Avustralya

Avustralya






Ülkenin Avustralya

Yönetim biçimi: Federal Meşruti Monarşi

Başkenti: Canberra

İdari Bölümleri: 6 eyalet New South, Wales, Victoria, Queensland, Güney Avustralya, Tasmania ve 2 büyük bölgeden oluşmaktadır Buna ek olarak kıta çevresindeki bazı adalar üzerinde bulunan 7 bölge de Avustralya'ya bağlıdır Avustralya halkının yüzde 66'sı şehirlerde yaşamaktadır

Bağımsızlık Günü: 1 Ocak 1901

Milli Bayramları: Avustralya Günü, 26 Ocak (1788)

Anayasası: 9 Ocak 1900, 1 Ocak 1901 tarihinden itibaren yürürlüktedir

Hukuk Sistemi:

Avustralya üç seviyeli hükümete sahiptir; Federal Hükümet, Eyalet Hükümeti ve Yerel Hükümet Federal hükümet başbakanlıkla yönetilir ve savunma, dış işler ve haberleşme gibi ülke konularından sorumludur Eyalet hükümeti ; eğitim, sosyal refah ve hukuk alanlarında Federal hükümet faaliyetlerini destekler Yerel hükümet ise şehir planlaması, binaların yerleşimi, kanalizasyon gibi belediye aktivitelerinden sorumludur
Üye Olduğu Uluslararası Örgüt ve Kuruluşlar: ANZUS (ABD, Avusturalya ve Yeni Zelanda Örgütü), APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), ARF, AsDB (Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), C, CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CP, EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM , NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NSG, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), Sparteca, SPC (Güney Pasifik Komisyonu), SPF, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC

En küçük kıtanın büyük bir bölümü üzerinde kurulan bir devlet Asya'nın güneydoğusuna doğru, Güney Yarımküresinde uzanır ve dünya milletleri arasında arazi bakımından altıncı sırada yer alır 10°-44° güney enlemleri ile 112°-154° doğu boylamları arasında bulunur Topluluğun dış arazileri; Papua'nın Avustralya kısmını 7450000 kilometrekarelik Avustralya antarktikini, Hind ve Pasifik okyanuslarında birçok adaları içine alır

Târihi

Avustralya'nın bulunuşu da Amerika'nın bulunuşu gibi tesadüfidir On altıncı yüzyıldan başlayarak Portekiz ve İspanyol gemicileri Avustralya'nın kuzeyindeki adalar bölgesine ulaştılar Daha sonra 17 yüzyılda Hollandalı denizciler Avustralya kıyısına ulaştılar Avustralya'nın yeni bir kıta olarak anlaşılması, 1769'da İngiliz kaptanı James Cook'un Yeni Zellanda'ya yaptığı bir seyahat sırasında tesadüfi olmuştur




Daha sonraları İngiliz kaptanlarından Arthur Pihilip 26 Ocak 1788'de 1000 kişilik kadınlı-erkekli, çocuklu bir toplulukla Sdney'e yerleşti Bugün, Avustralya Günü olarak her sene kutlanmaktadır 1820 ile 1850 yılları arasında İngiliz asıllı halkın bütün kıtaya yayılması neticesinde Avustralya tamamen bir İngiliz kolonisi oldu 1850 seneleri Avustralya altın arayıcılarının hücumuna uğradı Ancak altın arayıcıları umduğunu bulamadılar 1890 senelerinde ekonomik zorluklar Avustralya, Tasmania, Qneensland'ın bir federasyon etrafında birleşmesine sebeb oldu 1901 federasyon anayasası tasdik edilerek Barton başkan seçildi




Birinci Dünya Savaşında Avustralya federe devleti, İngiltere'ye Hint Okyanusunda yardım etti 5000000 nüfusun 329000'i gönüllü asker olarak savaşa katıldı Almanların Emden isimli savaş gemisini batırdılar İkinci Dünya Savaşında da yine İngiltere yanında savaşa katıldılar Japonlara New Guinee'de çok zayiat verdirdiler İkinci Dünya Savaşından sonra Avustralya'nın daha bağımsız olma arzuları belirdi 1945 senesinden sonra Avustralya'nın münasebetleri İngiltere'den ziyade ABD'ye kaymaya başladı 1951 senesinde Avustralya, Yeni Zellanda ve ABD arasında ""Anzus"" Paktı imzalandı Daha sonra 1954 senesinde bu pakt Güney Asya devletlerini de içine alan Güney-Doğu Asya Paktı SEATO (Southeast Asia Treaty organization) kuruldu Bu, Avrupa'da kurulan Kuzey Atlantik Paktı NATO'ya eşdeğerdir
1950 yıllarından sonra ABD, İngiltere ve Avrupa'dan ekonomik ve bilgi yardımı alan Avustralya, sür'atle teknolojik yönde ilerlemeye başladı




Fiziki Yapı

Avustralya, kıtaların yükseklik bakımından en düşük seviyede olanıdır Arazinin % 94'ü deniz seviyesinden 660 metreden daha az yüksektir ve tepe meydana getirecek hiçbir zirve yoktur 16650 kilometreden daha fazla olan kıyı şeridi, düzgün olmasına rağmen, bazı derin koy ve körfezlere de sahiptir




Avustralya'nın üç önemli fiziki bölgesinin en genişi olan batı platosu kıtanın yarısından fazlasını meydana getirir Bölgenin çoğu deniz seviyesinin üstünde 500 m civarında uzanır Fakat bazı yerlerde küçük dağ grupları, platonun genel seviyesinin üzerine yükselerek seyreder En önemlileri batı sahili yakınında Hammersley dizisi ve kıtanın merkezindeki Macdonnel ile Musgrave sıra dağlarıdır Platonun çoğu kuzeydeki büyük kum çölü ile güneydeki Victoria Çölünden ibarettir Bu bölgede hiç devamlı nehir yoktur ve arazinin çoğu çoraktır Platonun kıyıları dar kıyı ovalarıdır




İçteki alçak bölgeler ikinci fiziki sahayı meydana getirir ve kuzeydeki Karpentarya Körfezinden Güney Avustralya'nın güney kenarı üzerindeki Spensyr ve Sent Vinset Körfezlerine kadar uzanır Bu bölgenin büyük bir kısmının yüksekliği 170 m altında uzanır Güney Avustralya havzasındaki Lake Eyze, deniz seviyesinden 13 m kadar aşağıdadır Sahanın orta bölümü büyük artezyen havzasından ibarettir Güneyde diğer bir artezyen sahası aşağı Murray Nehrindeki dranaj sistemidir

Avustralya'nın üçüncü önemli fiziki bölgesi doğu yaylaları veya Great Dividing Range'den meydana gelir Bu bölge yaklaşık 4000 km kadar doğu kıyılarına paralel uzanır Kıtanın asıl sulak yeri burasıdır Bu bölge bir seri sıradağlar ve platolar ile önem kazanarak, Tasmanya Adasını da içine alır En yüksek tepeler, 2230 metreye kadar yükselen Kosciusko Dağı olup, Güney Avustralya Alplerindendir Güney yaylaları sahilden dar bir ova ile ayrılırlar

İklim




Güney yarım küresinde bulunan Avustralya diğer kıtalara nazaran çok değişik bir iklime sahiptir Türkiye'de kış iken orada yaz vardır Çöl kısmının bulunduğu batı taraflara yağış az düşer Senelik ortalama 500 milimetreyi geçmez Senelik yağışlar çok farklı olup, korkunç kuraklıklar her sene beklenen şeylerdendir Kuzeyde ülkenin üçte birini teşkil eden bölgede tropikal iklim hüküm sürer Senelik yağış 700-1520 mm arasındadır Ülkenin doğu ve kuzey kıyılarında, güney kıyılarının bir bölümünde, yağışlar normal olup, 1000 milimetreyi bulur İç kısımlarda ise yağış ortalaması az olup, bunun neticesi olarak da nüfus seyrektir
Kıtanın doğu kenarında nemli ve tropikal bir iklim görülür Aşağı Murray Nehir vadisi ile Batı Avustralya'nın güney-batı köşelerinde Akdeniz iklimi hakimdir Buralarda yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise yağışlı ve ılımandır

