Padişahlarımız/ Sultan Birinci İbrahim

BİRİNCİ İBRAHİM

HAYATI


Sultan Birinci İbrahim 5 Kasım 1615 tarihinde İstanbul'da doğdu Babası Sultan Birinci Ahmed, annesi Mahpeyker Kösem Sultan'dır Mahpeyker Kösem Sultan Rum'dur Sultan Birinci İbrahim uzun boylu, kuvvetli vücutlu ve kumral sakallıydı Annesi onun yetiştirilmesi için çok gayret göstermişti Ağabeyi Sultan Dördüncü Murad'ın ani vefatı, zaten ölüm düşünceleriyle harap olmuş Şehzade İbrahim'i çok sarstı ve padişah olduğuna inanmak bile istemedi Annesinin ve devlet erkanın ısrarlarından ve ağabeyi Sultan Dördüncü Murad'ın cenazesini gördükten sonra abisinin vefatına kesin olarak inandı Sadrazam Kara Mustafa Paşa, Taht Odası'na geçen Sultan Birinci İbrahim'in başına, Hırka-i Saadet Dairesi'nden getirilen, Hz Ömer'in Sarığı'nı yerleştirdi Sultan Birinci İbrahim tahta oturdu ve ellerini açarak dua etti:

"Elhamdülillah Ya Rabbi! Benim gibi zaif bir kulunu bu makama layık gördün Saltanat günlerimde milletimi hoş-hal eyle ve birbirimizden hoşnud eyle"

Sultan Birinci İbrahim, tahta geçtiği ilk yıllarda sinir hastalığı yüzünden sık sık kriz geçiriyordu Ancak, daha sonraki yıllarda devlet işleriyle bizzat ilgilenmeye başladı Sultan Birinci İbrahim tahta çıktığında soyunun tek şehzadesi o kalmıştı Bu yüzden ilk oğlu Şehzade Mehmed (Sultan Dördüncü Mehmed) doğduğunda ülkede şenlikler düzenlendi (2 Ocak 1642) Sultan Birinci İbrahim, çok cömert ve lütufkar bir padişahtı Fakirlere ve kimsesizlere yardım etmeyi çok severdi Çıkardığı fermanlarla açlık ve kıtlığın önlenmesine çalıştı Saltanatı sırasında, annesi Kösem Sultan'ın etkisinde çok kaldı Sekiz yıl dokuz ay padişahlık yaptıktan sonra, 18 Ağustos 1648 tarihinde boğularak şehit edildi

Sultan Birinci İbrahim hakkında kendi devrine kadar uzanan Osmanlı kaynaklarında, akli dengesinin bozuk olduğuna dair hiçbir bilgi yoktur Bu kaynaklar, Sultan Birinci İbrahim'in özelliklerinden ve yaptığı işlerden övgüyle bahsetmektedir Sadece son zamanlarda bazı yazarlar, onun için "Deli" demektedirler Sultan Birinci İbrahim'e "Deli" ve "Gaddar" diyen ve adının öyle yayılması için çalışanlardan bazılarının, Sultan Birinci İbrahim tarafından idam ettirilen İranlı Şii, Emirgüneoğlu'nun adamları olduğu söylenmektedir

Sultan Birinci İbrahim tahta geçtiğinde 25 yaşındaydı Şehzadeliği sırasında öldürüleceği endişesi ile sinirleri son derece bozulmuştu Bu sırada sadrazamlık koltuğunda bulunan Kemankeş Kara Mustafa Paşa devlet işlerini en iyi şekilde yürüttü Kemankeş Kara Mustafa Paşa, İranlılarla Kasr-ı Şirin Antlaşması'nı imzalayıp, İstanbul'a geldikten sonra, giriştiği mali işlerde de başarılı oldu Ocaklı sayısını indirip maaşlarının düzenli olarak verilmesini sağladı Bu olumlu faaliyetler sonunda devlet bütçesi denkleşmiş oldu Donanma işleriyle de ilgilenen Kemankeş Mustafa Paşa, her yıl belirli miktarlarda kadırgalar yapılıp donatılmalarını sağladı

Erkek Çocukları: Dördüncü Mehmed, İkinci Süleyman, İkinci Ahmed, Orhan, Bayezid, Cihangir, Selim, Murad
Kız Çocukları: Ümmü Gülsüm Sultan, Peykan Sultan, Atike Sultan, Ayşe Sultan, Gevherhan Sultan

GELİŞMELER


Sultan Birinci İbrahim dönemi, sarayda birçok entrikanın ve makam kavgasının döndüğü bir devir oldu Tüm bu karışık ortam içerisinde dahi bazı askeri başarılar oldu 19 Nisan 1645'de Girit Seferine karar verildi

30 Nisan 1645'de İstanbul'dan hareket eden Kaptan-ı Derya Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Aya-Todori adasındaki Turlulu ve Liman kalelerini fethetti 27 Haziran 1645'de kuşatılan Hanya Kalesi, 22 Ağustos 1645'de teslim oldu

Yusuf Paşa İstanbul'a dönerken 12000 askerini ve Rumeli Beylerbeyi Küçük Hasan Paşa'yı Hanya muhafızlığına bıraktı Sultan Birinci İbrahim, bir süre sonra Hanya muhafızlığına Deli Hüseyin Paşa'yı tayin etti İlk seferden beş ay sonra Girit'i tamamen ele geçirmek amacıyla tekrar sefere çıkıldı ve sırasıyla Kisamo (9 Mart 1646), Aprikorno (22 Temmuz 1646), Milipotamo (11 Ekim 1646), Resmo (15 Kasım 1646) kaleleri fethedildi Kandiye Kalesi 7 Temmuz 1647 günü kuşatıldı 19 Şubat 1648 ve 20 Mayıs 1648 tarihlerinde kazanılan iki büyük zaferden sonra Kandiye Kalesi de teslim oldu


MİMARİ ESERLER

Sultan Birinci İbrahim döneminde yapılan mimari eserlerden en önemlileri;
Topkapı sarayının içine yapılan Sünnet Odası,
Yine Topkapı sarayında, Sünnet Odası ile Bağdat Köşkü arasına inşa edilen Kameriye (İftar yeri) ve
Sarayın alt tarafında, deniz kıyısına yapılan yazlık Sepetçiler Köşkü'dür

BİRİNCİ İBRAHİM