Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Eğitim & Öğretim > Tarih / Coğrafya

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
yağış

Yağış

Eski 05-20-2009   #1
Şengül Şirin
Varsayılan

Yağış




Havadaki nemin doyma noktasını aşıp, su damlacıkları, buz kristalleri veya buz parçacıkları şeklinde yoğunlaşmasına yağış denir

Yerde Yoğunlaşma Biçimindeki Yağışlar

Çiy : Havanın açık ve durgun olduğu gecelerde, havadaki su buharının soğuk cisimler üzerinde su damlacıkları biçiminde yoğunlaşmasıdır İlkbahar ve yaz aylarında görülür

UYARI : Bir bölgede yağışların oluşabilmesi için hava sıcaklığının düşmesi, hava kütlesinin yükselmesi ve havanın doyma noktasına ulaşması gerekir Dolu yağışı orta enlemlerde, genellikle sağanak yağmurlara birlikte, ilkbahar ve yaz aylarında görülür Çiy 0°C’nin üzerindeki, kırağı 0°C’nin altındaki yoğunlaşmalar ile oluşur

Kırağı : Soğuyan zeminler üzerindeki yoğunlaşmanın buz kristalleri şeklinde olmasıdır Kırağının oluşabilmesi için de havanın açık ve durgun olması gerekir

Kırç : Aşırı soğumuş su taneciklerinden oluşan bir sis uzun süre yerde kaldığında, su taneciklerinin soğuk cisimlere çarparak buz haline geçmesidir

Troposferde Yoğunlaşma Biçimindeki Yağışlar

Yağmur : Buluttaki su taneciklerinin damlalar halinde birleşerek yeryüzüne düşmesidir

Kar : Havadaki su buharının 0°C’nin altında yoğunlaşarak ince taneli buz kristallerine dönüşmesidir

Dolu : Dikey yönlü hava hareketlerinin çok güçlü olduğu bulutlarda, sıcaklığın birdenbire ve büyük ölçüde düşmesiyle su tanecikleri donar

Yağış Miktarı

Yıl içerisinde birim alana düşen toplam yağış miktarına denir
Yağış, plüviyometre ile ölçülür, kg/m2 ya da mm olarak ifade edilir

Yağış Miktarını Etkileyen Etmenler

Hava Kütlesi : Bir yerin yağış alabilmesi için uygun hava kütlelerinin ve buna bağlı cephe sistemlerinin etkisi altında bulunması gerekir Hava kütlesi nemli ise yağış miktarı artar Örneğin Türkiye’de kış yağışlarının fazlalığı İzlanda Gezici Alçak Basıncı’nın kışın daha etkili olmasının bir sonucudur

Yükselti ve Yer şekilleri : Deniz seviyesinden yaklaşık 1500 – 2000 yükseltiye kadar her 100 m’de yağış miktarı 50 – 400 mm arasında artar Bu yükseltiden sonra yağışlar azalır Çünkü içindeki nemin büyük bölümünü yamacın orta bölümlerine bırakan hava kütlesi doruklara kuru olarak geçer Nemli hava kütlelerine dönük yamaçlarda yağışın fazla, ters yamaçlarda yağışın az olması ise yer şekillerinin yağış miktarına etkisini kanıtlar

Denize Etkisine Kapalılık : Denizden uzaklaştıkça yağış miktarı azalmaktadır Çünkü, nemli hava kütleleri, içindeki nemin büyük bir bölümünü kıyı kesimlerinde bırakır ve içerilere daha kuru olarak sokulur

Akıntılar : Sıcak su akıntılarının etkisiyle ısınıp nemlenen hava kütleleri serin kara üzerine geldiğinde yağış bırakır Örneğin, İngiltere ve Japonya kıyılarında yağış miktarının fazla olmasında sıcak su akıntıları etkilidir Soğuk su akıntılarının geçtiği kıyılarda ise yağış miktarının azaldığı görülür

Bitki Örtüsü : Özellikle ormanlardaki terleme, nem miktarını artırdığından yağışlar %3 – 6 oranında artar

Yağış Tipleri :

