 |
Türk Kurtuluş Savaşı |
 |
05-02-2009
|
#1 |
|
Şengül Şirin
|
Türk Kurtuluş SavaşıKurtuluş Savaşı (İstiklal Harbi), 1  Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşı kazanan devletlerce paylaşılmasına karşı Türk ulusunun verdiği mücadeledir Türk Kurtuluş Savaşı Kurtuluş Savaşı (İstiklal Harbi), I Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşı kazanan devletlerce paylaşılmasına karşı Türk ulusunun Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde verdiği mücadeledirSavaş Öncesi DönemKurtuluş savaşı öncesi, 1 Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar dayanırBüyük Savaş'tan mağlup ayrılmış olan Osmanlı Devleti, galip devletler ile Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzalamıştı Bu antlaşmanın 7 maddesi, galip devletlere istedikleri her yeri istedikleri zaman işgal etme hakkını tanıyordu Böylelikle işgaller bu antlaşmanın arkasına sığınılarak yapılabilecekti1: İngiliz ve Fransız ortaklaşa işgal bölgesi 2: Yunan işgal bölgesi 3: İtalyan işgal bölgesi 4: Fransız işgal bölgesi 5: Ermeni işgal bölgesi 6: İngiliz işgal bölgesi Uluslararası Sevr Antlaşması 10 Ağustos 1920 Osmanlı İmparatorluğu'nun son uluslararası antlaşmasıdır Sevr antlaşması ile Saray'da yaşıyan Osmanlı Hanedanı ve hükümet, Anadolu'nun ve İstanbul'un işgaline kapıyı açmıştırİşgal Dönemiİşgallere Tepki İşgallere ilk tepki işgale uğrayan bölgelerde yaşayan halktan gelmişti İzmir'de Hasan Tahsin işgale karşı ilk kurşunu atarak halkın bu haksız işgallere sessiz kalmayacağını göstermişti Ege'de Yunanlılara, Güneydoğu'da Fransızlara, Karadeniz'de Pontusçu Rumlara karşı ilk karşı hareketler başlamış, bu hareketlere daha sonra Kuvay-i Milliye (''Milli Kuvvetler'') adı verilmiştiHalkın bütün bu tepkisini ve silahlı mücadelesini Padişah ve Osmanlı Hükümeti Bütün Gücüyle Desteklemiş Maddi ve manevi konudaki Bütün desteklerini gayri resmi yollarla yapmıştır ( ingiliz hükümetinin tepkisini çekmemek için) ve silahını vermeyen askerlerin silahları gizli gizli Topkapı sarayının ve dolmabahçe sarayının mahsenlerinde saklanıp anodoluya milli mücadele için gönderildiği saptanmıştır T C Başbakanlık (Osmanlı devleti) arşivi kayıtları s412-f22 Hatta Sultan Vahdettin Han Bizzat Mustafa Kemal ATATÜRK'ü yanına çağırarak Şu meşhur sözü söylemiş '' Paşa paşa Bu vatanı kurtacak birisi varsa oda sensin '' diyerek ona hertürlü yetkiyi vererek kendi tuğrasıyla (imza) onaylamıştır ve Milli mücadeleyi Osmanlı devletinin PAŞA sı Mustafa Kemal Başlatmıştır TC Başbakanlık (Osmanlı Devleti)arşivi s423-f43KongrelerAmasya Tamimi (22 Haziran 1919) 12 Haziran 1919’da Havza'dan Amasya'ya gelen Mustafa Kemal Paşa buradan yayınladığı bildiri ile ülkenin içine düştüğü durumu açıklıkla saptıyor, çözümün bütün güçlerin birleşmesinden geçtiğini vurguluyordu MKemal Amasya'da Anadolu ve Rumeli’de kurulan Mudafaa-i Hukuk Derneklerini birleştirme, kongreler yaparak tüm ulusun kesin kararına dayalı yeni bir yönetim kurma amacıyla Amasya Tamimi’ni hazırlamıştır Bu tamimin önemli maddeleri: Vatanın bütünlüğü ulusun bağımsızlığı tehlikededir Hükümet millet için üstlendiği görev ve sorumluluklarını yerine getirememektedir Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır Ulusun haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etkiden ve kontrolden uzak bir ulusal kongrenin toplanması şarttır Bu kongreye her ilden, her sancaktan milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin seçilerek hemen yola çıkarılması gereklidir Keyfiyet milli bir sır olarak saklanmalıdır Doğu illeri adına, 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır Amasya Tamimi’nin önemi: Bu tamim ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolunda atılan ilk adımdır Ulusun teşkilatlandırma ve mücadele yöntemleri belirginleşmiştir Ulusal egemenlik ve ulusal bağımsızlık fikri ilk kez ortaya atılmıştırErzurum Kongresi(23 Temmuz - 7 Ağustos 1919) Vilayet-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi ile Trabzon Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetikongre düzenlemek için çalışmalar yapıyorlardı 3 Temmuz’da Erzurum’a gelen Mustafa Kemal, 8 Temmuz’da İstanbul’a görevinden ve askerlikten ayrıldığını bildirerek, Osmanlı Hükümeti ile tüm ilişkilerini sona erdirmiştir Mustafa Kemal ertesi gün Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Şubesi’nin başkanlığına seçildi Erzurum, Sivas, Bitlis, Van ve Trabzon’u temsil etmek üzere 56 delegenin katıldığı Erzurum kongresi 23 Temmuz1919’da Mustafa Kemal’in başkanlığında toplanarak aşağıda yazılı tarihi kararı almıştır Erzurum Kongresi Kararları: ortak bir Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez Yabancıların baskısı altındaki Osmanlı Hükümeti’nin dağılması karşısında ulus tümden direniş ve savunmaya geçecektir Vatanı kurtarma yolunda İstanbul Hükümet’i başarısız kalırsa geçici bir hükümet kurulacaktır Ulusal kuvvetleri ve ulusal iradeyi egemen kılmak esastır Hristiyanlara egemenlik ve ayrıcalık tanınamaz Manda ve himaye kabul edilemez Mebusan Meclisi açılmalı, hükümetin çalışmalarını denetlemelidir Kongrenin Önemi: Yeni bir devlet kurma düşüncesi belirginleşmiştir Misak-ı Milli sınırları ilk kez belirlenmiştir Mustafa Kemal’in başkanlığında Doğu illerini temsilen, Heyet-i Temsiliyeyürütme organı seçilmiştir (Temsil Heyeti) adıyla bir Erzurum Kongresi’nin toplanma amacı bölgesel, alınan kararlar yönünden ise ulusaldır Sivas Kongresi( 4 Eylül - 11 Eylül 1919) Ulusal direnişi oluşturmada ikinci büyük adım Sivas’ta atılmıştır Bu kongre, Heyet-i Temsiliye’nin yanı sıra bazı vilayetlerden seçilmiş temsilcilerle birlikte 38 delegenin katılımı ile 04/11 Eylül 1919’da yapılmıştır İstanbul Hükümeti’nin Sivas’ta kongrenin yapılmasını önlemek için uyguladığı tüm baskılar sonuçsuz kalmıştır Sivas Kongresi Kararları: Erzurum Kongresinde alınan kararlar kabul edildi Anadolu ve Rumeli’de kurulmuş olan Müdafaa-i Hukuk dernekleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği adı altında birleştirildi Erzurum Kongresi’nde