Dalak Büyümesi Tedavisi

Dalak Büyümesi Tedavisi
Dalak Büyümesi Tedavisi
DALAK BÜYÜMELERİ

Dalak büyümelerinin (splenomegali) nedenleri çok çeşitlidir; ama 3 grupta toplanabilir:

— enfeksiyon ya da asalak hastalıklarmdaki dalak büyümeleri;

— karaciğer ve kapı toplardamarı hastalıklarmdaki dalak büyümeleri;

— kan hastalıklarındaki dalak büyümeleri

Dalak büyümesinin nedeni araştırılmadan önce, karnın sol geğrek bölgesi urları olasılıkları ayırdedilmeli, yani dalak büyümelerinin ayırıcı teşhisi yapılmalıdır

AYIRICI TEŞHİS

Gerçekten, karnın bu bölgesinde (sol geğrek) yeralabilen 5 ur, büyümüş bir dalağı andırabilir:

— büyük sol böbrek;

— pankreas kuyruğu bozunları (yalancı kist); karaciğerin sol bölümünde (sol lobda) hacim artışı;

— sindirim sistemindeki, özellikle mide ve kaim barsak sol dirseğindeki ya da köşesindeki urlar;

— bazı mezenter kistleri

Bazı hastalarda, bütün bu olasılıkların ayırdedilerek dalak büyümesi teşhisinin konmasını, yalnızca tamamlayıcı muayeneler sağlar

NEDENLER

Enfeksiyon, asalak ya da iltihap kökenli hastalıklardaki dalak büyümeleri

Nedeni ne olursa olsun, septisemiler (mikropların kan yoluyla bedene yayılması) dalakta yalnızca küçük bir büyümeye yolaçarlar Bu büyüme ancak özenli bir muayeneyle ortaya çıkarılabilir

Maltahumması

Maltahumması ( brüseloz), bazı hayvanlara (sığır, inek, koyun, keçi, vb) özgü bir hastalıktır; hayvanlarla uğraşan kişilerde (veteriner, hayvan yetiştirici, vb) raslanabilir

Bu hastalığa «terletici ağrılı ateş» de denir Çünkü ateş, terleme ve ağrılarla gelişir

Kalp içzarı iltihapları

Kalp içzarı iltihapları, özellikle Osler hastalığı ya da asivegen kalp içzarı iltihabı (kalp kapaklarının iltihaplanması sözkonusudur), bir dalak büyümesine neden olabilir

Dalak veremi

Organizmaya veremin yayılması sırasında dalağın hastalığa yakalanması, genellikle öteki organ (akciğer, karaciğer, beyin zarları) veremleriyle birliktedir Bu, teşhise yardımcı olur

Dalak büyümesinin tek başına olduğu durumlarda, veremin teşhisi oldukça güçtür

Virüs kökenli hastalıklar

Bazı virüs kökenli hastalıklar dalak büyümesine yolaçabilir Bunların başlıcası, ateş, anjin ve lenf düğümü büyümeleriyle gelişen enfeksiyöz mononükleozdur Ayrıca kızamıkçık ve virüs kökenli karaciğer iltihabı, dalak büyümesi yapabilir

Amiloyidoz

Tek başına ortaya çıkan ya da başka hastalıkları izleyen bu hastalık, bazı organlarda, özellikle dalakta amiloyit maddesi toplanmasıyla nitelenir

Asalak kökenli hastalıklar

Bazı asalak kökenli hastalıklar da dalak büyümesi oluşturabilir

Bazı dişi sivri sinekler (anofel) tarafından taşınan sıtma hastalığı, kan incelemesiyle anlaşılır Bir kan damlasında (kalın damla denir) mikroskop altında sıtma etkeni olan asalak aranır Tedavisi klorokinine dayanır Kala-azar teşhisi, dalakta raslantıyla asalak bulunmasıyla konur

Dalak büyümesine yolaçabilecek öteki asalak hastalıkları, Mısır gibi bazı ülkelerde sık görülen bilharziyaz, daha ender olarak da dalak köpek kistleridir (kist hidatik)

Tifo da bir dalak büyümesine yolaçabilir

Kan hastalıklarındaki dalak büyümeleri Lenf düğümlerinin hastalanması

Dalak büyümesine lenf düğümlerinin hastalanması eşlik edebilir: Enfeksiyöz mononükleozda, Hodgkin hastalığında, dalak sarkomlarında, yaşlı kişilerde görülen süreğen lenfosit kökenli kan kanserinde, sarkoyidoz ya da Besnier-Boeck- Schaumann hastalığında (Kweim testiyle teşhis konur), Waldenström hastalığında bu durum görülür

Miyeloyit dalak büyümesi

Dalak dokusundaki bir değişimle (metaplazi) nitelenir Burada dalak, normalde kemik iliği tarafından yapılan maddeleri yapar; ama bu arada aynı kemik iliği, kan yapımı işlevini yitirerek bağdokusuna dönüşmüştür

Alyuvar yıkımlı kansızlıklar

Başlıcası Minkowski – Chauffard hastalığı ya da kalıtımsal alyuvar yıkımı kökenli sarılıktır (kalıtımsal mikrosferitoz da denir) Ayrıca Akdeniz kansızlığı ya da öteki alyuvar kansızlıkları sayılabilir

Karaciğer ve kapı toplardamarı hastalıklarmdaki dalak büyümeleri

Bunların başlıcalan, kapı toplardamarında, dalak toplardamarında kan basıncı artmasına yolaçan hastalıklardır Herhangi bir nedenle kapı toplardamarına akamayan kanla dolan dalak büyür

Başlıca nedenler şunlardır:

— karaciğer sirozu (özellikle alkolikliğe bağlı);

— virüs kökenli bir karaciğer iltihabını izleyen sirozlar-,

— Budd-Chiari sendromu (karaciğer toplardamarları trombozu); kalp dışzarı iltihapları; sağ kalp yetmezliği;

— kapı toplardamarı gövdesi ya da dallarındaki bozunlar

Kapı toplardamarı bozunları şunlardır:

— trombozlar (doğum sırasında ya da doğumdan hemen sonra göbekten kapı toplardamarına yayılan enfeksiyonlar) ya da apandisit gibi karın içi organlarının ivegen iltihaplanmaları sonucu kapı toplardamarında önce bir iltihap (flebit), sonra tromboz (pıhtı) oluşumu;

— kapı toplardamarı ya da dallarının bası altında kalması (urlar); doğuştan bazı oluşum bozuklukları