Tabii Kaynaklar

Batı platosunun büyük sahaları üzerindeki eski kayaların dış yüzeyi ve doğu bölgelerinin bazı kısımları Avustralya'ya kıymetli madenlerden olan altın, gümüş, kalay, çinko ve bakır sağlamaktadır Ülke aynı zamanda önemli demir, boksit ve uranyum yataklarına sahiptir Kömür önemli miktarda bulunur Surat havzasında ticari bakımdan kıymetli petrol rezervleri ortaya çıkarılmıştır Avustralya dünyanın başta gelen opal (panzehirtaşı) kaynaklarına sahiptir





Su, Avustralya'nın tabii kaynaklarının en kıymetlisidir Suyun olmayışı, iç kısmın çoğunun gelişmesini engelleyen mühim bir faktördür Yetersiz nehirlerden başka, esas su kaynakları kuyular ve su depolarının olduğu artezyenlerdir Sadece güney-doğunun yaylalarında, hidroelektrik santrallarının suyunu devamlı şekilde temin edecek kadar yeter su vardırTasmania bölgesi ülkenin hidroelektrik potansiyelinin yarısına yakın santrala sahiptir
Avustralya toprakları genellikle fosfor bakımından zayıftır En verimli topraklar, bilhassa güney-doğu ve güney-batıdaki nemli kısımlarındaki alüvyonlu ovalardır

Bitki ve Hayvanlar

Avustralya'nın bitki örtüsü hem değişik, hem de hususiyet arz eder Kurak olan iç kısımlarında seyrek çöl bitkileri ve fundalar vardır Yağmurun artmasıyla bitki örtüsü çalılıklardan ormana dönüşür Doğu sahili ve Tasmania'da ormanlar ve çalılıklar yer alır Akasya ve okaliptüsler bilinen bitki örtüsü arasındadır Her ikisinin yüzlerce türü olup, hemen hepsi de Avustralya'ya mahsustur Kuzeydoğu kıyısının tropik ormanlarında palmiye, çamlar, güneydoğu Asya'nın bitki topluluğuna ait kerestelik ağaçlar ve salep otunun yüzlerce çeşidine rastlamak mümkündür





Avustralya'nın yerli hayvanlarının hepsi yavrularını kendi mide keselerinde taşıyan Tasmania şeytanı, kaulo, vombat ve kanguru gibi memelilerden meydana gelen garip hayvanlardır Yumurta yapan, fakat yavrularını emziren, karınca yiyen Ekidualar ve Pleytipuslar da Avustralya'ya mahsus yaratıklardır Dingo veya vahşi köpek; koyunlar için ciddi bir tehlikedir Kuş cinsi ormanlık bölgelerde çok olup, çok değişik papağanlar, kakaburra veya balıkçıl çok rastlanan hayvanlardırTropikal kuzey sahil nehirlerinde yaşayan timsahlar, yılanlar ve çeşitli kertenkeleler bu ülkede yaşayan hayvanlardandır
Avustralya'ya sokulan hayvanlardan tilki ve tavşan, çok üremelerinin sonunda memleket için ciddi bir tehlike olmuştur Tavşanların çoğalmasını ve yayılmasını önlemek gayesiyle uzun çitler yapılmıştır Fakat kıtanın otlaklarının hemen tamamını istila etmelerine mani olunamamıştır Daha sık tecrid çitleri, zehirleme, tuzak kurma ve myxomatosis hastalık virüsleri gibi kontrol tedbirleri, istila eden tavşanların azaltılması için kafi gelmemektedir Avustralya'da aynı zamanda yaban atlarına, develere ve su aygırlarına da rastlanır

Nüfus ve Sosyal Hayat

Avustralya, dünyanın nüfusça seyrek ülkelerinden biri olduğu halde, şehirlerinden iki tanesi Sydney 3656000 ve Melbourn 3080000 nüfusuyla yeryüzünde kalabalık 30 şehir arasında yer almaktadır Nüfus yoğunluğu son senelerde yükselmekle beraber, hala kilometrekareye 2,2 kişi düşer Bununla beraber, nüfus, batılı ülkelerin çoğundan daha fazla sür'atle artmaktadır 1946 ve 1960 arasında, sadece göçle 1600000 kadar insan katılmıştır





Kıtanın çoğunun kurak olması, nüfusun 2/3 kadarının sıcak olan güneydoğu köşesinde yerleşmesine sebeb olmuştur Şehir mıntıkalarına doğru akın gittikçe artmaktadır Nüfusun % 54 kadarı altı eyalet başkentinde oturur Bunlar; Sidney (New South Wales), Melbourne (Victoria), Brisbane (Oueensland), Alelaide (South Australia), Perth (Western Australia) ve Hobart (Tasmania)'dır Bu şehirler ve federal başkent Canberra'dan başka, nüfusu 20000'den daha fazla olan on iki kadar daha şehir vardır Kasaba merkezleri 5000 ile 10000 nüfus arasında olup, genellikle küçüktürler Çoğu bölgelere hizmet vermek için kurulmuş merkezlerdir

Göç: 1945'ten beri İngiliz olmayanların büyük akımına ve bunların Avustralya örf ve adetleri bakımından üzerinde yoğunlaşan etkiye rağmen nüfus bakımından yine de baskın olan İngiliz asıllı olanlardır İtalya, Polonya, Danimarka, Batı Almanya ve İkinci Dünya Harbinden sonra çeşitli Avrupa ülkelerinden insanlar geldiği halde, bütün göç edip gelenlerin hemen hemen yarısının kaynağını, birleşik kraliyet vatandaşları teşkil etmiştir Avustralya hükumetinden burslu binlerce Asyalı öğrenci üniversitelerde okumaktadır

Yerliler: Avustralya yerlileri Commonwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) nüfus sayımına dahil edilmemiştir Fakat bugün sayılarının 70000 civarında olduğu tahmin edilmekte ve bunun 40000'i safkan, 30000 kadarı da melezdir Avrupalılar geldiğinde 300000 civarında olduğu tahmin ediliyordu Fakat meydana gelen çarpışmalar, kendilerinden başkasına yaşama hakkı tanımayan İngilizlerin yaptığı toplu katliamlar, salgın hastalıklar ve diğer sebepler kabilelerin azalmasına sebeb olmuştur Hükumet, yerlilerin eğitim yoluyla, gezici sağlık ekipleriyle tekrar eski haline gelmesine çalışmaktadır

Din:

Kurulmuş kilise olmamasına rağmen, din bakımından Avustralya, İngiliz ve Avrupalıların dinlerindedirler İngiliz kilisesi, nüfusun % 38'inin kendine bağlı olduğunu iddia etmektedir Son yıllarda İngilizlerin engellemelerine rağmen, İslamiyet burada da hızla yayılmaktadır Avustralya'nın birçok bölgesinde camiler yapılmıştır
Sosyal yapı: Avustralya toplumunun hakim özelliği, kıtanın her tarafında örf, adet ve görünüş bakımından göze çarpacak derecede aynı olmasıdır Çevre benzerliği, devlet müesseselerinin farklı olmaması, eğitim beraberliği bu durumu meydana getirmiştir Aynı zamanda iyi eğitilmiş geniş meslek gruplarına sahip bir toplumdur Kanun, yaşlılık aylığı, sosyal haklar ve maaş gibi yardımlar sağladığından hayat standartları bakımından dünyada en iyiler arasındadır Halk okumayı çok sevdiğinden Avustralya'da kitap sanayi çok gelişmiştir Gazete okumaya son derece düşkündürler

