Bulutlar Ve Oluşmaları Bulutlar Nasıl Oluşur Bulutlar Ve Oluşmaları Hakkında Bulutlar

Bulutlar ve Oluşmaları Bulutlar Nasıl Oluşur Bulutlar ve Oluşmaları Bulutlar ve Oluşmaları Bilgi Bulutlar ve Oluşmaları Tanımı Bulutlar ve Oluşmaları Açıklaması Bulutlar ve Oluşmalarının Sebepleri Hakkında Bulut Tipleri Sirrus Tüybulut Kümülüs KümebulutStratus Katmanbulut Bulutların Oluşması
Bulutlar ve Oluşmaları Bulutlar Nasıl Oluşur Bulutlar ve Oluşmaları Hakkında Bulutlar Bulut
Bulut, bir araya toplanarak havada asıltı halinde yüzen milyonlarca minik su damlacı*ğından ya da buz parçacığından oluşmuş bir kütledir Havada her zaman bir miktar su buharı, yani gözle görülemeyen gaz halinde su bulunur Havanın taşıyabileceği su buharı*nın miktarı havanın sıcaklığına bağlıdır; hava ne kadar soğursa taşıyabileceği su buharı da o kadar azalır Çünkü hava soğuduğunda, bu*harlaşmış olan suyun bir bölümü yoğunlaşa*rak gözle görülebilen su damlacıklarına dönü*şür Eğer bu su damlacıkları yere doğru çöke*rek toprağın ya da bitkilerin üstünde toplanmışsa çiy ya da şebnem, yere yakın bir kat*man oluşturmuşsa sis ya da pus, gökyüzünde bir kütle halinde sürükleniyorsa bulut adını alır
Havadaki su buharının yoğunlaşmaya baş*lamasıyla oluşan bu su damlacıklarının boyut*ları önce çok küçüktür; çapları milimetrenin ellide birini ancak bulur Bu yüzden, çok küçük ve kendi ağırlığıyla yere düşemeyecek kadar hafif olan bu damlacıklar hava akımla*rıyla sürüklenerek atmosferde dolaşır Ama hava daha da soğursa giderek yoğunlaşan damlalar büyür ve yağmur olarak yere düşer
Hava kütlesi atmosferin yukarı kesimlerine doğru yükseldikçe serinler; serinledikçe de içindeki su buharı yoğunlaşır Bu nedenle bulut oluşumu nemli hava kütlesinin yüksel*mesine bağlıdır Nitekim dağ gibi bir engelle karşılaşan hava kütlesi yükselmek zorunda kaldığı için, dağlık bölgeler genellikle çok bulutludur Ayrıca karaların aşırı ısınması ve başka bazı nedenler de hava akımlarının yüksel*mesine yol açar Oluşan bulutlar,

Dünyanın bazı yerleri az, bazı yerleri her zaman çok bulutludur Örneğin büyük çölle*rin kurak havasında çok az su buharı bulun*duğu için,, gün ortasında gökyüzü her zaman bulutlarla kaplıdır Asya ve Ame*rika gibi büyük kıtaların orta kesimlerinde ise çok fazla bulut olmaz; çünkü denizlerin üze*rindeki nemli hava kıtanın içlerine gelinceye kadar neminin büyük bölümünü yitirir Dün*yanın en bulutlu yöreleri, kuzey ve güney yarıkürede,
içindeki su damlacıkları yağmur olarak yere düşmedikçe ya da hava ısınarak damlacıkları yeniden buharlaş-tırmadıkça kendiliğinden dağılmaz buralarda bulut ender olarak görü*lür Oysa ekvator kuşağında hava çok nemli olduğundan ve karalar ısındıkça bu nemli hava yükseldiğinden 40° ile 60° enlemleri arasında ve özellikle denizlerin yakınındaki yerlerdir
Bulut Tipleri
Gökyüzünü sürekli izleme alışkanlığındaysa*nız, son derece değişik biçim ve büyüklükte bulutlar görmüşsünüzdür Ama bazı bulut tipleri öbürlerinden daha sık görülür Nitekim bütün dünyadaki meteoroloji uzmanları bu*lutları görünümlerine göre üç temel tipe ve bu tiplerin kendi aralarındaki bileşimi olan başlı*ca 10 cinse ayırmışlardır
Üç temel bulut cinsi sirrus, kümülüs ve stratus, bunlardan türeyen öbür yedi bulut cinsi ise sirrokümülüs, sirrostratus, altokümü-lüs, altostratus,, stratokümülüs ve kümülonimbus olarak adlandırılır Bunlar*dan sirrus, sirrokümülüs ve sirrostratus yer*den 8-13 km yükseltide oluşan yüksek bulut*lardır ve yalnız buz kristallerinden oluştukları için yağmur değil kar getirir Altokümülüs, altostratus ve nimbostratus ise 2-7 km arasın*da yayılan orta ya da ara bulutlardır; uzun süreli yağışlar bu bulutlardan gelir Stratokü*mülüs, stratus, kümülüs ve kümülonimbus gibi 2 kilometrenin altındaki yükseltilerde oluşan alçak bulutlardan stratus çisenti biçi*mindeki hafif yağmurları, kümülüs ise sağnak biçiminde birden boşalan şiddetli yağmurları getirir
nimbostratus 1 Sirrus (Tüybulut): Buz kristallerinden oluşan, tüy ya da ince iplikler biçimindeki beyaz bulutlardır Sirruslar yerden 8 km ya da daha yukarıda oluşur
2 Kümülüs (Kümebulut): Dış çizgileri kes*kin, yoğun kümeler biçimindeki bu bulutların tabanı genellikle düz, üst bölümleri kabarık ve yuvarlaktır Tabanı çoğu kez yerden 1,5 km kadar yüksektedir; ama bütün kümenin yüksekliği birkaç kilometreyi bulabilir
3 Stratus (Katmanbulut): Gökyüzünde yol yol ya da yerin üstünde asılı gri bir tabaka gibi görünen, genellikle karanlık görünümlü bu*lutlardır Belli bir biçimi olmayan, yüksekte yayılmış bir sis katmanını andıran stratuslar yerden ancak 1 km kadar yüksekte oluşur

