İi.Dünya Savaşi,2. Dünya Savaşını Hazırlayan Nedenler

IIDÜNYA SAVAŞI,2 Dünya Savaşını Hazırlayan Nedenler
IIDÜNYA SAVAŞI,2 Dünya Savaşını Hazırlayan Nedenler

IIDÜNYA SAVAŞI

1939-1945 arasında hemen hemen dünyanın her yanını kapsayan savaştır IDünya Savaşı’nın çözümsüz bıraktığı anlaşaşmazlıklarla belirlenen 20 yıllık gergin bir dönemin ardından patlak veren savaşta Almanya, İtalya ve Japonya’nın oluşturduğu Mihver devletleri ile Fransa, İngiltere, ABD, SSCB ve daha sınırlı bir konumda Çin’in oluşturduğu Müttefik Devletler karşı karşıya geldiYükselen Nazi tehdidine karşı genel bir mücadele niteliğini kazanan savaşın sonunda dünya güç dengesi yeniden biçimlendi

Savaşı Hazırlayan Nedenler:
IDünya Savaşı’nı izleyen barış görüşmeleri yenik devletler aleyhine ağır koşullar içeren antlaşmalarla noktalandıBu durum, başta Almanya olmak üzere bütün yenik devletleri zorla dayatılan düzenlemeleri değiştirmeye yönelik yeni politika arayışlarına yönelttiÖte yandan savaşı kazanan devletlerin çok geçmeden çıkar çekişmelerine girmesine, bir dizi bölgesel anlaşmazlığın belirlediği yeni saflaşmalar yarattıSosyalist yönetimiyle dünya sahnesine yeni bir güç olarak çıkan SSCB’yi kuşatma çabaları ve küçük devletlerin Almanya ve Avusturya’ya karşı bir güvenlik sistemi oluşturma kaygıları, Doğu Avrupa ve Balkan’larda Fransa ile İngil- tere’nin önayak olduğu bölgesel ittifaklar doğurduJaponya Uzak- doğu’da kendi lehine yeni bir güç dengesi oluşturmaya çalışırken, ABD yalnızlık politikasını benimseyerek Avrupa’nın iç sorunlarından uzak durmayı yeğledi

Milletler Cemiyeti gibi kurumların, ortak güvenlik ve si- lahsızlanma gibi politikalar aracılığıyla savaş sonrası statüko çerçevesinde barışı koruma çabaları, yeni çatışma etkenleri yüzünden sonuçsuz kaldıİşgal altındaki Alman topraklarının boşaltılması ve Almanya’nın savaş tazminatı ödemelerinin uluslararası görüşmelerle çözüme bağlanması, Locarno Paktı’yla (1925) Batı Avrupa’daki gerginliklerin bir ölçüde yumuşatılması ve bir silahsızlanma konferansının düzenlenmesi gibi adımlara karşın, büyük devletler arasındaki temel çıkar ayrılıkları giderek derinleştiJaponya’nın Mançurya’daki işgalini pekiştirerek Çin’e saldırmasıyla (1931) parlayan ilk savaş kıvılcımı ve Almanya ile Japonya’nın Milletler Cemiyeti’nden çekilmesi (1933) bu sürecin önemli dönüm noktaları olduBu arada Büyük Bunalım’ın (1929) dünya ekonomisinde yarattığı sarsıntıyla koruyucu gümrük duvarlarının yükselmesi, ekonomik rekabeti ve gerginlikleri daha da arttırdıDurgunluğa ve işsizliğe yol açarak toplumsal yapıyı altüst eden bunalımın bir başka sonucu da, Avrupa’da gelişen işçi hareketlerine karşı faşist ve totaliter eyilimlerin hızla güçlenmesiydi