Eğitim: 14 ve 16 yaşına kadar ilk öğretim mecburi olduğu için, eğitim devlet tarafından kontrol edilir Çocukların çoğu, özel okullardan daha çok devlet okullarında okur Üç tane önemli üniversitesi vardır
Hükumet: Avustralya dünyada en ileri ve istikrarlı demokratik ülkelerden biridir Hükumet sistemi tamamen geleneksel İngiliz parlementer sistemidir Uygulanan anayasa biraz değiştirilmiş, bir dereceye kadar Amerikan sistemi örnek alınmıştır Oy kullanma her seçmen için mecburidir

Federal hükumet: Avustralya, İngiliz Milletler Topluluğu içinde hür bir millettir Başkenti Canberra, Newsouth Wales'ten alınan topraklar üzerinde 1911'de kurulmuş ve Avustralya Başkent arazisi adı verilmiştir

Kanun yapma yetkisi, bir senato ve temsilciler meclisi olan, İngiliz kral ve kraliçesinin seçtiği Avustralya genel valisi tarafından temsil edilen federal parlamentonundur Senato üyelerinin yarısı her üç senede bir yenilenir ve altı sene için seçilir; 60 üyelidir Temsilciler Meclisi yaklaşık olarak Senatonun iki katı üyeye sahiptir Bunlar, eyalet nüfusu esasına göre üç seneliğe seçilir Her eyalet en az 5 temsilciye sahiptir
Hukuk sistemi: Avustralya hukuk sistemi umumi olarak İngiliz hukuk sistemi üzerine kurulmuştur Ancak zaman zaman bu kanunlarda değişiklikler yapılmıştır Adalet mekanizması, yargı mahkemeleri, eyalet ve federal mahkemelerle Avustralya Yüksek Mahkemesine bağlı birçok mahkemeden meydana gelir Bazı durumlarda mahkemeler yüksek mahkemelerdeki bazı kararları Londra'daki İngiliz Gizli Konseyine gönderebilir Bu davalar sulh ve ceza davaları ile ilgilidir

Federal ve eyalet mahkemelerinin hakimleri, genellikle çalışan tecrübeli savcılar arasından hükumet tarafından tayin edilir Federal tayinler hayat boyudur Bütün hakimler icra kontrolünden tamamen serbest olup, sadece parlamento oylamasıyla uzaklaştırılabilirler

Ekonomi





Ekonomik şartlar ve dış ticaret: Avustralya ekonomisi geleneksel olarak hammadde ihracatına dayanır Hernekadar son yıllarda imal edilmiş malların satılması önem kazanmışsa da, yün, buğday, et ve minareller ihracatta başta gelir
Önemli ithalat malları ham petrol, makina, metaller, tekstil ve kimyevi mallardır Avustralya'nın dış ticaretinin yarısından fazlası İngiltere ve diğer İngiliz sömürgeleri iledir Avustralya malları için Japonya önemli bir pazardır ABD önemli bir ithalat kaynağıdır
Ziraat: Avustralya'da 20000000 dönümden daha fazla olan ekili arazinin yarısını işgal eden buğday, devletin ana mahsulüdür Bütün diğer hububatlar yetiştirilir Arpa ve yulaf en önemlilerindendir Sulanan bölgelerde pirinç ekilir Şeker kamışı hem iç tüketim, hem de ihracat için üretilmektedir Tropikal meyveler, bilhassa muz ve yerelması Qeensland'da yetiştirilmektedir

Hayvancılık:

Avrupalıların yerleşmeleri ile birlikte koyun besleme ve yetiştirmeye önem verilmiştir Son senelerde tahmin edilen koyun sayısı 175000000 ile rekor seviyededir Et önemli ihraç ürünüdür Yağ, peynir ve süt ürünleri bu sanayinin ihraç mallarıdır
Ormancılık: Avustralya tahminen 120000000 dönümlük ormanlık sahaya sahiptir Fakat sadece 44000000 dönümü işletilmektedir Çeşitli okaliptüs türleri ülke kerestesinin % 90'ını karşılar Batı Avustralya'da bulunan Karri ve Jarrah ağaçları dünyanın en kıymetli keresteleridir Kuzeydoğu kıyısının tropik yağmurlu ormanları mobilya sanayiinde tercih edilen kıymetli ağaçlarla doludur 500000 dönüm kadar bir saha çam ağaçları ile ağaçlandırılmıştır

Madencilik:Madencilik Avustralya'nın önde gelen sanayilerinden biridirYeni maden kaynaklarının tesbiti bu sanayinin önemini arttırdı Bir zaman dünyanın en büyük altın üreticisi olan Avustralya'da, bugün hala Kalgoorlie'de çok miktarda altın çıkarılmaktadır Güneydeki Broken Hill, dünyanın en zengin gümüş, çinko ve kurşun kaynaklarından biridir Tasmania zengin bakır üretim sahasıdır Kömür, doğu kıyısı boyunca ve biraz daha az ölçüde Güney Avustralya'da ve Batı Avustralya'daki Collie ve Leigh Greek'de çok miktarda çıkarılır Uranyum, kuzey mıntıkasında çıkarılır ve işlenir Broksit, tungsten, kalay, molibden titanium, antimon ve rulite gibi her çeşit maden çıkarılmaktadır

İmalat: Avustralya imalat endüstrisinin hepsine sahiptir Önceleri nisbeten küçük çapta kurulan bu sanayi dalı, harp sonrası yıllarda üretimini % 300 arttırarak çok gelişmiştir Üretim; jet uçağından, dizel lokomotiflere, arabalardan elektronik, ilmi ve tıbbi aletler, ilaç, gübre, işlenmiş gıdalar ve her çeşit tüketim maddelerine kadar sıralanır Ağır endüstri önemli merkezleri Sydney, Hewecastle, Wollongong ve Poxt Kembla'dır Çeşitli hafif endüstriler, eyalet başkenti civarlarında ve bir çok daha geniş merkezlerde kurulmuştur

Enerji:

Avustralya fabrikalarının enerjisinin çoğunu hala kömür temin ediyorsa da, hidroelektrik de önem kazanmaktadır Bu konuda Tasmania önde gelir Fakat Victoria ve New South Wales de önemli hidroelektrik santrallarına sahiptir Snowy River hidroelektrik santralı saniyede 3000000 kilowat enerji üretmektedir Avustralya Atom EnerjisiKomisyonu Lukas Heights'de iki tane nükleer reaktöre sahip atom enerjisi üzerinde çalışmalar yapmaktadır

Taşıma ve ulaşım: 1600 km kadar olan imkansız ve yolsuz çöl, kıtayı ortasından baştanbaşa doğu ve batı Avustralya diye ikiye ayırır Karayolu uzunluğu 864000 km kadardır Perth dışındaki bütün eyalet başkentleri modern karayolları ile birbirine bağlıdır Ülkede 40000 km tren yolu bulunmaktadır Avustralya'nın deniz trafiğini sağlayan deniz nakliyesi en ucuz ulaşım vasıtasıdır Önemli limanı Fremantle hariç, her eyalette önemli liman, eyaletin başkentidir Telgraf, telefon sistemleri ve radyonun teknik bölümleri devlet tarafından işletilir Bunun yanında özel şirketler tarafından işletilen te'sisler de vardır

Genel İstatistiki Bilgiler

Konum: Avustralya en eski kıtalardan biridir Hint ve Pasifik Okyanusları arasında uzanır Komple bir kıtayı kaplayan tek ülkedir

Coğrafi Konumu: 27 00 Güney derecesi, 133 00 Doğu boylamı
Bulunduğu Kıta: Avustralya kıtası

Yüzölçümü: toplam: 7,686,850 km²
kara: 7,617,930 km²

su: 68,920 km²

Sınırları: 0 km

Denize Kıyısı (Sahil şeridi): 25,760 km

İklimi: Kıtanın hemen hemen üçte biri tropik ve kalanı ılıman bölgedir En soğuk bölgeler Tasmanya'nın yayla ve yüksek yerlerinde ve anakaranın güney doğu kıyılarındadır Yıllık ortalama sıcaklık kuzeyde 27 dereceden güneyde 13 dereceye kadar değişir