Dünya Meteoroloji Örgütü'nün önermiş olduğu sınıflandırmada bu 10 bulut cinsinin yanı sıra birçok bulut türü ve bulut çeşidi de belirlenmiştir
Gökteki bulutlar o kadar değişik biçimlere bürünür ki tümünü sınıflandırmak son derece güçtür Gene de uzmanların bu sınıflandırma*ya dayanarak bulutları tanımlaması hava du*rumuna ilişkin çok önemli bilgileri sağlar Bu nedenle, hava tahmini raporlarının en önemli verilerinden biri bulutlardır

Bulutların Oluşması
Bulutlar atmosferde bulunan küçük su tanecikleriyle buz kristallerinden oluşur Sis de yer yüzeyine daha yakın oluşan bir tür buluttur Eğer yer yüzeyine değmeyecek bir yükseklikte asılı duruyorsa, yüksek sisten söz edilir Bulutların oluşabildikleri yüksekliğe yoğunlaşma düzeyi adı verilir
Bulutların oluşması üç koşula bağlıdır:[*]Atmosferde su buharının bulunması: Su buharının belli başlı kaynağı okyanuslar, akarsu ve göller, bitki örtüsü, özellikle de ormanlardır[*]Havada, yoğunlaşma ve süblimleşme süreçlerinin oluşmasını sağlayacak yoğunlaşma çekirdeklerinin ya da buz parçacıklarının bulunması[*]Havanın soğuması, böylece göreli nemin yüzde 100’ün üstüne çıkarak doyma noktasını aşması

GERÇEK BULUTLARI TANIYALIM

Doğadaki bulut tiplerini, bunların özellikleri ve oluşum şekillerini öğrenmemiz, yapacağımız resmi gerçekçi kılacaktır


Genelde bu tür bilgilerin meteoroloji ile ilgilenmeyenlerin ilgi alanı dışında kalması sebebiyle bu sayfayı hazırlama ihtiyacı duyulmuştur


Yüksek Bulutlar





Cumulonimbus (650 - 20000 m)


Dağ ve kuleler biçiminde, büyük bir dikine uzanışa sahip, yoğun ve koyu bir buluttur Üst kısımları genellikle düz, lifli veya çizgili bir görünüme sahiptir Cumulonimbus bulutlarının üst kısımları örs veya sorguç şeklinde yayılır Bu bulutların altında düzensiz biçimde alçak bulutlar oluşabilir Bunlar Cumulonimbus'lerle bir arada veya ayrı olarak bulunabilirler

Gökyüzünün büyük bir bölümünü kapladıklarında, tabanları Nimbostratus bulutunu andırır Bu durumda bulutun yapmış olduğu yağış şekline bakılmalıdır Sağanak yağışlarla birlikte şimşek, gök gürültüsü veya dolu varsa bulut; Cumulonimbus bulutudur

Bu bulutlar tek bulut halinde oldukları gibi, birçok Cumulonimbus bulutunun meydana getirmiş olduğu büyük bir bulut silsilesi halinde de olabilirler Böyle bir Cumulonimbus grubu içindeki her Cumulonimbus bulutuna Oraj meydana getirmesi sebebiyle Oraj Hücresi adı verilir