İtalya’da 1920’lerin başında iktidarı ele geçiren faşist hareketlerin en çarpıcı tırmanışı Almanya’da gerçekleştiSavaş sonrasında gelişen milliyetçi duygulardan da yararlanarak 1933’te iktidara yükselen Adolf Hitler önderliğindeki Naziler, içeride katı bir diktatörlük kurduktan sonar yoğun bir silahlanmaya ve etkin bir dış politikaya yöneldilerHitler’in öncelikle Doğu Avrupa’daki diplomatik çemberi kırmaya çalışması ve Arnavutluk’u fiilen koruma altına alan İtalya’nın Balkanlar’I tehdit etmesi, Doğu Avrupa’da Loncarno Paktı benzeri bir güvenlik sistemi kurmak isteyen Fransa’yı harekete geçirdiAma bölge devletleri arasındaki güvensizlik ve çekişmeler bu girişimleri boşa çıkardıSaarland’ın 1935’te bir plebisitle yeniden Almanya’ya katılmasından sonra Hitler Versailles Antlaşmasının silahsızlanmayla ilgili hükümlerini tanımadığını resmen açıkladıFransa ve İtalya’nın bu tutuma karşı oluşturduğu Stresa Cephesi, bu devletlerin ortak bir dış politika arayışından yoksun olması nedeniyle etkisiz bir girişim olarak kaldı
Bu ortamdan yararlanan İtalya öteden beri tasarladığı bir planı uygulamaya koyarak Etiyopya‘ya saldırdıMilletler Cemiyeti’nin İtalya’ya karşı aldığı kararlar kağıt üzerinde kaldığından, Etiyopya’nın işgali (1936) oldubittiye geldiAynı dönemde Fransa’nın SSCB ile yakınlaşarak Locarno Paktı’nı çiğnediğini öne süren Hitler, Ren Bölgesi’ne askeri birlikler yerleştirdiBu eyleme karşı sözlü protestolar ciddi bir yaptırımla sonuçlanmadıBu gelişmelerin önemli bir sonucu da daha önce Hitler’in Avusturya ile birleşme politikası nedeniyle anlaşmazlık içinde olan Almanya ile İtalya’nın bu sorunu ikinci plana atarak bir yakınlaşmaya yönelmesi oldu

Bu dönemde İngiltere ve Fransa’da ağır basan yatıştırmacılık eğilimi, İspanya İç Savaşı (1936-1939) sırasında meşru cumhuriyetci yönetime başkaldıran Franco kuvvetlerini etkin bir biçimde destekleyen İtalya ve Almanya’ya, müdahaleden kaçınma gerekçesi altında bir ödün daha vermeye yol açtıBu tutumun ardında yatan bir başka etken de Alman ve İtalyan saldırganlığını ‘komünizm tehlikesi’ne ve SSCB’ye karşı kullanma düşüncesiydiBu hedefe yönelik bir politika görüntüsü altında hareket serbestliği kazanan Almanya ve İtalya’nın 1936’da oluşturduğu Roma-Berlin Mihveri’ni Almanya ile Japonya arasında imzalanan Anti-Komintern Paktı izlediErtesi yıl İtal- ya’nın da bu pakta katılmasıyla dünyanın en saldırgan üç devleti arasında tam bir birlik kurulmuş oldu

Japonya’nın 1937’de sömürgeci amaçlarla Çin’e saldırması yatıştırmacı politikada direnen devletleri bir çıkmazla karşı karşıya getirdiArdından Almanya’nın Avusturya’yı ilhak etmesi (1938) bu gelişmeye yeni bir halka eklediHitler’in bir sonraki kurbanı ise Südet Bölgesin’deki Alman çoğunluğu kullanarak tehdit ettiği Çekoslavakya olduÇekoslovakya’nın Fransa ve İngiltere’ye dayanarak direnme çabası sonuçsuz kaldıBunalımın doruğa çıktığı Eylül 1938’de Münih’te Hitler ve Mussolini ile bir araya gelen İngil- tere başbakanı Chamberlain ve Fransa başbakanı Daladier, Südet Bölgesi’nin yanı sıra Bohemya ve Moravya’nıj büyük bölümünün Alman işgali altına girmesine yol açan bir anlaş- maya boyun eğdilerErtesi yıl Arnavutluk’u ilhak ederek Balkanlar’a saldırma hazırlığına girişen İtalya ve Polonya’yı yutmaya niyetlenen Almanya, Çelik Pakt olarak bilinen askeri bir itifak imzaladılar