Arazi Yapısı: Genellikle yüksek olmayan yaylalar, güneydoğuda verimli ovalar yer almaktadır Erozyonla ortaya çıkan asıl ana kara 3000 milyon yıldan daha yaşlıdır

Deniz Seviyesinden Yüksekliği: en alçak noktası: Eyre Gölü 15 m
en yüksek noktası: Kosciuszko Dağı 2,229 m

Doğal Kaynakları: boksit, kömür, demir yatakları, bakır, kalay, gümüş, uranyum, nikel, tungsten, mineraller, kurşun, çinko, elmas, doğal gaz, petrol

Arazi Kullanımı: tarıma uygun topraklar: %6

Otlakları: %54

Ormanlık Arazisi: %19

Diğer Arazileri: %21 (1993 verileri)

Sulanan Arazisi: 21,070 km² (1993 verileri)

Ülkede Görülme Olasılığı Olan Doğal Afetler: Kıyı boyunca kasırgalar; sert kuraklıklar
Coğrafi Not: Toprak bakımından Rusya, Kanada, Çin, Amerika ve Brezilya'dan sonra 6 en büyük ülkedir Avustralya, dünyanın en büyük adası ve en küçük kıtasıdır Ayrıca bir ülkeden oluşan tek kıtadır

Nüfus: 19,357,594 (Temmuz 2001 verileri)

Yaş Yapısı: 0-14 yaş: %2064 (erkek 2,045,892; kadın 1,948,949)
15-64 yaş: %6686 (erkek 6,538,096; kadın 6,405,014)

65 yaş ve üzeri: %125 (erkek 1,059,107; kadın 1,360,536) (2001 verileri)

Nüfus Artış Oranı: %099 (2001 verileri)

Mülteci oranı: 419 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)

Cinsiyet Oranı: doğumlarda: 105 erkek/kadın

15 yaş altı: 105 erkek/kadın

15-64 yaşlarında: 102 erkek/kadın

65 yaş ve üzeri: 078 erkek/kadın

Toplam Nüfusta: 099 erkek/kadın (2001 verileri)

Bebek Ölüm Oranı: 497 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)

Ortalama Hayat Süresi: Toplam Nüfusun: 7987 yıl

Erkeklerde: 7702 yıl

Kadınlarda: 8287 yıl (2001 verileri)

Ortalama Çocuk Sayısı: 177 çocuk/1 kadın (2001 verileri)

HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %015 (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 14,000 (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalıklarından ölenler: 100 (1999 verileri)

Ulus: Avustralyalılar

Nüfusun Etnik Dağılımı: Beyaz ırk %95; Asya Kökenli %4; Aborjinler ve diğerleri %1

Din: Anglikan %261; Roman Katolik %26; Diğer Hıristiyan Mezhepleri %243

Dil: İngilizce ve diğer yerel lisanlar

Okur Yazar Oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler

Toplam Nüfusun: %100

Erkek: %100

Kadın: %100 (1980 verileri)


Ekonomiye Genel Bakış:

Dünyanın en çok kentleşmiş ve teknolojik açıdan ileri düzeyi yakalamış ülkelerinden biridir Avustralya'nın gayri safi milli hasılası 20 milyonun altında bir nüfusu olan bir ülke için yüksektir Eğitim, öğretim, sağlık ve ulaştırma dahil olmak üzere sosyal altyapıya büyük ölçüde yatırım yapmıştır Avustralya kalkınmış, iyi eğitilmiş ve endüstrileşmenin doruğundaki yapısı ile kendi ihtiyaçlarını iç kaynakları ile karşılayabildiği gibi yüksek oranlarda gıda ve maden ürünleri ihracatında bulunmaktadır

İş Gücü: 9500000 (1999)

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %14 (2000 verileri)
Sektörlere Göre İşgücü Dağılımı: İşgücünün %34'ü finans ve hizmet sektörü, %23'ü maden ve kamu kurumları, %20'si toptan ve perakende ticaret, %17'si üretim ve endüstri, %6'sı tarım ile uğraşmaktadır

İşsizlik oranı: %64 (2000)

Bütçe: gelirler: 94 milyar $; giderler: 103 milyar $

Endüstri: madencilik, endüstri ve taşımacılık ekipmanları, gıda ürünleri, kimyasallar, çelik

Endüstrinin büyüme oranı: %15 (1999 verileri)

Elektrik Üretimi: 191727 milyar kWh (1999)

Elektrik üretimi için kaynaklar: fosil yakıtlar: %8993

hidro: %836

nükleer: %0

Diğer Arazileri: %171 (1999)

Elektrik Tüketimi: 178306 milyar kWh (1999)

Elektrik İhracatı: 0 kWh (1999)

Elektrik İthalatı: 0 kWh (1999)

Tarım Ürünleri: buğday, arpa, şekerkamışı, meyveler; büyükbaş hayvan, kümes hayvanları

İhracat Tutarı: 69 milyar $ (2000 verileri)

İhracat Ürünleri: kömür, altın, et, yün, alüminyum, demir, buğday, makine ve ulaşım araçları

İhracat Ortakları: %24 Japonya, %8 Güney Kore, %7 Yeni Zelanda, %7 ABD, İngiltere, Tayvan, Singapur, Hong Kong

İthalat Tutarı: 77 milyar $ (2000 verileri)

İthalat Ürünleri: makine ve ulaşım araçları, bilgisayar ve ofis makineleri,

telekomünikasyon araçları ve parçaları, ham petrol ve petrol ürünleri

İthalat Ortakları: %22 ABD, %17 Japonya, %6 İngiltere, %5 Çin, %5 Yeni Zelanda

Dış Borç Tutarı: 2206 milyar $ (2000)

Para Birimi: Avustralya Doları (AUD)

Para Birimi Kodu: AUD

Mali Yılı: 1 Temmuz - 30 Haziran

DEVLETİN ADI: Avustralya

BAŞŞEHRİ: Canberra

NÜFUSU: 17350000

YÜZÖLÇÜMÜ: 7682300 km2

RESMİ DİLİ: İngilizce

DİNİ: Hıristiyanlık

PARA BİRİMİ: Avustralya Doları



En küçük kıtanın büyük bir bölümü üzerinde kurulan bir devlet Asya'nın güneydoğusuna doğru, Güney Yarımküresinde uzanır ve dünya milletleri arasında arazi bakımından altıncı sırada yer alır 10°-44° güney enlemleri ile 112°-154° doğu boylamları arasında bulunur Topluluğun dış arazileri, Papua'nın Avustralya kısmını 7450000 kilometrekarelik Avustralya antarktikini, Hind ve Pasifik okyanuslarında birçok adaları içine alır



Târihi





Avustralya'nın bulunuşu da Amerika'nın bulunuşu gibi tesadüfidir On altıncı yüzyıldan başlayarak Portekiz ve İspanyol gemicileri Avustralya'nın kuzeyindeki adalar bölgesine ulaştılar Daha sonra 17 yüzyılda Hollandalı denizciler Avustralya kıyısına ulaştılar Avustralya'nın yeni bir kıta olarak anlaşılması, 1769'da İngiliz kaptanı James Cook'un Yeni Zellanda'ya yaptığı bir seyahat sırasında tesadüfi olmuştur



Daha sonraları İngiliz kaptanlarından Arthur Pihilip 26 Ocak 1788'de 1000 kişilik kadınlı-erkekli, çocuklu bir toplulukla Sdney'e yerleşti Bugün, Avustralya Günü olarak her sene kutlanmaktadır 1820 ile 1850 yılları arasında İngiliz asıllı halkın bütün kıtaya yayılması neticesinde Avustralya tamamen bir İngiliz kolonisi oldu 1850 seneleri Avustralya altın arayıcılarının hücumuna uğradı Ancak altın arayıcıları umduğunu bulamadılar 1890 senelerinde ekonomik zorluklar Avustralya, Tasmania, Qneensland'ın bir federasyon etrafında birleşmesine sebeb oldu 1901 federasyon anayasası tasdik edilerek Barton başkan seçildi