Cirrocumulus (5000 - 13000 m)


Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde, oldukça küçük kümeciklerden meydana gelmiş ince, beyaz ve gölgesiz bulut örtüsüdür Bulutlar toplu halde oldukları gibi, ayrı ayrı parçacıklar halinde de görülebilirler

Cirrocumulusler, Cirrus veya Cirrostratus bulutlarının şekil değiştirmesinden veya parçalar halindeki Altocumuluslerin küçülmesinden meydana gelirler Bu bulutlar tamamen buz kristallerinden ibaret olup, bazen aşırı soğumuş su damlacıkları da görülür




Cirrus (5000 - 13000 m)


Beyaz renkte, çok ince iplikler halinde veya dar şeritler şeklinde bağımsız bulutlardır Görünümleri lif veya ipek parlaklığındadır Bu bulutlar genellikle Cirrocumulus ve Altocumulus bulutları ile Cumulonimbus bulutlarının üst kısımlarından meydana gelir Cirrus bulutları, çok ufak buz kristallerinden meydana gelmiştir



Jet Stream Cirrus (8000 - 14000 m)


Özellikle yüksek tabakalardaki hava akımlarının şiddetli olduğu bölgelerde, cirrus bulutlarının rüzgarın da etkisiyle sürüklenirken uzun şekiller alması ile oluşur Genellikle sürekli hareket halindedirler Daha çok Hindistan gibi tropik fırtınaların bol olduğu bölgelerde görülür Sık rastlanılan bir bulut tipi değildir



Cirrostratus (5000 - 14000 m)


Cirrostratuslar gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar ve genellikle Hale olayını meydana getirirler Bunlar şeffaf, saça benzer, beyazımsı lifler halinde düzgün görünümlü bulutlardır Cirrostratuslar küçük buz kristallerinden oluşurlar Bu bulutlar fazla kalın olmadıklarından şeffaf görünürler Güneş ve ay ışığını geçirirler


Orta Yüksek Bulutlar




Altocumulus (2000 - 5500 m)

Altocumulus bulutları, genellikle gölgeli, beyaz renge sahiptir Bu bulutlar kısmen lif halinde yayılmış olduğu gibi ayrı ayrı durumda olan ince tabakalar, yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir Düzgün şekildeki parçacıkların gökyüzünün ancak yarısını kaplayacak kadar genişliğe sahip olduğu görülür




Altostratus (2000 - 7500 m)
Gökyüzünün büyük bir kısmını veya tamamını kapatan, çizgili, lif veya düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulut tabakasıdır Bazı kısımları çok ince olduğundan, Güneş; sanki buzlu cam arkasındaymış gibi bir görünüm alır Bu bulut hale olayını göstermez




Cumulus (0 - 8000 m)
Üst kısımları karnabahar görünümünde olan; küme, kubbe veya kuleler halinde dikine olarak gelişen, genel olarak yoğun durumda bulunan bağımsız bulutlardır Cumulus'lerin güneşle aydınlanan kısımları çoğu zaman parlak beyaz görünüme sahiptir Bu bulutların tepe ve yan kısımları tomurcuğu andıran kümeler halinde olmasına karşılık, tabanları daha koyu ve hemen hemen düzdür Cumulusler bazı zamanlarda düzensiz şekillerde de bulunabilirler

Cumulus bulutları genel olarak su damlalarından meydana gelmiştir Bulut içindeki sıcaklığın sıfırın altına düştüğü yerlerde, aşırı soğumuş su damlaları ve buz kristalleri de bulunur Dikine gelişmeye sahip Cumulus'lerde yağmur ve sağanak şeklinde yağışlar meydana gelir




Mammatus (0 - 4500 m)
Bu bulut türü, buz parçacıkları ve su yüklü cumulonimbus bulutlarının alt tabakalarında görülür Meme ucuna benzeyen yapısından dolayı mammatus adını alır Bulunduğu ortamdan daha soğuk olan cumulonimbus yere doğru alçalırken yerden yukarıya doğru yükselen sıcak hava akımları bulutun alt parçası üzerinde bu şekilleri oluşturur Havanın kararsız ve kötü havanın gelmekte olduğunun habercisidir Kararlı bir yapısı yoktur, oluştuktan sonra kısa sürede bozulur




Stratocumulus (0 - 2000 m)
Stratocumulus'ler gri veya beyazımtırak renkte, yada her iki renge birden sahip olan bulutlardır Bu bulutlar toplu halde veya ayrı ayrı olabilen mozaik görünümünde yuvarlak kütleler ve tomarlardan meydana gelirler Stratocumulusu meydana getiren elemanlar, genellikle sıralar halinde ve tepeleri düz şekildedir


