Deniz Iş Kanunu/ Zarar Karşılığı Kesinti:

Zarar karşılığı kesinti:

Madde 39 - Hizmet akitlerinde işveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemiadamı ücretlerinden geçici olarak alıkoyacağı miktar on haftada eşit taksitlerle kesilmek üzere gemiadamının on günlük ücret tutarından fazla olamaz Tazminat karşılığı bu kesintiler, bütün iş süresi içindir ve bundan bir miktar mahsubedilince yeniden aynı esaslar dairesinde kesinti yapılabilir

Tazminat kesintileri, mahsup yapılmasını gerektirecek bir zarar yapılmadan işten ayrılma hallerinde gemiadamına kesintisiz olarak geri verilir Tazminat karşılığı geçici olarak alıkonulan paradan, mahsup yapılması gerektiği zaman gemiadamı isterse işveren kendisine mahsubun hangi esaslara göre yapıldığını anlatmak ve buna ait hesaplarla fatura ve başka belgeleri göstermek zorundadır

Tazminat karşılığı olarak alıkonulan paradan ancak o gemiadamı tarafından yapılan zarar için mahsup yapılır

Tazminat kesintileri milli bankalardan birisine en geç üç ay içinde yatırılır Banka faizleriyle diğer gelirleri işçilere iadesine kesinti ile birlikte ödenir

Yıllık ücretli izin:

Madde 40 - Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet aktine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemiadamı, yıllık ücretli izine hak kazanır

İzin süresi, altı aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemiadamları için 15 günden ve bir yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda bir aydan az olamaz

İzin işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır Bu haktan feragat edilemez

Bir aylık izin, tarafların rızasiyle aynı yıl içinde kullanılmak suretiyle ikiye bölünebilir

Gemiadamı, yıllık ücretli iznini yabancı bir memleket limanında veya hizmet aktinin yapılmış bulunduğu mahalden gayri bir yerde kullanmaya zorlanamaz

Gemiadamı, dilerse, işveren veya işveren vekilinden ücretli izne ilişkin olarak 7 güne kadar ücretsiz yol izni de istiyebilir

Gemiadamının hakettiği yıllık ücretli izni kullanmadan hizmet akti 14 üncü maddenin II, III ve IV üncü bentlerine göre bozulursa, işveren veya işveren vekili izin süresine ait ücreti, gemiadamına ödemek zorundadır

Hafta tatili:

Madde 41 - Liman hizmeti ve şehir hattı gemilerinde gemiadamının haftada altı günden fazla çalıştırılması yasaktır Bunlardan hafta tatili günü çalıştırılanlara, haftanın diğer bir gününde nöbetleşe izin verilir

Hafta tatili ücreti:

Madde 42 - Bu kanunun uygulandığı gemilerde, haftanın tatilden önceki günlerinde sürekli olarak çalışmış bulunan gemiadamlarına çalışılmıyan hafta tatili günü için işveren veya işveren vekili tarafından bir iş karşılığı olmaksızın ve ücret ödeme şekline bakılmaksızın bir gündelik tutarında ücret ödenir

Evlenmelerde üç güne, ana ve babanın, karı ve kocanın, kardeş ve çocukların ölümünde iki güne kadar verilmesi gereken izin süreleriyle bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinler ve hekim raporlarıyla verilen dinlenme ve hastalık izinleri, fiilen çalışılmış günler gibi hesaba katılır

Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan gemideki çalışmaların haftanın bir veya birkaç gününde işveren veya işveren vekili tarafından tatil edilmesi halinde, haftanın çalışılmıyan günleri, ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılması gereken altı günün hesabında gözönünde tutulur

Gemide işin bir haftadan fazla süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, bu süreye rastlıyan hafta tatili ücreti, yarım gündelik tutarında ödenir

Kısa, yakın ve uzak sefer yapan gemilerde çalışan gemiadamlarına işveren veya işveren vekili tarafından geminin seferde bulunduğu müddete rastlıyan hafta tatili günleri için yukarıdaki şartlar aranmaksızın ve bir iş karşılığı olmaksızın, ayrıca bir gündelik tutarında hafta tatili ücreti ödenir

Genel tatil ücreti:

Madde 43 - Bu kanun kapsamına giren gemilerde çalışan gemiadamlarına, 2739 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu ile anılan kanuna ek 3466 ve 221 sayılı kanunlarda yazılı bulunan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti, ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir

Tatil ücretlerine girmeyen kısımlar:

Madde 44 - Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücret ve primlerle sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz

Geçici iş göremezlik:

Madde 45 - Gemiadamlarına, geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi gerektiği zamanlarda, geçici iş göremezlik süresine rastlıyan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili ödenekleri, aynı ölçülerle ödeme yapan kurum ve sandıklar tarafından ödenir

Görevli ve yetkili mahkeme:

Madde 46 - Bu kanun kapsamına giren gemiadamlariyle bunların işveren veya işveren vekilleri arasında bu kanundan veya hizmet aktinden doğan davalar hakkında, 5521 sayılı kanun hükümleri uygulanır

Hizmet aktinde ayrıca bir hüküm yoksa dava, geminin bağlama limanında iş davalarını bakmaya yetkili mahkemede görülür

Bildirimler:

Madde 47 - Bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir Bildirim yapılan kişi bunu imzalamazsa; durum o yerde tutanakla tespit edilir Ancak, 7201 sayılı kanun kapsamına giren tebligat, anılan kanun hükümlerine göre yapılır

Saklı hükümler:

Madde 48 - Bu kanun hükümleri, gemiadamına daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, hizmet akti, örf ve adetlerden doğan haklara halel getirmez Bu kanunun uygulanması sonucu olarak işverene düşen yükümlülükler, gemiadamlarının ücret ve sair haklarının daha aşağı hadlere indirilmesine sebep tutulamaz

Denetim ve teftiş:

Madde 49 - Bu kanun hükümlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak üzere yapılması gereken takip, denetim ve teftişler Çalışma Bakanlığı tarafından yapılır Bu konuda İş Kanununun iş hayatının denetim ve teftişine ilişkin hükümleri ve aynı kanunun bu hükümlerle ilgili ceza maddeleri uygulanır

Ceza hükümleri:

Madde 50 - (Değişik madde: 24/04/2003 - 4854 SK/1 md)(*)

a) Kanunun 5 inci maddesi gereğince gemi adamları ile yazılı akit yapmayan,

b) 11 inci madde gereğince gemi adamına çalışma ve kimlik karnesi vermeyen,

c) 12 nci madde gereğince işinden ayrılan gemi adamına çalışma belgesi vermeyen, beş işçiye kadar (beş işçi dahil) işçi çalıştıran işveren veya vekili birmilyar lira, daha fazla işçi çalıştıranlara ikimilyar lira idari para cezası verilir Eylemin tekrarı halinde belirtilen bu cezalar iki katı olarak verilir

ç) 13 üncü madde gereğince sakat ve eski hükümlü gemi adamı çalıştırma ile ilgili kanun ve tüzük hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her sakat veya eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için birmilyarbeşyüzmilyon lira idari para cezası verilir(**)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
NOT : (*) 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile değiştirilen madde için Tarihçeye bakınız

(**) 31/03/2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı RGde yayımlanan, 30/03/2005 kabul tarihli ve 5326 sayılı " Kabahatler Kanunu"nun 33 maddesi hükmü gereğince, Kabahatler Kanununun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
TARİHÇE : 1 - 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile değiştirilen madde metni:
Madde 50 - a) Kanunun 5 inci maddesi gereğince gemiadamlariyle yazılı akit yapmıyan,
b) 11 inci madde gereğince gemiadamına çalışma ve kimlik karnesi vermiyen,
c) 12 nci madde gereğince işinden ayrılan gemiadamına çalışma belgesi vermiyen,
ç) 13 üncü madde gereğince sakat ve eski hükümlü gemiadamı çalıştırma ile ilgili kanun ve tüzük hükümlerine uymıyan işveren veya işveren vekili hakkında 500 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasına sulh ceza mahkemesince hükmolunur
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Madde 51 - I - a) 20 nci madde gereğince gemiadamının kıdem tazminatını ödemiyen,

b) 28 inci madde gereğince gemiadamının fazla çalışma ücretini ödemiyen,

c) 29 uncu madde gereğince gemiadamının ücretini zamanında ve tam olarak ödemiyen,

ç) 33 üncü maddede sözü geçen iaşe veya nakden ödeme zorunluğuna uymıyan,

d) 37 nci maddede sözü geçen asgari ücretten aşağı ücret ödiyen,

İşveren veya işveren vekili hakkında, bu durumda olan her gemiadamına karşılık, ödemediği meblağ veya temin ile mükellef olduğu iaşenin tekabül ettiği bedelin, yediyüzmilyon liradan aşağı olmamak üzere iki katı tutarında idari para cezası verilir(*)