Birinci Dünya Savaşında Avustralya federe devleti, İngiltere'ye Hint Okyanusunda yardım etti 5000000 nüfusun 329000'i gönüllü asker olarak savaşa katıldı Almanların Emden isimli savaş gemisini batırdılar İkinci Dünya Savaşında da yine İngiltere yanında savaşa katıldılar Japonlara New Guinee'de çok zayiat verdirdiler İkinci Dünya Savaşından sonra Avustralya'nın daha bağımsız olma arzuları belirdi 1945 senesinden sonra Avustralya'nın münasebetleri İngiltere'den ziyade ABD'ye kaymaya başladı 1951 senesinde Avustralya, Yeni Zellanda ve ABD arasında 'Anzus' Paktı imzalandı Daha sonra 1954 senesinde bu pakt Güney Asya devletlerini de içine alan Güney-Doğu Asya Paktı SEATO (Southeast Asia Treaty organization) kuruldu Bu, Avrupa'da kurulan Kuzey Atlantik Paktı NATO'ya eşdeğerdir

1950 yıllarından sonra ABD, İngiltere ve Avrupa'dan ekonomik ve bilgi yardımı alan Avustralya, sür'atle teknolojik yönde ilerlemeye başladı



Fiziki Yapı


Avustralya, kıtaların yükseklik bakımından en düşük seviyede olanıdır Arazinin % 94'ü deniz seviyesinden 660 metreden daha az yüksektir ve tepe meydana getirecek hiçbir zirve yoktur 16650 kilometreden daha fazla olan kıyı şeridi, düzgün olmasına rağmen, bazı derin koy ve körfezlere de sahiptir



Avustralya'nın üç önemli fiziki bölgesinin en genişi olan batı platosu kıtanın yarısından fazlasını meydana getirir Bölgenin çoğu deniz seviyesinin üstünde 500 m civarında uzanır Fakat bazı yerlerde küçük dağ grupları, platonun genel seviyesinin üzerine yükselerek seyreder En önemlileri batı sahili yakınında Hammersley dizisi ve kıtanın merkezindeki Macdonnel ile Musgrave sıra dağlarıdır Platonun çoğu kuzeydeki büyük kum çölü ile güneydeki Victoria Çölünden ibarettir Bu bölgede hiç devamlı nehir yoktur ve arazinin çoğu çoraktır Platonun kıyıları dar kıyı ovalarıdır



İçteki alçak bölgeler ikinci fiziki sahayı meydana getirir ve kuzeydeki Karpentarya Körfezinden Güney Avustralya'nın güney kenarı üzerindeki Spensyr ve Sent Vinset Körfezlerine kadar uzanır Bu bölgenin büyük bir kısmının yüksekliği 170 m altında uzanır Güney Avustralya havzasındaki Lake Eyze, deniz seviyesinden 13 m kadar aşağıdadır Sahanın orta bölümü büyük artezyen havzasından ibarettir Güneyde diğer bir artezyen sahası aşağı Murray Nehrindeki dranaj sistemidir



Avustralya'nın üçüncü önemli fiziki bölgesi doğu yaylaları veya Great Dividing Range'den meydana gelir Bu bölge yaklaşık 4000 km kadar doğu kıyılarına paralel uzanır Kıtanın asıl sulak yeri burasıdır Bu bölge bir seri sıradağlar ve platolar ile önem kazanarak, Tasmanya Adasını da içine alır En yüksek tepeler, 2230 metreye kadar yükselen Kosciusko Dağı olup, Güney Avustralya Alplerindendir Güney yaylaları sahilden dar bir ova ile ayrılırlar



İklim


Güney yarım küresinde bulunan Avustralya diğer kıtalara nazaran çok değişik bir iklime sahiptir Türkiye'de kış iken orada yaz vardır Çöl kısmının bulunduğu batı taraflara yağış az düşer Senelik ortalama 500 milimetreyi geçmez Senelik yağışlar çok farklı olup, korkunç kuraklıklar her sene beklenen şeylerdendir Kuzeyde ülkenin üçte birini teşkil eden bölgede tropikal iklim hüküm sürer Senelik yağış 700-1520 mm arasındadır Ülkenin doğu ve kuzey kıyılarında, güney kıyılarının bir bölümünde, yağışlar normal olup, 1000 milimetreyi bulur İç kısımlarda ise yağış ortalaması az olup, bunun neticesi olarak da nüfus seyrektir



Kıtanın doğu kenarında nemli ve tropikal bir iklim görülür Aşağı Murray Nehir vadisi ile Batı Avustralya'nın güney-batı köşelerinde Akdeniz iklimi hakimdir Buralarda yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise yağışlı ve ılımandır



Tabii Kaynaklar


Batı platosunun büyük sahaları üzerindeki eski kayaların dış yüzeyi ve doğu bölgelerinin bazı kısımları Avustralya'ya kıymetli madenlerden olan altın, gümüş, kalay, çinko ve bakır sağlamaktadır Ülke aynı zamanda önemli demir, boksit ve uranyum yataklarına sahiptir Kömür önemli miktarda bulunur Surat havzasında ticari bakımdan kıymetli petrol rezervleri ortaya çıkarılmıştır Avustralya dünyanın başta gelen opal (panzehirtaşı) kaynaklarına sahiptir


Su, Avustralya'nın tabii kaynaklarının en kıymetlisidir Suyun olmayışı, iç kısmın çoğunun gelişmesini engelleyen mühim bir faktördür Yetersiz nehirlerden başka, esas su kaynakları kuyular ve su depolarının olduğu artezyenlerdir Sadece güney-doğunun yaylalarında, hidroelektrik santrallarının suyunu devamlı şekilde temin edecek kadar yeter su vardırTasmania bölgesi ülkenin hidroelektrik potansiyelinin yarısına yakın santrala sahiptir


Avustralya toprakları genellikle fosfor bakımından zayıftır En verimli topraklar, bilhassa güney-doğu ve güney-batıdaki nemli kısımlarındaki alüvyonlu ovalardır


Bitki ve Hayvanlar


Avustralya'nın bitki örtüsü hem değişik, hem de hususiyet arz eder Kurak olan iç kısımlarında seyrek çöl bitkileri ve fundalar vardır Yağmurun artmasıyla bitki örtüsü çalılıklardan ormana dönüşür Doğu sahili ve Tasmania'da ormanlar ve çalılıklar yer alır Akasya ve okaliptüsler bilinen bitki örtüsü arasındadır Her ikisinin yüzlerce türü olup, hemen hepsi de Avustralya'ya mahsustur Kuzeydoğu kıyısının tropik ormanlarında palmiye, çamlar, güneydoğu Asya'nın bitki topluluğuna ait kerestelik ağaçlar ve salep otunun yüzlerce çeşidine rastlamak mümkündür


Avustralya'nın yerli hayvanlarının hepsi yavrularını kendi mide keselerinde taşıyan Tasmania şeytanı, kaulo, vombat ve kanguru gibi memelilerden meydana gelen garip hayvanlardır Yumurta yapan, fakat yavrularını emziren, karınca yiyen Ekidualar ve Pleytipuslar da Avustralya'ya mahsus yaratıklardır Dingo veya vahşi köpek, koyunlar için ciddi bir tehlikedir Kuş cinsi ormanlık bölgelerde çok olup, çok değişik papağanlar, kakaburra veya balıkçıl çok rastlanan hayvanlardırTropikal kuzey sahil nehirlerinde yaşayan timsahlar, yılanlar ve çeşitli kertenkeleler bu ülkede yaşayan hayvanlardandır
Avustralya'ya sokulan hayvanlardan tilki ve tavşan, çok üremelerinin sonunda memleket için ciddi bir tehlike olmuştur Tavşanların çoğalmasını ve yayılmasını önlemek gayesiyle uzun çitler yapılmıştır Fakat kıtanın otlaklarının hemen tamamını istila etmelerine mani olunamamıştır Daha sık tecrid çitleri, zehirleme, tuzak kurma ve myxomatosis hastalık virüsleri gibi kontrol tedbirleri, istila eden tavşanların azaltılması için kafi gelmemektedir Avustralya'da aynı zamanda yaban atlarına, develere ve su aygırlarına da rastlanır


