Bilge Tonyukuk

Bilge Tonyukuk Adı bilinen ilk Türk yazar, tarihçi ve büyük devlet adamı Milattan sonra 8 asırda Göktürkler devrinde yaşamış İlteriş (Kutluk) Kağan, Kapagan Kağan, Bögü Han ile Bilge Kağana baş vezirlik yapmış, bazı savaşlarda başkomutan olarak vazife görmüştür



Bilge Tonyukuk Adı bilinen ilk Türk yazar, tarihçi ve büyük devlet adamı Milattan sonra 8 asırda Göktürkler devrinde yaşamış İlteriş Kağan (Kutluk), Kapagan Kağan, Bögü HanBilge Kağana baş vezirlik yapmış, bazı savaşlarda başkomutan olarak vazife görmüştür

Kendi adına dikilen abideye yazdırdıklarından anlaşıldığına göre; Çin’de doğmuş, ÇinBudist tapınakları açmak gibi fikirlerini reddetmiştir Bu sebeple milleti her an at sırtında harbe hazır tutmuş ve Türklüğün İslamiyete girmesine zemin hazırlamıştır Politikayı iyi bilen, halk ruhunu derinlemesine kavramış olan bu meşhur Göktürk vezirinin kendi adına MS 720-725 yıllarında dikilen kitabesi, Moğolistan’ın Bayın Çoktu mevkiindedir

Sade ve sanatsız bir dille yazılan bu kitabede; Çin esaretinin çilesinden, Çinlilerin hile ve zulümlerinden bahsedilerek halka öğütler verilir Bazı bölümlerde de kendi hayatından bahisler vardır

Bilge Tonyukuk kitabesinden:

“Tanrı yarlıgadığı için Türk milleti içinde silahlı düşmanı gezdirmedim Damgalı atı koşturmadım İlteriş Kağan çalışmasaydı ona uyarak ben kendim çalışmasaydım, il de millet de yok olacaktı Çalıştığı, çalıştığım için il, il oldu Millet de millet oldu Kendim artık kocadım Şimdi Türk Bilge Kağan, Türk müstakil milletini, Oğuz milletini iyi idare ederek tahtında oturuyor" ile esaretinden İlteriş (Kutluk ) Kağanla birlikte kurtularak Türklerin Çin esaretinden kurtuluş savaşını idare etmiş, gençlik yıllarında ataklık ve cesaretiyle, yaşlılığında da tecrübe ve bilgisi ile devletine hizmet vermiştir Damadı Bilge Kağanın Türk milletini yerleştirmek ve