Bolu | Yüzey Şekilleri-Tarihi-Tarım | Hayvancılık-Sanayi | Ticaret-Abant Gölü

Bolu orman, göl, kaplıca, dağ ve denizlerin kucaklaştığı, tabii güzellikleri ile ünlü, Türkiye'nin Batı Karadeniz bölgesinde yer alan bir il Sakarya, Bilecik, Eskişehir, Ankara ve Çankırı illeri ile çevrili olup 45°15' ve 41°05' kuzey enlemleri ile 39°29' ve 32°37' doğu boylamları arasında yer alır Trafik kod numarası 14'tür




Bolu'nun konumu

Bolu orman, göl, kaplıca, dağ ve denizlerin kucaklaştığı, tabii güzellikleri ile ünlü, Türkiye'nin Batı Karadeniz bölgesinde yer alan bir il Sakarya, Bilecik, Eskişehir, Ankara ve Çankırı illeri ile çevrili olup 45°15' ve 41°05' kuzey enlemleri ile 39°29' ve 32°37' doğu boylamları arasında yer alır Trafik kod numarası 14'türİsminin kökeni

İki bin sene önce “ Bitinyalılar”ın kurduğu bu kente “Claudio” ismi verilmiştir “Claudio Kenti” (Claudio Poli) zamanla “Poli” olarak anılmış ve 11 yüzyılın başında bu bölgeye sahip olan Türkler bu kente “Bolu” ismini vermişlerdir

■ Turistik gölleri ve ormanları ile ünlü Bolu ilinin doğusunda Çankırı, güneyinde Ankara, güneybatısında Eskişehir ve Bilecik, batısında Sakarya, kuzeyinde Zonguldak ve Karadeniz bulunur

Yüzey Şekilleri

îl topraklarının genel görünümü en¬gebelidir Karadeniz kıyılarından başlayan düzlükler iç kesimde Bolu-Ilgaz Dağları'yla çevrilir Abant Dağları da bu kesimde yer alır Bunun güneyindeki Mudurnu, Bolu, Yeniçağa, Gerede ve Düzce ovaları, en yüksek noktası Aladağ kütlesi üzerindeki Köroğlu Tepesi (2 378 m) olan, dağlık bir alanda son bulur

iklim, akarsular, göller

İlin Karadeniz kıyılarında kışlar bol yağışlı ve ılık, yazlar serindir İç kesimlerde ise kışları çok sert geçen bir kara iklim görülür Sıcaklığın kış aylarında —34 dereceye düştüğü olur

İlin başlıca akarsuları, Bolu Suyu (veya Büyüksu), Gerede Çayı (veya Ulusu), Melen Çayı, Aladağ Suyu, Göynük Suyu ve Mudurnu Çayı'dır
Abant Gölü ve Yedigöller'in dışında Düzce Ovası'nın güney kjyısıııda Eften Gölü ve Çağa Gölü bulunur

Tarih
Bolu'da Türk egemenliği XII yılda Selçuklularla başladı Gazi'nin komutanı Konuralp tarafından alınan Bolu, bir ara İsfendiyar oğullarının egemenliğinde yaşadı İkinci Murat devrinde tekrar Osamanlı topraklarına katıldı İkinci Meşrutiyet'ten sonra bağımsız sancak, Cumhuriyet döneminde de il oldu

Bolu'nun ilçeleri
Akçakoca
Cumaova
Çilimli
Dörtdivan
Düzce
Gerede
Gölkaya
Göynük
Kıbrısçık
Mengen
Mudurnu
Seben
Yeniçağa
Yığılca

Tarım, Hayvancılık

Bolu'da halkın yüzde 82'si köylerde yaşar ve tarımla uğraşır Tarım ürünlerinden buğday, mısır, çavdar, arpa ve şeker pancarından sonra özellikle Düzce Ovası'nda yetiştirilen tütün gelir Şeker pancarı ve tohumu burada ayrı bir önem taşır çünkü bu ilde üretilen şeker pancar tohumumu Almanya'ya ihraç edilir Ayrıca yumrulu bitkilerden patates yetiştirilir Bolu'da toprakların dağılışı bür illerden farklıdır Ormanlar il topraklarının hemen hemen yarısını, ekili-dikili alanlar ise 3'te birini kaplar

Ekonomik yönden en önemli ürün fındıktır Fındıktan sonra en çok yetiştirilen meyve elmadır

Hayvancılık da önemli bir tarım dalıdır: koyun, keçi, sığır, manda, at, katır Ayrıca, Bolu'nun her tarafında arıcılık çok gelişmiştir (yıkda 200 ton bal, 40 ton balmumu)

