Şengül Şirin
|
Hibrit Otomobiller
Otomobillerde yakıt olarak benzinden başka maddelerin de kullanılması, uzun süredir üzerinde çalışılan bir konuydu Bir süre önce de, benzinin yanında elektrik motorlarını da kullanabilen hibrid otomobillerin üretildiğinin duyurulmasıyla bu proje somutluk kazanmıştı
Bu otomobillerin piyasadaki payının ne olacağı düşünülürken Toyota firması Prius Sedan modeliyle ilk hibrid otomobil seri üretimine başladı Bugün bu otomobillerden günde 400 tane üretiliyor
Prius modeli otomobiller, itici güç olarak hem benzin hem de elektrik motorlarını kullanıyor Araç bir galon, yani yaklaşık 3,7 litre benzinle 88 kilometreden fazla yol alıyor; ki bu, kendi kategorisindeki araçların neredeyse iki katı bir mesafe demek
Toyota yetkilileri aracın gücünden ve konforundan da ödün vermeden, üstelik diğer sedan modellerine göre yalnızca 1000 dolar farkla otomobili piyasaya sürüyorlar Toyota’nın gelecek için planları bu kadarla sınırlı değil Üreticiler yıl sonuna kadar lüks ve spor bir model olan Lexus’un da hibrid modelini piyasaya sürmeyi düşünüyorlar Asıl hedefse on yıllık bir süreçte bütün modellerin birer hibrid seçeneğini tüketiciye sunabilmek
Hidrojenden elektrik üreten yakıt hücrelerinin, otomobil endüstrisinin yeni uğraşı alanı olduğu söylenebilir Bugüne dek birçok otomobil üreticisi içten yanmalı motorlar için değişik yakıt hücresi prototipleri denemişlerdi
Ama hibrid otomobillerin pazar için henüz çok pahalı olduğu, otomobillerde yeterince hidrojen depolanamadığı ya da depoya hidrojen doldurtmak için yeterince hidrojen pompası olmadığı düşünülüyordu, f’rius’un piyasaya çıktığı yerlerde yere benzin istasyonlarından bile yakıt alınabilecek bir ağ kurulduğu ve bu sorunun yavaş yavaş aşıldığı bildiriliyor Öyle ki, Toyota 2004 yılı içinde 130 000 hibrid Prius satmayı hedefliyor 2006′daysa bu sayının iki katına çıkarılması planlanıyor Henüz alışılmamış, yeni gelişmekte olan bir teknoloji için bu rakamlar biraz abartılı görünebilir
Bununla birlikte, hibrid otomobillerin yaygınlaşmasıyla elde edilebilecek bir çok şey var Sözgelimi, bir araç ortalama bir galon, yani yaklaşık 3,7 litre benzinle en azından 64 km gidebilse, ABD’de benzin tüketimi günde üç milyon varil azalıyor Bu da körfez ülkelerinden ithal edilen miktarın üzerinde Bunun yanında benzin-elektrikli bir hibrid otomobil sahibinin de aracın ortalama 15 yıllık ömrü boyunca yakıta ödediği paradan yaklaşık 5000 dolar tassarruf etmesi mümkün
İşin üretici boyutu da gelişiyor elbette Bundan birkaç yıl öncesine kadar, GM gibi en büyük otomobil üreticileri hibrid otomobillerin geleceği olmayacağını düşünüyorlardı Oysa, günümüzde bu düşünce terkediliyor GM, 2007 yılına kadar tüketicilerden talep gelmesi halinde bir milyon hibrid araç üretebileceğini duyurdu Şirket, 2008′e kadarsa içinde hibrid kamyonlar da olan değişik modeller üretmeyi tasarlıyor Sadece GM değil birçok otomobil üreticisi önümüzdeki beş yıl içinde piyasaya hibrid modeller çıkarma hazırlığında
Bununla birlikte firmalar henüz Toyota’nın izini sürüyor Hatta bazı üreticiler doğrudan Toyota teknolojisine dönmüş durumda GM ve Ford gibi bazı firmalar, Japon üreticilerin Toyota’yla işbirliği içinde ürettiği nikel-metal hidrat bataryalar gibi anahtar hibrit parçaları satın alıyorlar
Toyota, birçok otomobil üreticisi için pek alışılmadık biçimdi’ bütün parçlarım kendi üretiyor Diflı-r üreticiler otomobillerindeki elektronik aksamı ya doğrudan di5 irul in alını ya da üreticilere siparij verip ürettirmek yoluyla karşılıyorlar
Oysa Toyota, elektronik alanında yüksek teknolojili ciplerini de kendi üretiyor Bu cipler, hibrid aracın kalbini oluşturan güç kontrol birimlerinin temeli Toyota’nın Hirose adını verdiği bir fabrikada üretilen bu parçalar, firmanın 1970′lerin başından beri uğraştığı hibrid stratejisinin deneyimini taşıyor Toyota’nın mühendislerinden biri olan Takehisha Yaegashi, hibrid teknolojisinin babası olarak anılıyor
