Eyüp Sabri Paşa

Eyüp Sabri Paşa Sultan İkinci Abdülhamid Han devri amirâllerinden İsmi Eyyûb Sabri olup, Yenişehir civârındaki Urmiye’de doğdu Doğum târihi bilinmemektedir 1890 (H1308) târihinde İstanbul’da vefât etti Bayramiye yolu büyüklerinden, ilim irfân sâhibi olan hocası İdrîs-i Muhtefî’nin Kasımpaşa’da Kulaksız Câmii karşısında bulunan yokuşun alt başındaki kabrinin ayak ucuna defnedildi

Eyüp Sabri Paşa, Sultan İkinci Abdülhamîd Han zamânında yetişen, çalışkan, âlim bir deniz paşasıydı Bir kısmı henüz basılmayan çok kıymetli eserler yazdı Basılanlar şunlardır:

Mir’ât-ı Mekke, Mir’ât-ı Medîne, Terceme-i Şemâil-i Şerîf, Ahvâl-i Cezîret-ül-Arab, Şerh-i Kasîde-i Bânet Süâd, Târih-i Vehhâbiyân, Mahmûd-üs-Siyer, Necât-ül-Mü’minîn, Tekmilet-ül-Menâsik, Riyâd-ül-Mûkınîn, Mir’ât-ü Cezîret-il-Arab

İlk iki eser ile sonuncusu, Mir’ât-ül Haremeyn ismiyle yazılmış olup, mukaddes Hicaz bölgesi hakkında dînî ve târihî bilgileri ihtivâ etmektedir Herkes ve bilhassa hacılar için lüzumlu bir kitaptır Eyyûb Sabri Paşanın kitaplarında Vehhâbîler hakkında geniş bilgi vardır

Ahvâl-i Cezîret-ül Arab, Arabistan Yarımadası hakkında yazılan coğrafya kitaplarının en kıymetli ve en geniş olanıdır Büyük İslâm âlimi İmâm-ı Gazâlî’nin kelâm ilmindeki Bidâyet-ün-Nihâye isimli kitâbını Eshâb-ül-İnâye ismiyle tercüme edip bastırmıştır

Bu eserin başındaki beyit şöyledir:

Tâbi-i şer-i şerîf olmayanın dünyâda, Hâli pek müşkil olur Mahkeme-i ukbâda