seçilen 9 kişilik Heyet-i Temsiliye, 6 kişi daha ilave edilerek tüm yurdu temsil etme yetkisiyle genişletildi Başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir Önemi: Erzurum kongresinde alınan kararlar bir bölge halkının kararları olmaktan çıkarılıp tüm ulusa mal edilmiştir Ulusun geleceğine ulusun kendisinin karar vereceği ilkesi gerçekleştirilmiştir M Kemal kongrede Temsil Heyeti’nin başkanı olarak seçilmekle Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın yetkili lideri haline gelmiştir TBMM bu kongrede seçilen Temsil Heyeti tarafından açılacaktır Amasya Görüşmeleri(20 Ekim - 22 Ekim 1919) Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti ile yaptığı yazışmalarda; Hükümetin Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde alınan kararlarına bağlı olmasını, Meclis-i Mebusan toplanana kadar hükümetin önemli kararlar almamasını, atamalarda Heyet-i Temsiliye’ye danışılmasını istemiştir Ancak bütün bu yazışmalar bir sonuç vermedi Bununla birlikte, İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal ile görüşmek üzere Anadolu’ya bir temsilci gönderdi( Bahriye Nazırı Salih Paşa) İstanbul Hükümeti ile Heyet-i Temsiliye arasında yapılan Amasya görüşmelerinde taraflar şu esaslar üzerinde anlaşmışlardır: İstanbul Hükümeti Sivas Kongresi kararlarını Meclis-i Mebusan’da onaylanması şartıyla kabul edecektir Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği yasal bir kuruluş olarak İstanbul Hükümeti’nce tanınacaktır Türklerin çoğunlukta olduğu yerlerin işgaline izin verilmeyecektir Müslüman olmayan topluluklara Türklerin egemenlik haklarını, toplumsal dengesini bozacak ayrıcalıklar tanınmayacaktır Meclis-i Mebusan’ın güvenlik bakımından İstanbul’ da toplanması uygun değildir Bu nedenle Meclis Anadoluda geçici olarak toplanacaktır İtilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerinde Heyet-i Temsiliye’nin uygun göreceği temsilcilerin bulunması sağlanacaktır Sonuç: Heyet-i Temsiliye Osmanlı Hükümeti tarafından resmen tanınmıştır Görüşmeler sonunda Meclis-i Mebusan’ın İstanbul’da açılması İstanbul Hükümeti’nce kabul edilmiştir Heyet-i Temsiliye'nin Ankara'ya gelişi( 27 Aralık 1919) 27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal burasını Anadolu’daki direniş hareketinin merkezi olarak seçmişti Gerçekten de Ankara coğrafi konum bakımından Anadolu’nun ortasına yakın bir yerde bulunuyordu Ayrıca o dönemin en önemli ulaşım aracı olan demiryolu Ankara’ya kadar uzanıyorduMeclis-i Mebusan'ın son toplantısı ve Misak-ı Milli(28 Ocak 1920) 12 Ocak 1920’de Osmanlı Meclis-i Mebusan son kez toplandı Bu meclisin verdiği en önemli karar, taslakları Mustafa Kemal tarafından milletvekillerine Ankara’da verilen ve sonraları Misak-i Milli olarak adlandırılacak olan Ahd-ı Milliye (Ulusal And) 28 Ocak 1920’de kabul edildi Meclisin ve İstanbul Hükümeti’nin çalışmalarından ve Anadolu’da artan direniş hareketlerinden rahatsızlık duyan İtilaf Devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal ettiler Yunan birlikleri de Anadolu içlerine doğru ilerlemeye başladı İstanbul’un işgalinden sonra tüm resmi dairelerin kontrolünün İttifak Devletlerinin eline geçmesinden dolayı Meclis-i Mebusan'ın İşgal güçleri süngüsü altında alacağı kararların sağlıklı olmayacağı için padişah tarafından kapatılmış mebusların bundan böyle görevlerini Anadoludaki meclisde yürütmeleri istenmiştir 68 milletvekili Anadoluya geçmeyi başarmış bir kısmı ise tutuklanarak Maltaya sürülmüştür Misak-ı Milli (Ulusal And) kararları: Halkı özgür kalır kalmaz ana yurda kendi istekleriyle katılmış olan Kars, Ardahan, Artvin için gerekirse yeniden oylama yapılacaktır Batı Trakya’nın durumu orada yaşayanlar tarafından saptanmalıdır Halifeliğin, İstanbul ve Marmara’nın güvenliği sağlanmalıdır Boğazlar konusu, ilgili devletlerle birlikte verilecek kararlarla çözümlendikten sonra Boğazlar dünya ticaretine açılabilecektir Azınlıklar için istenen haklar sınırlarımız dışındaki Türklere de uygulanması koşuluyla kabul edilebilir Ulusal ve ekonomik gelişmemizi mümkün kılmak amacıyla tam serbestlik ve bağımsızlık sağlanması, siyasi, adli, mali gelişmemize engel olan sınırlamaların kaldırılması gereklidir Müslüman Arapların çoğunlukta olduğu yerlerin kaderi halkın oyuna uygun olmalıdır Önemi: Misak-ı Milli ile M Kemal Paşa’nın düşünceleri Osmanlı parlamentosu tarafından kabul edilmiş ve yasallaşmıştır Türk ulusunun bağımsızca yaşayacağı vatan sınırları çizilmiştir Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması(23 Nisan 1920)  Ankara'da yeni meclis binası Bugün müze olarak halen hizmet etmektedirTBMM'nin açılması için hazırlıkların sürdürüldüğü günlerde, Damat Ferid Paşa yeniden sadrazamKuvay-ı milliye'ye karşı mücadeleye başladı oldu AyaklanmalarUlusal Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu’nun çeşitli yerlerinde bir çok ayaklanmalar çıkmıştır Bu ayaklanmaların bir bölümü Türk topraklarını parçalayarak yeni bir devlet kurmayı amaçlayan, diğer bölümü ise, saltanathilafete geleneksel ve dinsel bakımdan bağlı olanlarca çıkarılmış isyan hareketleridir Hıyanet, kin ve taassubun yarattığı isyanların amacı; milli hareketi boğmaktır Atatürk, öncelikle iç isyanların bastırılmasına, ülkede iç güvenliğin sağlanmasına son derece önem vermiştir Bir yandan vatana ihanet yasası çıkarılırken, öbür yandan da iç isyanları bastırmada kullanılmak üzere Seyyar Jandarma Müfrezeleri kurulmuştur Ayaklanmalar milli mücadeleyi geçiktirmiştir ve İstanbul Hükümetince YönetilenlerAhmet Aznavur Ayaklanması ( 2 Kasım 1919- 16 Nisan 1920) Manyas –Susurluk-Gönen –Ulubat dolaylarında Aznavur’un çıkardığı ayaklanmayı önce Milli kuvvetler, sonra’da Çerkez Ethem bastırmıştır Halifelik ordusu ( Kuva-i İnzibatiye)İstanbul yönüne geçişi sağlayan Geyve ve çevresinde iyi donatılmış Kuva-i Milliye’ye karşı İngilizlerin desteği ile kurulan Halifelik Ordusu Milli Kuvvetler tarafından dağıtılmıştırİstanbul Hükümeti ve İşgal Güçlerinin Birlikte Çıkardığı AyaklanmalarEn yaygın olanıdır İşgalcileri