Atom Bombası Atom Bombası Nedir? Atom Bombası Çalışma Prensibi Atom Bombası Tarihi

Atom Bombası Atom Bombası Nedir? Atom Bombası Çalışma Prensibi Atom Bombası Tarihi Atom Bombası Ve HiroşimaAtom bombası, patlamanın kontolsüz çekirdek tepkimesi yoluyla sağlandığı bomba modelidir Çekirdek tepkimesi zincirleme ve çok hızlı gerçekleştiğinden ortaya devasal bir enerji açığa çıkar ve bu da patlama ve beraberinde şok dalgası yaratır
Atom Bombası Atom Bombası Nedir? Atom Bombası Çalışma Prensibi Atom Bombası Tarihi






Çalışma prensibi

Fizyon tipi çekirdek tepkimesine dayalı atom bombalarında yüksek zenginlikte (saflıkta) Uranyum (235U) veya Plütonyumdur (239Pu) kullanılılır Günümüzde üretilen bombalar daha çok plütonyum içeriklidir Bu yüksek zenginlikte malzeme, zenginleştirme tesislerinden ya da nükleer reaktörlerden elde edilmektedir

Zincirleme çekirdek tepkimesinin gerçekleşmesi için, ortamın kritik adı verilen seviyede ya da üstünde olması gerekmektedir Bunun sağlanması için gereken belli miktarda kütle ve bu kütlenin de belli bir hacimde olmasıdır Bu gereken en az kütleye kritik kütle, hacimede kritik hacim denir Atom bombalarına kritik kütle sağlanacak miktarda malzeme konur fakat bu malzeme öyle bir dağınık yerleştirilirki, kritik hacim şartı sağlanamaz ve bu sayede bomba beklerken ya da taşınırken tamamen güvenli bir şekilde durur

Atom bombasında patlamanın gerçekleşmesi için nükleer malzeme dışında iki ayrı önemli bölüm daha vardır Bunlardan biri tetiklemeyi yapacak olan fünye diyebileceğimiz parçadır Genelde dinamit kullanılır Bombanın patlaması için bu az miktardaki dinamit ilk olarak patlar ve patlamanın etkisi ile dağınık nükleer malzeme bir ayara gelerek kritik hacme ulaşır İkincisi ise nötron kaynağıdır Artık kritik kütlede ve hacimde olan malzemede zincirleme çekirdek tepkimesini bu nötron kaynağından çıkan nötronlar başlatır ve bundan sonrası kontrolsüz bir biçimde devam eder ve patlama gerçekleşir

Tarihi

İkinci Dünya Savaşı sırasında, Manhattan Projesi adıyla, ilk çalışmalar başladı 1942 yılında ABD'nin New Mexico eyaletindeki Los Alamos bölgesinde gizlice bir grup ünlü bilimadamı toplandı Robert J Oppenheimer öncülüğünde 3 yıl çalıştıktan sonra ilk bombayı yapmaya başardılar Aynı esnada Tennessee eyaletinin Oak Ridge kasabasında gizli bir üs daha kuruldu Burada da patlayacak zengin malzemenin üretimi çalışmaları başladı






İlk atom bombasının denemesi 16 Temmuz 1945 günü Meksika sınırına yakın Alamogordo çölünde gerçekleştirildi "Trinity" kod adlı bu denemede patlamanın şiddeti inanılmazdı Hesaplana patlama 16bin ton dinamitin patlamasına eşdeğerdi ve o güne kadarki bombalardan çok daha şiddetliydi Bu başarının üzerine atom bombasının Japonya’nın iki önemli şehrinde kullanılması kararlaştırıldı

Hiroşima6 Ağustos 1945 sabahı ilk atom bombası Enola Gay isimli bir bombardıman uçağı ile Hiroşima’ya atıldı 3 güns sonra, 9 Ağustos 1945 günü ise ikinci atom bombası Nagazaki'ye atıldı Bu iki bomba, patlama, ısı, radyasyon gibi etkileri ile, 100bin üzerinde insanı öldürdü Amerika bombalamaya devam edeceğini açıklayınca, 15 Ağutos'ta Japonya teslim oldu

