1. Beslenme Şekline Göre-canlılarda etkileşim

CANLILARDA ETKİLEŞİM

Canlılar, büyüyüp gelişmek yaşamlarını sürdürebilmek için beslenmek zorundadırlar Canlıların bazıları besinlerini kendileri yaparken, bazıları dışarıdan hazır besin alırlar

Canlıları, beslenme ve yaşama şeklini dikkate alarak inceleyebiliriz

1 Beslenme Şekline Göre

Canlılar; beslenme şekline göre aşağıda gösterildiği gibi gruplandırılarak incelenir






Üreticiler (Ototroflar)

Bitkiler, bazı bir hücreli organizmalar ve bazı bakteriler kendi besinlerini kendileri yaparlar Organik olmayan maddelerden organik madde sentezleyebilen bu canlılara üreticiler denir Üreticiler oluşturdukları besinleri (glikoz, yağ protein vb) hem kullanırlar hem de depo ederler Üreticileri bir canlı yerse üreticilerin bünyesindeki bu besinler böylece diğer canlılara aktarılır

Tüketiciler (Heterotroflar)

Besinlerini kendileri yapamadıkları için dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketiciler denir Tüketici sınıfına giren canlıların hemen hemen hepsinin sindirim kanalı vardır ve sindirim kanalına aldıkları katı ya da sıvı besinleri sindirerek beslenirler Bu hayvanları beslendikleri besinin türüne göre otçullar (herbivor), etçiller (karnivor) ve hem otçul hem etçiller (omnivor) olmak üzere üç grupta toplayabiliriz

Otçullar:

Bitkisel besinlerle beslenen hayvanlardır Örneğin; at, koyun, sığır, tavşan, geyik, fil, zürafa, zebra, keklik, kanarya otçullardandır Bitkisel besinlerde bulunan selülozun sindiriminin zor olması nedeniyle bu canlıların sindirim kanalları diğer tüketicilerden oransal olarak daha uzundur Otçul memelilerin, azı dişleri iyi gelişmiştir

Etçiller:

Sadece etle beslenen hayvanlardır Bu hayvanlar, böcek, fare, tavşan, koyun, sığır, geyik, kuş gibi hayvanları yiyerek beslenirler Etçil memelilerin köpek dişleri uzundur, azı dişlerinin yüzeyinde sivri çıkıntılar bulunur Bağırsakları otçullardakinden oransal olarak daha kısadır Yılan, kurt, tilki, aslan, kaplan, atmaca, kartal, kurbağa, timsah vb hayvanlar etçillere örnek olarak verilebilir
Hem otçul hem etçil hayvanlar: Hem bitkileri hem de başka hayvanları yiyerek beslenen canlılardır Örnek olarak; ev faresi, insan, ayı, domuz, serçe, sığırcık, karga, hindi, turna vb hayvanlar verilebilir

Tüketiciler arasında beslenme yönünden karmaşık bir ilişki vardır Otçullar bitkisel besinleri yiyerek beslenirken etçil canlılar, otçulları ve başka etçilleri yer Hem otçul hem etçil olan hayvanlar ise otçullar, etçiller ve bitkisel besinlerle beslenirler

Çürükçül Beslenme

Maya mantarları, şapkalı mantarlar ve bakterilerin büyük bir çoğunluğu çürükçül beslenirler Salgıladıkları enzimlerle ölü hayvan ve bitki artıklarını ayrıştırırlar ve kendileri için gerekli besin maddelerini emerek alırlar Bu canlılar bitki ve hayvanların oluşturduğu organik artıkları parçalarken toprağı mineral tuzları yönünden zenginleştirirler Doğadaki maddelerin tekrar tekrar kullanılmasını sağlarlar

Çürükçüller olmasaydı dünya kısa sürede çöplük haline gelirdi Canlıların kullanabileceği besin miktarı azalırdı Bir müddet sonra doğada besin üretilemeyeceğinden canlıların yaşamı zorlaşırdı

Böcekçil bitkiler:

Böcekçil bitkiler besinlerini fotosentez yaparak kendileri üretirler Bu nedenle üreticiler grubundandırlar Azotça fakir olan topraklarda yaşadıkları zaman azot ihtiyaçlarını avladıkları böcekleri sindirerek karşılarlar Böcek avlamadan da yaşamlarını sürdürebilirler; fakat böcek avladıklarında daha bol azot elde ettikleri için gelişimleri daha hızlı olur İbrik otu ve sinek kapan, böcekçil bitkilerdendir
__________________