kendi etki alanlarındaki milli uyanışı ezmek için her çareye başvurmuşlardır Gizli ajanlarıyla İstanbul Hükümetiyle işbirliği yapıp din sömürücülüğü yoluyla halkı ayaklandırmışlardır Bolu-Düzce-Hendek ve Adapazarı AyaklanmalarıBoğazları elde tutmak amacıyla çıkartılan ayaklanma Kuvayı Milliye kuvvetlerince bastırılmıştırYozgat AyaklanmasıBu ayaklanmayı bastırmakta milli kuvvetler yetersiz kaldığı için, kuvay-ı seyyare bastırmıştır Afyon AyaklanmasıYunan ajanlarının kışkırtması sonucunda Çopur Musa adlı çıkar düşkününün çıkarttığı bu ayaklanma Kuvayı Milliye tarafından bastırıldı Konya AyaklanmasıDin duygusu kullanılarak Fransız, İngiliz, İtalyan ajanlarının kışkırtmalarıyla çıkmıştır Milli kuvvetlerce bastırılmıştırrefit musa paşa sayesindeMilli Aşireti AyaklanmasıUrfa’da yaşayan bu aşiret Fransızlarla işbirliği yaparak ayaklanmıştır Milli kuvvetlerce bastırılmıştır Milli Aşireti Ayaklanması (1 Haziran-8 Eylül 1920) Güneydoğu Anadolu’da Fransa, İngiltere ve Ermeni faaliyetlerinin artması, bölgede yaşayan Kürt aşiretlerini de kışkırtmaları sonucunda Milli Aşireti de ayaklanmıştır Aşiret liderlerinden Mahmut, İsmail, Halil ve diğer şahıslar Fransız ve İngilizlerle temasa geçerek Siirt’ten Tunceli’ye kadar olan bölgeyi idareleri altına almak için harekete geçtiler Milli Aşireti’nin ayaklanmasının bastırılması için 13 Kolordu görevlendirildi 18 Haziran 1920’de asilerle çarpışma başladı Viranşehir bölgesine kadar saldıran asilere nasihat heyetleri gönderilmiş ise de olumlu bir netice alınamadı Fransız işgali altındaki bölgeden aldıkları “üç bin atlı ve develi ile bin kadar piyadeden ibaret bir kuvvetle” 25 Ağustos 1920’de Viranşehir asiler tarafından işgal edildi Atatürk Nutuk’ta konuyu şöyle açıklar “Asiler, aman dilemek maksadıyla geldiklerini söyleyerek o bölgedeki komutanlarımızı kandırarak tedbir almakta ihmale sevk ettiler Bu sırada, o civarda dağınık halde bulunan müfrezelerimize hücum ederek Viranşehir’i işgal ettiler Haberleşme ve bağlantımıza engel olmak üzere de, o bölgedeki bütün telgraf hatlarını kestiler” Viranşehir’i işgal eden asiler devlete bağlı olan Karakeçili Aşireti mensuplarını öldürdükleri gibi, askerlerin, subayların mallarını da yağma ettiler Asilerin temizlenmesi için 13 Kolordudan Beşinci Tümen görevlendirildi Devlete bağlı vatansever aşiretlerin de desteği ile isyancılar yenilerek güneye çöl tarafına(suriye) kaçtılarAzınlıkların Çıkardığı Ayaklanmalar-Fransızların desteğiyle 10 Temmuz 1920’de Adana’ya giren Ermeniİntikam Alayı’nın ayrıca doğu illeri sınırında bulunan diğer Ermenilerin ayaklanma kışkırtma ve savaş açma şeklindeki baskılarıdır -Yunan desteğini alamayan Doğu Karadeniz Rumlarının Pontus devletini kurma amacıyla çıkarttığı ayaklanmalardır Aralık 1920 de başlayan ayaklanmalar kesin zaferin kazanılmasından sonra 1923’ de tam olarak bastırıldı Düzenli Ordununu kurulmasına tepkiDemirci Mehmet Efe Aralık 1920’de ayaklanmış, Refet Bey tarafından bastırılmıştır Çerkez Ethem AyaklanmasıI İnönü savaşı sırasında bastırılmıştır Kuvay-i Milliye döneminde oldukça başarılı hizmetler veren Çerkes Ethem bu yenilgi sonunda Yunan ordusuna teslim olmuş ve TBMM tarafından vatan haini olarak ilan edilmiştir ÇerkezBilecik'ten dönerken Ankara'ya götürdüğü İstanbul Hükümetinin temsilcilerinin hemen serbest bırakılmasını isteyen bir telgraf çekti Bunu üzerine Meclis'de Kuvayi Seyyareye karşı çıktı Batı Cephesi komutanlığı Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet suçu işlediklerini öne sürerek teslim olmalarını istedi Fakat mebus Reşit Bey'in de kendilerine katılmasıyla üç kardeş Uşak'ta Yunanlılarla görüştüler Düzenli ordu İsmet Bey ve Refet Bey'in komutasında 1921 yılı ocak ayında Kuvayı Seyyare'nin tuttuğu Gediz-Kütahya üstüne yürüdü Çerkez Ethem'in yanındaki kuvvet iyice küçülmüştü1 Süvari Grubu komutanı binbaşı Derviş Bey takip ediyordu Derviş Bey Ethem'in arkadaşı olduğu için Yunanlılara sığınmadan önce silahlarını bırakmasını sağladı Ethem TBMM Reisliğine Meclisi'de aşağılayan ve Mustafa Kemal'in SavaşlarDoğu Cephesi Doğu cephesi savaşları: Ermeni sorununun uluslararası bir sorun haline gelmesi, Rusların Berlin Antlaşmasına Ermenilerle ilişkili olarak hüküm koydurmasıyla başlamıştır Ermeniler Hınçak ve Taşnak adlarıyla terör örgütleri kurarak Ermeni milliyetçiliğini yaymaya, halkı silahlandırarak isyana teşvik etmeye başladılar IDünya Savaşı’nda, Kafkas cephesinin açılması üzerine Ermenilerle Ruslar işbirliğine yönelmişler ve Rusların kışkırtmalarıyla Türkleri katletmeye başlamışlardır Osmanlı Devleti’nde kışkırtmalar sonucu en son ayaklananlar Ermenilerdir Bu nedenle, Osmanlılar cephe gerisinin güvenliği için Ermenileri Suriye ve Lübnan’a mecburi göç ettirmiştir(1915) İtilaf Devletleri Sevr’i uygulamaya koyabilmek için Batıda Yunanlıları, doğuda Ermenileri kullanmışlardır İtilaf Devletleri, Akdeniz ve Karadeniz’e çıkış kapıları olacak ve sınırları Wilson tarafından çizilecek Büyük Ermenistan düşünü gerçekleştirmek için Sevr Antlaşması’na bir madde koydular Rusya’da ihtilal gerçekleşince Ruslar, Doğu Anadolu’da işgal ettikleri yerleri Türklere bırakarak geri çekildiler Bu arada merkezi Erivan olan bir Ermeni devleti kuruldu (28 Mayıs 1918) Ruslar çekilirken daha Türk ordusu bölgeye ulaşmadan Ermeniler, Rusların yerini aldı ve Wilson ilkelerini kendilerine göre yorumlayarak Doğu Anadolu’nun kendilerine ait olduğunu ileri sürüp, Gümrü, Iğdır, Arpaçay ve Aras’a kadar ilerlediler Ulusal Kurtuluş Savaşı başlamadan önce Doğu Anadolu’nun Ermenilerin eline geçmesine mani olmak için Doğu Anadolu Müdafaai Hukuk Derneği adıyla bir örgüt kurulmuştu TBMM Hükümeti 15 Kolordu Komutanı Kazım Karabekir’i tam yetkiyle Doğu Cephesi Komutanlığına atadı 28 eylül 1920'de, Kazım Karabekir Paşa komutasındaki Türk birlikleri Ermenileri yenilgiye uğrattı 29 Eylül’de Sarıkamış, 30 Ekim’de Kars ve çevresi Ermeni işgalinden kurtarıldı Savaşı kaybeden ve bu arada dostlarından bekledikleri yardımın gelmediğini gören Ermeniler barış istemek