Yükselim (Konveksiyon) Yağışları

Isınarak yükselen havanın soğuması ile oluşan yağışlardır
Ekvator çevresinde yıl boyunca orta enlemlerde ilkbahar ve yaz aylarında bu tip yağışlar görülür
Türkiye’de ilkbahar ve yaz başlarında kuzeybatıdan gelen nemli ve soğuk hava, İç Anadolu’da ısınarak, yükselir ve yağış bırakır Bu yağışlara kırkikindi yağmurları denir

Yamaç (Orografik) Yağışları

Nemli hava kütlelerinin bir dağ yamacına çarparak yükselmesi sonucunda oluşan yağışlardır
Orografik yağışlar en çok kıyıya paralel uzanan dağların denize dönük yamaçlarında görülür
Türkiye’de Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları’nda yamaç yağışı belirgindir

UYARI : Egemen rüzgar yönüne dük uzanan dağ yamaçları orografik yağışları alır

Cephe Yağışları

Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşma alanlarında oluşan yağışlardır
Yeryüzündeki yağışların önemli bir bölümünü bu tip yağışlar oluşturur
Batı ve Orta Avrupa ile okyanusal iklim bölgelerinde her mevsim, Akdeniz iklim bölgelerinde kış aylarında cephesel yağışlar görülür

Dünya’da Yağışın Dağılışı

Çok Yağışlı Bölgeler

Ekvatoral Bölge : Yıl boyunca ısınmanın fazla olması nedeniyle yükselim yağışları görülür Bu bölgede karşılaşan kuzey ve güney alizeleri de yükselim yağışlarına yol açar Her mevsim yağışlı olan ekvatoral bölgede, Mart ve Eylül aylarında yağış miktarı artar Yıllık yağış toplamı 2000 mm civarındadır

Muson Asyası : Yaz musonlarının etkisiyle yaz aylarında bol yağış alır Yağışlar, yamaç yağışı şeklindedir Kış ayları genellikle kurak geçer Yıllık yağış miktarı 2000 mm’nin üstündedir

Orta Kuşak Karaların Batı Kıyıları : Her mevsimin yağışlı olduğu bölgelerdir Kış yağışlarının nedeni gezici alçak basınç ve buna bağlı cephe sistemleridir Dağlık kıyılarda yer şekilleri yağış miktarını artırıcı etki yapar Ayrıca bu kıyılar batı rüzgarları ve sıcak su akıntılarının etkisi altıdadır

UYARI : Kuzey Amerika Kıtası’nın doğu kıyısında tropikal siklonlar nedeniyle çok yağış görülür

Yağışlı Bölgeler

Akdeniz Bölgeleri : 30° - 40° enlemleri arasında kışları yağışlı, yazları kurak bir yağış rejimi gelişmiştir Bölge, yazın subtropikal yüksek basınçların, kışın ise batı rüzgarları ve geçici alçak basınçların etkisinde kalır Kış yağışları, cephesel yağışlardır Dağlık alanlarda ise orografik cephesel yağılar görülür

Orta Kuşak Kıtalarının Doğu Kıyıları : Her mevsimi yağışlıdır Genellikle yağışlar cepheseldir Ancak yaz mevsiminde konveksiyonal yağışlar da görülür Soğuk su akıntıları bazı kıyılarda çöllerin gelişmesine neden olmuştur

Savan Bölgeleri : 10° - 20° enlemleri arasında, kışların kurak, yazların ise yağışlı geçtiği bölgelerdir Yaz yağışları konveksiynal yağışlardır Kış kuraklığının nedeni subtropikal yüksek basınç alanının Ekvator’a doğru kaymasıdır

Az Yağışlı Bölgeler
Orta kuşak karasal bölgelerde kışın, karaların iç kısımlarında havanın soğuk olması nedeniyle antisiklon alanları oluşur Nemli havanın iç kısımlara sokulmasını önler Buralarda kışlar biraz nemli ancak yağışsızdır İlkbahar ve yaz aylarında ise ısınmaya bağlı konveksiyonal yağışlar görülür