II - a) 21 ve 23 üncü maddeler gereğince gemiadamının iade zorunluğuna uymıyan,

b) 26 ncı maddede gösterilen iş sürelerine uymıyan,

İşveren veya işveren vekili hakkında birmilyar lira idari para cezası verilir(**)(*4*)

Birinci bentteki fiiller yurt dışında işlendiği takdirde verilecek cezalar iki kat olarak uygulanır(***)

(Ek fıkra: 17/10/1980-2319/2 md) 20 nci madde hükümlerine aykırı harekette bulunarak kıdem tazminatının öngörülen esaslar dışında veya saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir veya talimat veren veya bu yolda hareket eden özel veya kamu kurumu veya kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi yetkili sorumluları hakkında, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde altı aydan iki seneye kadar hapis ve yirmi bin liradan elli bin liraya kadar adli para cezası hükmolunur Kanuna aykırı olarak fazla ödenen miktarın da ayrıca Hazine lehine re’sen tahsiline karar verilir(*5*)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
NOT : (*) Bendde yer alan "100 liradan aşağı olmamak üzere, iki katı tutarında ağır para cezası hükmolunur" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "yediyüzmilyon liradan aşağı olmamak üzere iki katı tutarında idari para cezası verilir" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(**) Bendde yer alan "1000 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezası hükmolunur" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "birmilyar lira idari para cezası verilir" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(***) Bendde yer alan "2 kattan aşağı olamaz" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "iki kat olarak uygulanır" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(*4*) 31/03/2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı RGde yayımlanan, 30/03/2005 kabul tarihli ve 5326 sayılı " Kabahatler Kanunu"nun 33 maddesi hükmü gereğince, Kabahatler Kanununun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır

(*5*) 04/11/2004 kabul tarihli, 13/11/2004 tarih ve 25642 sayılı RGde yayımlanan 5252 sayılı Kanunun 5 maddesi ile Kanunlardaki "ağır para" cezaları "adli para" cezasına dönüştürülmüştür
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Madde 52 - Bu kanunun 35 inci maddesinde bahsi geçen tüzükte esasa müteallik ve birinci derecede olarak gösterilmiş bulunan vasıf ve şartlara riayet etmiyen işveren veya işveren vekili hakkında yediyüzmilyon lira idari para cezası,(*)

İkinci derecede olarak gösterilen vasıf ve şartlara riayet etmiyen işveren veya işveren vekili hakkında üçyüzellimilyon lira idari para cezası verilir(**)(***)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
NOT : (*) Fıkrada yer alan "2000 liradan az olmamak üzere ağır para cezası" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "yediyüzmilyon lira idari para cezası" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(**) Fıkrada yer alan "250 liradan az olmamak üzere ağır para cezası hükmolunur" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "üçyüzellimilyon lira idari para cezası verilir" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(***) 31/03/2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı RGde yayımlanan, 30/03/2005 kabul tarihli ve 5326 sayılı " Kabahatler Kanunu"nun 33 maddesi hükmü gereğince, Kabahatler Kanununun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Madde 53 - a) Gemiadamı ücretlerinden 38 inci maddede gösterilen esaslar dışında para cezası uygulıyan,

b) 39 uncu maddede sözü edilen zarar karşılığı kesintileri, anılan madde hükümlerine uymıyarak yapan,

c) 40 ıncı madde gereğince gemiadamına yıllık ücretli izin vermiyen,

ç) 41 inci madde gereğince gemiadamlarına hafta tatili izni uygulamıyan,

d) 42 nci madde gereğince gemiadamına hafta tatili ücretini ödemiyen,

e) 43 üncü madde gereğince gemiadamına genel tatil ücretini ödemiyen,

İşveren veya işveren vekili hakkında dörtyüzmilyon lira idari para cezası verilir(*)(**)

Bu kanundan doğan suçlara müteallik davalar, geminin bağlama limanındaki, sulh ceza mahkemelerinde görülür

Bu davalar mahkemelerce acele mevaddan sayılır
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
NOT : (*) Maddede yer alan "500 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezası hükmolunur" ibaresi, 24/04/2003 kabul tarihli, 06/05/2003 tarih ve 25100 sayılı RGde yayımlanan 4854 sayılı Kanunun 1 maddesi ile "dörtyüzmilyon lira idari para cezası verilir" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir

(**) 31/03/2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı RGde yayımlanan, 30/03/2005 kabul tarihli ve 5326 sayılı " Kabahatler Kanunu"nun 33 maddesi hükmü gereğince, Kabahatler Kanununun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~