zorunda kaldılar Zira Türk kuvvetleri Gümrü’ye kadar gelmişlerdi 2 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanarak savaşa son verildi Gümrü Antlaşması’na Göre: Sevr Antlaşması’nın geçersiz olduğu Ermenilerce de benimsenmiştir Ermeniler D Anadolu’daki her türlü isteklerinden vazgeçmişlerdir Ermenistan kurma girişimleri suya düşmüştür 1878’de elden çıkan Kars ve çevresi Türk topraklarına katıldı Önemi: Gümrü Antlaşması TBMM’nin uluslararası alanda ilk siyasi başarısıdır Misak-ı Milli’nin doğu sınırları kısmen de olsa belirlendi Halk üzerinde ordu ve meclisin güveni artmıştır Güney CephesiMondros Ateşkes Andlaşması’nın koşullarına aykırı olarak İngilizler Musul, İskenderun, Kilis, Antep, Maraş ve Urfa’yı işgal ettiler Fransızlar ise Adana, Mersin ve Osmaniye’yi işgal ettiler Fransa ile İngiltere 15 Eylül 1919’da ikili bir antlaşma yaparak Ortadoğu’yu nasıl paylaşacaklarını belirlediler Irak ve Filistin İngiliz Mandası, Suriye, Lübnan da Fransız Mandası altına sokuldu Antep, Maraş, Urfa da el değiştirerek Fransa’ya geçtiFransızlar buralara yerleştikleri gibi Suriye ve Mısır’dan getirdikleri Ermenileri teşkilatlandırıp Türklere saldırtıyorlardı Ermeni saldırılarına karşı başlayan direniş hareketlerine, Sivas Kongresi’nde bu yöre için Kuvayı Milliye kurulmasına karar verilerek, halkın da katılımı sağlanmıştır Maraş’ta, Sütçü İmam’ın önderliğini yaptığı mücadeleye tüm Maraş halkı katıldı Maraş’ta tutunamayan düşman şehri terk etmek zorunda kaldı (12 Şubat 1920) Maraş adı TBMM kararı ile 1973’te Kahramanmaraş olarak değiştirildi Urfa şehrinde Ali Saip(Ursavaş) Bey tarafından teşkilatlandırılan Türk direnişi başarıyla sonuçlandı Fransızlar 11 Nisan 1920’de şehri boşalttılar Urfa’ya TBMM kararı ile 1984 yılında Şanlıurfa adı verildi Antep halkı 1 Nisan 1920’de Fransızlara karşı ayaklandı Üsteğmen Salih’in ‘Şahin’ takma adıyla Kuvayı Milliye Komutanlığına atanması halkı daha da örgütlü bir güç haline getirdi Hiçbir yerden yardım alamayan Anteplilerin Fransızlara karşı direnişi yaklaşık 1 yıl sürdü Antep şehri, tüm olanaksızlıkları yaşadıktan ve altı bin şehit verdikten sonra onurundan taviz vermeden 9 Şubat 1921’de düşmana teslim olmak zorunda kaldı TBMM Antep’in direnişini ödüllendirmek için kente ‘ Gazi’ ünvanı vererek adını Gaziantep olarak değiştirdi Fransızlar halkın direnişleri sonucunda askeri harekatlarını durdurduktan sonra Sakarya Zaferi’nin arkasından TBMM ile Ankara Antlaşması’nı yaptılar ve işgal ettikleri yerleri boşalttılar Antalya, Isparta ve Konya’yı işgal eden İtalyanlara karşı cephe açılmamıştır Türk ordusunun Batı Cephesi’nde kazandığı zaferler İtalyanları etkilemiş, Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra Anadolu’yu tamamen terk etmişlerdir Sonuç: Ulusal Kurtuluş Savaşımızın Güney Cephesi’ndeki başarıları halk direnişleriyle kazanılmıştırBatı CephesiUlusal Kurtuluş Savaşı’nın kaderini tayin eden cephe Düzenli ordunun kurulmasıyla Yunanlılara karşı savaşılmıştır 1 İnönü SavaşıÇerkez Ethem’in ayaklanmasının yarattığı ortamdan yararlanmak isteyen Yunan ordusu, 6 Ocak 1921’de Bursa ve Uşak’tan hareket ederek, Eskişehir ve Afyon yönünde askeri harekata başlamıştır Amaçları, Eskişehir’i ele geçirip demiryolu ulaşımını kontrol altına almak, sonra da Ankara’yı işgal ederek TBMM’yi dağıtmaktı Türk ordusu Yunan ordusunu İnönü’de karşılamıştır Albay İsmet (İnönü)’nün komutasındaki düzenli Türk ordusu 10 Ocak 1921’de kendinden kat ve kat üstün olan Yunan ordusunun ileri harekatını İnönü’de durdurmuştur Sonra da Kütahya yönünden ilerleyen Çerkez Ethem kuvvetleri yenilgiye uğratılmıştır Iİnönü Savaşı küçük çapta bir savaş olmasına rağmen önemli sonuçlar doğurmuştur Bu savaşın önemi: Bu muharebenin kazanılmasıyla Türk ulusunun varlığı ve savaş gücünün tükenmediği kanıtlanmış, TBMM Hükümeti’nin yurt içinde ve dışında saygınlığı artmıştır Çoklukla ayaklanma odakları söndürülmüş, yurt içinde güvenlik büyük ölçüde sağlanmış bundan sonra, ülkeye yasalar egemen olmuştur Devlet kuruluşu işlemeye başlamış, vergi toplanması, asker alma işleri yoluna girmiş, daha önemlisi, Devlet’in kendi kaynaklarına sahip çıkması olanağı sağlanmıştır Ordunun geliştirilmesi ve milletin orduya güveni artmıştır Ankara Hükümeti Saltanat Yönetimi’nden üstün olduğunu ve onun yerini alması gerektiğini göstermiştir İtilaf Devletleri Sevr’i tekrar görüşmek için Londra’da konferans düzenlemek zorunda kaldılar Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı İstiklal Marşı kabul edildi (12 Mart !921) Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (Anayasa) kabul edildi Londra Konferansı(21 Şubat 1921) I İnönü Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri Londra’da bir konferans düzenlemeye karar verdiler İtilaf Devletleri Sevr’in yeniden gözden geçirilmesini kararlaştırdılar Londra’da toplanacak konferansa Osmanlı Devleti ve Yunanistan çağrıldılar Delegeler arasında Ankara Hükümeti’nin de temsilcisinin bulunmasını şart koştular Amaçları İstanbul Hükümeti ile Ankara Hükümeti arasında bölücülük yapmaktı Ancak Konferansda İstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik Paşa, Türkiyeyi temsil etme yetkisinin tamamı ile Ankara hükümetinde olduğunu söyleyerek onlara bu kozu vermeyerek birlik ve beraberlik mesajı da verdi M Kemal çağrının TBMM’ye yapılması gerektiğini, doğrudan çağrı yapılmazsa konferansa katılmayacaklarını bildirdi İtalyanların aracılığıyla Ankara Hükümeti de konferansa davet edildi TBMM Temsilcisi Bekir Sami Bey, Türk milletinin Misak-i Milli ile belirlenmiş olan haklarını dile getirdi İtilaf Devletleri bu isteğe önem vermediler Konferansta Ankara Hükümeti’ne önerilen barış esasları Sevr’in biraz değiştirilmiş şekli olduğundan reddedildi Misak-i Milli ile Sevr’in uyuşması düşünülemezdi Savaşı sürdürmekten başka çare yoktu Önemi: Yeni Türk Devleti İtilaf Devletlerince resmen tanınmıştıMoskova Antlaşması(16 Mart 1921) Türk ordusunun İnönü Zaferi sonunda Sovyetler Birliği ile TBMM arasında imzalanmıştır Moskova Antlaşması’na