Nüfus ve Sosyal Hayat


Avustralya, dünyanın nüfusça seyrek ülkelerinden biri olduğu halde, şehirlerinden iki tanesi Sydney 3656000 ve Melbourn 3080000 nüfusuyla yeryüzünde kalabalık 30 şehir arasında yer almaktadır Nüfus yoğunluğu son senelerde yükselmekle beraber, hala kilometrekareye 2,2 kişi düşer Bununla beraber, nüfus, batılı ülkelerin çoğundan daha fazla sür'atle artmaktadır 1946 ve 1960 arasında, sadece göçle 1600000 kadar insan katılmıştır


Kıtanın çoğunun kurak olması, nüfusun 2/3 kadarının sıcak olan güneydoğu köşesinde yerleşmesine sebeb olmuştur Şehir mıntıkalarına doğru akın gittikçe artmaktadır Nüfusun % 54 kadarı altı eyalet başkentinde oturur Bunlar, Sidney (New South Wales), Melbourne (Victoria), Brisbane (Oueensland), Alelaide (South Australia), Perth (Western Australia) ve Hobart (Tasmania)'dır Bu şehirler ve federal başkent Canberra'dan başka, nüfusu 20000'den daha fazla olan on iki kadar daha şehir vardır Kasaba merkezleri 5000 ile 10000 nüfus arasında olup, genellikle küçüktürler Çoğu bölgelere hizmet vermek için kurulmuş merkezlerdir



Göç: 1945'ten beri İngiliz olmayanların büyük akımına ve bunların Avustralya örf ve adetleri bakımından üzerinde yoğunlaşan etkiye rağmen nüfus bakımından yine de baskın olan İngiliz asıllı olanlardır İtalya, Polonya, Danimarka, Batı Almanya ve İkinci Dünya Harbinden sonra çeşitli Avrupa ülkelerinden insanlar geldiği halde, bütün göç edip gelenlerin hemen hemen yarısının kaynağını, birleşik kraliyet vatandaşları teşkil etmiştir Avustralya hükumetinden burslu binlerce Asyalı öğrenci üniversitelerde okumaktadır



Yerliler: Avustralya yerlileri Commonwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) nüfus sayımına dahil edilmemiştir Fakat bugün sayılarının 70000 civarında olduğu tahmin edilmekte ve bunun 40000'i safkan, 30000 kadarı da melezdir Avrupalılar geldiğinde 300000 civarında olduğu tahmin ediliyordu Fakat meydana gelen çarpışmalar, kendilerinden başkasına yaşama hakkı tanımayan İngilizlerin yaptığı toplu katliamlar, salgın hastalıklar ve diğer sebepler kabilelerin azalmasına sebeb olmuştur Hükumet, yerlilerin eğitim yoluyla, gezici sağlık ekipleriyle tekrar eski haline gelmesine çalışmaktadır
Din: Kurulmuş kilise olmamasına rağmen, din bakımından Avustralya, İngiliz ve Avrupalıların dinlerindedirler İngiliz kilisesi, nüfusun % 38'inin kendine bağlı olduğunu iddia etmektedir Son yıllarda İngilizlerin engellemelerine rağmen, İslamiyet burada da hızla yayılmaktadır Avustralya'nın birçok bölgesinde camiler yapılmıştır



Sosyal yapı: Avustralya toplumunun hakim özelliği, kıtanın her tarafında örf, adet ve görünüş bakımından göze çarpacak derecede aynı olmasıdır Çevre benzerliği, devlet müesseselerinin farklı olmaması, eğitim beraberliği bu durumu meydana getirmiştir Aynı zamanda iyi eğitilmiş geniş meslek gruplarına sahip bir toplumdur Kanun, yaşlılık aylığı, sosyal haklar ve maaş gibi yardımlar sağladığından hayat standartları bakımından dünyada en iyiler arasındadır Halk okumayı çok sevdiğinden Avustralya'da kitap sanayi çok gelişmiştir Gazete okumaya son derece düşkündürler
Eğitim: 14 ve 16 yaşına kadar ilk öğretim mecburi olduğu için, eğitim devlet tarafından kontrol edilir Çocukların çoğu, özel okullardan daha çok devlet okullarında okur Üç tane önemli üniversitesi vardır



Hükumet: Avustralya dünyada en ileri ve istikrarlı demokratik ülkelerden biridir Hükumet sistemi tamamen geleneksel İngiliz parlementer sistemidir Uygulanan anayasa biraz değiştirilmiş, bir dereceye kadar Amerikan sistemi örnek alınmıştır Oy kullanma her seçmen için mecburidir


Federal hükumet: Avustralya, İngiliz Milletler Topluluğu içinde hür bir millettir Başkenti Canberra, Newsouth Wales'ten alınan topraklar üzerinde 1911'de kurulmuş ve Avustralya Başkent arazisi adı verilmiştir


Kanun yapma yetkisi, bir senato ve temsilciler meclisi olan, İngiliz kral ve kraliçesinin seçtiği Avustralya genel valisi tarafından temsil edilen federal parlamentonundur Senato üyelerinin yarısı her üç senede bir yenilenir ve altı sene için seçilir, 60 üyelidir Temsilciler Meclisi yaklaşık olarak Senatonun iki katı üyeye sahiptir Bunlar, eyalet nüfusu esasına göre üç seneliğe seçilir Her eyalet en az 5 temsilciye sahiptir
Hukuk sistemi: Avustralya hukuk sistemi umumi olarak İngiliz hukuk sistemi üzerine kurulmuştur Ancak zaman zaman bu kanunlarda değişiklikler yapılmıştır Adalet mekanizması, yargı mahkemeleri, eyalet ve federal mahkemelerle Avustralya Yüksek Mahkemesine bağlı birçok mahkemeden meydana gelir Bazı durumlarda mahkemeler yüksek mahkemelerdeki bazı kararları Londra'daki İngiliz Gizli Konseyine gönderebilir Bu davalar sulh ve ceza davaları ile ilgilidir



Federal ve eyalet mahkemelerinin hakimleri, genellikle çalışan tecrübeli savcılar arasından hükumet tarafından tayin edilir Federal tayinler hayat boyudur Bütün hakimler icra kontrolünden tamamen serbest olup, sadece parlamento oylamasıyla uzaklaştırılabilirler



Ekonomi


Ekonomik şartlar ve dış ticaret: Avustralya ekonomisi geleneksel olarak hammadde ihracatına dayanır Hernekadar son yıllarda imal edilmiş malların satılması önem kazanmışsa da, yün, buğday, et ve minareller ihracatta başta gelir
Önemli ithalat malları ham petrol, makina, metaller, tekstil ve kimyevi mallardır Avustralya'nın dış ticaretinin yarısından fazlası İngiltere ve diğer İngiliz sömürgeleri iledir Avustralya malları için Japonya önemli bir pazardır ABD önemli bir ithalat kaynağıdır
Ziraat: Avustralya'da 20000000 dönümden daha fazla olan ekili arazinin yarısını işgal eden buğday, devletin ana mahsulüdür Bütün diğer hububatlar yetiştirilir Arpa ve yulaf en önemlilerindendir Sulanan bölgelerde pirinç ekilir Şeker kamışı hem iç tüketim, hem de ihracat için üretilmektedir Tropikal meyveler, bilhassa muz ve yerelması Qeensland'da yetiştirilmektedir


