Cadı (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Cadı

(Hüseyin Rahmi Gürpınar)

KİTABIN ADI: CADI
KİTABIN YAZARI: HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR
YAYINEVİ VE ADRESİ: Özgür Yayınları Ankara Cad 31/2 Cağaloğlu-istanbul
BASIM YILI: Altıncı Basım/ Ekim 1996
KİTABIN KONUSU
Binnaz Hanım, öldükten sonra dirilerek, ölümünden sonra hemen evlenen kocası Naşit Nefi Efendi’ye yaşamı zehir eder
KİTABIN ANA FİKRİ
Hüseyin Rahmi’nin, metafizik bir polisiye biçiminde başlayan ,sonunda olayı akılcı bir çözüme bağlayan Cadı romanında, evlilik kurumu kadar, metafizik dünya görüşüde eleştirilmektedir
KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Eser batıl şeylere inan ve bir takım fantastik unsurların etkisinde kalan tipleri, ruhçuluk ve bu nedenle ruhçuluğa inan kimselerin geçirdikleri sarsıntıları konu almaktadır
KİTAP YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ

Romanımızda doğalcılığın ve gerçekçiliğin en önemli kavşaklarından biri olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, sanat yaşamı boyunca hep aklın ve mantığın yanında olmuş; romanlarıyla , öyküleriyle, yazılarıyla, toplumun çağdaşlaşması yolunda Yobazlığa,gericiliğe,bağnazlığa, sömürücülüğe karşı savaşmıştır Onu böylesine verimli, çok okunan bir yazar yapan da bu özelliği olmuştur Hüseyin Rahmi, Türk topllumunun büyük bir dönüşüm sürecine girdiği bir dönemde, yani doğru zamanda ortaya çıkmış bir düşünür-yazardırYüz Temel Eser Özetleri, Kitap Özetleri, Roman Özetleri, Yüz Temel Eser, Özet
YAPITLARI
Roman: Şık (1889), İffet (1896), Mürebbiye(1899), Bir Muadele-I Sevda (1899), Tesadüf(1900), Nimetşinas (1901), Şipsevdi (1911), Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912), Gulyabani (1912), Cadı (1912), Hakka Sığındık (1919), Toraman (1919), Hayattan Sayfalar (1919), Son Arzu (1922), Cehennemlik (1924), Efsuncu Baba (1924), Ben Deli miyim? (1925), Billur Kalp (1926), Tutuşmuş Gönüller (1926), Evlere Şenlik Kynanam Naasıl Kudurdu? (1927), Muhabbet Tılsımı (1928), Mezarından Kalkan Şehit (1929), Kokotlar Mektebi (1929), Şeytan İşi (1933), Utanmaz Adam (1934), Eşkiya İninde (1935), Kesik Baş (1942), Gönül Bir Yeldeğirmenidir Sevda Öğütür (1943), Ölüm Bir Kurtuluş mudur? (1946), Deli Filozof (1964), Acı Gülüş (1967), Namuslu Kokotlar (1973)
Öykü: Kadınlar Vaizi(1920), Meyhanede Hanımlar (1924), Namusla Açlık Meselesi (1933), Katil Buse (1933), İki Hödüğün Seyehati (1933), Tünelden İlk Çıkış (1934), Gönül Ticareti (1939), Melek Sanmıştım Şeytanı (1943), Eti Senin Kemiği Benim (1963)
Oyun: Hazan Bülbülü (1916), Kadın Erkekleşince (1933), İki Damla Yaş (1973), Tokuşan Kafalar (1973)
KİTABIN ÖZETİ