göre: Doğu sınırımız büyük oranda kesinlik kazanmıştır (Kesin sınırımız Kars Antlaşmasıyla belirlenecektir) Sovyetler yeni Türk Devleti’ni ve Misak-i Milli’yi tanımıştır Böylece ilk kez büyük bir devlet TBMM’yi tanımış oluyor İki devlet arasında çeşitli ekonomik ve siyasi konularda karşılıklı yardım kararı alındı Doğu sınırımız güvenlik altına alındığı için, bu cephedeki kuvvetlerimizin diğer cephelere kaydırılma imkanı doğmuştur 2 İnönü Savaşı(23 -31 Mart 1921) Londra Konferansı’nın barış önerilerinin TBMM Hükümeti’nce reddedilmesi üzerine, İtilaf Devletleri’nin isteklerini zorla Türklere kabul ettirmekle görevlendirilen Yunanlılar, Bursa üzerinden Eskişehir’e, Uşak üzerinden Afyon’a doğru 23 Mart 1921'de saldırıya geçtiler Yunanlılar, Bilecik’i, İnönü’de Metris Tepe’yi ve Uşak’ı ele geçirmeleri üzerine, TBMM Muhafız Taburu cepheye gönderildi Böylece güçlenen Türk kuvvetleri karşı saldırıya geçerek Yunan saldırısını püskürttü Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey’in savaş süresince verdiği “mevzilerin kesin olarak savunulması” emri başarının elde edilmesinde etken oldu1 Nisan 1921’de Yunan ordusu Bursa’ya çekilmeye başladı Böylece Yunanlılar İnönü’de ikinci kez yenildiler Sonuç: TBMM Hükümeti varlığını bütün Avrupa devletlerine, resmen olmasa da kabul ettirdi; içte ve dışta nüfuz ve saygınlığı yükseldi Avrupa ülkelerinde, İngiliz ve Yunan politikasına karşı güvensizlik ve muhalefet başladı Ordu mensuplarında, her bakımdan kendilerine güven arttı Bu durum karşısında, Fransızlar Zonguldak’tan, İtalyanlar Güney Anadolu’dan çekilmek zorunda kaldılar Türk ordusunun kazandığı zaferler, İtilaf Devletleri’ni Türkler hakkında yararlı kararlar almaya zorladı II İkinci İnönü Muharebesi’nin kazanılmasından, Sovyet Rusya ve Afganistan gibi dost devletlerde büyük bir memnunluk duyulmuş ve bu resmen Türk hükümeti’ne bildirilmiştirKütahya – Eskişehir Savaşları(10 -24 Temmuz 1921) 10 Temmuz’da Yunan saldırısı İnönü-Eskişehir, Afyon ve Kütahya hattında geniş bir cephede başladı Bu durumda MKemal Paşa fazla kayıplar verilmeden ordunun Sakarya Irmağı'nın doğusuna çekilmesine karar verdi Ordu, Sakarya’nın doğusunda toparlanmaya başladı Yunanlılar da Sakarya Irmağı kıyılarına kadar ilerlediler Yunanlılar Sakarya Irmağı'nın batı tarafında durmuşlar, yeni bir saldırı için hazırlıklara başlamışlardı Sonuç: Eskişehir, Afyon ve Kütahya elimizden çıkmıştır Meclis tarafından M Kemal 5 Ağustos 1921’de başkomutan seçilmiştir M Kemal ayrıca üç ay süreyle meclisin yetkilerine de sahip olacaktı M Kemal ilk iş olarak ordunun gereksinimlerinin sağlanması için 7-8 Ağustos 1921’ de Tekalif-i Milliye Emirleri (Ulusal Yükümlülükler) yayınladı Tekalif-i Milliye emirlerinin uygulanmasında çıkacak aksaklıkları ortadan kaldırmak için çeşitli yerlerde İstiklal Mahkemeleri açıldıSakarya Meydan Muharebesi(23 Ağustos – 12 Eylül 1921 ) bkz Şu Çılgın Türkler23 Ağustos – 12 Eylül 1921 tarihleri arasında yapılan Türk milleti için bir ölüm kalım savaşı olan Sakarya Meydan Muharebesi; Kurtuluş Savaşı içinde kader tayin edici olmuştur Bu savaştan önce Yunanlıların başlıca hedefi; Ankara yönünde ilerleyerek, Türk Ordusunu yok etmek ve Kurtuluş Savaşı’nın sembolü ve direniş merkezi haline gelen Ankara’yı ele geçirmekti Böylece Türk azim ve direnme gücü yok edilmiş olacaktı Mustafa Kemalsubay muharebesi diye geçen Sakarya Destanı 21 gün 21 gece devam etmiş ve 13 Eylül günü Yunanlıların Sakarya Nehri’nin doğusunu tamamen terk etmesiyle son bulmuştur Başkomutan Mustafa Kemal, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında ülke savunmasını şu şekilde ifade etmiştir ''Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır O sathı bütün vatandır Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile ıslanmadıkça bırakılamaz Onun için küçük, büyük her birlik bulunduğu mevziden atılabilir; fakat, küçük büyük her birlik durabildiği noktadan yeniden düşmana karşı cephe teşkil edip muharebeye devam eder Yanındaki birliğin çekilmek zorunda kaldığını gören birlikler, ona uymaz; bulunduğu mevzide sonuna kadar durmaya ve direnmeye mecburdur'' Taarruz inisiyatifinin Türk Ordusu’na geçmesini sağlayan Sakarya Zaferi, TBMM hükümetine siyasi başarı kapılarını aralamış Türk milletinin özgürlüğünü ve vatanını kurtaracağı inancını da kuvvetlendirmiştir Sakarya Savaşı sonunda; Türk Ordusu’nun 1683 yılındaki 2Viyana Kuşatmasındaki yenilgisinden beri süregelen çekilmesi sona ermiştir Bu savaş, Türk ordusu’nun son savunma savaşıdır ATATÜRK’ün emir ve komutasında, Türk ulusunun kanıyla yapılan ve dünya harp tarihine en uzun meydan muharebesi; Türk Kurtuluş Savaş’ı tarihine de Düşman 10 Eylül’de karşı taarruzla Afyon-Kütahya hattına kadar atılmıştır Savaş Türk ordusunun üstün zaferiyle sonuçlanmıştır Sonuçları: Ulusal Kurtuluş Savaşının son savunma savaşıdır Düşmanın saldırı gücü tükenmiş, Türk topraklarını ele geçirme istek ve umudu yok olmuş, savunmaya geçmişlerdir Bu savaşa Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü Paşalar katılmıştır Subaylar savaşıdır M Kemal’e mareşallik rütbesi ve Gazi ünvanı ( 19 Eylül 1921) verilmiştir Sovyetler Birliği ile Kars, Fransızlarla Ankara Antlaşmaları imzalanmıştır TBMM Anadolu’da kesin egemenlik sağlamıştır TBMM’nin yaşama ve varolma mücadelesindeki en büyük başarısıdırKars Antlaşması (13 Ekim 1921) Moskova Antlaşması Doğu sınırlarımızda bazı pürüzler bırakmıştı TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında hiçbir pürüzün kalmamasını gerektiriyordu Sovyet Rusya kendine bağlı; Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan’ın TBMM Hükümeti ile anlaşmasını öngördü Sakarya zaferi’nden sonra bu cumhuriyetlerle yapılan Kars Antlaşması ile doğu sınırımız kesinlik kazandı Ankara Antlaşması(20 Ekim 1921) Fransızlar, Sakarya zaferinden sonra TBMM Hükümeti ile kesin antlaşmayı imzalamışlardır Ankara Antlaşmasına Göre: TBMM ile Fransa arasında çatışmalar sona ermiş, Güney sınırımız (İskenderun-Hatay dışında) çizilmiştir Hatay’daki Türklere geniş haklar tanındı Hatay için özel yönetim biçimi uygulanacaktı Sonuç Bu antlaşma ile Fransa TBMM’yi resmen tanımıştır Ankara Hükümeti’nin diplomatik zaferidir Fransa Anadolu işgalinde işbirliği yaptığı dostlarından kopmuş, böylece İtilaf Blok’u parçalanmıştır Güney sorunumuz çözümlenmiştir Bu cephedeki birliklerin Batı Cephesi’ne kaydırılma imkanı hazırlanmıştır Önemi: Fransız hükümetinin TBMM ile barış antlaşması imzalaması ile galip devletler arasında birlik olmadığı su yüzüne çıkmıştı BÜYÜK TAARRUZ(26 Ağustos-30 Ağustos 1922) Hazırlık: Başkomutan M Kemal düşmana kesin darbeyi indirmek için hızlı biçimde hazırlıklara girişti Doğu ve Güney cepheleri tam anlamıyla güvenlik altına alındığından buralardaki birlikler tam bir gizlilik içinde Batı’ya kaydırıldı Ordunun eksiklikleri giderildi Taarruz: M Kemal Haziran 1922’de taarruz kararı aldı 6 Ağustos 1922’de orduya gizlice taarruz için hazırlanması emri verildi MKemal Akşehir’e gelerek komutanlarla toplantı yaptı Toplantıda 26 Ağustos taarruz günü olarak belirlendi Taarruz Afyon’un güneyinden Dumlupınar yönüne doğru baskın şeklinde başlayacak ve sonra da meydan savaşına dönüştürülerek düşman kuvvetleri tümüyle yok edilecekti 26 Ağustos 1922 sabahı saat 0530 da topçularımızın ateşiyle Kocatepe’den taarruz başladıBaşkomutan Mustafa Kemal de bu esnada taarruzu Kocatepe’den sevk ve idare ediyordu Siklet merkezi 1 inci Ordu da olmak üzere, 1 inci Ordu güneyden, 2 inci Ordu kuzeyden taarruzla, harekat kısa sürede başarılı bir şekilde gelişti Yunan savunma hattı parçalandı 26/27 Ağustos gecesi Yunan mevzileri ele geçirildi 27 Ağustos’ta Türk Ordusu Afyon’u Yunan işgalinden kurtardı Dumlupınar mevzilerine çekilen düşmana karşı 29 Ağustos’ta taarruz eden ordumuz, 30 Ağustos’ta Yunan ordusunu tamamen kuşatarak büyük bir kısmını imha etmiştir Düşman Başkomutanı General Trikopis esir alındı Kütahya’da düşmandan temizlenmiştir Bu savaşı Başkomutan Mustafa Kemal doğrudan kendisi yönettiği için bu zafere Başkomutanlık Meydan Muharebesi denir Yunan ordusu, Başkomutan Mustafa Kemal’in 1 Eylül 1922’de, Türk ordusuna verdiği, ''Ordular ilk Hedefiniz Akdeniz’dir İleri'' emri ile İzmir’e kadar kovalandı Yunan işgalindeki tüm yerler tek tek kurtaran Türk ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdiBiga, Ayvacık, Bayramiç ce Ezine'nin Calli Ethem Bey (Karabudak) tarafindan Yunan İşgalinden Kurtarılması21 Eylül 1922 Ayvacık'ın Yunan İşgalinden Kurtulması: http://www.kultur.gov.tr/portal/tari...?belgeno=41844 Türk orduları Dumlupınar’dan itibaren Yunan ordularını önüne katarak ilerlemeye başlayınca, durumu öğrenen Ayvacık’daki Yunan makamları daha Eylül’ün ilk haftasından itibaren çekilmeye daha doğru bir ifadeyle, kaçma hazırlıklarına başladılar Türk birliklerinin İzmir’e doğru ilerlediğini öğrenen Yunan komutanlarında, gözle görülür bir telâş başlamıştı Daha Eylül’ün ilk haftası içinde Ayvacık’daki Yunan birlikleri Küçükkuyu istikametine doğru kaçmışlardı Ayvacık’da görüştüğümüz Abdülhadi Çınar ile Rıza Usta (Taylan)’ın ifadelerine göre:“Küçükkuyu istikametine doğru kaçtılar ve giderken de karşıdaki çamlığı (Ayvacık’ın güneyindeki) ateşe verdiler Ama bizim çetelerimiz de onlara yollarda kan kusturdular” demişlerdi Hatta işgal sırasında Yunan hesabına çalışan “Altıncı Hoca” çeteler tarafından Papazlık (Altınoluk) da yakalanmış ve Ayvacık’a getirilmişti Orada iki yıl boyunca halka yaptıklarının hesabı misliyle sorulmuş ve sonra da öldürülmüştüYunanlılar kaçınca çeteler şehre girmiş, iki gün kadar da şehirde kimi kendini kaymakam, kimisi de kadı tayin etmişti Çanakkale Jandarma Komutanı Ali Rıza Bey, Ezine’den sonra buraya gelip, Türk birliklerini Ayvacık’a gelinceye kadar kaymakamlığa Hafız Hilmi Bey’i tayin edince, çetelerin saltanatı sona ermiştiBundan sonra, İşgal sırasında Yunan askerinden cesaret alarak Türk halkına yapmadık kötülüğü bırakmayan ve kaçma hazırlıklarında olan Yerli Rumlar yakalanmış ve Ayvacık’daki Gemedere çayı kenarında cezalandırılmışlardı 21 Eylül 1922 günü Türk birlikleri tümen komutanı Çallı Ethem Bey (Karabudak), komutasında halkın sevgi gösterileri arasında şehre girmiş ve iki yıllık esaret ve zulüm hayatı sona ermişti Bu arada bölgedeki asayişi tam sağlamak ve boğazlar bölgesine gerekli askerî birlikleri sevk edebilmek için bütün tedbirler alınmış ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa, 27 Eylül 1922 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına yazdığı yazının bir yerinde: “On dördüncü Fırka bugün (27 939) saat 3 sonra da Edremit’e uğramaksızın Papazlık’a gitmiştir Edremit’te bir tabur piyade ve iki cebel topu bırakarak mütebâki kuvvetiyle Ayvacık’a yürüyecektir” diyorduAyvacık’a giren Ethem Bey, ilk etapta çeteler de dahil hiç kimseye bir şey yapmamış, fakat çeteler aleyhine şikâyetler artınca onları yakalatarak mahkeme huzuruna çıkartmıştı Çetelerin yaptığı eziyet ve gasp olayları sabit görülünce, hepsi kurşuna dizilerek cezalandırılmışlardıEzine'nin Yunan İşgalinden KurtulmasıYunan askerinin Ezine’den kaçtığı tarih, 4 Eylül 1922 olduğu anlaşılmaktadır Bu sırada Ezine nüfus katibi olan Kemallılı Hasan Efendi’nin, Kurtuluş sebebiyle yazdığı şiirin altında 4 Eylül tarihi vardır (Aşağıdaki şiiri, Hasan Efendi’nin yeğeni Hüseyin Özer’den aldım)“O ne kara günler idi Düşman yurdu sarmıştı Hapis, sürgün, dayak, ölüm, son haddine varmıştı Sürü sürü mallarımız, aşırıldı satıldı; Diri diri vatandaşlar kuyulara atıldı Yaşı seksen ihtiyarlar, atlar ile çiğnendi, Kara kayıp giden gençler, hesapsızdı efendi Ne ocaklar söndürüldü, ne kadar çok can yandı Aman yarâb, bu ne vahşi, bu ne alçak Yunandı Çıkamazdı bir Müslüman hanesinden dışarı, Göğerendi şehitlerin mezbahası mezarı, Bu ne zalim sebepsiz, milletimiz masumdu, Buna göçen saltanat da aldırmadı; göz yumdu, Neler çekti çift düşmandan, vatanın öz evlâdı, Mazlumların, yetimlerin arşa çıktı feryadı Devam etti zulüm, böyle tam iki yıl, iki gün, Nihayet Türk süngüsünden kaçtı düşman, Ser-ni gûn bu gün idi, o mesut gün Erişmişti ordumuz, kurtulmuştu hayatımız, namusumuz yurdumuz Bin yaşa sen, milletimin ey şan dolu ordusu; Sensin bize kazandıran, bu şerefi namusu Ey Ezine! Sen bu günün tesîdini unutma, Bu gün sana bayram oldu, sen îdini unutma”İşte bu acılı günlerden kesin kurtulmanın habercisi olan kahraman ordumuzda 22 Eylül 1922 Pazartesi günü Ezine’ye girmişti İkinci Ordu Komutanı Şevki Paşa, 2391922’de Batı Cephesi Komutanlığına yazdığı yazının Ezine ile ilgili kısmında şöyle demektedir:“İkinci Süvari Fırkası kısm-ı küllisi 22 938 saat 2 sonrada Ezine’ye vasıl olmuşlardı Yevm-i mezkûr sabahı Ezine’den Çamlıca köyü kayışlar istikametinde tahrik edilen süvari alayı 13’den yeni rapor alınmamıştır Ezine’nin 20 km şimalindeki Hamidiye karyesine de bir bölük gönderilmiştir”Yine Batı Cephesi Komutanı, Genelkurmay Başkanlığına 27 938’de yazdığı yazı da: “Altıncı Kolordu karargâh kademesi Ezine’dedir” diyerek bölgedeki askerî birlikler hakkında bilgi vermektedirEzine’ye giren birliklerin komutanı Çallı Ethem (Karabudak)Bey’dir Ethem Bey’e kısa bir süre şikâyetler ve ihbarlar gelmeye başladı Bu ihbarlar, çetelerin halka eziyetlerinden başka; Yunanlıların şehirde masum insanları eziyetle öldürüp askerî depboylar bölgesinde gömülmesiyle ilgili idi İhbarları yapanlar, ya çetelerin eziyet ettiği kişiler; ya da, Yunanlıların öldürdüğü masum insanların yakınları idiİşte bu durum karşısında araştırma ve soruşturmalar başlamıştı Çünkü Yunanlılar, gündüz veya gece yakaladıkları Kuva-yı Milliyecilerin ellerini tel ile bağlayıp diri bu depboylar yanında toprağa gömülüyorlardı Halkın haklı şikayetleri karşısında Çallı Ethem Bey, bu mezarları açtırmaya karar veriyor ve şehrin ileri gelenleri ile köy muhtarlarını da çağırarak, bu mezarları açtırıyor Ezine-Kemallı köyü muhtarının oğlu da (Süleyman Özer) babası ile bu acılı törene katılıyor Süleyman Özer bize, bu konu ile ilgili olarak hatırladıklarını şöyle anlattı:Babamın muhtar olması sebebiyle ben de depboylara gittim Ethem Bey, yanında hahamı ve Ermeni papazını da oraya getirmişti Halktan da birçok kişi vardı Önce, kısa bir süre evvel kapatıldığı anlaşılan mezar açtırıldı Adamın yüz derisi bile dökülmemiş, elleri tel ile arkasına bağlanmış, sakallı birisiydi Cesedi görenler, bunun Ezine-Çığrı köyünden olduğunu söylediler (ismini hatırlamıyorum) O zaman Ethem Bey, yanındakilere (haham ve papaza):-‘Medeniyet medeniyet dediğiniz, bu mu? dedi Yine Ezine-Kızılköy’de görüştüğümüz Ömer Özdemir: “Yahya Amcamı, elleri tel ile bağlanmış bir şekilde bu mezardan çıkardılar; biz de tanıdığımız için aldık, köyümüze defnettik Yahya Amcam, Kuva-yı Milliyeci olduğu için öldürüldü” demiştiBu tür örnekleri çoğaltmak mümkün Ethem Bey bu durum karşısında, Türk Milleti’ne acımasızca reva görülen bu zulümlerin müsebbiplerini ve Türkleri ihbar eden yerli Rumları da, acımasızca cezalandırdıYine eşkıyalık yapan, para için masum insanlara eziyet eden çeteleri (Kara Kadir, Aziz, Nezir, Sadık, Nail, vb ) haklarında şikâyetler artınca tutuklattı; Yargılama sonucu suçları sabit görülünce, Bahçeli köyünde Deveuçtu mevkiisinde kurşuna dizilerek infaz edildilerBu zafer, milletin kendine güven duygusunu yükseltmiş, milli kudret ve yeteneğin yeniden canlanmasını sağlamıştır Bu zafer, yeni Türk Devleti’nin temeli, uygarlık yolunun en büyük köprüsü olmuştur Öldüğü sanılan ve mirası paylaşılmaya yeltenilen Türk milletinin yaşama hakkı ve yeteneği olduğu dünyaya kabul ettirilmiştir Bu zafer ile Misak-i Milli gerçekleştirilmiş, bütün düşmanlar topraklarımızdan atılmıştır Bu zafer, Mudanya Ateşkes antlaşması ile Lozan Konferansı’ndaki beklentilerimize esas teşkil etmiştir Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile Anadolu’nun sonsuza kadar Türk yurdu olarak kalacağı bütün dünyaya kanıtlanmıştır |
|
 |
|
Cevap : Türk Kurtuluş Savaşı |
|
|
06-01-2009
|
#2 |
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Türk Kurtuluş SavaşıKurtuluş Savaşı Doğu Cephesi 22 Haziran 1920'de Yunan saldırısının başladığı sırada, Doğuda da Ermeni saldırıları sürekli artıyordu Bu sırada Kızılordu’nun önünde Kafkasya yolu açılmıştı Rusların Kars ve çevresini işgali an meselesiydi Kızılordu’nun Kafkasya’ya girmesi üzerine TBMM Hükümeti taarruza karar verdi 24 Eylül 1920'de Ermenilerin saldırıya geçmesi üzerine Türk ordusu da karşı taarruza başladı Türk ordusu Misâk-ı Milli sınırlarına ulaşınca ilerleyişini durdurdu Böylece Kâzım Karabekir komutasındaki Türk ordusu amacına ulaştıTürk ordusunun kazandığı başarılar Ermenilerin barış istemelerine neden oldu Görüşmeler sonunda Gümrü Antlaşması imzalandıGümrü Antlaşması’yla,
İskenderun, Kilis, Antep, Maraş ve Urfa İngiliz, Mersin, Osmaniye ve Adana Fransız işgaline uğradı (Ocak 1919) İngilizlerin çekilmesinden sonra Antep, Urfa ve Maraş Fransızlar tarafından işgal edildi Fransızlar, Mısır ve Suriye’den getirdikleri Ermenileri örgütleyip Türkler üzerine saldırılar düzenlettirdiler Bu durum Fransızlara karşı büyük bir tepkinin doğmasına neden oldu Halk yaşadığı yerleri korumak amacıyla örgütlenmeye başladı Sivas Kongresi’nde Güneydoğu illerinde de “Kuvay-ı Milliye” kurulmasına karar verildiFransızlar, halkın direnişi karşısında Urfa, Antep ve Maraş’ı elde tutmanın mümkün olmadığını anladılar TBMM’nin ardarda kazandığı askeri zaferlerle gerçeği anladı Sakarya Savaşı’ndan sonra Ankara Antlaşması’nı imzalayarak Anadolu’da işgal ettikleri yerleri geri verdiler (20 Ekim 1921)İtalyanlara karşı bir direniş olmamış ve cephe açılmamıştır Bunun nedeni İtalyanların Ege bölgesinin Yunanlılara verilmesinden dolayı kırgınlık içinde bulunmaları ve Kuvay-ı Milliye hareketini desteklemeleridir İtalyanlar ileride ekonomik açıdan sömürebilmek için halkla iyi geçinmeye çalıştılar II İnönü Savaşı’nın kazanılmasından sonra işgal ettikleri yerleri terkettiler (5 Temmuz 1921)Batı Cephesi Birinci İnönü Savaşı (6 - 10 Ocak 1921) Savaşın Nedenleri;
Savaşın Sonuçları
Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921) I İnönü Savaşı’nın kazanılması üzerine İngilizler de TBMM gerçeğini kabul etmek zorunda kaldılarİtilaf Devletleri, İstanbul Hükümeti’ni Londra Konferansı’na davet ettiler İstanbul Hükümeti’nin göndereceği delegeler arasında M Kemal’in ya da M Kemal’in yetki verdiği birisinin de yer almasını istediler Bu davranışlarıyla TBMM Hükümeti’ni tanımadıklarını göstermek istemişlerdirLondra Konferansı’nın Sonuçları
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921) I İnönü Savaşı’nda Yunanlılara karşı kazanılan başarı ve TBMM temsilcisinin Londra Konferansı’na çağrılması üzerine Moskova Antlaşması imzalandı (16 Mart 1921)Moskova Antlaşması’yla;
II İnönü Savaşı (23 - 31 Mart 1921)I İnönü Savaşı’ndan kısa bir süre sonra Yunanlılar yeniden saldırıya geçtiler Yunan saldırısının başlamasında:
II İnönü Savaşı’nın kazanılmasıyla:
Eskişehir - Kütahya Savaşları (10 - 24 Temmuz 1921) Yunan saldırısının amacı; TBMM Hükümeti’ni dağıtarak kesin sonucu elde etmekti Bütün güçleriyle hazırlanan Yunan ordusu geniş bir cephe üzerinde saldırıya geçti Bu cephe İnönü’den Afyon’a kadar uzanıyordu Türk ordusu henüz II İnönü Savaşı’nın yorgunluğunu üzerinden atamadığından Yunan kuvvetleri karşısında başarılı olamadıÜstün kuvvetlerle yapılan Yunan saldırısı karşısında Türk kuvvetleri yenilgiye uğradı Bu gelişmeler üzerine M Kemal Paşa, İsmet Paşa’ya “Sakarya’nın doğusuna çekilmesi” tavsiyesinde bulundu Bunun üzerine Türk ordusu Sakarya nehrinin doğusuna çekildiBaşkomutanlık Kanunu’nun Çıkarılması
Mustafa Kemal Paşa başkomutan olduktan sonra Türk ordusunu yapılacak yeni savaşa hazırlamak amacı ile çalışmalara başladı Ordu asker sayısı olarak yetersiz olduğu gibi silah ve teçhizat bakımından da çok zor durumda idi Bundan dolayı Mustafa Kemal Paşa, Tekalif-i Milliye Emirlerini yayınladı Çıkartılan kanun ile Türk ordusunun ihtiyaçlarının karşılanması ve savaş gücünün artırılması amaçlanmıştırSakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos - 12 Eylül 1921) Yunan kuvvetleri 22 Ağustos 1921'de Sakarya nehrini geçerek Türk kuvvetleriyle karşılaştılar 22 gün gece ve gündüz devam eden savaş 13 Eylül 1921'de Türk ordusunun zaferiyle sona ermiştir Sakarya Savaşı’nın Sonuçları
2 Mart 1922 tarihinde İtilâf Devletleri Dışişleri Bakanları Türk ve Yunan taraflarına ateşkes teklifinde bulundular Yapılan teklifte, “iki taraf arasında askersiz bölge bırakılması, her iki tarafın asker ve silah bakımından güçlenmemeleri, askeri açıdan Türk tarafının İtilâf Devletleri’nin denetimi altında bulunması ve çarpışmaların üç ay süreyle durdurulması” yer alıyordu Böylece Türk ordusunun taarruz hazırlıkları durdurulacaktı Bu teklifler Yunanlılar tarafından hemen kabul edildi Türk tarafı ise bağımsızlık anlayışına ters düşen askeri denetim teklifini kabul etmediğini bildirdi Ateşkesin ancak memleketimizdeki yabancı kuvvetlerin çıkmasıyla yapılabileceği belirtildiBüyük Taarruz 26 Ağustos 1922'de taarruz başladı 27 Ağustos’tan itibaren Türk ordusunun üstünlüğü eline geçirmesi üzerine Yunan kuvvetleri geri çekilmeye başladı Aslıhanlar bölgesinde yapılan bu savaşa Dumlupınar Meydan Savaşı denilmiştir 30 Ağustos 1922 tarihinde de Yunan kuvvetlerinin tamamen yok edildiği ve Başkomutan Mustafa Kemal’in doğrudan yönettiği savaşa Başkomutanlık Savaşı denilmiştir Yunan kuvvetlerinin yeni bir savaş hattı oluşturmalarına engel olmak amacıyla M Kemal Paşa, “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, İleri!” emrini verdi Yunan kuvvetleri İzmir’e doğru kaçarken Türk ordusu 6 Eylül’de Balıkesir, 8 Eylül’de Manisa, 9 Eylül’de İzmir’e girdi 17 Eylül’de ise Bandırma’ya ulaştı 18 Eylül 1922 tarihinden itibaren Anadolu’da artık hiçbir Yunan kuvveti kalmamıştırBüyük Taarruz’un Sonuçları
Mudanya Ateşkes Anlaşması’na göre:
Lozan Konferansı’nda Alınan Önemli Kararlar Sınırlar Suriye Sınırı : 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşması’nda belirlenen sınırlar kabul edilmiştir Irak Sınırı : Musul-Kerkük sorunundaki anlaşmazlıktan dolayı sınır belirlenememiştir Sınırın daha sonra TBMM ile İngiltere arasında yapılacak ikili görüşmelerle belirlenmesine karar verilmiştirBoğazlar
Lozan’ın en çok tartışılan konusu, hiç taviz verilmeden çözülmüş ve kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılmıştır Ermenistan Sorunu Sevr Antlaşması ile Doğu Anadolu’da kurulmasına karar verilen Ermeni Devleti’nin kuruluşundan vazgeçilmiş ve bölgenin Türk toprağı olduğu kabul edilmiştir Adalar Oniki Ada İtalyanlara, Bozcaada ve Gökçeada Çanakkale Boğazı’nı kontrol ettiği için TBMM’ye, diğer Ege adaları ise Yunanistan’a verilmiştir Yunanistan’ın Anadolu kıyılarına yakın olan adaları askeri amaçları için kullanması yasaklanmıştırBorçlar
XIX yüzyıl başlarından beri Türkiye’nin başını ağrıtan azınlıklar sorunu Türkiye’deki bütün azınlıkların Türk vatandaşı kabul edilmesi ile çözümlenmiştir Azınlıklara, Türk vatandaşlarına tanınan tüm haklar tanınmış, ayrıcalıkları ise kaldırılmıştır Türkiye’deki en kalabalık azınlık durumunda bulunan Rumların İstanbul’dakiler hariç Yunanistan’a gönderilmesi kararlaştırılmıştır Buna karşılık Batı Trakya hariç Yunanistan’da yaşayan Türklerin Türkiye’ye gönderilmesine karar verilmiştirYabancı Okullar Türkiye’deki yabancı okulların bağlı bulunacakları rejim Lozan’da bir esasa bağlanmıştır Buna göre yabancı okullar Türk kanunlarına ve diğer okulların bağlı bulundukları tüzük ve yönetmelik hükümlerine uyacaklardır Türk Hükümeti bu okulların öğrenimini düzenleyecektirSavaş Tazminatı Kurtuluş Savaşı’nın en büyük sorumlusu durumunda bulunan, Anadolu’nun büyük bir bölümünü tahrip eden ve Türk milletini iki yıl boyunca savaş felaketi ile karşı karşıya bırakan Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye bırakmıştır Patrikhane I Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı boyunca azınlıklar ve dış güçlerle birlikte hareket eden Fener Patrikhanesi’nin, yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartı ile Türkiye’de kalması kabul edilmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.