Alçak Bulutlar




Parçalı Cumulus (0 - 1700 m)

Açık ve rüzgarlı havalarda görülür Yeryüzünün ısınması sonucu buharlaşan nem, yükselerek soğur ve bir araya toplanmaya başlar Yukarıda başka bulut olmadığı için parçalar halinde gözlemlenir Yazın görülen bir bulut çeşididir




Nimbostratus (0 - 1700 m)
Genellikle koyu gri renkteki bulut tabakasıdır Bunlar çoğu zaman yere kadar ulaşan ve devamlılık gösteren yağmur ve karın düştüğü bulutlardır Çok kalın olduklarından, güneş ve ayın görülmesi mümkün değildir Nimbostratus bulutunun altında, parçalar halinde alçak bulutlar meydana gelebilir

Bu bulutlar yatay ve dikey olarak çok geniş sahaları kaplarlar Su damlaları, yağmur damlaları, kar kristalleri, kuşbaşı kar taneleri ve bunların karışımından meydana gelirler Nimbostratusler dikey gelişmeli bulutlar sınıfından oldukları için; en alçak bulut seviyesinden, yüksek bulut seviyesine kadar çok kalın bir tabakayı tamamen kaplarlar




Stratus (0 - 1700 m)

Genellikle gri renkte, düzgün görünüme sahip bulutlardır Stratus'lerden çisenti, buz prizmaları ve kar grenleri yağışı meydana gelir Güneş bu bulutlardan görüldüğü zaman, bulutun sınırları kolayca teşhis edilebilir Çok düşük sıcaklıklar dışında Stratus, hale olayını meydana getirmez Bu bulutlar bazen düzensiz sıralar halinde de meydana gelebilir Stratus'lerin karakteristik yağışı çisenti olup, rüzgarın sakin veya hafif olduğu dönemlerde görüşü kısıtlayacak şekilde yere yakın seviyelerde görülebilmektedirler




Sis (0 m)
Stratus bulutların yeryüzüne inmesi ile meydana gelir Yapısal anlamda bir farkı olmamasına rağmen günlük yaşamı etkilediği, görüş mesafesini düşürdüğü için ayrı olarak değerlendirmeye alınmıştır Güneş ışığı, sis içindeki su kristallerinde kırılma yaparak yayılır ve yarı aydınlık bir ortam sağlar


Özel Bulutlar





Yoğunlaşmış İz (5000 - 13000 m)

Bu bulut türü doğal bir bulut değildir Yüksekten uçmakta olan jet uçaklarının egsosundan çıkan atık gazlar içindeki su buharının, bu yükseklikte çok düşük olan sıcaklık sebebiyle donması ile oluşur

Bu bulut türü, uçağın geçmesinden hemen sonra oluşur ve bulunduğu yükseklikteki rüzgarların hızına bağlı olarak zamanla sürüklenip dağılır ve kaybolur



Lenticular (3000 - 8000 m)
Bir merceğin yandan görüntüsüne benzediği için bu adı almıştır Okyanus yakınlarındaki büyük dağların üzerinde görülür Yüksek kesimlerde kuvvetli rüzgar olduğunun belirtisidir Bu rüzgar, dağın korunaklı bölgelerinde bulutları sürükleyemez ve lens görünümlü bulutlar bu bölgelerde oluşur



Şapka Bulut (5000 - 13000 m)
Lenticular bulutlar dağların arasında oluşuyordu Bu dağların rüzgarın estiği tarafına bakan kesimlerinde, bu bulutlar rüzgarın etkisiyle yükselmeye başlar Yoğun su içerdiği için ağırlığı ile fazla yükselemez ve dağın tepesini sarar Yüksek dağların tepesinden geçen yollarda ilerlerken bu bulut türünün içinden geçmek mümkündür




Aurora (70000 - 100000 m)
Aurora, bir bulut değildir Kutup dairesi yakınlarında meydana gelen bir gök olayıdır Dünyanın manyetik çekim alanına giren toz ve ışıkların sebep olduğu sanılmaktadır Hareket eden ışık grupları halinde gözlemlenir Ülkemizde görülmemektedir



Noctiludent (80000 - 100000 m)

Bilinen en yüksek bulut türüdür Kutuplara yakın bölgelerde oluşur Yoğunlaşmış buz kristalleri içerir Çok güzel görüntüler verir ancak ülkemizden gözlemlenemez Mavimsi gümüş rengindedir ve seyrek bir doku sergiler
KAYNAK: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü