Seydi Ali Reis

S eydi Ali Reis adıyla tanınan Türk denizcisi Asıl adı Alî ibn Hüseyin el-Kâtibî'dir Galata'da doğdu İstanbul'un fethinden sonra Sinop'a yerleşen denizci bir ailenin oğluydu Dedesi ve babası tersane kethüdasıydı 1522 yılında Rodos seferine katılan Seydi Ali Reis, Barbaros Hayreddin Paşa'nın emrinde bir çok deniz seferine çıktı ve Batı Akdeniz bölgesini çok iyi öğrendi

Preveze Savaşı'ndan sonra adı daha çok duyulmaya başladı Trablusgarp'ın fethi ile biten harekatta Kaptan-ı Derya Sinan Paşa ve Turgut Reis emrinde çalıştı Basra'da, bir Osmanlı donanmasını Süveyş'e getirmek için, 1553 yılında Hint Kaptanı tayin edildi Seydi Ali Reis 34 parçalık Portekiz donanması ile Güney Arabistan sahillerinde karşılaştı Fırtınaya ve şiddetli düşman taarruzuna rağmen Demen kalesi önüne gelebildi Burada karaya oturan üç gemiden sonra, elinde kalan altı gemiyle birlikte Güceret'in başkenti Ahmedabat'a gitti Süveyş'i geçemeyeceğini anlayan Seydi Ali Reis gemileri ve mühimmatı satarak parasını İstanbul'a gönderdi ve üç yıl Osmanlı ülkesi dışında yaşadı

1557 yılında İstanbul'a döndüğünde, mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olmakla beraber, başına gelen olağanüstü olaylar yüzünden suçlu görülmedi Önce müteferrika yapıldı Ardından Diyarbakır tımar defterdarı tayin edildi Bir süre Şehzade Selim'in hizmetinde çalıştı Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu 1562 yılında İstanbul'da öldü

Denizciliği yanısıra Seydî Ali Reis edebiyatla da ilgilenmiş ve Kâtîbî takma adıyla şiirler yazmıştır Daha çok coğrafya ve astronomi bilimleriyle uğraşmış ve bu alanda eserler kaleme almış olan bu Türk denizcisinin Mir'ât el-Memâlik adlı eseri bir seyahatnâmedir ve seyahati esnasında gitmiş olduğu şehirlere ilişkin bilgiler içermektedir Kısaca Muhit adıyla tanınan Kitâb el-Muhît fî İlm el-Eflâk ve'l-Abhur (Gökler ve Denizler İlminin Okyanusu) adlı eseri ise daha çok deniz astronomisine ilişkindir Bu eserinde Seydî Ali Reis, yön bulma, zaman hesaplama ve pusula kullanma, denizciler için önemli olan bazı yıldızların doğuş ve batış zamanlarını belirleme ve rüzgarlar gibi denizcilikle ilgili önemli konuları ele almış ve incelemiştir Bunların dışında da önemli eserleri mevcuttur