Bitinya Dönemi, Roma Dönemi, Bizans Dönemi Hakkinda Bilgiler

Bitinya Dönemi, ROMA DÖNEMİ, BİZANS DÖNEMİ HAKKINDA BİLGİLER
Bitinya Dönemi, ROMA DÖNEMİ, BİZANS DÖNEMİ HAKKINDA BİLGİLER
A) BİTİNYA DÖNEMİ:
Akyazı'yı da içine alan Sakarya Bölgesi, üzerinde yaşayan topluluklara bağlı olarak sırayla Misya ve Bitanya adlarını aldı Bu adlardan en uzun ömürlüsü MÖ IX yüzyıldan MS N yüzyıla kadar varlığını koruyabilen "BİTİNYA" idi
Bitinler, Bedrikler ve Moriondinler'in kaynaşmasından meydana gelmiş bir toplumdur Tarihçi Heredotes, Bitinlerin Trakyalı olduğunu ileri sürer
Bitinya, Lidya kralı Krosos'un tümüyle eline geçmiş ise de MÖ 546'da Lidyalıları yenilgiye uğratan Pers Kralı II Kiros, bu bölgeyi de topraklarına katmıştır
MÖ 334-332'de Pers ordularını arka arkaya yenilgiye uğratan Makedonya kralı Büyük İskender, Bitinya topraklarına da egemen oldu Bu bölge MÖ 282'ye kadar İskender'in komutanlarının eline kaldı
Roma orduları MÖ 85'de Sakarya bölgesine girdi Bitinya kralı IV Nikonedes, Roma'nın bir uydusu durumuna düştü
Sakarya bölgesi daha sonra Roma'nın Bitinya Pontus eyaleti içinde yer aldı
ROMA DÖNEMİ:
Roma'nın ilk egemenliği döneminde Bitinya'nın Akyazı kesimi Balat krallıklarının elindeydi Balat kralı Amintos'un MÖ 27'de ölümünden sonra bu bölge Roma'nın bir uydusu durumuna düştü
BİZANS DÖNEMİ:
Bizans döneminde, kuzey Sakarya'nın doğusu (Akyazı, Karasu, Hendek) Regio Tersia adıyla anılmaktaydı Bugün
Akyazı'dan Sakarya'ya giderken E-5 karayolu sol kıyısında bulunan Küçük Esence (Tersia-i Sagır),Büyük Esence (Tersia-i Kebir)yerleşim yerleri bu gün toprak altında kalmıştır
395'de imparatorluk Doğu ve Batı Roma olarak ikiye ayrılınca, Sakarya bölgesi, Doğu Roma (Bizans) içerisinde yer almıştır
B) ANADOLU SELÇUKLULARI VE OSMANLILAR DÖNEMİ
ANADOLU SELÇUKLULARI DÖNEMİ:
Bu bölge Malazgirt savaşından bir yıl sonra Artuk Bey tarafından Selçuklulara kazandırıldı(1072) Fakat Alparslan'ın ölümü üzerine Artuk Bey geri çağırıldı Bu yüzden Sakarya bölgesi tekrar Bizanslıların eline geçti Fakat Kutalmış oğlu Süleyman Bey tarafından 1075'ten sonra tekrar ele geçirilmiştir
IV Haçlı seferinde (1204) Haçlılar İstanbul'da Latin împaratorluğu kurdular, İznik'e kaçan Bizans İmparatoru Eleksios'un damadı Thedoros Laskaris burada imparatorluğu ilan etti Bu dönemde Sakarya ve yöresi İznik-Bizans imparatorluğu sınırlan içinde kaldı 126l'de Latin İmparatorluğu yıkılınca, Sakarya yöresinde yönetim gevşedi Bizanslı Valiler yarı bağımsız bir duruma geldiler
AKYAZI'NIN FETHİ:
Akyazı'nın fethi konusunda değişik tarih kitaplarında şöyle anlatılmaktadır:
1- Osman Han Hazretleri dahi işbu muvaffakiyet-i celileden sevinerek azimetle Kara nikin, Akhisar, Kuyucak ve Ehiyazi (Akyazı) ve Kocaeli kıtasını zaptetmiştir
2- Biz gelelim geriye Bu taraftan Konuralp, Gazi Rahman ve Akçakoca ittifak ettiler ki, her taraftan yürüyelir, Konuralp, Gazi Rahman, Akçakoca yazı Ovasını, Korurapa'yı (Düzce), Bolu'yu ve Mudurnu ellerini fethettiler
3- Bu bab onu beyan eder ki Osman Gazi, oğlu Orhan Gazi'yi Akyazı'ya ve Kocaeli'ne süratle gönderdi, onu bildirir Konuralp zaman zaman çıkar Akyazı'ya hücum ederdi