Kurak Bölgeler

Subtropikal Yüksek Basınç Bölgeleri

20° - 30° enlemleri arasında yıl boyunca yağışın çok az görüldüğü hatta bazı yıllarda yağışın hiç görülmediği bölgeler vardır Alçalıcı hava hareketleri nem açığını büyütür ve kuraklığın belirginleşmesine neden olur Bu bölgeler, Büyük Sahra, Arabistan ve Avustralya’da geniştir Güney Afrika, Güney Amerika ve Meksika’da daha dar alanlıdır

Orta Kuşak Kıtalarının Deniz Etkisine Kapalı İç Kısımları

Denizden çok uzak olan bu bölgelere nemli rüzgarlar ulaşamaz Kıyıya paralel uzanan dağ sıraları da nemli rüzgarları engellediği için bu bölgelerde kuraklık belirgindir Örneğin Orta Asya çöllerinin oluşumu buna bağlıdır

Kutuplar

Kutuplar çevresi soğuk olduğundan havanın mutlak nemi düşük ve yağış miktarı azdır Ayrıca buralarda yüksek basınç alanının egemen olması yağışları önler Buralara daha çok soğuk çöller denir

Türkiye’de Yağışın Dağılışı
  • Türkiye’de genellikle Akdeniz yağış rejiminin etkisi görülür
  • En çok yağış kıyı bölgelerde görülür İç kısımlara gidildikçe yağış miktarı azalır
  • En az yağış alan yer Konya ve Tuz Gölü çevresi ile bazı derin yarılmış akarsu vadilerinin tabanlarıdır
  • Karadeniz kıyılarında sonbahar, Akdeniz kıyılarında kış, İç Anadolu’da İlkbahar ve Erzurum – Kars Bölümünde az yağışları belirgindir
  • Türkiye genelinde kış aylarında görülen yağışlar cephesel yağışlardır Çünkü kış aylarında Anadolu, gezici alçak ve yüksek basınçların etkisi altındadır Bu basınçlar cephesel yağışlara neden olur
UYARI : 30° Kuzey enlemindeki dinamik yüksek basınç alanının yaz aylarında 40° Kuzey enlemine doğru genişlemesi nedeniyle Karadeniz kıyıları dışında yaz kuraklığı oluşur

Alıntı Yaparak Cevapla

Yağışlar

Eski 10-13-2009   #2
Şengül Şirin
Varsayılan

Yağışlar



YAĞIŞLAR





Havadaki nemin doyma noktasını aşıp, su damlacıkları, buz kristalleri veya buz parçacıkları şeklinde yoğunlaşmasına yağış denir
- Havanın yükselerek soğuması = yağış
- Havanın doyma noktasına ulaşması = yağış


Yerde Yoğunlaşma Biçimindeki Yağışlar

Çiy : Havanın açık ve durgun olduğu gecelerde, havadaki su buharının soğuk cisimler üzerinde su damlacıkları biçiminde yoğunlaşmasıdır İlkbahar ve yaz aylarında görülür
UYARI : Bir bölgede yağışların oluşabilmesi için hava sıcaklığının düşmesi, hava kütlesinin yükselmesi ve havanın doyma noktasına ulaşması gerekir Dolu yağışı orta enlemlerde, genellikle sağanak yağmurlara birlikte, ilkbahar ve yaz aylarında görülür Çiy 0°C'nin üzerindeki, kırağı 0°C'nin altındaki yoğunlaşmalar ile oluşur
Kırağı : Soğuyan zeminler üzerindeki yoğunlaşmanın buz kristalleri şeklinde olmasıdır Kırağının oluşabilmesi için de havanın açık ve durgun olması gerekir
Kırç : Aşırı soğumuş su taneciklerinden oluşan bir sis uzun süre yerde kaldığında, su taneciklerinin soğuk cisimlere çarparak buz haline geçmesidir


Troposferde Yoğunlaşma Biçimindeki Yağışlar

Yağmur : Buluttaki su taneciklerinin damlalar halinde birleşerek yeryüzüne düşmesidir
Kar : Havadaki su buharının 0°C'nin altında yoğunlaşarak ince taneli buz kristallerine dönüşmesidir
Dolu : Dikey yönlü hava hareketlerinin çok güçlü olduğu bulutlarda, sıcaklığın birdenbire ve büyük ölçüde düşmesiyle su tanecikleri donar