Hayvancılık: Avrupalıların yerleşmeleri ile birlikte koyun besleme ve yetiştirmeye önem verilmiştir Son senelerde tahmin edilen koyun sayısı 175000000 ile rekor seviyededir Et önemli ihraç ürünüdür Yağ, peynir ve süt ürünleri bu sanayinin ihraç mallarıdır
Ormancılık: Avustralya tahminen 120000000 dönümlük ormanlık sahaya sahiptir Fakat sadece 44000000 dönümü işletilmektedir Çeşitli okaliptüs türleri ülke kerestesinin % 90'ını karşılar Batı Avustralya'da bulunan Karri ve Jarrah ağaçları dünyanın en kıymetli keresteleridir Kuzeydoğu kıyısının tropik yağmurlu ormanları mobilya sanayiinde tercih edilen kıymetli ağaçlarla doludur 500000 dönüm kadar bir saha çam ağaçları ile ağaçlandırılmıştır


Madencilik:Madencilik Avustralya'nın önde gelen sanayilerinden biridirYeni maden kaynaklarının tesbiti bu sanayinin önemini arttırdı Bir zaman dünyanın en büyük altın üreticisi olan Avustralya'da, bugün hala Kalgoorlie'de çok miktarda altın çıkarılmaktadır Güneydeki Broken Hill, dünyanın en zengin gümüş, çinko ve kurşun kaynaklarından biridir Tasmania zengin bakır üretim sahasıdır Kömür, doğu kıyısı boyunca ve biraz daha az ölçüde Güney Avustralya'da ve Batı Avustralya'daki Collie ve Leigh Greek'de çok miktarda çıkarılır Uranyum, kuzey mıntıkasında çıkarılır ve işlenir Broksit, tungsten, kalay, molibden titanium, antimon ve rulite gibi her çeşit maden çıkarılmaktadır
İmalat: Avustralya imalat endüstrisinin hepsine sahiptir Önceleri nisbeten küçük çapta kurulan bu sanayi dalı, harp sonrası yıllarda üretimini % 300 arttırarak çok gelişmiştir Üretim, jet uçağından, dizel lokomotiflere, arabalardan elektronik, ilmi ve tıbbi aletler, ilaç, gübre, işlenmiş gıdalar ve her çeşit tüketim maddelerine kadar sıralanır Ağır endüstri önemli merkezleri Sydney, Hewecastle, Wollongong ve Poxt Kembla'dır Çeşitli hafif endüstriler, eyalet başkenti civarlarında ve bir çok daha geniş merkezlerde kurulmuştur



Enerji: Avustralya fabrikalarının enerjisinin çoğunu hala kömür temin ediyorsa da, hidroelektrik de önem kazanmaktadır Bu konuda Tasmania önde gelir Fakat Victoria ve New South Wales de önemli hidroelektrik santrallarına sahiptir Snowy River hidroelektrik santralı saniyede 3000000 kilowat enerji üretmektedir Avustralya Atom EnerjisiKomisyonu Lukas Heights'de iki tane nükleer reaktöre sahip atom enerjisi üzerinde çalışmalar yapmaktadır



Taşıma ve ulaşım: 1600 km kadar olan imkansız ve yolsuz çöl, kıtayı ortasından baştanbaşa doğu ve batı Avustralya diye ikiye ayırır Karayolu uzunluğu 864000 km kadardır Perth dışındaki bütün eyalet başkentleri modern karayolları ile birbirine bağlıdır Ülkede 40000 km tren yolu bulunmaktadır Avustralya'nın deniz trafiğini sağlayan deniz nakliyesi en ucuz ulaşım vasıtasıdır Önemli limanı Fremantle hariç, her eyalette önemli liman, eyaletin başkentidir Telgraf, telefon sistemleri ve radyonun teknik bölümleri devlet tarafından işletilir Bunun yanında özel şirketler tarafından işletilen te'sisler de vardır

AVUSTRALYA,

ing Commonwealth of Australia, Okyanusya'da devlet, Büyük Britanya Commonwealth'inin bir üyesidir; kendi de, asıl Avustralya ile Tasman-ya'yı kapsayan bir "commonwealth" oluşturur; 7 700 000 km2; 15 749 000 nüf Başkenti Canberra Resmi dil ingilizce Avustralya hem dünyanın eri küçük kıtası, hem de dünyanın en büyük adası olarak nitelendirilebilir Altı eyalet (Yeni Güney Galler, Victoria, Queensland, Güney Avustralya, Batı Avustralya, Tasmanya) ile Başkent federal arazisi ve Kuzey arazisi'nden (eskiden federal hükümet tarafından yönetilirken, 1978 temmuzundan bu yana kendi hükümeti vardır) oluşan bir federasyondur Ayrıca, Hint okyanusu'ndaki Christmas ve Cocos adaları, Mercan de-nizi'nde bazı adalar (Norfolk), Güney Buz denizi'ndeki bazı ıssız adalar (Macquarie, Heard) ve Antarktika kıtasının üzerinde üç araştırma istasyonu kurulmuş büyük bir parçası (6 100 000 km2) Avustralya'nındır

COĞRAFYA
doğal çevre

•Yüzey şekilleri Avustralya, bütünüyle ele alındığında, çok yüksek olmayan bir ülkedir: ortalama yükseltisi 210 m'dir ve en yüksek noktası Kosciusko dağında ancak 2 228 m'yi bulur Büyük dağ bütünleri K'den G'e doğru uzanır York yarımadasından Tasmanya'ya kadar uzanan Avustralya sıradağları, genişliği yer yer değişen bir kıyı ovasının kenarında büyük diklikler biçiminde yükselir Üzerlerinde, derin vadilerle yarılmış platolar ya da oldukça geniş vadileri ayıran sırtlar (Avustralya Alpleri, Snowy dağları) yer alır Büyük Dördüncü Zaman buzullarının aşındırması sonucu, Tasmanya'da yüzey şekilleri daha belirgindir Carpentaria körfezi ile Adelaide' in G'indeki bölge arasında yer alan orta çukur iki havzaya bölünür: K'de, tabanı deniz düzeyinin altına inen (Eyre gölü), Kretase devri arazisiyle örtülü bir çanak olan "büyük artezyen havzası"; G'de, Üçüncü Zaman oluşuklarıyla dolmuş olan, Murray ırmağı ile kollarının (Darling ırmağı) akaçladığı havza

Bu iki havzayı, yalnızca K'de yükseltisi belli bir düzeye çıkan (Broken Hills), ama B'da çevre yüzey şekillerinden kolayca ayırt edilebilen (Flinders dağları) bir tepeler eşiği birbirinden ayırır Ortalama yükseltisi 200-600 m olan batı platosu, latent, kumtaşı ve kumlarla örtülü uçsuz bucaksız bir alandır Birkaç kütlenin (Musgrave ve Macdonnell dağları) yükseltisi 1 000 m'yi aşar G'de kireç-taşlı Nullarbor platosu, G-B'da dar Swanland ovası uzanır; Avustralya'nın bu batı kesimi, eski Gondvana kıtasının bir parçası ve yerkabuğunun en eski topraklarından biridir Bu eski temel yeniden genç-leşirken, toptan bir yükselme göstermiş ve kırık diklikleri oluşturan bazı kırılmalar geçirmiştir

• İklim, bitki örtüsü, fauna Bütünüyle ele alındığında, Oğlak dönencesinin her iki yanında bulunan Avustralya'nın, karasal özellikleri (ülkenin kütlesel biçimi bu özelliği daha da belirginleştirir) sıcak ve kurak bir iklimi vardır Bol yağış alan bölgeler doğuda ve güney-batı'da en geniş yeri birkaç km'yi geçmeyen bir şerit oluşturur Ülkede birçok iklim kuşağına rastlanır: en geniş kuşak, iç kesimdeki kurak kuşaktır; sıcaklıklar yüksek (Alice Sprigs'te ortalama 23,3°C), yağışlar çok düşüktür (çok geniş alanlarda, 150 mm'nin altında) Hava son derece kuru, sağanak yağışlar ender ve kısa süreli, günlük sıcaklık değişik-' likleri arasındaki fark yüksektir: gündüzün bunaltıcı sıcağının ardından gece don olayı görülebilir K ve K-D'daki (Queensland) tropikal kuşakta, sıcaklıklar yüksektir (Darwin'de ortalama 27°C), sıcak mevsimdeki (aralık) çok bol yağışları, en soğuk mevsimde uzun bir kuraklık dönemi izler


