Roma Mimarisi

Roma Mimarisi

Roma mimarisi kemerli, tonozlu ve kubbeli yapım tekniğini büyük ölçüde geliştiren, iç mekana önem kazandıran ve anıtsal bir yapı düzenini bunun üzerine kuran bir üslup yaratmıştır Romalıların geliştirdikleri mimari biçimler, modern çağa gelene kadar, Batı mimarlığının olduğu kadar, bir ölçüde İslam Mimarlığının da ana bileşenlerini teşkil etmiştir

Romalıların hafif ahşap çatı örtüsü yerine büyük açıklıkların üzerini örten kargır tonoz ve kubbeleri tercih etmeleri, taş sütunu esas taşıyıcı olarak kullanmak olanağını kısıtlamış, ağır taşıyıcı duvarların rolünü arttırmıştır Böylece Roma Çapır mimarisi daha masif, dolu görünüşlü olmuş, sütunlar bu mimaride daha çok dekoratif amaçlarla kullanılmıştır Romalılar harçlı duvarın kullanışını genelleştirmişler, dışı taş veya tuğla kaplama, fakat orta kısmı yığma, moloz duvar tipleri geliştirmişler, yapıları örten tonoz ve kubbeleri de, bugünkü betona benzer bir teknikle, kalıplar üzerine dökülen bir çeşit harçla meydaba getirmişlerdir

Bu yeni teknikler büyük ve süratli inşaatlarin gerçekleştirilmesine imkan vermiş ve Roma dünyasının ekonomik olanakları, o dönemde hayal edilemiyecek büyüklükte ve karışıklıkta yapıların ortaya çıkmasını sağlamıştır Bununla beraber Yunan ve Etrüks mimarilerinin etkisi mimari nizamlarının, tapınak , mezar gibi yapı yapı tiplerinin devamlılığını sağlamıştır • Tapınak(Templum) - Romalılar Yunan tapınaklarına benzeyen tapınakların yanısıra, tek cephesi revaklı ve büyük bir merdivenle çıkılan bir yüksek kaide(podium) üzerine oturan tapınaklar yapmışlardır

• Tiyatro(Theatrum) – Yunan tiyatrosu Diyonisos ayinleriyle ilgili olarak ortaya çıkan ve sonradan gelişen bir yapı tipiydi Yunan tiyatrosunda seyircilerin oturdukları basamaklar(Theatron), dairesel bir alan (orkestra) ve basit bir sahne binası bulunuyordu

İlk önceleri oyun sahnede değil orkestrada oynanırdı Roma tiyatrosu bu basit şemayı geliştirmiştir: Arazinin imkanlarından yararlanarak inşa edilen Yunan tiyatrosunun yerini, büyük boyutlu , cesur bir taş yapı almış, yapının en ilginç öğesi olan sahne gelişerek anıtsal, niş ve heykellerle süslü bir cephe ile tiyatro çevrelemiş, oyun sahnede oynandığı için orkestra küçülmüştür Birçok hallerde seyircilerin oturdukları kısım (Cavea) revaklarla sonlanıyordu Antalya yöresindeki Aspendos tiyatrosu ünlü bir örnektir

• Hamam(Termea) – Hamam, Yunanlılarda gelişmemiş bir yapıydı Romalılar hamamları, halkın ortak olarak kullandığı Gymnasium, kütüphane gibi diğer yapılarla birleştirerek çok büyük mimari kompozisyonlar meydana getirmişlerdir İslam dünyasına hamam Hıristiyanların aracılığı ile Roma geleneğinden gelmiştirRoma hamamlarının fonksiyon bakımından belirli özel hacimleri vardır: (Apodyterium) soyunma yerleri, (Tepidairum) soyunduktan sonra ilk girilen ılık hacim, (Caldarium) sıcak hamam kısmı , (Firigidarium) yıkandıktan sonra soğuk suyle yıkamılan yer idi

Frigidariumda bazen bir havuz bulunurdu Hamamla beraber jimnastik egzersisleri yapılabilecek bölüm (Palestra) da çok kere düşünülürdüRoma hamamlarının döşeme altındaki boşluklarda ve duvar içlerinde borularda dolaşan sıcak hava ile ısıtılması tekniği sonradan Bizans’ta ve Türklerde aynı şekilde kullanılmıştır

• Anfiteatr – Büyük gladyatör oyunları, yarışlar, hayvan ve insan mücadeleleri için kullanılan, bir alanın etrafını çevreleyen basamaklı oturma bölümlerinden meydana gelmiş, büyük boyutlu tiyatrolardır Bergama’da henüz kazılmamış, fakat oldukça belirli bir anfiteatr vardır Türkiye dışında en ünlü örnek Roma’daki Colesseum’dur