Yağış Miktarı

Yıl içerisinde birim alana düşen toplam yağış miktarına denir Yağış, plüviyometre ile ölçülür, kg/m2 ya da mm olarak ifade edilir
Yağış Miktarını Etkileyen Etmenler

Hava Kütlesi : Bir yerin yağış alabilmesi için uygun hava kütlelerinin ve buna bağlı cephe sistemlerinin etkisi altında bulunması gerekir Hava kütlesi nemli ise yağış miktarı artar Örneğin Türkiye'de kış yağışlarının fazlalığı İzlanda Gezici Alçak Basıncı'nın kışın daha etkili olmasının bir sonucudur

Yükselti ve Yer şekilleri : Deniz seviyesinden yaklaşık 1500 - 2000 yükseltiye kadar her 100 m'de yağış miktarı 50 - 400 mm arasında artar Bu yükseltiden sonra yağışlar azalır Çünkü içindeki nemin büyük bölümünü yamacın orta bölümlerine bırakan hava kütlesi doruklara kuru olarak geçer Nemli hava kütlelerine dönük yamaçlarda yağışın fazla, ters yamaçlarda yağışın az olması ise yer şekillerinin yağış miktarına etkisini kanıtlar
Denize Etkisine Kapalılık : Denizden uzaklaştıkça yağış miktarı azalmaktadır Çünkü, nemli hava kütleleri, içindeki nemin büyük bir bölümünü kıyı kesimlerinde bırakır ve içerilere daha kuru olarak sokulur
Akıntılar : Sıcak su akıntılarının etkisiyle ısınıp nemlenen hava kütleleri serin kara üzerine geldiğinde yağış bırakır Örneğin, İngiltere ve Japonya kıyılarında yağış miktarının fazla olmasında sıcak su akıntıları etkilidir Soğuk su akıntılarının geçtiği kıyılarda ise yağış miktarının azaldığı görülür
Bitki Örtüsü : Özellikle ormanlardaki terleme, nem miktarını artırdığından yağışlar %3 - 6 oranında artar


Yağış Tipleri :

Yükselim (Konveksiyon) Yağışları

Isınarak yükselen havanın soğuması ile oluşan yağışlardır
Ekvator çevresinde yıl boyunca orta enlemlerde ilkbahar ve yaz aylarında bu tip yağışlar görülür
Türkiye'de ilkbahar ve yaz başlarında kuzeybatıdan gelen nemli ve soğuk hava, İç Anadolu'da ısınarak, yükselir ve yağış bırakır Bu yağışlara kırkikindi yağmurları denir


Yamaç (Orografik) Yağışları

Nemli hava kütlelerinin bir dağ yamacına çarparak yükselmesi sonucunda oluşan yağışlardır
Orografik yağışlar en çok kıyıya paralel uzanan dağların denize dönük yamaçlarında görülür
Türkiye'de Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları'nda yamaç yağışı belirgindir
UYARI : Egemen rüzgar yönüne dük uzanan dağ yamaçları orografik yağışları alır


Cephe Yağışları

Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşma alanlarında oluşan yağışlardır
Yeryüzündeki yağışların önemli bir bölümünü bu tip yağışlar oluşturur
Batı ve Orta Avrupa ile okyanusal iklim bölgelerinde her mevsim, Akdeniz iklim bölgelerinde kış aylarında cephesel yağışlar görülür



Dünya'da Yağışın Dağılışı

Çok Yağışlı Bölgeler

Ekvatoral Bölge : Yıl boyunca ısınmanın fazla olması nedeniyle yükselim yağışları görülür Bu bölgede karşılaşan kuzey ve güney alizeleri de yükselim yağışlarına yol açar Her mevsim yağışlı olan ekvatoral bölgede, Mart ve Eylül aylarında yağış miktarı artar Yıllık yağış toplamı 2000 mm civarındadır
Muson Asyası : Yaz musonlarının etkisiyle yaz aylarında bol yağış alır Yağışlar, yamaç yağışı şeklindedir Kış ayları genellikle kurak geçer Yıllık yağış miktarı 2000 mm'nin üstündedir

