Mürekkep (Keşifler Ve Buluşlar)

Mürekkep
(Keşifler ve Buluşlar)

MÖ 2,500 yıllarında bulunan Çin mürekkebi bir yana, Mısırlılar da aşağı yukarı aynı çağlarda mürekkep kullanıyorlardı Asurlular, Mısırlılar, hatta Yunanlılardan kalma, pişirilmiş toprak levhalar veya taş üzerine yazılmış pek çok yazıt, günümüze kadar ulaştığı gibi, Mısırlıların yeraltı mezarlarında da, mürekkeple (siyah ve kırmızı) yazılmış papirüsler bulundu

Bu elyazmalarında Calamus, hatta tüy kalem kullanıldığı sanılmaktadır Balmumu tabletler ve kazı kalemi, Yunanlılar ile Romalılar için düşüncelerini yazı halinde ifade etmeye yarayan tek araç değildi; ayrıca mürekkep de kullandılar Zaten Plinius, Marcus Vitrunius Polio ve Dicskorides`in eserlerinde mürekkep formülleri yer alır

Eskiçağ’da sepi ali ve demir tannanlı mürekkepler biliniyordu Bu mürekkeplerin, elyazmalarını kopya eden sanatçılar tarafından kullanıldığı sanılmaktadır Bazı parşömenlerde, baş harflerin erguvan rengi (temel maddesi zencefre, cıva sülfür ve kantaşı) mürekkeple yazıldığı görülür

Bizanslılarda kırmızı mürekkep (kutsal mürekkep), imparatorluk yazışmalarında kullanılırdı ancak 470 Fermanı’yla bu mürekkebin özel yazışmalarında kullanılması yasaklandı

Ortaçağ elyazmalarında, altın ve gümüş yıldızlı çeşitli mürekkeplere rastlanılır Bu çağda, siyah mürekkep yapımında, özellikle mazı urundan yararlanılırdı Fakat bu yapım usulü çok ilkeldi ve mürekkep kalitesiz olduğu için, bugün elde bulunan yazmalar ya soluk ya tamamen renksizdir

18 yüzyılda, mürekkep yapımında bir gelişme görüldü ve daha bilimsel usullere başvuruldu Yeniçağ’da çok çeşitli ve renk renk mürekkepler ortaya çıktı Daha sonra dolmakalem mürekkebi, kopya mürekkebi, marka mürekkebi; tipografi, litografi baskılarda kullanılan yağlı, altın, gümüş, bronz yıldızlı matbaa mürekkepleri yapıldı

Türkler, 20 yüzyıla kadar, genellikle bezit yağının yakılmasından elde edilen bezir mürekkebini kullandılar Siyah mürekkep ise, Musul mazısı, sirke, göztaşı ve temiz suyun kaynatılıp süzülmesinden sonra, içine biraz Arap zamkı katılmasıyla hazırlanılırdı

Uzun süre, mürekkep yapım usûlleri gizli tutuldu Her matbaacı, mürekkebini kendi yapıyordu Ancak 1818 yılında Fransız matbaacısı Pierre Lorilleux, ilk mürekkep fabrikasını kurdu ve yaptığı mürekkepleri, diğer matbaalara satmaya başladı

Görünmez Mürekkep

Savaş dönemlerinde, ajanların haber iletimi pek güvenli değildi Açık yazılmış mektuplar okunabilir, şifreler çözülebilir, telefonlar dinlenebilirdi Bu yüzden, gizli bilgi aktarmak isteyenler, her zaman görünmez mürekkeplere başvurmuşlardır

Yazı mürekkebi, günümüzden 6,000 yıl kadar önce Mısır’da bulunduğuna göre gelişi güzel kimselerin okuyamadığı mürekkep de bu tarihlerde bulunmuş olabilir Bizanslı Philomenes, meşe yazısından elde edilen bir gizli mürekkepten söz etmiştir George Washington ile Kont Rumford, yazışmalarda bu mürekkebi kullanmışlardır Bu mürekkebin okunur hale gelmesi için bir dizi kimyasal işlem yapılması gereklidir



Mürekkep çeşitli renklendirici ya da boyalar kullanılarak üretilmiş akışkan bir maddedir Fırça ya da kalemler yardımıyla bir yüzeyi boyamak ya da yazı yazmak için kullanılır

Mürekkeplerin ilk örnekleri günümüzden 4500 yıl öncesinde Çin’de icat edildiği sanılan siyah renkli yazı mürekkepleridir Bu mürekkepler isin çeşitli maddeler ile birlikte yakılması ile elde edilirdi

Yazma amaçlı mürekkep

Mürekkepler içlerine boya maddesi katılıp katılmamasına göre birbirinden ayrılır Dolmakalemlerde kullanılan mürekkebin içine boya karıştırılmaz çünkü boya dolmakalemin ucunu tıkayabilir Yazı mürekkeplerinin büyük bir çoğunluğu meşe mazısından elde edilen asitler ile içinde demir bulunan kimyasal maddelerin karıştırılması ile elde edilir Siyah görünümde olan bu mürekkebin rengi,başka kimyasallarla açılabilir

Kâğıt üzerine geçirilmiş mürekkep, zaman geçtikçe her koşulda koyulaşır Bu mürekkep ile yazılmış belgelerin yaşımı saptamada araştırmacıların sıkça başvurduğu bir yöntemidir

İçlerinde boya maddesi bulunan mürekkepler ise tükenmezkalem olarak anılan kalemlerde kullanılır İçlerine su da katılmayan bu tip mürekkepler, dolmakalemlerdekilerin aksine oldukça koyulardır Keçeli kalemlerde kullanılan boya-katkılı mürekkeplerde ise kurumayı önlemek için alkol kullanılır

Gizli mürekkep olarak adlandırılan mürekkep çeşitleri özel ve gizli iletiler için kullanılır Normal koşullarda görünmez olan bu mürekkepler ile yazılan yazılar, ancak ortam elverişlşi hâle getirildiği takdirde görünür hâle geçer Yazılı olduğu kâğıdın uygun biçimde ısıtılması ile bu mürekkepler maviye dönebilir Görünmez mürekkep olarak kullanılabilecek alternatif malzemeler, limon suyu, soğan suyu ve süttür Bu maddeler ile yazılan yazılar ısıtıldığında üzerindeki yazılar kahverengine döner

Baskı amaçlı mürekkep

Günümüzde en çok kullanılan mürekkep türü baskı mürekkebi ya da matbaa mürekkebidir Kitap, gazeteler, dergiler, paketler, kutular, paralar, pullar afiş ve broşürler üzerinde bulunan yazı ve resimlerin hemen hepsi bu mürekkepler ile hazırlanmıştır

Bu tür baskı işlemlerinde, mürekkebin kuruma hızı çok önemlidir Basım makinelerinde kullanılan mürekkep kâğıt üzerine geçtikten sonra havadaki oksijeni soğurarak kurur Kuruma işlemini daha çabuklaştırmak için mürekkebin içine kobalt, kurşun ve manganez bileşikleri atılabilir