Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-09-2012

Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi
Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi
Maddelerin belirli bir sıcaklıkta çözücülerde çözünme miktarları farklıdır

100 gram çözücü içerisinde çözünebilen maksimum madde miktarınaçözünürlükdenir

Diğer bir ifadeyle100 gram çözücü ile doygun bir çözelti elde edebilmek için çözünmesi gereken madde miktarına çözünürlükdenir

KATILARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ

1

Çözücünün türüne bağlıdır: Çözücünün türü değiştikçe aynı maddenin çözünen miktarı da değişir

Çözünen madde molekülleri yapı ve elektriksel özellikleri bakımından çözücü moleküllerine benzerse çözünürlük artar

2

Çözünenin türüne bağlıdır: Genellikle polar maddeler polar çözücülerde apolar maddeler apolar çözücülerde daha çok çözünürler

Örneğin;20oC’de 100 gram suda;sodyum nitrat 85 gram sodyum klorür 35 gram çözünebilir

3

Sıcaklığa bağlıdır : Genellikle sıcaklık uçucu olmayan maddelerin çözünürlüğünü arttırır

Örneğin; 20oC’de 100 gram suda 33 gr potasyum nitrat çözünürken70 oC’de 142 gram potasyum nitrat çözünür

4

Ortak iyon etkisine bağlıdır: Çözücü ortamında çözünen maddenin iyonlarında birinin veya birkaçının bulunması durumunda çözünürlüğü azalır

Örneğin;AgCl’li bir saf suda bir de çözeltisinde çözdüğümüzü düşünelim

Saf suda KCl çözeltisininkinden daha çok çözünür

Çünkü çözeltideki Cl- iyonları AgCl’nin çözünmesini etkiler

Saf sudakine göre daha az çözünmesine neden olur

5

Yabancı iyon etkisine bağlıdır:Az çözünen tuzların doygun çözeltisine yabancı iyon eklenmesi çözünürlüğü arttırır

Çünkü yabancı iyonlar birleştirici bir etki yaparlar

Bu nedenle çözünürlük artar

Aşağıda bununla ilgili bir şekil verilmiştir

GAZLARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ

1

Çözücünün türüne bağlıdır: Katıların çözünürlüğünde olduğu gibi gazların çözünürlüğü için de benzer benzeri çözer ifadesi geçerlidir

bunun yanında çözünen gaz çözücüyle tepkimeye giriyorsa çözünürlük daha da artar

2

Gazın türüne bağlıdır: Örneğin;1 atm basınç ve 20 oC sıcaklıkta gram suda NH3 çözünürken sırasıyla 30 0

17 0

0043 gramdır

3

Çözücünün sıcaklığına bağlıdır: Gazların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır

4

Gazın basıncına bağlıdır: Gazın basıncı arttıkça çözünürlüğü de artar

Çözeltilerde genel özellikler:

v Bir çözeltiye çözünen madde eklemekle maddenin çözünürlüğü arttırılamaz

Çözünmeyen madde dibe çökerek bir çökelti meydana getirir:
v Çözücü miktarı arttırıldığında çözünen madde miktarı artmasına karşın çözücü miktarı aynı oranda arttığından çözeltinin birim hacminde çözünen maddenin kütlesi yani çözünürlük sabit kalır

v Çözünürlük katısıvı ve gaz hallerinin hepsi için ayırt edicidir

Aynı sıcaklıkta bütün sıvıların çözünürlük değerleri farklıdır

v Bir çözeltiyi oluşturan çözücü ve çözünen maddelerin kütleleri toplamı çözeltinin kütlesine eşittir

Çözelti oluşumunda kütle korunur

Mçözelti = Mçözücü + M çözünen

09-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi Yaşam İçin Üç Maddenin Önemi Maddelerin belirli bir sıcaklıkta çözücülerde çözünme miktarları farklıdır 100 gram çözücü içerisinde çözünebilen maksimum madde miktarınaçözünürlükdenir Diğer bir ifadeyle100 gram çözücü ile doygun bir çözelti elde edebilmek için çözünmesi gereken madde miktarına çözünürlükdenir KATILARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ 1Çözücünün türüne bağlıdır: Çözücünün türü değiştikçe aynı maddenin çözünen miktarı da değişir Çözünen madde molekülleri yapı ve elektriksel özellikleri bakımından çözücü moleküllerine benzerse çözünürlük artar 2Çözünenin türüne bağlıdır: Genellikle polar maddeler polar çözücülerde apolar maddeler apolar çözücülerde daha çok çözünürlerÖrneğin;20oC’de 100 gram suda;sodyum nitrat 85 gram sodyum klorür 35 gram çözünebilir 3Sıcaklığa bağlıdır : Genellikle sıcaklık uçucu olmayan maddelerin çözünürlüğünü arttırır Örneğin; 20oC’de 100 gram suda 33 gr potasyum nitrat çözünürken70 oC’de 142 gram potasyum nitrat çözünür 4Ortak iyon etkisine bağlıdır: Çözücü ortamında çözünen maddenin iyonlarında birinin veya birkaçının bulunması durumunda çözünürlüğü azalırÖrneğin;AgCl’li bir saf suda bir de çözeltisinde çözdüğümüzü düşünelimSaf suda KCl çözeltisininkinden daha çok çözünür Çünkü çözeltideki Cl- iyonları AgCl’nin çözünmesini etkilerSaf sudakine göre daha az çözünmesine neden olur 5Yabancı iyon etkisine bağlıdır:Az çözünen tuzların doygun çözeltisine yabancı iyon eklenmesi çözünürlüğü arttırırÇünkü yabancı iyonlar birleştirici bir etki yaparlarBu nedenle çözünürlük artar Aşağıda bununla ilgili bir şekil verilmiştir GAZLARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ 1Çözücünün türüne bağlıdır: Katıların çözünürlüğünde olduğu gibi gazların çözünürlüğü için de benzer benzeri çözer ifadesi geçerlidirbunun yanında çözünen gaz çözücüyle tepkimeye giriyorsa çözünürlük daha da artar 2Gazın türüne bağlıdır: Örneğin;1 atm basınç ve 20 oC sıcaklıkta gram suda NH3 çözünürken sırasıyla 30 017 00043 gramdır 3Çözücünün sıcaklığına bağlıdır: Gazların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır 4Gazın basıncına bağlıdır: Gazın basıncı arttıkça çözünürlüğü de artar Çözeltilerde genel özellikler: v Bir çözeltiye çözünen madde eklemekle maddenin çözünürlüğü arttırılamaz Çözünmeyen madde dibe çökerek bir çökelti meydana getirir: v Çözücü miktarı arttırıldığında çözünen madde miktarı artmasına karşın çözücü miktarı aynı oranda arttığından çözeltinin birim hacminde çözünen maddenin kütlesi yani çözünürlük sabit kalır v Çözünürlük katısıvı ve gaz hallerinin hepsi için ayırt edicidir Aynı sıcaklıkta bütün sıvıların çözünürlük değerleri farklıdır v Bir çözeltiyi oluşturan çözücü ve çözünen maddelerin kütleleri toplamı çözeltinin kütlesine eşittir Çözelti oluşumunda kütle korunur Mçözelti = Mçözücü + M çözünen