El Büzcani

EBU'L VEFA MUHAMMED EL-BÜZCANİ
(İS 940 - 997)

Ebu'l Vefa Muhammed İbn Muhammed İbn Yahya İbn İsmail el-Büzcani MS 940'ta Büzcan Nişapur'da doğmuştur Bağdat'ta büyük bir matematikçi ve astronom olarak gelişti ve MS 997/998'de öldü Matematiği Bağdat'ta öğrendi MS 959'da Irak'a göç etti ve ölünceye dek orada yaşadı

Ebu'l Vefa'nın asıl katkısı matematiğin birkaç dalında, özellikle geometri ve trigonometride yatmaktadır Geometride, katkıları; pergelin açılmasıyla geometrik problemlerin çözümünü; diğer karelere eşit bir karenin çizimini; düzgün çok yüzlüleri; bir kenarı aynı daire içine çizilmiş eşkenar üçgenin kenarının yarısı olan hektagonun çizimini; noktalarla parabolün çizimleri ve denklemlerin geometrik çözümünü içermektedir:

x4 = a ve x4 + ax3 = b

Trigonometrinin gelişimine Ebu'l Vefa'nın katkısı oldukça kapsamlıdır Küresel üçgenlere ilişkin olarak sinüs teoreminin genelleştirilmesini gösteren ilk kişidir Sekizinci ondalık kesre kadar doğru olarak sin 30'yi ve sinüs tablolarının çiziminin yeni bir yöntemini geliştirmiştir Aynı zamanda, sin (a + b) ve formülü için ilişkileri de geliştirmiştir:

2sin2 -a / 2 = 1- cos a, ve sin a = 2 sin a / 2 cos -a /2

Buna ilaveten, tanjantın özel bir çalışmasını yapmış ve bir tanjantlar tablosu hesaplamıştır İlk defa sekant (kesen) ve kosekantı (kesilen) tanıtmış, trigonometrik doğrular arasındaki ilişkileri bugün tanımlamak için kullanıldıkları şekilde biliyordu ve koniler üzerine kapsamlı çalışmalar gerçekleştirmişti

Bir matematikçi olmasının yanı sıra, Ebu'l Vefa aynı zamanda astronomiye de katkılarda bulunmuştur Bu alanda, Ay'ın farklı hareketlerini incelemiş ve 'değişim'i keşfetmiştir Kendisi aynı zamanda son Arapça çevirmenlerin ve Yunanca eserlerin yorumcularındandı

Matematik ve diğer konular üzerine birçoğu kaybolmuş ya da değiştirilmiş şekilde mevcut olan çok sayıda kitap yazdı Katkıları Kitab 'İlm al-Hisab, bir aritmetik alıştırma kitabı, al-Kitab al-Kamil (Tam Kitap), Kitab al-Handsa (Uygulamalı Geometri)'yi içermektedir Bundan başka, Öklid, Diophantus ve el-Harizmi üzerine kendi yorumlarını kattığı zengin tercümeler yazmış, fakat bunların tamamı kaybolmuştur Günümüze ulaşan kitapları Kitab 'İlm al-Hisab, Kitab al-Handsa ve Kitab al-Kamil'dir

Ay'ın hareketlerine ilişkin astronomik bilgisi, 'değişim' durumunda ayın üçüncü değişkenliği bahsettiği gibi 'ay tedirginliği'nin ikinci bölümü olduğu konusunda tenkit edilmektedir Fakat, Sedat'a göre, onun keşfetmiş olduğu altı yüzyıl sonra Tycho Brache tarafından keşfedilmiş olanla aynıdır Yine de, trigonometriye katkısı, tanjant üzerine bilgileri geliştirmesi ve ilk defa olarak sekant ve kosekantı tanıtması açısından oldukça anlamlıdır; aslında bugünün trigonometrisinin oldukça büyük bir bölümü ona kadar uzanabilmektedir