4- 717-1317'de Padişah Şehzade Orhan'ı gazaya Serdar edip harp, darp, tedbir ve güzel sevk ve idare ile Çişkara Kalesi, Sofuağzı Kalesi, Kartekin Katesi, Akyazı Nahiyesi, Kocaeli vilayeti ve Konurpay Kalesini fethetti
5- Konuralp, Akyazı ile Konrapa ve Akova'nın beri tarafından Sakarya Nehrinin iki tarafındaki kaleleri Rumlardan aldı
6- O sırada Sakarya Nehri ile paflagonya denilen Kastamonu havalesindeki Candaroğulları Beyliği arasında bulunan arazide

Umurhan Beyliği vardı SAKARYA 'nın doğusunda bulunan Akyazı'nın zaptı, o zamana kadar yalnız Bizanslılarla mücadele eden Osman Gazi'nin ilk defa olarak bir türk beyliğine tecavüz etmesi demektir Osmanlı istilasına uğramı? olan Umurhan Hükümetinin peyitattı Göynük kasabasıdır
OSMANLI DÖNEMİ:
Kanuni Sultan Süleyman'ın oğulları Selim ve Beyazıt zamanında başlayan taht kavgaları, Selim tarafını tutan kapıkulu ile Beyazın tutan tımarlı sipahiler arasında çıkan kanlı çatışmalar yöre halkı üzerine derin izler bırakmıştır
Yine bu bölgede çıkan suhte(softa) ayaklanmaları yüzünden Akyazı ve çevre halkı çok zarar görmüştür
İDARİ BÖLÜM:
Yapılan araştırmalara göre 1535'te Akyazı Adapazarı nahiyeleri Sapanca kazasına bağlı idi Fakat 1546 da Adapazarı, Akyazı nahiyesine bağ idi Akyazı nahiyesi de Sapanca kazasına bağlı idi
Sakarya yöresi, Osmanlı Devleti'nin Klasik Dönem ve 1831 Osman nüfus sayımında Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaletine bağlı Kocaeli Livası içinde yer almaktaydı
1846 devlet salnamesinde Kocaeli Livasının bu dönemde Kastamon eyaletine bağlı okluğunu kaydetmektedir
1867 Vilayet nizamnamesinde Kocaeli Sancağı'nın Hüdavendigar (Bursa) vilayetine bağlanmıştır (1878)
Devlet salnamesine göre Adapazarı ve Geyve'nin İzmit mutasarrıflığın bağlı olduğu anlaşılmaktadır Bu dönemde İzmit mutasarrıflığı da doğruda İstanbul Zaptiye Müşirliğine bağlı idi
1892 Devlet Salnamesi Kocaeli sancağının bağımsız bir sancak olduğunu belirtmektedir Bu dönemde Adapazarı Geyve ve Kocaeli bağımsız sancağa bağlı idi
1899 Devlet salnamesine göre ise, Kocaeli bağımsız sancağına bağlı Adapazarı'nın nahiyeleri şunlardır: Nevs-i Adapazarı Sapanca, Akyazı, Hendek
Adapazarı, 1892 ile 1899'daki idari bölüm yerini 1916 ve 1920 yıllarında da korudu
Akyazı, 1944 yılında çıkarılan bir kanunla Kocaeli vilayetine bağlı bir kaza oldu 1954’te Sakarya’nın vilayet olması sebebiyle de Sakarya’ya bağlandı
MİLLİ MÜCADELEDE AKYAZI:
Düzce ayaklanmasının başladığı günlerde verilen bir emirle Adapazarı yöresine çağrılan Çerkez Etem,çeşitli işleri dolayısıyla ancak Mayıs ayı sonlarında bu emre uyabildi Yüzbaşı Mesut Bey komutasındaki çeteler de O’na yardımcı olmak üzere ikramiye üzerinden Sapancan’ın batısına ilerleyerek isyancıları yandan sıkıştırdılar
Çerkez Etem güçleri 23 Mayıs 1920 akşamı Sapanca ve Adapazarı’nı çatışmasız ele geçirdi 24 Mayıs’ı Adapazarında geçiren Çerkez Etem oradan Akyazı’ya geldi Akyazı halkı Onu kurtarıcı gibi karşıladı
Çerkez Etem Akyazı Kuvay-i Milliye düşmanı olarak gösterilen bir vatandaşı idam ettirdiği ve daha sonra Pazarköy’e geldiği burada 3 gün kalıp at ve sila temin ettiği akabinde katılmaları kabul ederek Hasan Bey köyüne geçtiği oradan Beynevit yolu ile hendek ilçesine geçtiği o günleri yaşayan kimselerin verdiği bilgilerden anlaşılmaktadır