Orta Kuşak Karaların Batı Kıyıları : Her mevsimin yağışlı olduğu bölgelerdir Kış yağışlarının nedeni gezici alçak basınç ve buna bağlı cephe sistemleridir Dağlık kıyılarda yer şekilleri yağış miktarını artırıcı etki yapar Ayrıca bu kıyılar batı rüzgarları ve sıcak su akıntılarının etkisi altıdadır
UYARI : Kuzey Amerika Kıtası'nın doğu kıyısında tropikal siklonlar nedeniyle çok yağış görülür


Yağışlı Bölgeler

Akdeniz Bölgeleri : 30° - 40° enlemleri arasında kışları yağışlı, yazları kurak bir yağış rejimi gelişmiştir Bölge, yazın subtropikal yüksek basınçların, kışın ise batı rüzgarları ve geçici alçak basınçların etkisinde kalır Kış yağışları, cephesel yağışlardır Dağlık alanlarda ise orografik cephesel yağılar görülür
Orta Kuşak Kıtalarının Doğu Kıyıları : Her mevsimi yağışlıdır Genellikle yağışlar cepheseldir Ancak yaz mevsiminde konveksiyonal yağışlar da görülür Soğuk su akıntıları bazı kıyılarda çöllerin gelişmesine neden olmuştur
Savan Bölgeleri : 10° - 20° enlemleri arasında, kışların kurak, yazların ise yağışlı geçtiği bölgelerdir Yaz yağışları konveksiynal yağışlardır Kış kuraklığının nedeni subtropikal yüksek basınç alanının Ekvator'a doğru kaymasıdır


Az Yağışlı Bölgeler

Orta kuşak karasal bölgelerde kışın, karaların iç kısımlarında havanın soğuk olması nedeniyle antisiklon alanları oluşur Nemli havanın iç kısımlara sokulmasını önler Buralarda kışlar biraz nemli ancak yağışsızdır İlkbahar ve yaz aylarında ise ısınmaya bağlı konveksiyonal yağışlar görülür
Kurak Bölgeler

Subtropikal Yüksek Basınç Bölgeleri: 20° - 30° enlemleri arasında yıl boyunca yağışın çok az görüldüğü hatta bazı yıllarda yağışın hiç görülmediği bölgeler vardır Alçalıcı hava hareketleri nem açığını büyütür ve kuraklığın belirginleşmesine neden olur Bu bölgeler, Büyük Sahra, Arabistan ve Avustralya'da geniştir Güney Afrika, Güney Amerika ve Meksika'da daha dar alanlıdır

Orta Kuşak Kıtalarının Deniz Etkisine Kapalı İç Kısımları: Denizden çok uzak olan bu bölgelere nemli rüzgarlar ulaşamaz Kıyıya paralel uzanan dağ sıraları da nemli rüzgarları engellediği için bu bölgelerde kuraklık belirgindir Örneğin Orta Asya çöllerinin oluşumu buna bağlıdır
Kutuplar: Kutuplar çevresi soğuk olduğundan havanın mutlak nemi düşük ve yağış miktarı azdır Ayrıca buralarda yüksek basınç alanının egemen olması yağışları önler Buralara daha çok soğuk çöller denir




Türkiye'de Yağışın Dağılışı

Türkiye'de genellikle Akdeniz yağış rejiminin etkisi görülür
En çok yağış kıyı bölgelerde görülür İç kısımlara gidildikçe yağış miktarı azalır
En az yağış alan yer Konya ve Tuz Gölü çevresi ile bazı derin yarılmış akarsu vadilerinin tabanlarıdır
Karadeniz kıyılarında sonbahar, Akdeniz kıyılarında kış, İç Anadolu'da İlkbahar ve Erzurum - Kars Bölümünde az yağışları belirgindir
Türkiye genelinde kış aylarında görülen yağışlar cephesel yağışlardır Çünkü kış aylarında Anadolu, gezici alçak ve yüksek basınçların etkisi altındadır Bu basınçlar cephesel yağışlara neden olur
UYARI : 30° Kuzey enlemindeki dinamik yüksek basınç alanının yaz aylarında 40° Kuzey enlemine doğru genişlemesi nedeniyle Karadeniz kıyıları dışında yaz kuraklığı oluşur





__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.