IIDÜNYA SAVAŞI’NA KATILAN BALKAN DEVLETLERİ

1) Romanya
2)Yugoslavya
3)Yunanistan
4)Arnavutluk
5)Bulgaristan

IIDÜNYA SAVAŞI’NDA BALKAN DEVLETLERİ’NİN

GENEL DURUMU

İngiltere’ye boyun eğmeyen Hitler, Avrupa’yı bir dizi yerel savaşla denetim altına aldıktan sonra SSCB ile hesaplaşmayı ön gören planda değişiklik yaparak SSCB’yi saf dışı bırakma aşamasını öne almaya karar verdiArdından bu saldırı hazırlığının bir parçası olarak Doğu Avrupa’da Alman nüfusunu yaymaya yönelik diplomatik manevralara giriştiSSCB’nin Hazi- ran 1940’ta Romanya’dan Besarabya’yı istemesi bu girişime elverişli bir zemin hazırladıHitler Almanya’dan askeri koruma isteyen Romanya’yı Bulgaristan ile Macaristan’a toprak ödünü vermeye zorlayarak bölgedeki konumunu güçlendirdiBu arada Romanya’nın zengin petrol yatakları da Alman sanayisinin hizmetine girdi

Balkanlar üzerindeki yayılmacı emelleri sürekli Hitler’in engellemeleriyle karşılaşan Mussolini, Almanya’nın Roman- ya’ya kendi başına asker göndermesini fırsat bilerek, Ekim 1940’ta Hitler’e hiç haber vermeden Yunanistan’a saldırdıBu harekat tam bir başırısızlağa uğradığı gibi İngiltere’nin Girit ve Yunanistan’a asker çıkarmasına ve Yugoslavya ile Bulgaristan’ın sıkı bir tarafsızlık politikasına yönelmesine yol açtıBunun üzerine daha ileri bir adım atan Hitler,Macaristan, Romanya ve Slovakya’yı Üçlü Pakt’a katılmaya ikna etti ve Yunanistan üzerinden gelebilecek bir İngiliz saldırısına karşı bazı Alman birimlerini Romanya’nın güneyine kaydırdıBulga- ristan ve Yugoslavya’nın Mihver Devletleri’nin safına geçme konusundaki baskılara karşı direnişi ise ancak Mart 1941’de kırılabildi

Bu arada Alman 12Ordusu’nun Tuna’yı geçerek Bulgaris- tan’a girmesi üzerine Mısır’dan gönderilen bir İngiliz sefer kuvveti Yunanistan’a çıkarak Olympos-Vermion hattını tutuİ- talya’nın Alman ilerleyişine destek olmak içinYunanistan’a karşı giriştiği saldırı sonuçsuz kaldıMart sonlarında Yugoslavya’da askeri bir darbeyle Mihver karşıtı bir yönetim başa geçti

Bu gelişmeler üzerine tek bir darbeyle güneye inmek isteyen Hitler İtalyan, Macar ve Bulgar birlikleriyle desteklenen Alman kuvvetlerini Nisan başlarında hem Yugoslavya, hem de Yuna- nistan üzerine sürdüBirkaç koldan saldırıya uğrayarak dağılan Yugoslavya ordusu 17 Nisan’da teslim olduAlman birliklerinin Selânik’i alarak iç kesimlere sokulmasıyla ikiye bölünen Yunan ordusu da yenilgiyi Kabul etmek zorunda kaldıMayıs ortalarına doğru Yunanistan anakarası ve Ege’deki Girit dışında kalan bütün Yunan adaları Alman işgali altına girdiGirit’I almaya yönelik hava ve deniz harekâtı ise Mayıs sonlarında tamamlandı

Harekât sonunda parçalana Yugoslavya’nın, kukla bağımsız devletlere dönüşen Büyük Hırvatistan, Sırbistan ve Karadağ dışındaki toprakları Mihver Devletleri arasında paylaşıldıSözde bağımsızlığını koruyan Yunanistan, İtalya ve Alman işgal bölgelerine ayrıldıHer iki ülkede başlayan zayıf gerilla eylemleri, 1941 sonlarında daha çok komünistlerin öncülük ettiği bir direniş harekâtına dönüştü