Mehmet Akif Ersoy

MEHMET AKİF ERSOY

1873'te İstanbul�da doğdu 27 Aralık 1936�da İstanbul�da yaşamını yitirdi 4 yaşında Fatih'te Emir Buhari Mahalle Mektebi'nde başladığı eğitimini Fatih Merkez Rüştiyesi'nde sürdürdü Ardından Mülkiye Mektebi'nin idadi (lise) bölümünü bitirdi Babasından Arapça öğrendi Fatih Camii�nde İran edebiyatı okutan Esad Dede�nin derslerini izledi Farsça ve Fransızca öğrendi Babasının ölümü ve evlerinin yanması üzerine Mülkiye'nin yüksek kısmından ayrılmak zorunda kaldı 1889�da girdiği Halkalı Mülkiye Baytar Mektebi�ni 1893�te birincilikle bitirdi Ziraat ve Ticaret Nezareti'nde veteriner olarak çalışmaya başladı Rumeli, Arnavutluk ve Arabistan'da dolaştı Geniş halk kesimleriyle, köylülerle yakın ilişkiler kurdu Halkalı Ziraat Mektebi ve 1907�de Çiftçilik Makinist Mektebi�nde ders verdi 1908�de Dârülfünûn Edebiyat-ı Umûmiye müderrisliğine atandı Umur-ı Baytariye Müdür Muavini görevine getirildi Kısa süre sonra bu görevden ayrılıp yalnızca Halkalı Mülkiye Baytar Mektebi'nde ders vermeyi sürdürdü

İstiklal Marşı
1913'te İttihat ve Terakki Cemiyeti�ne girdi 1 Dünya Savaşı sırasında bu cemiyete bağlı bir örgüt olan Teşkilat-ı Mahsusa aracılığıyla Almanya'daki Müslüman tutsakların durumunu incelemek üzere Berlin�e gönderildi Daha sonra Arabistan ve Lübnan'a gitti Batı uygarlığının koşullarına ve Doğu-Batı çelişkisine tanık oldu İstanbul'a dönüşünde Dâr-ül-Hikmet-i İslâmiye adlı kuruluşun başkâtipliğine atandı İzmir'in işgalinden sonra Anadolu'da başlayan kurtuluş hareketine destek verdi Balıkesir�de yaptığı konuşma, İstanbul hükümetini endişelendirdi, görevinden alındı Ama o mücadalesini sürdürdü Camilerde yaptığı konuşmaların metinleri çoğaltılarak bütün yurda dağıtıldı Ankara hükümetinin kurulması üzerine Burdur mebusu olarak Büyük Millet Meclisi'ne girdi O sırada İstiklal Marşı için açılan yarışmaya katılan 724 eserin hiçbiri beğenilmemişti Maarif vekilinin isteği üzerine 1921'de "İstiklal Marşı"nı yazdı Metin, 12 Mart 1921'de Büyük Millet Meclis'nde kabul edildi Mehmet Akif, ödül olarak kendisine verilen 500 lirayı Türk Ordusu'na armağan etti

Mısır dersleri
Sakarya Zaferi'nden sonra İstanbul'a geldi Milli Mücadele'nin yarattığı koşullarla çelişkiye düştü 1923'te Mısır'a gitti Birkaç yıl kışları Mısır'da yazları İstanbul'da geçirdi Türkiye Cumhuriyeti'nin "laik" olması ilkesi kabul edilince tümüyle Mısır'a yerleşti 1936'ya kadar Mısır'da Türk dili ve edebiyatı dersleri verdi Bir yandan da Kur'an'ın Türkçe'ye çevrilmesine çalışıyordu Siroz hastalığına yakalandı Hava değişimi için 1935'te Lübnan'a, 1936'da Antakya'ya gitti Aynı yıl ülkesinde ölme isteğiyle Türkiye'ye döndü 27 Aralık 1936'da hastalığın pençesinden kurtulamadı ve yaşamını yitirdi

