Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Kozmik Fon Radyasyonu)

Fon ışıması

evrenin en uzak geçmişinden geldiği düşünülen mikro dalga ışımadır Bu ışımayı birçok radyo astronom ve fizikçi Büyük Patlamanın en büyük kanıtı sayarlar Bu mikro dalga hassas olarak 1602 GHz frekansında ve 19 mm dalga boyundadır


1948 yılında George Gamow, Ralph Alpher ve Robert Herman tarafından varlığı teorik olarak öne sürülmüş ve 5 K sıcaklığında bir kara nesnenin yaydığı ışıma ile aynı dalga boyunda olması gerektiği hesap edilmişti 1960 yılında radyo astronomlar bu dalga boyunda ışımayı farkettiklerinde ilk önce antenlerdeki kuş pisliklerinden şüphelendiler ve temizlik yapıp ölçümleri tekrarladılar Tekrar aynı sonucu başka astronomlar da keşfetti ve makalelerinde yayınladı NASA tarafından atmosfer şartlarından etkilenmeden doğru ölçüm yapması için bu işe özel COBE (COBE:cosmic Background Explorer - kozmik arkaplan araştırıcısı) uydusu uzaya gönderildi


Doppler etkisine göre daha uzaktaki gökadalar daha kırmızı dalga boyuna kayar Yaklaşan trenin düdüğünün sesinin tiz perdeden gelmesi ve uzaklaşan trenin düdüğünün sesinin kalın perdeden gelmesi gibi uzaklaşan ışığın dalga boyu da kırmızıya kayar (daha uzun dalga boyuna doğru) Uzaktaki gökadaların bizden daha büyük hızlarla uzaklaştığı gözlemlenmiştir Mantıken evren büyük patlama neticesinde genişlerken gökadalar birbirinden homojen hızlarda genişlemeliydi Uzaktaki gökadaların daha büyük hızlarla birbirinden uzaklaşması homojen genişlemeyi de doğrular


O zaman en uzaktaki gökadaların dalga boyu ne olmalıydı Özel görelik kuramına göre ışık hızı aşılamayacağına göre en uzaktakiler ışık hızından küçük sonlu bir hızla uzaklaşmalıydı En uzaktaki gökadadan gelen ışık hem en hızlı uzaklaşan hem de en uzak geçmişten gelen ışıktır En uzak geçmiş ise evrenin oluştuğu zamandan gelen ışıktır Deneysel gözlemlerde böyle bir ışımaya rastlanmış ve ilk önceleri buışımanın doğal olmayan bir kaynaktan gelen parazit olduğu sanılmıştı Sonra ışımanın uzayda her doğrultudan geldiği tesbit edildi ve sonra evrenin en uzak geçmişinden gelen kozmik fon ışıması olduğuna hükmedildi Fon ışıması en uzak geçmişten gelen en uzun dalga boylu ışımadır
Evren ilk oluştuğunda ışıma serbestçe yayılma fırsatı bulduğunda yani ilk madde yapıtaşlarından sızabildiği kadarıyla gözlemlenebilimektedir Uzayda her doğrultuda homojen bir ışıma olmadığı gözlemlenmiştir Fon ışımasının haritası gözenekli bir yapı sergiler