Fikriye Hanım kocasını öldükten sonra, küçük kızıyla birlikte dayısının evine yerleşmiştir Bu durumdan pek hoşnut olmayan Emine Hanım daha kocasını toprağı bile kurumadan Fikriyeyi başka biriyle birlikte evlendirip başından savamanın planlarını yapmaya koyulmuştur Bunun için çöpçatan kadınlara bol miktar paralar adadı Bir gün Fikriye’ye hayırlı bir kısmet bulunduGörünürde zengin hali vakti yerinde kalem müdürü Naşit Nefi Efendi’nin iki çocuğundan sonra başka bir pürüz görünmüyorduAncak Fikriye’nin de küçük kızı olduğu için bu sorun pek önemli değildi
Aslında daha büyük sorunlar ve pürüzler vardı Naşit Efendi’nin ilk karısı Binnaz öldükten sonra ruhlar aleminden yalıya ziyaretler yapmaya başladığı rivayet ediliyordu Buna dair çok kuvetli kanıtlar vardı Naşit Efendi’nin ikinci karısının esrarlı bir şekilde yalının bahçesinde ölmesi, üçüncü eşininde evi terk etmesi cadı söylentilerini güçlendiriyordu Emine Hanım bu söylentilere rağmen Fikriye’yi, Naşit Efendi ile evlendirmeye kara vermişti Hiç bir şeyden haberi olmayan Fikriye dayısını ve yengesinin isteklerine boyun eğdi Ancak söz kesildikten sonra dedikodular daha yoğunlaştı ve Fikriye cadı olayını duyduktan sonra sözden vazgeçti Ancak yengesi ve çöpçatan kadın bunların Naşit Efendi’ye atılmış iftiralar olduğunu söyleyerek Fikriye’yi kandırdılar
Bir gün eve Habibe Hanım adında eski dostlarından eli değnekli,yaşlı bir konuk gelir Fikriye Hanım’a yapılan bu kötülük karşısında susamıyacağını belirten Habibe hanım Naşit Efendi’nin üçüncü eşinin yanına gidilmesini teklif ederTeklif Emine Hanım ve çöpçatan kadın tarafındanada onay görür ve ertesi gün hazırlanılır ve Şükriye Hanım’ın evine gidilirŞükriye Hanım iyi bir eğitim görmüş,kibar,güzel ve okumuş bir hanımdır Naşit Efendi’nin yalısında geçirdiği günleri kaleme almış, bu konuda bir kitap yazmıştıŞimdiyse yazdıklarını konuklarına aktarıyordu
Şükriye Hanım babasının batıl inançların saçmalığı konsunda yaptığı konuşmalardan sonra Naşit Efendi ile evlenmeye karar vermiştiAncak cadı hakkındaki dedikodular ve ikinci eşin başına gelen esrarlı ölüm onun içindeki korkuyu atamamasına yol açmıştı Naşit Efendi kibar bir İstanbul beyefendisiydiÜstelik Şükriye’den de hoşlanmıştıOna karşı kibar davranıyordu YalıRumeli sırtlarındaydıYalıda erkek hizmetlilerden başka Emektar hizmetçi İrfan kadın,Naşit Efendini çocukları Nesip ile Ragibe çocukların bakıcısı Gülendam ve Şükriye Hanım’ın yatalak kaynanası vardı
Nesip ile Ragibe gayet şımarık çocuklardı üstelik yalıda onlara kimse ses çıkaramıyorduŞükriye hanım çocukların yanında her zaman türlü türlü yemişlerin, en pahalı şekerlemelerin bulunduğunu farketiÇocuklara bunların kim tarafından getirildiğini sorduğunda Cadı annemiz karşılığını aldıBuna şaşıran Şükriye yalıda bu yemişlerin kimin tarafından alındığına dair bir arştırmaya koyulduHiç kimse şekerlemelerin kimin tarafından alındığını bilmiyorduSağlıklı bir sonuca ulaşamayan Şükriye’nin, cadı konusundaki şüpheleri biraz daha artı
