üslubunu bünyesinde toplayan bir özellik taşır Cildıroğullarından II İshak Paşa ile Çolak Abdi Paşa'ca 1685'te yaptırılan saraya, 1784'te son şekil verilmiştir Yapı yaklaşık olarak 115x50 m ölçülerinde bir alana kurulmuştur Kesme taştan yapılan sarayın doğu cephesindeki portali kabartma ve süslemeleriyle Selçuklu sanatının özelliklerini yansıtır

Saray iki avlu ve bu avluda bulunan yapılar topluluğundan meydana gelmiştir Birinci avludaki yapıların bazıları yıkılmıştır Dört tarafı yapılarla çevrili ikinci avlu dikdörtgen planlıdır Girişe göre sağ tarafta selamlık ve onun arkasında haremlik vardır Bunların sonunda cami ve türbe bulunmaktadır Türbe Selçuklu kümbet mimarisi üslubunda inşa edilmiştir Saray bölümü iki kattan oluşmaktadır 366 oda da bu iki kat içinde yer almaktadır Her odada taştan yapılmış ocaklar vardır Taş duvarlardaki boşluklar bütün yapının merkezi bir ısıtma sistemine sahip bulunduğunu göstermektedir Divan salonu 20x3 m boyutlarındadır Duvarları ve tabanı taştandır Duvarları Türk hat sanatının örnekleriyle, sülüsle yazılmış ayet ve beyitlerle süslüdür Burada yer alan "İshak meram üzere kerem kıldı cihanı-Binyüzdoksandokuz buna oldu tarih" beytinden sarayın miladî 1784 yılında tamamlandığı anlaşılmaktadır Sarayın ikinci avlusundaki türbe, kesme taştan yapılmıştır Bu sekizgen türbe, Selçuklu türbe mimarisi geleneğinin tipik örneği olan kümbet şeklindedir ve iki katlıdır Duvarları geometrik motiflerle süslüdür Bu türbede Çolak Abdi Paşa, İshak Paşa ve yakınları yatmaktadır

Türkistan, Selçuk ve Osmanli minari
Özelliklerini birlestiren bir Bey kalesi

Agri daginin ve Dogu Bayazit'in yakininda, yalçin daglar arasinda tek basina duran bir saray vardir: Ishakpasa Sarayiç

Bu yapi, sadece bir saray degildir Türbesi, camii, surlari, iç ve dis avlulari, divanhaneleri, divan ve harem salonlari, çesitli koguslari, tavlalari ile bir Bey Kalesidir Bir satodur

Uzaktan bakildigi zaman, çevresinin tabii özellikleriyle tam bir uyum içinde olan muhtesem bir anit olarak göz alir, hayranlik uyandirir

Türkistan, Selçuk ve Osmanli minari özelliklerini birlestiren bir yapidir Camiinin kubbeleri Türkistan kubbeleri gibidir Sarayi Topkapi Sarayini andirir; kapilari Selçuk sitilindedir

BUGÜNKÜ DURUMU

Türk minarisinin en güzel örneklerinden olan Sshakpasa Sarayi 1784'de yapilmistir O tarihlerde Ishakpasa Sancak Beyi idi Beyligin merkezi olan sarayin harem dairesi iki katli, diger bölmeler tek katliydi Bugün ikinci kat tamamen yikilmis durumdadir Bu muhtesem yapinin kalintilari, duvar, kapi ve tavanlarin son derece süslü oldugunu gösteriyor

Yapi, avlulari saymazsak, 50 metre genislikte ve 115 metre uzunlukta bir alani kapliyor
Eskiden bu sarayin oldugu yer bir yerlesim merkezi idi Saray sehrin ortasinda kaliyordu Ova tarafinda Dogu Bayazit kasabasinin evleri, diger yönlerde camiler, baska yapilar ve mezarlik vardi

Bütün bulnar yikilmis durumda Ama arastiricilar, ayrintilardan soyutlanarak kendi sadeligi içinde kalan sarayin daha iyi ortaya çiktigini ve güçlü mimari etkisini daha iyi gösterdigini söylüyorlar

Yine arastiricilarin ifadesine göre, bugünkü sarayin yerinde daha önce, dogu sinirlarinin sancak beyi olan Çolak Apti Pasa'nin kendisini ve askerini emniyete almak için yaptiridigi kalesaray'i varmis Ishakpasa, sarayini o yapinin temelleri üzerine yaptirmis

TÜRK MÜHRÜ

Ishakpasa Sarayi'na ancak dogundaki tepeden açilan bir kapidan girilir Diger taraflari yirmiotuz metre yükseklikte saglam duvarlarla çevrilidir
Kapidan, önce dis avluya girilir Bu avlunun atrafinda usaklar, seyis odalari, tavlalar vardi Dis avludan iç avluya kemerli tak gibi büyük bir kapidan geçilerek girilir Iç avluda da çesitli odalar ve koguslar vardi Orta yerde bulunan harem dairesinin duvarlarinda Ishakpasa'yi öven beyitler bulunuyor Kapinin iki yanina iki arslan heykeli konmus Beylik divan odasi, yani toplanti salonu, eni 20, genisligi 30 meter olan dikdörtgen bir alani kapliyor

Genel teskilati Topkapi Sarayi'na, kemerleri Selçuklu kemerlerine benzeyen bu anit, Anadolu'ya vurulmus silinmez Türk mühürlerinden biridir