Bu tarihten sonra çeşitli ülkelerde atom bombası yapmaya başladılar

Atom Bombası Atom Bombası Nedir? Atom Bombası Çalışma Prensibi Atom Bombası Tarihi
Bir atom bombasinda ana tema fizyon reaksiyonunun çok kisa bir sürede gerçeklestirilmesidir Atom bombasinda biri dogal digeri yapay olmak üzere iki tür malzeme kullanilir Bunlardan dogal olani uranyum (235U), yapay olani ise plutonyumdur (239Pu) Atom bombasinin yapiminda en önemli problemlerden biri kullanilacak olan bu malzemelerin eldesidir 235U tabiatta 238U ile birlikte çok az miktarda bulunur Bombada kullanilacak olan 235U’in çok saf olmasi gerekir, bu yüzden 238U’dan ayrilmalidir 239Pu ise tabiatta bulunmaz, nükleer reaktörlerde 238U’dan elde edilir
Fizyonun baslamasini saglayacak ilk nötronlar Ra–Be gibi bir nötron kaynagindan elde edilir Fizyon olayinda bir atomun parçalanmasindan 2 ya da 3 tane nötron açiga çikar Eger, ortam sartlari elverisli ise parçalanma sonucu olusan nötronlarin da, baska atomlari parçalamalari ile fizyon reaksiyonu zincirleme olarak devam eder Zincir reaksiyonunun kendiliginden ilerlemesi için gerekli sart ise açiga çikan nötronlarin kaybolmadan yeni parçalanmalari saglamasidir Nötronlarin kaybolmasi; ya ortamda bulunan safsizliklar (238U gibi) tarafindan sogurulmasi ile ya da çesitli çarpismalar sonucunda nükleer patlayici içinden çikip gitmesi ile olur Dolayisiyla ,atom bombasi yapiminda dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan bir digeri nötron kayiplarini en aza indirmektir
Bir nötronun bir atom çekirdegine çarpmasi her zaman fizyon ile sonuçlanmaz Bazen çekirdek nötronu yuttugu halde bölünmeyebilir Bazen ise nötron çekirdek tarafindan yansitilabilir Bu çarpismalar sonucunda ortamda dolasan nötron bir miktar enerjisini kaybederek yavaslar ve fizyon yapma gücü artar Önemli olan bu nötronun nükleer patlayici içinden kaçmadan fizyon yapincaya kadar dolasmasidir Bunun için ise kullanilan patlayici maddenin bu dolasmaya elverisli büyüklükte olmasi gerekir Içerisinde baslatilan fizyon reaksiyonun kendi kendine sürebilecegi minimum nükleer patlayici kütlesine kritik kütle denir
Netice itibariyle, atom bombasi merkezde uranyum veya plutonyumdan olusan bir öze sahiptir Nükleer patlamanin olabilmesi için ise bu özün kritik kütleden büyük olmasi gerekir Ancak, kritik kütlenin üzerindeki maddenin kendiliginden patlama ihtimali vardir Bu yüzden patlayici madde özü, bombaya çesitli parçalar halinde yerlestirilir Bomba ateslenecegi zaman bu parçalar bir araya gelip bir küre olusturmalidir Bu parçalarin küre seklinde birlesmelerini saglamak için ise trinitrotoluen (TNT, dinamit) kullanilir Önce TNT patlatilir Bu patlama sonucunda nükleer kütle bir araya gelir ve asil patlama gerçeklesir
Atom bombasi ile ilgili ilk çalismalar Robert J Oppenheimer öncülügünde 1942 yilinin sonlarinda baslamistir New Mexico eyaletinin Los Alamos adli bölgesinde bir “beyin takimi” ile baslayan çalismalar yaklasik 3 yil sonra ürününü verdi Atom bombasinin ilk denemesi 16 Temmuz 1945 günü Meksika sinirina yakin bir çölde (Alamogordo) gerçeklestirildi Patlamanin siddeti beklenenden çok fazla olmustu Yaklasik 20000 ton TNT’nin patlamasina esit bir etki görüldü Elde edilen bu basari üzerine atom bombasinin Japonya’nin iki önemli sehrinde kullanilmasi kararlastirildi
6 Agustos 1945 sabahi ilk atom bombasi “Enola Gay” isimli bir bombardiman uçagi ile Hirosima’ya atildi Saniyenin onbinde biri kadar kisa bir sürede gerçeklesen patlamanin ilk etkisi gözleri kör eden bir isikti Ardindan gelen 300000 °C’lik isi etkisi ise yaklasik 3 km çapindaki her seyin yanmasini sagladi Daha sonra ise patlamanin etkisiyle baslayan ve saatte 1800 km ile esen alev rüzgari çevredeki her yükseltiyi dümdüz etti Ama asil kalici etkiyi patlamadan bir kaç dakika sonra baslayan bir yagmur gerçeklestirdi Yagmur ile tüm radyoaktif serpinti bölgeye inmis oldu Saniyelerle ölçülebilecek bir zaman dilimi içerisinde Hirosimayi yok eden bu korkunç bombanin bilançosu yaklasik 80000 ölü ve 100000 yarali olarak belirlenmistir
9 Agustos 1945 günü ise ikinci atom bombasi Nagazakiye atildi Bu sehirdeki insanlarin daha önceden uyarilmasi buradaki ölümlerin daha az olmasini sagladi Ancak, her iki sehirde de radyasyondan kaynaklanan ölümler 15 Agustos 1945’ten sonra görülmeye baslandi Gönüllü olarak kurtarma çalismalarina katilan veya akraba ve dostlarini harabeler içinde arayan bir çok insan farkinda olmadan yüksek miktarda radyasyon almislardi Radyasyondan kaynaklanan ölümler, bombanin patladigi anda meydana gelen sok, isi ve yikim etkisiyle gerçeklesen ölümlerden kat kat fazla olmustur Bu sonuç; atom bombasinin insanlik için ne denli tehlikeli bir silah oldugunu ortaya koymustur