Destek Ve Hareket

DESTEK VE HAREKET

İSKELET SİSTEMİ
Canlıların vücutlarına şekil kazandıran desteklik ve diklik sağlayan, hareketi gerçekleştiren sistemler İskelet ve Kas sistemleridir

İNSANDA İSKELET
İnsanda iskelet kemiklerden, kemikler ise kemik dokudan oluşur Kemik ve kıkırdak yapılar bağ ve destek doku bölümleridir
KIKIRDAK DOKU
Omurgalıların embriyonal evrelerinde iskeleti oluşturur Ergin dönemlerinde yerini kemik doku alır Köpek balığı gibi kıkırdaklı balıklarda ergin dönemde de iskelet kıkırdak dokudan ibarettirBu doku Kondrosit denen kıkırdak hücrelerle, Kondrin denen hücre arası maddelerden oluşur Kondrositler kapsüllü ve çekirdekli yuvarlak hücrelerdir Dokunun en önemli özelliği kan damarları taşımamasıdır Kıkırdak doku hücreler arası ara maddenin durumuna göre çeşitlenir

1 Hiyalinli Kıkırdak: Ergin omurgalıda kemik uçlarında eklem yerlerinde, burunda, soluk borusunda bulunur Saydam homojen mavimsi renktedir Embriyoda iskeleti oluşturur
2 Elastiki Kıkırdak: Ara maddesinde sarı esnek lifler vardır kulak kepçesinde, östaki borusunda, kulak yolunda bulunur
3 Lifli Kıkırdak: Zengin kollagen lifler içerir Hücre ve ara madde azdır uzun kemiklerin eklem yerlerinde, omur kemikleri arasında lifler olarak bulunur
KEMİK DOKU
Hücreleri yıldız şeklinde uzantılı olup osteosit adını alır Kemiğe sertlik veren ara maddeye ise Osein denir Oseinde, protein, kollogen lifler CaPO4, CaCO3 ve CaF gibi tuzlar vardır Doku içinde kan damarlarının, sinir liflerinin geçmesine yarayan Havers kanalları vardır Havers kanallarını birbirine, kemik dışına ve kemik iliğine bağlayan kanallara ise Wolkman kanalları denir Kemiklerin eklem kıkırdakları dışında kalan yüzeyini Periost (kemik zarı) örter Kemik zarı kemiğin beslenmesini, enine büyümesini onarımını ve kırıldığı zaman kaynaşmasını sağlar

KEMİK OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

1 Genetik özellikler; kemik oluşumu ve gelişimi kalıtsal faktörler (genler) tarafından belirlenir
2 Hormonlar;kemiklerin büyümesini, inorganik tuzların birikimini düzenler Kas ve kemiğin büyümesini etkiler Kandan kemiklere Ca iyonlarının geçişini hızlandırır
3 Vitaminler, özellikle D vitamini Ca ve P'un ince bağırsaktan emilip kemiklerde birikmesini sağlar D vitamini eksikliği bu nedenle çocuklarda kemik eğriliği (Raşitizm) yapar A ve C vitaminlerinin ise kemik oluşumuna dolaylı katkısı vardır
4 Yeterli ve dengeli beslenme kemik oluşumunu hızlandırır

YAPISAL KEMİK TİPLERİ

a Süngersi Kemik:Hücre boşlukları düzensizdir İnce kemik lamellerinden oluşur Boşluklar kırmızı kemik iliği içerir Kırmızı kemik iliği kan hücrelerinin yapım yeridir Uzun kemiklerin baş kısmında yassı kemiklerin ortasında bulunur
b Sıkı kemik (Sert kemik):Hücreler arası boşluklar yoktur Havers ve Wolkman kanalları vardır Havers kanallarının çevresinde iç içe geçmiş halkalar biçiminde lamellerin oluşturduğu yapıya Havers sistemi denir