Ortaçağ Felsefesi

Ortaçağ Felsefesi İlk Hıristiyanlığın başlangıcında iki ana fikir ile karşılaşıyoruz: Önce ölümün nedenini "günah"ta aramak gerekir Çünkü insanlar günah işlemekle Tanrı’dan uzaklaşmış, bu nedenle alın yazısına katılamaz olmuş ve ölüme mahkûm edilmiştir İnsanın ölümden kurtulabilmesi için günah işlememesi gerekir

Ne var ki insan yalnızca kendi olanaklarıyla ya da yalnızca kendi gücüyle günahtan uzak duramaz İnsanın günahtan kurtulması için, Tanrı'nın bağışlayıp onu günahtan kurtarması gerekir Böylece Hıristiyanlığın ikinci ana fikrine gelmiş oluyoruz: Tanrı "Îsa"nın varlığında insan şekline girmiştir Tanrı bir büyük kahraman, bir büyük imparator şeklinde görünmemiş, aksine aşağılanan, yoksul ve zavallı bir insan biçiminde görünmüş (tecelli etmiş)tür

Bu zavallı insan biçiminde Tanrı, pek çok hakaretlere uğramış, sonunda çarmıha gerilerek ölen bir insan olarak kendi ölümünü algılamıştır Fakat ölümünden üç gün sonra yeniden dirilmesiyle, Tanrı ölmezliğini kanıtlamıştır İşte önce ölen sonra yeniden dirilen bu Tanrı'nın alın yazısına katılan bir insan, aynı onun gibi, ölümden sonra yeniden dirilecektir

Kilise Babaları Dönemi: Sözünü ettiğimiz bu döneme felsefe tarihinde "Patristik Dönem" ya da "Kilise Babaları Dönemi" denir Bu dönemde kilise bir yandan sıkı bir şekilde örgütlenmiş öte yandan da Hıristiyan dogması tartışmaları son ve kalıcı şeklini kazanmıştır "Örgüt" ile "dogma" birbirleriyle sıkı ilişki içindedir Çünkü dogma kendisine inanılmasını ister ve bunu sağlamak için de bir otoriteye, bir örgüte gereksinim vardır

Dinî inançla felsefî bilgi ve bilimsel bilgi arasında nasıl bir ilişki vardır? Acaba dogmayı bilim ile açıklamak mümkün müdür? Bu dönemin filozoflarının, yani Kilise Babalarının başlıca ilgi duydukları konu budur Bu konu ile aynı zamanda, Gnosis akımına da değinmiş oluyoruz Bilgiye mistik ve kişisel bir gözle bakan Gnostikler onu inancın üstünde görürler

Onlara göre, dogmanın inanılmadan önce Gnosis açısından bir yorumu yapılmalıdır Bilgiyi Gnostik'lerin kişiliğine bağlayan bir anlayışa Kilisenin karşı çıkması doğaldır Nitekim Kilisenin gittikçe Ortodoks bir karakter kazanması, yani tutucu olması, Gnosis doktrinine karşı tepkisi olarak açıklanabilir Kilisenin Gnosis'e karşı çıkışının ikinci nedeni, bu akımın "Hıristiyan olmayan" motifleri içine almaya kalkışmasıdır

Gnosis'e karşı en şiddetli karşı çıkışa, dogmaya körükörüne inanılmasını isteyen Tertullian'da rastlarız İnanç ile bilginin hiçbir ilgisi olmadığını söyleyen Tertullian, akla aykırı bile olsa dogmaya inanılması gerektiğini, böylece aklın ölçülü olmak zorunda kalacağını savunur Hıristiyan Kilisesi Tertullian'ın bu görüşünü reddetmiştir Nitekim Tertullian'ın yaşamı Kilise ile yaptığı kavga yüzünden sona ermiştir

Bu dönemde "inanç-bilgi" konusundaki görüşler ile, "inanç-ahlâk" ilişkisi konusunda da karşılaşırız Bu konuda, "ahlâk tümüyle Tanrı’nın buyruklarına mı dayanır, yoksa ayrıca aklımızda iyiyi ve kötüyü ayırmak yeteneği var mıdır?" şeklinde soruluyordu Tertullian, "iyi"yi "Tanrı’nın buyurduğu şey" olarak anlar

Şayet Tanrı’nın buyruğu temel olarak alınmazsa, "iyi" kavramının hiçbir anlamı kalmaz Tertullian'ın bu anlayışı Yunan felsefesinin iyilik konusundaki görüşünün tamamen karşıtıdır Bir Sokrat, bir Platon, bir Aristo için "iyi", aklımızın iyi olarak gördüğü ve anladığı bir şeydir; yani Yunan filozofları "iyi"ye, akıl ile ulaşılan "doğal bir bilgi" gözüyle bakarlar