Rönesans

Rönesans



RÖNESANS
Rönesans ortaçağ ile yeniçağ arasında (Özellikle 17 yüzyıla kadar) yaşanmış olan bir çağdır Daha kesin bir ifade ile bir geçiş dönemidir

Yeniden uyanış, yeniden doğuş anlamında kullanılan bir isimlendirme bu çağ için çok uygundur Çünkü bu çağ her bakımdan yepyeni düşünce ve yaklaşımların, anlayış ve uygulamaların (Sanat, felsefe, din konuları üzerinde) ortaya konduğu ve yepyeni bir insan olgusunun tarih sahnesine çıktığı çağdır

Rönesans bir yeniden yapılanma hareketi olmasına karşın hemen hemen işlediği bütün konu ve sorunlarda Antik çağ felsefesini temel ve örnek almış, onu yeniden inceleyip, değerlendirmiştir Antik çağ felsefesinden çok şey öğrenmiş, bu felsefe ile pişmiş ve sonraları kendinden de öğeler katarak geliştirmiş ve kendisinden sonraki 17 yüzyıl ve yeniçağ felsefesinin hizmetine sunmuştur Böylece de bugün bile geçerli olan modern insan kavramının yaratıcısı olmuştur

Aslında Rönesans akımını Antik çağ felsefe ve kültürünün ve otoritelerinin tekrar canlandırılıp, taklit edilmesi olarak kabul etmek de tam doğru değildir Bu yaklaşım yanlış olmasa bile ancak çok dar kapsamlı bir yaklaşım olabilir Çünkü Rönesans oluşumu çok daha geniş ve temelli bir oluşumdur

Bu çağın insanı düşünen, kendine dönük, kendini inceleyen, soran, yargılayan ve kendi öz yargılarını özgürce ortaya koyan insandır Kendini bütün dogmalardan ve ön yargılardan arındırma yolundadır Aklını kullanır, aklını kendine kılavuz bilir

Bu olguyu daha somut bir şekilde açıklayabilmek için Rönesans‘ı ortaçağ ile karşılaştırmakta fayda var

1

Ortaçağ’ da insan yaşam ve kültürünü düzenleyen hiristiyan dini ve onun yöneticisi olan katolik kilisesidir Kilise her konuda mutlak otoritedir Onun düşünce ve inançları kutsaldır ve üzerlerinde tartışılması bile olası değildir Ortaçağ filozof ve düşünürüne düşen görev kilise öğretisini (skolastik öğreti) mantıksal bir takım oyunlarla temellendirmek ve savunmaktır

Buna karşılık Rönesans’ın ana eğilimi kendini her türlü bağlılıktan sıyırmak, kendini özgürce incelemektir Rönesans insanı doğa ve yaşam üzerindeki gerçekleri arar ve bu gerçeklere yalnızca akıl ve deney yolu ile ulaşmaya çalışır

2

Ortaçağ skolastik felsefesi tamamen kiliseye bağlı ve bütün hiristiyan alemini bir şemsiye gibi saran ve bütün bu alem içinde etkili olan bir felsefedir Yalnızca Latince ile işlenir Ana teması hiristiyan inançlarının savunulup, temellendirilmesidir Bu felsefede çeşitli ırklar ve uluslar yoktur, yalnızca hiristiyan alemi vardır

Rönesans felsefesi ise karşımıza artık kendi ulusunun karakterleri ve özellikleri ile çıkar, yaptıklarını kendi ulusal dilinde verir
Konuları çeşitlilik kazanmış ve ön yargılardan, doğmalardan sıyrılmıştır, doğruları kendi öz yargıları ve gözlemleri ile arar

3

Ortaçağ düşünür ve filozoflarının tamamı din adamı, yani hiristiyan kilisesinin hizmetkarlarıdır

Rönesans düşünür ve filozofları ise yazarlar, araştırmacılar ve üniversite öğrencileridir

4

Ortaçağ insanının belirmiş bir kişiliği yoktur Ondan beklenen ödev tanrının buyruklarına itaat etmektir Bu dünyanın nimetlerine yüz çevirmek, kendini öteki dünya nimetlerine layık hale getirmektir Rönesans insanı ise kişiliğini arayan, soran, araştıran, benliğinin bütün canlılığını ortaya koyan kişiliği ve özelliği olan bir bireydir, individualisttir

Rönesans Avrupa kültür tarihinde yaşanmış olan bir çağdır Avrupa kültürüne özgü ve ona ait olan bir oluşumdur Hatta bu kültüründe Latin-German yelpazesinin bir eseridir

Başlangıcı ve ilk filizleri İtalya’da oluşmuş, sonraları Fransa, Almanya, Hollanda ve İngiltere gibi diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır Bizans ırk ve kültürünün temsilcileri olan İskandinav dünyası bu oluşuma pek katkıda bulunamamış, fakat benimsemiş ve ona uymuştur

Rönesans ‘ın başlangıcı olarak genellikle 1453 (İstanbul’un Fethi) veya 1517 (Reformation’ un başlaması) yılları kabul edilmektedir Bu tarihler kesin değildirler ve yalnızca çağlar içinde bir sayısal değer ifade ederler Çünkü daha 14üncü yüzyılda bile Rönesans oluşumunun belirtileri tarih sahnesinde görülmeye başlanmıştır


Rönesans’ın nedenleri

Kağıt ve matbaanın etkisi ile okuma yazmanın gelişmesi bilgi ve kültürü artması,
Coğrafi keşifler sonunda; güzel sanatlara merak saran zengin sınıfın oluşması,
İstanbul’dan ayrılarak İtalya’ya bilginlerin eski Yunanca’yı ve eserleri öğretmeleri,
Doğaya, güzel sanatlara, edebiyata, bilimsel gelişmelere ilginin artması

Avrupa ülkelerinde Rönesans

Rönesans hareketleri İtalya’da başladı Hümanistler ( İnsan sevgisine öncelik verenler ) yeni eserler oluşturdular

Bramant ve Mikelanj dönemin en ünlü Mimarlarıdır Ressamlar eserlerinde insan vücudunun güzelliğini ön plana çıkardılar Leonardo da Vinci ve Mikelanj ölmez eserler bıraktılar Donatello ve Gibert daha çok İsa, Meryem ve din büyüklerinin heykellerinin yaptılar

Fransa’da Rönesans’a krallar öncülük etti Piyer Lesko en önemli Rönesans sanatçısıdır

Almanya’da Rönesans Hümanizim ile başladı Martin Luter (Luther) ve Erasmus dinsel konuları incelediler Albert Dürer dini tablolar yaptı

İngiltere’de Şekspir (Shakespeare), İspanya’da Servantes ünlü eserler yazdılar


Rönesans’ın sonuçları

Skolastik görüş ( Kilisenin dar görüşü ) yıkılmıştır Yerine pozitif ( Bilimsel ) düşünce hakim olmuştur

Reform hareketlerini hazırlamıştır

Bilim ve teknikteki gelişmeler hızlanmıştır

Avrupa’da sanattan zevk alan aydın ( Burjuva ) sınıf ve halk sınıfı oluşmuştur

Din adamlarının ve kilisenin halk üzerindeki otoritesi sarsılmıştır

Avrupa’nın her yönden gelişmesine ve güçlenmesine öncülük etmiştir