Bentlerle Kurulan Nazım Biçimleri/…Terkib-i Bent…

…Terkib-i Bent…
(Nazım Biçimleri)

Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir Yaşamdan, talihten şikayet; felsefi düşünceler, dini, tasavvufi konular ve toplumsal yergilerin işlendiği şiirlerdir En az beş en fazla on bentten oluşur Her bent de beş ila 10 beyitten oluşur Bentlerin kafiye düzeni gazele benzer Her bendin (terkib-hane, kıta) sonunda vasıta beyti denen bir beyit vardır Her bendin sonunda farklı vasıta beyitleri kullanılır Bunlar bentlerden ayrı olarak kendi aralarında uyaklanır Bentlerin kafiyelenişi gazeldeki gibidir aa xa xa xa xa xa bb cc xc xc xc xc xc dd … (aa aa aa aa aa aa bb cc cc cc cc cc cc dd) Edebiyatımızda Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu türün iki önemli şairidir ikisi de toplumsal konularda yazmıştır
1 Terkib-i bend bentlerden oluşmuş bir nazım şeklidir
2 Her bent 5 ile 10 arasında beyitten oluşur
3 Bentlerin sayısı 5 ile 12 arasındadır
4 Bentlerin kafiye düzeni gazeldeki gibidir
5 Her bentin sonunda “vasıta beyti” adı verilen bir beyit bulunur Vasıta beyti her hanenin sonunda değişir Eğer değişmiyorsa terci-i bend olur

I Bend: aa ba ca da ea … vv
II Bend: bb cb db eb fb … yy 6 Hemen her türlü konunun ele alınabildiği terkibi bend edebiyatımızda çok kullanılmıştır 7özellikle Naat, mehdiye, hicviye vb Nazım türleri, sosyal konular, din, tasavvuf ve felsefe konuları, terkib-i bend nazım şekli ile rahatlıkla anlatılmıştır Ancak terkib-i bendin başlıca konusu mersiyedir(Bâkî’nin Kanunî Mersiyesi, Şeyh Gâlib’in Esrâr Dede Mersiyesi)
7 Aruzla yazılır
8 En önemli terkib-i bend üstadı Bağdatlı Ruhi’dir Tanzimat şairi Ziya Paşa da önemli bir isimdir