Öncelikle Gülendam’ın ağzını aradı ancak burdan bir sonuç alamadıDaha sonra İrfan Kadın’dan bu konuda bir kaç şey öğrenebildiİrfan Kadın’a göre Binnaz Hanım’ın ruhu yalıyı dolaşıyordu ve çocuklara yemişleri Binnaz’ın ruhu getiriyorduİrfan Kadın bir kaç kez cadıyı görmüştü Üstelik ikinci eşin ölümüyle cadının bir ilgisi vardıİkinci eş çocuklara iyi davranmaması yüzünden cadı tarafından cezalandırılmıştıİrfan Kadın Şükriye Hanım’a çocuklara iyi davranması konusunda öğüt verdi
Artık Şükriye’nin cadını varlığı konusunda şüpheleri iyice artmıştıBu konuyu kocası Naşit Efendi ile konuştular Naşit Efendi olaylara mantık çerçevesinde bakıyor, bunların kendilerinin bilmediği görünmez bir düşman tarafından yapıldığını savunuyordu Ancak her geçen gün cadının varlığı konusunda kanıtlar çoğalıyorNaşit Efendi cadıyı inkar etsede Şükriye Hanım’ın şüpheleri her geçn gün artıyordu
Naşit Efendi’den başkasının açmasının imkansız olduğu kasadan Binnaz Hanım’ın mücevherleri alınıp Binnaz Hanım’ın yazısıyla bir not bırakıldıktan sonra Şükriye artık cadının varlığına tammiyle inanmıştıArtık cadı hakkında ileri geri konuşulmuyor aziz ruh deniliyorduÖlmekten korkan Şükriye Hanım aziz ruhun adına her gün yasin okuyor Binnaz Hanım’ın adını saygıyla anıyordu Bu saygılarını göstermek içn yalı halkı Binnaz Hanım’ın kabrini ziyarete karar vermişti
Hisar mezarlığındaki kabir çevresi kalın parmaklıklı bir kafes içindeydiKabirin tek anahtarıda Naşit Efendi’deydi ve kabirin içine hiç bir yabancı giremezdi Kabir içine girdiklerinde onları mezarın üzerinde kalemle yazılmış mutasavvıfça bir şiir bekliyordu Bu şiirin dışardan biri tarafından yazılması çok güçtüOnlar bu şiir hakkında yorum yaparken Mezarın başında duva okuyan, okul inşatında çalıştığını öğrendikleri bir ırgat başıyla karşılaştılar Irgat başı duva okumasını sebebini Binnaz Hanım’ın ruhunu görmesine bağlayınca, artık cadını varlığı konusunda şüphe kalmamıştıAncak Naşit Efendi neye inanacağını şaşırmış vaziyeteydi
Sonraki günlerde Naşit Efendi çeketinin cebinde bir not buldu Not Binnaz Hanım’ın el yazısıyla yazılmıştıNotun içeriği Binnaz Hanım’ın niye geri geldiği ile ilgili sırlara cevap veriyorduDaha sonra bir medyuma danışmaya karar verdiler ancak medyum cadının varlığını kabul etmesine rağmen cadının çok güçlü olduğunuBu konuda kendisnin yapacak bir şeyiolmadığnı, canlarını seviyorlarsa cadının isteklerini kabul etmelerini söyledi
Kocasından ayrılıpğ baba evine gitmek isteyen Şükriye’yi babası caydırdı Yalıya tabancasıyla gelen babası korkmaması gerektiğini ona bugün çocuklardan birini dövmesini cadı gelirse onu vuracağını böylece cadı yalanın biteceğini söylediŞükriye babasının dediğini yaptı ve çocukları tokatladıŞükriye ve babası cadıyı beklemeye başladılar Kahvelerini içtikten sonra uykuya dalan baba,kız cadının gürültüsüyle uyandılar Binnaz Hanımın ruhu karşılarındaydı Babası Ateş etti ama ruha bir şey olmadı, her ikiside bayıldılarAyıldıklarında neyseki ufak tefek şeyler dışında pek bir şeyleri yoktu Cadının varlığını kabulenen baba ve Naşit Efendi Şükriye’nin ayrılma kararına karşı çıkamadılar