Mühendis, 1970′lerden beri bu teknoji-nin üretilmesi ve geliştirilmesi üzerinde çalışıyor Yaegashi, çalışmalarıyla Toyota’nın ABD’de satılan en temiz otomobiller olmasını sağlamış Toyota, 2003 yılında bir galon benzinle yaklaşık 52 km gidebilen araçlar üretmiş; ki bu, en yakın takipçisinden 6 kilometre daha fazla
Bu dönemde tüke-teciler de havayı daha az kirleten ve benzin tasarrufu yapan araçları tercih etmeye başlamışlar Burada çözüm bataryalarından güç alan elektrikli araçlar olarak bulunmuş O dönemde Toyota, SUV modellerinin, GM ise çift kişilik spor modellerinin elektrikli sürümlerini test etmiş Ne var ki bu modeller, bataryalarının sınırlı olmasından dolayı asla seri üretime geçememiş Yine de bu deneyler mühendislere önemli deneyim kazandırmış
Tüketiciler yalnızca 100 km kapasitesi olan elektrik bataryalı otomobilleri tercih etmediklerini gösterince, üreticilerin aklına hibrid otomobiller yapma fikri gelmiş İçten yanmalı motorların verimliliğinin düşük olduğu ve kirliliğe en çok yol açan düşük hızlarda Toyota’nın hibrid otomobili, elektrik motorunu devreye sokuyor Elektrik motorunun gücünün yetmeyeceği yüksek hızlardaysa benzinli motor devreye giriyor Motor doğrudan tekerlekleri ya da elektrik üreten jeneratörü döndürüyor
Hibrid otomobilller ayrıca frenlerden de enerji alıyor Fren pedalına dokunulduğunda elektrik motoru bir jeneratör gibi davranıyor ve otomobilin kinetik enerjisini bataryaları yeniden doldurmak için elektrik enerjisine dönüştürüyor Toyota bu teknolojiyi ilk olarak 1995′te Prius’u bir prototip olarak ortaya çıkardığında kullanmıştı İki yıl sonra Japonya’da Prius’un yanı sıra bir de hibrid otobüs satılmıştı 2001′de hibrid minivanlar ve lüks hibrid “sedan”lar satılıyordu 2002′de Toyota, Prius’un geliştirilmiş modelini ABD’de satışa sundu
Bu pazarda Honda Insight’la rekabet etmesi gerekiyordu Honda’nın Insight’ı çok hafif yapmış olması, aracın performansını büyük ölçüde artırıyordu Öte yandan Yaegashi’nin takımı, araçlarının elektrik motorunu olabildiğince küçültüp güç kontrol birimlerini daha verimli çalıştırarak Prius’un yeni modelini daha rekabetçi bir konuma getirdi
Bu yeni araç, Toyota’nın elit modellerinden biri olan dört silindirli Camry’den daha seriydi Toyota’nın gelecekte üretmeyi düşündüğü modeller arasıda minivan ve SUV modelleri de var SUV modeliyle birlikte, klasik dört çeker teknolojisine yeni bir anlayış getiriliyor Alışılagelen dört çeker otomobillerde bulunan, gücü ön taraftan arka tarafa aktaran büyük ve kaba dingiller yerine Toyota’nın hibrid modellerinde elektrik motorundan gelen güç, arka dingile yüksek voltajlı kablolar yardımıyla iletiliyor Böylece kabin alanı genişliyor ve her tekerin tor-ku uyumlu hale getirildiğinden araç daha kararlı sürüşe sahip oluyor
Toyota’ya bu alanda en yakın rakip Honda ABD’li üç büyük şirket GM, Ford ve Daimler Chrysler hibrid oto yarışına girmiş olsalar da henüz çok gerideler Yine de temel düşünce, araçlar petrol tüketimini ne kadar azaltırsa azaltsın, petrol bağımlılığından kurtulmadıkça bunun temel bir çözüm olmayacağı Bu nedenle yakıt olarak hidrojenin kulanılması bu kadar cazip bir fikir olarak ele alınıyor
Toyota bir süre önce yeni otomobil prototiplerini tanıttı Bunlardan ikisi, biri spor, diğeri SUV olan hibrid otomobillerdi
Üçüncüsündeyse benzin motoru yoktu; yalnızca yakıt hücreleri kullanılıyordu Toyota bu modeli “Fine-N” olarak adlandırıyor Araçta Toyota’nın bugüne dek kullandığı benzin-elektrik motoru deneyiminden yararlanılmış Yine de yalnızca hidrojen yakıtlı araçların kullanılmaya başlaması için daha fazla deneyim kazanılması gerekiyor Bununla birlikte, gelecekte yeni tip otomobiller için hızlı bir yarış olacak gibi görünüyor
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|