Sanayi, Ticaret
Bolu'da genellikle orman ürünleri ve tütün işleme sanayii gelişmiştir; sosyo-ekonomik gelişme açısından iller arasında 39 sıradadır Kereste fabrikaları, tütün işleme atelyeleri dışında bir çimento fabrikası vardır

Doğal güzellikleriyle son yıllarda turistik değeri gittikçe artan Bolu'nun görülmeğe değer yerleri Abant Gölü ve Yedigöller'dir

Abant Gölü
Bolu'nun 34 km güneybatısında tatlı su gölü Dairesel bir çukur içindedir Yamaçlar çam ormanlarıyla kaplıdır Gölün yüzünü nilüfer çiçekleri süsler Suyunda bol alabalık yaşar Gölün çevresi otel, motel, gazino gibi turistik tesislerle değerlendirilmiştir



Kaynak: BilgeNesilcom | Meydan Larouse Gençlik Ansiklopedisi s267

vayy cennet bolu işte memleketimtşkkürler =)

Karadeniz Bölgesi'nin en batı kesiminde yer alan ilimizdir Dorukları bazen sisler ve bulutlar arasında kaybolan, yemyeşil ormanlarla kaplı dağlar, eşsiz güzellikteki akarsular ve küçük göller Bolu'nun doğal güzelliğini oluşturur

İstanbul ile Ankara'yı birbirine bağlayan karayolu üzerinde bulunan Bolu, her iki kente de hemen hemen aynı uzaklıktadır Bu nedenle bu iki kent arasındaki ulaşımda elverişli bir konaklama yeridir

BOLU İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER

İL MERKEZİ: Bolu

YÜZÖLÇÜMÜ: 11051 km2

NÜFUS: 504778 (1985)(1990): 536869

İL TRAFİK NO: 14


İLÇELER VE NÜFUSLARI


(1990): Merkez ilçe (156326), Akçakoca (32839), Cumaova (26499), Dörtdivan (13499), Düzce (156326), Gerede (41274), Gölyaka (19775), Göynük (20076), Kıbrısçık (6716), Mengen (18982), Mudurnu (27153), Seben (11020), Yeniçağa (10874), Yığılca (22271)


İLGİÇEKİCİ YERLER:

Yedigöller Milli Parkı; Abant Gölü; Kartalkaya,' Şifalı Su ve Sünnet Gölü orman içi dinlenme yerleri; Akçakoca plajları; Bolu Büyük ve Küçük kaplıcalan; Hisartepe ve Üskübü (Konuralp) kalıntilan; Seben Çeltikdere kaya evleri; Ceneviz, Keçi kaleleri; Antinoos Tapınağı, Bolu ve Mudurnu'daki Yıldırım Bayezid külliyeleri; Göynük'teki Akşemseddin Türbesi, Gazi Süleyman Paşa Camisi ve Süleyman Paşa Hamamı; Bolu ve Konuralp müzeleri, Konuralp Roma Tiyatrosu (Kırkbasamaklar) BAŞLICA YÜKSELTİLER: Köroğlu Tepesi (2499 metre), Çele Doruğu (1980 metre), Naldökentepe (1911 metre) SICAKLIK: Bolu kentinde en düşük 34°C (921929), en yüksek 39,4°C (2181945), ortalama 10,2°C YAĞIŞ MİKTARI: Bolu kentinde yıllık ortalama 538,2 mm

Köroğlu ile Bolu Beyi'nin büyük bir destansı halk öyküsü niteliğine bürünmüş serüvenleri Bolu'da geçer Bu il dağları, ormanları, akarsuları, gölleri ve deniziyle çeşitlilik gösteren doğal yapısının yanında, tarihsel yapı ve kalıntilanyla da ilgi çeken bir dinlence yöresidir

Doğal Yapı

Bolu ili topraklarının yansından çoğu dağlıktır Güney kesimde 2000 metreyi aşan bu dağlar Kuzey Anadolu Dağları'nın batısında, Karadeniz kıyısına paralel biçimde uzanan üç sıradan oluşur İl topraklarını engebelendiren bu dağlık alanın yüksekliği doğudan batıya, güneyden kuzeye gidildikçe alçalır İlk sırayı Kıyı Dağları (Akçakoca Dağları) oluşturur Bunun ardında uzanan daha yüksek ikinci sıra Abant ve Bolu dağlarıdır İlin güneyini kaplayan ve üçüncü sırayı oluşturan Köroğlu Dağları üzerindeki Köroğlu Tepesi 2499 metreyle ilin en yüksek noktasıdır