Şükriye kitabını kapatı ve anlatacaklarını bitirdiFikriye evlenmekten caydı Emine Hanım’ın ise buı karar karşısında diyecek pek bir şeyi yoktu Cadı dedikoduları tüm İstanbul’a yayılınca Naşit Efendi evlenecek bir eş bulamadıÇocuklarını büyütü evlendirdiKendisi de artık daha küçük bir eve yerleşti
Artık mektuplar ve cadı görünmüyordu Eve daha sonra bir bir zarf geldiMektup eski yalı komşusu Rahmetli Aramdil Hanım’ın büyük oğlu Kadir Beyden geliyorduMektup her şeyin iç yüzünü ortaya koyuyorduCadı diye bir şey yoktu Aramdil Hanımla, Binnaz Hanım çok iyi dostular hangisi önce ölürse birbirlerine çocuklarını emanet etmişlerdiAramdil Hanım, Binnaz Hanım’a verdiği söz doğrultusunda ,Naşit Efendi’nin evlenmesini engelleyerek çocukları üvey annelerinin şerinden korumak istemişti Bunun için farketirmeden yalının üstünden kendi yalısına bir kapı,altındanda bir tünel yaptırmıştı Avrupada heykel tıraşlık eğitimi almış küçük oğlunada Binnaz Hanım’a benzeyen bir kostüm yaptırmıştıHer şey Kadir Bey’in yalıyı yıktırmasıyla ortaya çıkan geçitler ,annesinin sandığındaki Binnaz Hanım’ın elbisesi ve Aramdil Hanım’ın notlarıyla açıklığa kavuşuyordu
Cadının omadığı artık kanıtlanmış,bütün gerçekler ortaya çıkmıştı Naşit Efendi gazetelere gerçeklerle ilgili ilan vermesine rağmen Cadı dedikodularını önleyemediBir daha asla kendine bir eş bulamayan Naşit Efendi ömrünün sonuna kadar yanlız yaşadı
KİTAPTAKİ KİŞİLER
Naşit Nefi Efendi : Kalem müdürü olarak hali vakti yerinde bir İstanbul beyefendisi
Binnaz Hanım : Naşit Nefi Efendinin eceliyle ölen ilk eşi Ruhlar aleminden yalıya ziyaretleri yaptığı sanılan cadı
Şükriye Hanım : Bir kaza sonucu yalının bahçesinde ölen Naşit Nefi Efendi’nin ikinci eşinden sonraki eşi
İrfan Kadın :Yalının emektar hizmetçisi
Gülendam : Çocukların bakıcısı
Nesip İle Ragibe : Naşit Efendi’nin ilk karısından olan çocukları
Fikriye Hanım : Naşit Efendini dördüncü eş adayı Tek çocuklu taze dul
Emine Hanım : Eşi öldükten sonra evine yerleştiği dayısının eşi
Aramdi Hanım: Yan yalının sahibi Binnaz’ın ölmeden önceki en iyi arkadaşı
Kadir Bey : Aramdil Hanım’ın büyük oğlu Esrarı açıklığa kavuşturan kişi
KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLER
Kitapta metafizik ve karmaşık bir olay üzerinde durulmasına rağmen genelde toplum üzerideki tahliller dikkati çekmekte Bununla birlikte bu tahliler okuyucuyu esas konudan uzaklaştırıp bu tahlilere yöneltmekteBundan dolayı esas olaylar,gerilim,akış bir anda durağanlaşmakta okuyucuyla konu arasındaki etkileşim kesilmektedir
Kitapta yazar, akılcı çözümün dışına çıkmamış kitabıda akılcı bir çözümle bitirmiştir Kitap tahlilleri,olayları değerlendirişindeki akılclıkla; getirdiği sosyal,toplumsal,psikoljik eleştirilerle iyi bir eser olarak nitelendirilebilir Ancak eser konu olarak gerilim tarzında olmasına rağmen bunu için gerekli muhteva,akış ve etkiliyeceliğe sahip değildir Şuda unutulmamlıdırki tür olarak gerilim tarzı roman dünya edebiyatındaki türdaşlarına nazaran Türk romancılığında gelişmiş bir tarz değildir