G-D'daki (Tasmanya, Victoria) ılıman kuşakta sıcaklıklar orta derecededir (Melbourne 14,6°C; Hobart 12,4°C); yağışlar bütün yıl sürer, ama en çok kış mevsiminde görülür Doğu kıyısı boyunca ilerlen-dikçe, yavaş yavaş ılıman iklimden yarı tropikal, Queensland'da da gerçek tropikal iklime geçilir K'e doğru sıcaklıklar yükselir ve en çok yağış yoğunluğu kıştan yaza kayar G-B'da (Perth bölgesi) ve G'de (Ade-laide'e doğru) Akdeniz tipi iklim egemendir: sıcak ve kurak yaz (aralık-mart arası), yumuşak ve yağışlı kış iklim koşulları nedeniyle ülkenin bitki örtüsü genellikle cılızdır Gerçek ormana, yalnızca doğuda ve güney-batı'dakı bol yağış alan bölgelerde rastlanır: K'de, dalları birbirine geçmiş ağaçlar, asalaklar ve sarmaşıklardan oluşan gerçek tropikal orman; daha G'de görkemli okaliptüs ormanı

Çoğunlukla orman, son derece seyrektir (open forest) ve okaliptüs ile akasya kümelerinden oluşur; ormandan savana (grassland ya da toprak tuzlu olduğu zaman saltbush) ya da akasya ağaççıklarından (mülga scrub) ve bodurlaşmış okaliptüslerden oluşan (mallee scrub) bitki topluluklarına geçilir Sonunda , belirsiz bir geçişle tehlikeli dikenli otların (spinifex) ve yer yer dikenli çalılıkların yer aldığı taş ya da kum çöllerine varılır Akasya ve okaliptüs türlerinin ağır bastığı bütün bu bitki örtüsünü, Avrupalılar'ın yerleşmesi değiştirmiştir; tarım bitkilerinin tümü, denizaşırı ülkelerden gelir

Fauna, ülkenin öbür kıtalara uzaklığı sayesinde bozulmadan korunmuş ve zamanla doğal çevre koşullarına uymuş ilkel türleriyle son derece özgündür: bu nedenle Avustralya'ya canlı fosiller ülkesi denilebilir Dingo (ülkede insanlar tarafından getirilip sonradan yeniden vahşileştiği sanılan bir köpek türü), birkaç kemirici türü ve yarasalar dışında, Avustralya'da memelilerin üstün yapılı üyeler içeren sınıflarına rastlanmaz Yalnızca alt yapılı memeliler, tekdelikliler (karıncayiyen, gagalı-memeli), keseliler (kanguru, valabi) vardır Kuş türleri çeşitlidir: papağan, tepeli devekuşu, yılanlar (çok sayıda ve genellikle zehirli) Bu fauna, günümüzde, insanların isteyerek (koyun, sığır) ya da farkına varmadan (fare, tavşan) getirdikleri hayvanlara karşı yaşama savaşı vermektedir ve bazı türler yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır

• Akarsular Avustralya'nın toplam yüzölçümünün °/o 64'ünün denize akışı yoktur İç kesimdeki ve batı kesimindeki uçsuz bucaksız bölgeler, yalnızca büyük sağanaklar sırasında akan geçici akarsular (creek1 ler) tarafından akaçlanır Öbür bölgelerde düzenli bir su ağı vardır, ama ırmaklar, Eyre gölü gibi iç çanaklara dökülür Doğu kıyısındaki ırmaklar dışında, tek önemli ırmak Murray'dır; bu ırmağın yukarı kesimi (Avustralya sıradağları) iyi beslenirse de, okyanusa doğru akışı yavaş yavaş cılızlaşır

nüfus

Avustralya'nın nüfusu azdır: ortalama yoğunluk km2'ye 2 kişiyi bulmaz Ülkenin ilk halkı olan Avustralya yerlilerinin sayısı hiçbir zaman çok olmamış (Avrupalılar'ın yerleşmesinden önce 200 000-400 000), sonra da savaşlar (Tasmanya) ya da beyazların getirdiği hastalıklar sonucu büyük ölçüde azalmıştır; ama son yirmi-otuz yıldır yerlilerin nüfusu yeniden artmaktadır (1978'de 140 000) Avustralya yerlilerinin bir bölümü, kendilerine ayrılmış uçsuz bucaksız "rezerv"lerde avcılık-toplayıcılık yaparak gezgin bir yaşam sürer, bir bölümü "misyonlar"ın yakınında ya da hayvancılık merkezlerinde çobanlık yapar; geri kalanlarsa, kentlerin banliyölerinde toplanarak, yararlarına çıkarılmış bazı yasalara rağmen toplumla kaynaşmakta güçlük çeken bir proletarya durumundadır

Ülke nüfusunun aşağı yukarı tümü beyaz ırktan ve Avrupa kökenlidir Yerleşmenin çekirdeğini, ülkeye sürgün gönderilip cezaları bitince geri dönmeyenlerle, özellikle 1851 deki "altına hücum" sırasında ve XIX yy sonunda gelen birçok göçmen oluşturmuş, 1801'de 5 945 kişi olan Avrupa kökenli nüfus, 1851 'de 438 000'i, 1881'de 2 250 000'i, 1901'de 3 774 000'i bulmuştur, iki dünya savaşı sırasında oldukça azalan göç dalgası, 1945'ten sonra yeniden başlamış ve o tarihten günümüze kadar Avustralya'ya 3,5 milyonu aşkın göçmen gelmiştir Göçmenlerin büyük bölümü Büyük Britanya kökenlidir ama, ikinci Dünya savaşı'ndan sonra gelen "yeni Avustralyalıların çoğu Orta Avrupa ("yersiz yurtsuzlar") ve Akdeniz ülkeleri (italya, Yunanistan ve son yıllarda Türkiye) kökenlidir Asyalılar' ın sayısı çok olmamakla birlikte, Avustralya, Çinhindi'nden kaçan 20 000 mülteci yi kabul etmiştir

Günümüzde nüfus artışının önemli bir bölümü, doğumların ölümlerden çok olmasının sonucudur Doğum oranı düşmüştür (1960'ta o/oo 22,5'tan 1980 de %o 15,4'e), ama ölüm oranı da son derece düşüktür (%o 8) ve doğumların ölümlere fazlası yılda 110 000 kişiyi bulmaktadır "Yaş piramidi" hâlâ olumludur ve ortalama ömür yüksektir (erkekler için 68, kadınlar için 75)

Ülkenin az olan nüfusu, üstelik eşitsiz biçimde dağılmıştır Orta batı kesimlerinde uçsuz bucaksız alanlar, tam anlamıyla ıssızdır Aşağı yukarı tüm nüfus, yeterince yağışlı iklimin tarıma elverişli olduğu doğu, güney-batı ve güney-doğu bölgelerinde toplanmıştır; bunlar genellikle en kalabalık, dolayısıyla nüfusun en çabuk arttığı bölgelerdir, üstelik bu nüfusun büyük bölümü kentlidir: toplam nüfusun °/o 85'i kentlerde, yarısından çoğu da altı eyalet merkezinde (toplam nüfusun % 40'ı Sidney ve Melbourne'da) yaşar Avustralyalıların çoğu, konforlu, iyi donatılmış, bağımsız evlerde (ama ölçüsüz biçimde genişlemiş banliyölerde) yaşamayı yeğler; bununla birlikte, toplu konutların sayısı çoğalmaya başlamıştır

Günümüzde nüfusun büyük bölümü hı-ristiyandır (özellikle de anglikan ve kato-lik) Yaşama düzeyi, ABD ile Fransa'nın yaşama düzeyi arasında yer alacak kadar yüksektir