Embriyonik Gelişim

Embriyonik gelişim

Embriyonik gelişim, eşeyli üreyen canlılarda görülen ve canlının, döllenmeyumurta veya kozadan çıkmasına kadar geçen süredeki gelişimi Embriyonik gelişimin safhaları ve yeri canlıdan canlıya farklılık göstermekle birlikte, bu süreç genelde annenin veya annenin ürettiği bir yapı koruyuculuğunda geçer ile doğumu ya da
Hayvanlardaki embriyonik gelişimde 4 aşama görülür:

1. döllenme
2. biçim
3. küçülme
4. değişmeme

== döllenme
Bu aşamada alışılmışın dışında bir büyüklüğe sahip zigot, kendi genomununmitoz hücre bölünmelerini gerçekleştirir Ancak ilk anda zigotun kendi genleri aktif durumda değildir (bkz: yazılım (biyoloji)) Bölünme, halen annenin daha önceden zigota döllenmemiş yumurta aracılığıyla verdiği proteinler ve haberci RNAlar (mRNA) aracılığıyla yine annenin genomunun kontrolündedir Bölünme dönemi, blastosöl oluşumu ile sona erer aynısını taşıyan daha kücük hücreler üretmek amacıyla üstüste

biçim

Bu aşamada, önceden bölünmüş hücreler mekansal değişimlerle kendilerini hücre kümeleri ve tabakaları haline getirir Bu olaya gastrulasyon denir Şekillenme sonrası hayvanlarda 4 düzlem meydana gelir:

• Ön ve arka (anterior-posterior eksen)
• Sırt ve karın (dorsal-ventral eksen)
• Sol ve sağ (rostro - caudal eksen)
• Yakın ve uzak (proximal-distal eksen)

Bu aşamada hücre katmanlarında değişim (differentiation) görülmezken, proteinlerin ve mRNAların hücreler arasında eşitsiz dağılımı sonucunda, ileride hangi hücrenin hangi hücre tipi olacağı belli olur Bu olaya "kader belirlenmesi" (fate determination) denir
Gastrulasyon, 3 eşey zarını oluşturur (germ layer) Bunlar;

• Ektoderm
• Mezoderm
• Endodermdir

Gastrula aşamasında, zigot artık kendi genlerini aktif hale getirir Bu etkinliğe orta-blastosöl geçişi (mid-blastula transition) denir

küçülme

Zamanla embriyodaki hücreler, yetişkin canlıdaki hücre tiplerini oluştururlar Bu olaya değişim (differentiation) denir Bu hücre tiplerinden bazıları; sinir hücreleri, kan hücreleri ve kas hücreleridir Bu hücreler tabakalar halinde dokuları, dokular organları, organlar da sistemleri oluştururlarektodermden duyu organları ,diş minesi ,saç,tırnak ve sinir sistemi oluşur

değişmeme

Tüm sistemler oluştuktan sonra, hayvanların büyük bir kısmı gelişim safhasına girer Gelişim, yeni hücrelerin ve hücreler arası sıvıların oluşmasıyla gerçekleşir