Edebiyatla ilgisi baytar mektebindeki öğrenciliği sırasında başladı İlk şiiri "Kur'an'a Hitab" 1895'te "Mektep" adlı dergide yayınlandı Ardından "Resimli Gazete"de şiirleri çıktı O dönemde yazdığı ahlak, din, bilgelik temalarını işleyen didaktik şiirlerini temel eseri "Safahat"a almadı Öğretmeni İsmail Safa'nın etkisini taşıyan mesnevileri, edebiyat çevrelerinin ilgisini çekti 2'nci Meşrutiyet'in ilanından sonra daha önce yazıp ortaya çıkarmadığı yazıları yayınlanmaya başladı 1908-1910 arasında Sırat'ı Müstakim (sonradan Sebilü'r Reşad adını aldı) dergisinde yazdı En ünlü şiirleri "Küfe" ve "Seyfi Baba" bu dönemde yayınlandı

Safahat
Temel eseri "Safahat" 7 kitaptan oluşur Birinci kitap olan 1911 tarihli "Safahat"ta, Osmanlı toplumunun meşrutiyet yıllarındaki durumu anlatılır "Süleymaniye Kürsüsünde" isimli 1912 tarihli ikinci kitapta, Osmanlı aydınlarının halkla ilişkisi dile getirilir 1913 tarihli "Hakkın Sesleri" adlı bölümde, eski dinsel-didaktik Türk yapıtlarında olduğu gibi her şiirin başında bir ayet yer alır Bu ayetler günün siyasal ve toplumsal olaylarının yorumuna ışık tutar 1914 tarihli ve "Fatih Kürsüsünde" adlı dördüncü bölümde, yeni kuşaklara çalışma ve mücadele ruhu kazandırmak isteyen düşünceler yer alır 1917 tarihli "Hatıralar" bölümünde 1'inci Dünya Savaşı sırasında yazılmış şiirler bulunur Her birinin başına bir hadis konular bu şiirlerde "İslam Birliği" ülküsü vurgulanır 1924 tarihli "Asım" ismindeki 6'ncı bölümde 1'inci Dünya Savaşı günlerinden tablolar çizilir 1933 tarihli 7'nci bölüm olan "Gölgeler"de dinsel konulu şiirler ve dörtlükler yer alır

Şiiri
Mehmet Akif'in şiiri anlatıya ve öğüde dayanır Ama din yönünden ulaştığı başarı, öğüt ve anlatıyı donukluktan kurtarır Zaman zaman didaktizmin sakıncalarını hafifleten bir mizah ön plana çıkar Zaman zaman da coşku ve içtenlik gibi öğeler şiiri söylev parçası olmaktan kurtarır "Sanat sanat içindir" tezine her zaman karşı çıktı Ona göre şiir, "libas hizmetini, gıda vazifesini görmelidir Gerçeği her an ve bütün çıplaklığıyla yakalamalıdır" İstanbul halkının konuşma dili kadar Osmanlıcayı da çok iyi bildiği için aruz veznini ustalıkla kullanır Türkçülük hareketine ve Milli edebiyat akımına karşı çıkar Kurtuluşu Batılılaşma'da gören Tevfik Fikret ile catışır İslam Birliği'ni savunurken, İslam dünyasındaki durağanlığı da sert dille eleştirir Savaş, bunalım ve yokluk yıllarının yoksul insanları Türk edebiyatında gerçek yüzleri ve sorunlarıyla ilk kez onun şiirlerinde ele alınır

ESERLERİ

Safahat (Başlangıç 1911, tamamlanma 1933 Ömer Rıza Doğrul, Akif'in kitaplarına almadığı şiirlerini de ekleyerek Safahat'ı 1943'te tekrar yayınladı M Ertuğrul Düzdağ "Safahat"ın daha önceki baskıları arasındaki farkı gösteren yeni bir basımını 1987'de yayınladı)
Kastamonu Kürsüsünde (1921, Milli Mücadele dönemindeki hutbeleri)
Kur'an'dan Ayet ve Hadisler (ölümünden sonra, 1944 seçme yazıları)
Mehmet Akif Ersoy'un Makaleleri (1987, Abdülkerim ve Nuran Abdülkadiroğlu)