Bu dağların yüksek kesimlerinde çayırlarla kaplı ve hayvancılık bakımından önemli pek çok yayla vardır İl topraklarının yaklaşık yüzde 9'unu kaplayan ovalar dağ eşikleriyle birbirinden aynlmıştır Bunlardan en önemlisi olan Düzce Ovası ilin batısında yer alır Aynca Gerede, Himmetoğlu ve Mudurnu ovalan da ilin tanm yapilan öbür düzlükleridir Kınk (fay) çizgileriyle sınırların bu ovalar ve dolayları aynı zamanda Türkiye'nin en etkin deprem alanlarındandır Bolu ilinde birçok sıcak su kaynağı ve kaplıca bulunmasının nedeni de kınk çizgilerdir Sıcak sular bu kınklardan yeryüzüne çıkar

Üç dağ sırası arasmda bulunan vadilerdeki akarsuların tümü Karadeniz'e ulaşır Başlıca akarsular Filyos Çayı'nın Başlangıcı olan Gerede Çayı, Devrek Çayı'nın Başlangıç kollarından Büyüksu (Bolu Suyu) ve Mengen Çayı, Büyük Melen Çayı ile Sakarya'nın kollarından Mudurnu ve Göynük sularıdır Büyük Melen Çayı'nın kollarından Küçük Melen Çayı üzerinde Hasanlar, Büyüksu üzerinde de Gölköy baraj ları kurulmuştur
Çok sayıda küçük gölün yer aldığı Bolu ilinde Abant Gölü (bak Abant Gölü) ve Yedigöller güzellikleriyle ünlüdür

Karadeniz ile İç Anadolu arasındaki bir geçiş alanında yer alan Bolu ilinin kıyı kesiminde oldukça yumuşak olan iklim, iç kesimlere gidildikçe yüksekliğin de etkisiyle sertleşir Sıcaklık kış aylarında ilin yüksekçe kesimlerinde oldukça düşer Bazen Abant Gölü' nün suları donar

Bolu ilinin oldukça çok yağış alan kıyı kesiminin alçak yerlerinde makiler, yükseklerde kestane ve kayın ormanları vardır İl alanının üçte birinden çoğunu kaplayan ormanlar iç kesimlerde soğuğa ve susuzluğa dayanıklı ağaçlardan oluşur Bolu ilindeki ormanlarda bazı az rastların bitki ve hayvanların korunması ve üretilmesi amacıyla özel alanlar oluşturulmuştur Bunlardan başlıcalan Kökez ve Sülüklügöl doğayı koruma alanları, GöynükKapıorman Dağı, MengenGeyik Gölü, Abant geyik üretme istasyonu, aynı zamanda bir ulusal park alanı olan Yedigöller'deki alabalık üretme istasyonu ile geyik ve karaca üretme alanıdır

Tarih

Bolu yöresinin bilinen en eski adı Bebrikya' dır Trakya'dan buraya Bitinler gelip yerleşince Bebrikler daha batıya göçtüler ve yöre Bitinya adıyla anıldı Bitinya'da kuruları ilk yerleşmenin günümüzde Düzce'nin Konuralp (eskiden Üskübü) bucak merkezindeki Kieros kenti olduğu bilinir Bitinler, bugünkü Bolu kenti yakınında Bitinyum adıyla anılan bir kent kurup onu surlarla çevirdiler Daha sonra Bitinler Roma egemenliğine girince kentin adı İmparator Claudius döneminde Claudiopolis olarak değiştirildi
Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılara başta Bolu ve Konuralp olmak üzere ilin çeşitli yerlerinde rastlanır Roma döneminde Bitinya'nın geniş çayırlarında çok sayıda koyun ve sığırın beslendiği, buradan Roma'ya buğday ve baklagiller gönderildiği bilinmektedir


Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesiyle Bizans egemenliğine giren bölgeyi 13 yüzyılda Selçuklular ele geçirdi Bolu ili toprakiannın Bolu, Mudurnu yöreleri Konur Alp, Akçakoca yöresi ise Akça Koca tarafından 14 yüzyılda Osmanlı topraklarına katıldı
Kurtuluş Savaşı sırasında işgale uğramayan Bolu'da ulusal mücadelenin hemen başlarında ayaklanmalar çıktı İşgalci güçlerle işbirliği yapan İstanbul hükümetinin başlattığı bu ayaklanmalar ulusal kurtuluşçu güçleri yıprattıysa da kısa sürede bastırıldı (bak Kurtuluş Savaşi)

Ekonomi

Bolu ilinin ekonomik yaşamı sırasıyla tarım, ormancılık, madencilik, sanayi ve turizme dayanır 19 yüzyıl sonlarında il tarımında tahıl, tütün ve baklagiller üretimi ile hayvan besiciliği ve arıcılık önemliydi Karadeniz Bölgesi'nin doğu kesiminden Bolu iline göç edenler tarımsal üretimin çeşitlenmesine katkıda bulundular Eskiden özellikle Düzce Ovası'nda yaygın olarak yetiştirilen tütün, tarımsal ve ticari güçlükler nedeniyle önemini yitirmiştir Tütünün yerini Karadeniz'in doğu kıyılarında da yaygın olarak yetiştirilen fındık almıştır Bunu çeşitli meyveler ve mısır izlemektedir Bugün Bolu ilinde elde edilen başlıca tarım ürünlerini Önem sırasına göre şöyle sayabiliriz: Patates, buğday, mısır, şekerpancarı, arpa, fındık ve elma

İlde hayvancılık gelişmektedir Koyun, kıl keçisi, Ankara keçisi yetiştirilir ve sığır besiciliği yapılır Tavukçuluk ve arıcılık da gelişmiştir Ormancılık ise buna bağlı çeşitli işkollarıyla birlikte Bolu'da önemli bir geçim kaynağıdır

Yeraltı kaynakları zengin olan Bolu ilindeki linyit yatakları Türkiye Kömür İşletmeleri'nin Bolu Linyitleri İşletmesi'nce değerlendirilir
İldeki başlıca sanayi kuruluşları kamu ve özel kesime bağlı orman ürünleri, süt ürünleri ve çimento fabrikalandır

Abant Gölü çevresindeki çeşitli tesisler, Kartalkaya'daki kış sporları tesisleri, Yedigöller'deki ulusal park alanı, Akçakoca plajları, ulaşıma elverişli yol bağlarıtilan, büyük kentlere yakın oluşu Bolu'yu çekici bir turizm bölgesi durumuna getirmiştir İlin çeşitli yerlerindeki kaplıcalar, Bolu'nun turistik çekiciliğinin bir başka yönüdür

Toplum ve Kültür

İlin nüfus bakımından en büyük ilçesi olan Düzce'de halkın bir bölümü eskiden Kafkasya'dan göçmüş Çerkezler ile Abazalar'dan oluşur Bu topluluklar kendilerine özgü bir yaşamla geleneklerini korumuşlardır Karadeniz Bölgesi'nin doğu kesiminden gelenler ise Akçakoca ilçesinde yoğun olmak üzere ilin çeşitli yerleanne yerleşmişlerdir
Bolu yöresi halk edebiyatında Köroğlu'nun ayrı bir yeri vardır Yiğitliği ve başkaldırıyı; aşk serüvenleri ve doğa güzellikleri karşısında duygularını ustalıkla dile getiren halk ozanı Köroğlu ile Celali Ayaklanmalan arasında bir ilişki olup olmadığı kesin olarak bilinmemektedir (bak Köroğlu)

Bolu'daki el sanatlarından dokumacılık önemini yitirmiştir Ormanlarla kaplı ilin dağlık kesimlerinde ağaç işlemeciliği ve ağaç eşya yapımı yaygındır "Çotora" adıyla bilinen, ağaçtan yapılma su testileri, ağaçtan saksılar, sepet ve çantalar, tahta kaşıklar il dışına satılarak gelir sağlarıdığı gibi il sınırları içinde de bir gelir kaynağıdır

Türkiye'nin en ünlü aşçilannın Bolu ve özellikle Mengen'den çıkması da bu ile ülke ve dünya çapında ün kazandırmıştır Eskiden Osmanlı saraylarının aşçilan Bolulular'dan seçilirdi; günümüzde ise hemen hemen tüm büyük lokanta ve otellerin aşçilan Bolulu' dur Mengen'de her yıl aşçılarla ilgili bir i şenlik düzenlenir, pişirilen çeşitli yemekler i sergilenerek aşçılar arasında yarışmalar yapılır

İl Merkezi: Bolu

Bolu Ovası'nda kurulmuş olan kentin kuzeyinden E5 Karayolu geçer Özellikle konut yapilan alanların yayılışıyla kent bu yola doğru genişlemiştir 19 yüzyılda önemli bir ticaret merkezi olan Bolu, ticaretin gerilemesiyle giderek eski canlılığını yitirdi 19 yüzyılda 20 binden çok olan nüfusu 1950'de ancak 7954'tü E5 Karayolu'nun yapılmasından sonra canlarımaya başlayan kentte bazı sanayi işyerlerinin açılması da nüfus artışına katkıda bulundu Kentte iki hastane ile Gazi Üniversitesi'ne bağlı İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Meslek Yüksek Okulu vardır
Kentin nüfusu 50288'dir (1985)